Η μοναξιά δεν αποτελεί απλά ένα συναισθηματικό φορτίο, αλλά μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία, ειδικά στους ηλικιωμένους.
Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό eClinicalMedicine, η χρόνια μοναξιά μπορεί να αυξήσει σημαντικά τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου.
Σημαντική σύνδεση μοναξιάς και εγκεφαλικού
Η μελέτη, η οποία πραγματοποιήθηκε από ερευνητές του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, αποκάλυψε ότι οι ηλικιωμένοι που βιώναν χρόνια μοναξιά -τουλάχιστον τεσσάρων ετών- είχαν 56% περισσότερες πιθανότητες να υποστούν εγκεφαλικό επεισόδιο μέσα στην επόμενη δεκαετία.
Αυτά τα ευρήματα είναι ανησυχητικά, καθώς αποκαλύπτουν την επίδραση της μοναξιάς όχι μόνο στην ψυχική αλλά και στη σωματική υγεία. «Τα ευρήματά μας υποδεικνύουν ότι τα άτομα που βιώνουν χρόνια μοναξιά διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου», είπε στο «Health» ο Yenee Soh, ερευνητής στο Harvard και επικεφαλής της μελέτης. «Είναι σημαντικό να αξιολογούμε τακτικά τη μοναξιά, καθώς οι συνέπειες μπορεί να είναι χειρότερες, εάν δεν εντοπιστούν έγκαιρα ή εάν αγνοηθούν».
Η έρευνα
Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από 12.161 άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών, που συμμετείχαν στη μελέτη «Health and Retirement Study», μια διαχρονική έρευνα που συγκεντρώνει στοιχεία στις ΗΠΑ από μια αντιπροσωπευτική ομάδα περίπου 20.000.
Μεταξύ 2006 και 2010, οι συμμετέχοντες ολοκλήρωσαν την Αναθεωρημένη Κλίμακα Μοναξιάς UCLA, μια μέθοδο μέτρησης των αισθημάτων μοναξιάς και κοινωνικής απομόνωσης. «Η μοναξιά συνήθως γίνεται αντιληπτή ως μια υποκειμενική εμπειρία, που αντικατοπτρίζεται ως το χάσμα μεταξύ επιθυμητών και διαθέσιμων σχέσεων», υπογράμμισε ο Soh και πρόσθεσε: «Η κοινωνική απομόνωση, από την άλλη πλευρά, συνήθως αναφέρεται στην έλλειψη κοινωνικής επαφής με τους άλλους».
Οι συμμετέχοντες που ανέφεραν σταθερά υψηλά επίπεδα μοναξιάς σε δύο αξιολογήσεις είχαν 56% μεγαλύτερες πιθανότητες να υποστούν εγκεφαλικό επεισόδιο από αυτούς που είχαν σταθερά χαμηλά επίπεδα μοναξιάς.
Αυτό που καθιστά τη μελέτη ακόμα πιο σημαντική είναι ότι έλαβε υπόψη της πολλαπλούς παράγοντες όπως τη φυλή, το φύλο, τα συμπτώματα κατάθλιψης, τους κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες και την κοινωνική απομόνωση. Η σύνδεση της μοναξιάς με τον αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικού παρέμεινε ισχυρή ακόμη και μετά την ενσωμάτωση όλων αυτών των παραγόντων.
Οι συγγραφείς της μελέτης αναγνώρισαν, ωστόσο, και κάποιους περιορισμούς. Η έρευνα εστίασε σε μεσήλικες και ηλικιωμένους ενήλικες στις ΗΠΑ, γεγονός που σημαίνει ότι θα πρέπει να εξεταστούν οι επιπτώσεις και σε νεότερους πληθυσμούς ή σε άτομα άλλων χωρών.
Οι ερευνητές αναφέρουν ότι απαιτείται περισσότερη έρευνα, για να κατανοηθεί πλήρως πώς η μοναξιά μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εγκεφαλικού, ωστόσο τα στοιχεία υποδηλώνουν πως μπορεί να επηρεάσει αρνητικά το καρδιαγγειακό, μεταβολικό και ανοσοποιητικό σύστημα, τα οποία με τη σειρά τους μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού.
Τρόποι αντιμετώπισης της μοναξιάς
Παρά τους κινδύνους, υπάρχουν τρόποι για την καταπολέμηση της μοναξιάς. Ως πρώτο βήμα οι ειδικοί προτείνουν την αναγνώριση και αποδοχή των αισθημάτων μοναξιάς. Σε ατομικό επίπεδο, τo Mental Health Foundation προσφέρει οκτώ προτάσεις για την αντιμετώπισή της:
- Κρατήστε τον εαυτό σας απασχολημένο: Ασχοληθείτε με ένα χόμπι όπως η κηπουρική, η γυμναστική ή ακόμα και η τακτοποίηση των ντουλαπιών της κουζίνας. Μικρές δραστηριότητες μπορούν να σας δώσουν ενέργεια και θετικά συναισθήματα.
- Διεγείρετε το μυαλό σας: Παρακολουθήστε μαθήματα ή ακούστε podcasts για θέματα που σας ενδιαφέρουν. Απλά και μόνο η ακρόαση της φωνής κάποιου που σας αρέσει μπορεί να σας κάνει να νιώσετε λιγότερο μόνος.
- Κινηθείτε: Η σωματική άσκηση μπορεί να βοηθήσει με τη μοναξιά. Μια απλή βόλτα στο πάρκο ή ακόμα και μια άσκηση στο σπίτι μπορεί να κάνει τη διαφορά.
- Προσπαθήστε να αλληλεπιδράσετε με τους ανθρώπους που συναντάτε: Ακόμα και ένας απλός χαιρετισμός μπορεί να σας κάνει να νιώσετε καλύτερα και να δώσετε και στους άλλους ένα θετικό συναίσθημα.
- Βρείτε ανθρώπους που σας καταλαβαίνουν: Αναζητήστε συνδέσεις σε τοπικές ομάδες ή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
- Περάστε χρόνο με κατοικίδια: Τα ζώα προσφέρουν άνευ όρων αγάπη και υποστήριξη και μπορούν να σπάσουν το κλουβί της μοναξιάς.
- Χρησιμοποιήστε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με θετικό τρόπο: Βρείτε κοινότητες που μοιράζονται τα ενδιαφέροντά σας και παρακολουθήστε θέματα και δραστηριότητες που σας κάνουν να νιώθετε καλά.
- Η επαφή με έναν ψυχοθεραπευτή μπορεί να βοηθήσει: Αν μπορείτε, βρείτε έναν σύμβουλο ή θεραπευτή, για να δουλέψετε μέσω των συναισθημάτων και των σκέψεών σας χωρίς κρίση.
Επιπλέον, η κοινωνική ενσωμάτωση και υποστήριξη μέσω τοπικών προγραμμάτων και υποδομών μπορεί να μειώσει τη μοναξιά και να προάγει την κοινωνική υγεία. Θα πρέπει να γίνει κατανοητό πως η μοναξιά δεν είναι απλά ένα ατομικό πρόβλημα, αλλά ένα σημαντικό ζήτημα δημόσιας υγείας που απαιτεί την προσοχή και τη δράση όλων μας.
