Σαν σήμερα 1 Φεβρουαρίου: Η σοκαριστική φωτογραφία εκτέλεσης Βιετκόνγκ που πάγωσε τον κόσμο και κέρδισε Πούλιτζερ

Newsroom

Ήταν 1η Φεβρουαρίου 1968, όταν ο φακός του φωτορεπόρτερ Έντι Άνταμς απαθανάτισε μία από τις πιο σοκαριστικές και εμβληματικές φωτογραφίες στην ιστορία του πολέμου: Ο στρατηγός και αρχηγός της Αστυνομίας της Σαϊγκόν, Νγκουγιέν Νγκοκ Λοάν, εκτελεί εν ψυχρώ έναν άοπλο άνδρα, μέλος των Βιετκόνγκ, στη μέση του δρόμου με μία σφαίρα στο κεφάλι σε ένα στιγμιότυπο που πάγωσε τον κόσμο.

Η φωτογραφία έμελλε να γίνει σύμβολο της βαρβαρότητας του πολέμου στο Βιετνάμ και να επηρεάσει βαθιά την κοινή γνώμη στις Ηνωμένες Πολιτείες, εντείνοντας τη λαϊκή κατακραυγή ενάντια στη στρατιωτική εμπλοκή της χώρας. Ήταν η εποχή της Επίθεσης του Τετ, της μεγάλης αντεπίθεσης των Βιετκόνγκ και του Βορρά, που ανέτρεψε την ψευδαίσθηση ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους είχαν το πάνω χέρι.

Το θύμα, ο Νγκουγιέν Βαν Λεμ, γνωστός και ως Μπα Γκαπ, ήταν διοικητής ομάδας Βιετκόνγκ που είχε αναλάβει μυστικές αποστολές δολοφονιών στη Σαϊγκόν. Σύμφωνα με την κυβέρνηση του Νοτίου Βιετνάμ, ήταν υπεύθυνος για τον φόνο δεκάδων αμάχων, συμπεριλαμβανομένων των οικογενειών Νοτιοβιετναμέζων αξιωματικών. Όταν συνελήφθη, οδηγήθηκε μπροστά στον στρατηγό Λοάν, ο οποίος, χωρίς δισταγμό, ύψωσε το περίστροφό του και πάτησε τη σκανδάλη. Ο φακός του Άνταμς συνέλαβε το ακριβές δευτερόλεπτο της εκτέλεσης.

Ο φωτορεπόρτερ που κέρδισε το Πούλιτζερ αλλά ένιωσε ενοχές

Ο Έντι Άνταμς δεν περίμενε ποτέ ότι αυτή η φωτογραφία θα γινόταν τόσο εμβληματική. Η εικόνα έκανε τον γύρο του κόσμου, κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ και ενίσχυσε το αντιπολεμικό αίσθημα στις ΗΠΑ. Όμως, ο ίδιος ο φωτογράφος πέρασε την υπόλοιπη ζωή του με τύψεις, καθώς θεωρούσε ότι η φωτογραφία του στιγμάτισε άδικα τον στρατηγό Λοάν.

«Ο Λοάν σκότωσε έναν Βιετκόνγκ, κι εγώ τον σκότωσα με τη φωτογραφική μου μηχανή», είπε χρόνια αργότερα. Ο στρατηγός Λοάν αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το Βιετνάμ και να βρει καταφύγιο στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου έζησε μέχρι τον θάνατό του το 1998.

Η εκτέλεση στη Σαϊγκόν δεν ήταν η μόνη φρικαλεότητα του πολέμου, αλλά ήταν αυτή που αποτυπώθηκε με τον πιο σοκαριστικό τρόπο.

Μια σφαίρα, μια στιγμή, μια φωτογραφία και η ιστορία του πολέμου στο Βιετνάμ δεν ήταν ποτέ ξανά η ίδια.

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

1862: Αντιοθωνική εξέγερση ξεσπά στο Ναύπλιο, με αίτημα την αλλαγή του συστήματος διακυβέρνησης, ώστε να εγγυάται τις ελευθερίες του λαού και τη συγκρότηση νόμιμης εθνοσυνέλευσης. Μολονότι αντιμετωπίζεται με επιτυχία από τον Αθανάσιο Μιαούλη, θα σηματοδοτήσει την αρχή του τέλους για τη βασιλεία του Όθωνα.

1865: Ο Αμερικανός πρόεδρος, Αβραάμ Λίνκολν, υπογράφει την 13η τροπολογία του Συντάγματος που καταργεί τη δουλεία.

1887: Ο Χάρβεϊ Γουίλκοξ τεμαχίζει και πουλά τη γη του, έκτασης 500 στρεμμάτων, σε οικόπεδα, τα οποία στη συνέχεια θα αποτελέσουν το Hollywood.

