Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης διάρκειας τριών μηνών κηρύχθηκε η Τουρκία με απόφαση του τουρκικού υπουργικού συμβουλίου το οποίο συνεδρίασε υπό την προεδρία του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Νωρίτερα είχε συνεδριάσει το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας, επίσης υπό την προεδρία του Ερντογάν, το οποίο αποφάσισε να συστήσει στο υπουργικό συμβούλιο την κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης.
Τη σχετική ανακοίνωση έκανε ο ίδιος ο Ερντογάν στις 11.15 το βράδυ. Επικαλέστηκε το άρθρο 120 του τουρκικού συντάγματος, το οποίο δίνει δυνατότητα κήρυξης κατάστασης έκτακτης ανάγκης.
Ο Τούρκος πρόεδρος κήρυξε τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης χθες καθώς επέκτεινε τις εκκαθαρίσεις, συλλαμβάνοντας, απολύοντας ή θέτοντας σε διαθεσιμότητα ακόμα περισσότερα άτομα από τις δυνάμεις ασφαλείας, το δικαστικό σώμα, τη δημόσια διοίκηση και την εκπαίδευση, μετά από ένα αποτυχημένο πραξικόπημα.
Ο Ερντογάν δήλωσε ότι η χώρα θα παραμείνει σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τρεις μήνες, χρονικό διάστημα που θα επιτρέψει στην κυβέρνηση να λάβει γρήγορα και αποτελεσματικά μέτρα εναντίον των πραξικοπηματιών.
Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης θα τεθεί σε εφαρμογή με την έκδοση της απόφασης στην εφημερίδα κυβερνήσεως της Τουρκίας, και θα επιτρέψει στον πρόεδρο και το υπουργικό συμβούλιο να παρακάμψουν το τουρκικό κοινοβούλιο για να περάσουν νέους νόμους και να περιορίσουν ή να αναστείλουν τα δικαιώματα και τις ελευθερίες κατά το δοκούν.
Ο Ερντογάν έκανε την ανακοίνωσή του κατά τη διάρκεια απ’ ευθείας τηλεοπτικής μετάδοσης ενώπιον υπουργών της κυβέρνησης, και μετά από μια συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας η οποία διήρκεσε περίπου πέντε ώρες.
Από την Παρασκευή, όταν έγινε το πραξικόπημα, περίπου 60.000 στρατιώτες, αστυνομικοί, δικαστές, δημόσιοι υπάλληλοι και καθηγητές έχουν τεθεί σε διαθεσιμότητα, συλληφθεί ή διερευνώνται από τις αρχές. Γύρω στο ένα τρίτο από τους περίπου 360 Τούρκους στρατηγούς εν ενεργεία κρατούνται από τότε, σύμφωνα με αξιωματούχο. Από τους στρατηγούς, στους 99 έχουν απαγγελθεί κατηγορίες ενώ κρατούνται 14.
Το αποτυχημένο πραξικόπημα και η εκκαθάριση που ακολούθησε έχουν αναστατώσει τη χώρα των 80 εκατομμυρίων, η οποία συνορεύει με το χάος της Συρίας και αποτελεί δυτικό σύμμαχο εναντίον του Ισλαμικού Κράτους.
Μιλώντας μέσω διερμηνέα σε μια συνέντευξη στο κανάλι Al Jazeera, ο Ερντογάν απέρριψε τις κριτικές ότι γίνεται όλο και περισσότερο αυταρχικός και ότι απειλείται η τουρκική δημοκρατία.
Τι αλλάζει στην Τουρκία
Στο «Νόμο περί Κατάστασης Έκτακτης Ανάγκης» που εγκρίθηκε το 1983, οι περιπτώσεις κατά τις οποίες κηρύσσεται η εν λόγω «κατάσταση», εκτός από τις φυσικές καταστροφές, τις επιδημίες και την οικονομική κρίση ορίζεται ως «σοβαρή διατάραξη της δημόσιας τάξης λόγω, πρώτον, σοβαρών ενδείξεων για βίαιες κινήσεις που αποσκοπούν στην κατάργηση του ελεύθερου δημοκρατικού καθεστώτος που έχει συσταθεί συνταγματικώς ή των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών και δεύτερον, βίαιων επεισοδίων».
Αυτό ακριβώς είχε συμβεί με την «Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης» που είχε κηρυχθεί σε νομούς της Νοτιοανατολικής Τουρκίας το 1987. Παρότι σταδιακά άλλαζαν οι νομοί όπου ίσχυε η «κατάσταση», αυτή ίσχυσε μέχρι το 2002, με παράταση που έδινε κάθε έξι μήνες η τουρκική εθνοσυνέλευση.
Σύμφωνα με το νόμο, μεταξύ των πρόσθετων μέτρων που προβλέπονται για την «Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης, είναι ο περιορισμός ή η απαγόρευση κυκλοφορίας, η απαγόρευση συγκέντρωσης ή κυκλοφορίας σε συγκεκριμένες τοποθεσίες ή σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα, ο σωματικός έλεγχος και ο έλεγχος στα οχήματα και η κατάσχεση του υλικού το οποίο θεωρείται αποδεικτικό στοιχείο, επιβολή στους πολίτες της υποχρέωσης να φέρουν πάντα αστυνομική ταυτότητα, η απαγόρευση της εκτύπωσης και διανομής εφημερίδων, περιοδικών και άλλων εντύπων, ο έλεγχος κάθε μορφής εντύπων και οπτικοακουστικών μέσων, καθώς και θεατρικών παραστάσεων και κινηματογραφικών ταινιών που προβάλλονται δημοσίως κλπ.
Η επιβολή της «Κατάστασης Έκτακτης Ανάγκης», σύμφωνα με το νόμο, καταργεί όλους τους συνταγματικούς περιορισμούς επί τις έκδοσης προεδρικών διαταγμάτων.
Ο συντονισμός είναι αρμοδιότητα του πρωθυπουργικού γραφείου ή ενός υπουργείου που θα εξουσιοδοτήσει ο πρωθυπουργός, ενώ συστήνεται και συντονιστικό όργανο στο οποίο μετέχουν συναρμόδια υπουργεία.