1914: Επιδίδεται στην ελληνική κυβέρνηση η διακοίνωση των Μεγάλων Δυνάμεων για τα νησιά του Αιγαίου και την Ήπειρο, βάσει της οποίας παραχωρούνται στην Ελλάδα τα κατεχόμενα από την Τουρκία νησιά του Αιγαίου, εκτός Ίμβρου, Τενέδου και Καστελόριζου.

1918: Η Μόσχα ορίζεται αντί της Αγίας Πετρούπολης πρωτεύουσα της Ρωσίας και η χώρα υιοθετεί το γρηγοριανό ημερολόγιο.

1946: Το Κοινοβούλιο της Ουγγαρίας καταργεί τη μοναρχία μετά από εννέα αιώνες και ανακηρύσσει τη Δημοκρατία της Ουγγαρίας.

1964: Οι Beatles έχουν την πρώτη τους Νο 1 επιτυχία στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής με το «I Want to Hold Your Hand».

1968: Μία από τις πιο πολυσυζητημένες και σοκαριστικές φωτογραφίες του πολέμου του Βιετνάμ καταγράφεται από τον φωτορεπόρτερ Έντι Άνταμς. Ο Nguyen Ngoc Loan, αρχηγός της Αστυνομίας της Σαϊγκόν, εκτελεί εν ψυχρώ με το πιστόλι του έναν αιχμάλωτο Βιετκόνγκ, τον Nguyen Van Lem, στη μέση του δρόμου.

1996: Η κρίση στα Ίμια έχει συνέχεια. Στις 4:49 π.μ. ένα ελληνικό ελικόπτερο, που προσπαθεί να εξακριβώσει την παρουσία ή όχι Τούρκων στρατιωτών στη βραχονησίδα Ακρογιαλιά, συντρίβεται κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες. Από τις 6 το πρωί η ελληνική σημαία δεν κυματίζει στη βραχονησίδα, ενώ με εντολή του πρωθυπουργού, Κώστα Σημίτη, αποσύρονται οι ελληνικές δυνάμεις.

1999: Οι ελληνικές Αρχές διαψεύδουν κατηγορηματικά τους τουρκικούς ισχυρισμούς περί άφιξης του Κούρδου ηγέτη, Αμπντουλάχ Οτσαλάν, στην Αθήνα. Ο Έλληνας πρεσβευτής στην Άγκυρα, Δημήτρης Νεζερίτης, ξεκαθαρίζει στην πλευρά της Άγκυρας ότι δεν θα επιτραπεί στον Οτσαλάν να μεταβεί στη χώρα μας, ενώ και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Δημήτρης Ρέππας, καθιστά σαφές ότι η κυβέρνηση δεν θεωρεί σκόπιμη και χρήσιμη την έλευση του Κούρδου ηγέτη στην Αθήνα.

2004: Στους 244 ανέρχεται ο αριθμός των νεκρών προσκυνητών οι οποίοι ποδοπατούνται μέχρι θανάτου κατά τη διάρκεια τελετουργικού, με το οποίο ολοκληρώνεται το ετήσιο προσκύνημα των πιστών στη Μέκκα. Ο αριθμός των τραυματιών ξεπερνά τους διακόσιους.

2022: Οι Ηνωμένες Πολιτείες ξεπερνούν τους 900.000 θανάτους από COVID-19.

Γεννήσεις

1891 – Γιάννης Κορδάτος, έλληνας πολιτικός, ιστορικός και συγγραφέας, με σημαντικό έργο για την κοινωνική και πολιτική ιστορία της Ελλάδας

1901 – Κλαρκ Γκέιμπλ, αμερικανός ηθοποιός, γνωστός ως «ο βασιλιάς του Χόλιγουντ», πρωταγωνιστής του Όσα Παίρνει ο Άνεμος

1975 – Κατερίνα Θάνου, ελληνίδα αθλήτρια του στίβου, διακεκριμένη σπρίντερ με μετάλλια σε Ολυμπιακούς Αγώνες και παγκόσμια πρωταθλήματα

1983 – Ελεωνόρα Ζουγανέλη, ελληνίδα τραγουδίστρια, από τις πιο σημαντικές ερμηνεύτριες της σύγχρονης ελληνικής μουσικής σκηνής

Θάνατοι

1851 – Μαίρη Σέλλεϋ, αγγλίδα συγγραφέας, δημιουργός του εμβληματικού μυθιστορήματος Φρανκενστάιν, που θεωρείται από τα πρώτα έργα επιστημονικής φαντασίας

1940 – Ζαχαρίας Παπαντωνίου, έλληνας συγγραφέας, ποιητής και δημοσιογράφος, γνωστός για το έργο του Τα Ψηλά Βουνά, που αποτέλεσε ορόσημο της ελληνικής παιδικής λογοτεχνίας

2011 – Τάκης Βαρβιτσιώτης, έλληνας ποιητής, από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της μεταπολεμικής ποίησης, με διεθνή αναγνώριση και βραβεύσεις