Δεν ήταν τρομοκρατική επίθεση, ούτε μηχανική βλάβη. Τα αεροπλάνα δεν βρίσκονταν καν εν πτήσει. Κι όμως, ήταν το πιο πολύνεκρο αεροπορικό δυστύχημα όλων των εποχών.

Σαν σήμερα, στις 27 Μαρτίου 1977, δύο τεράστια Boeing 747, ένα της KLM και ένα της PanAm, συγκρούονται μεταξύ τους στο διάδρομο απογείωσης του μικρού αεροδρομίου της Τενερίφης στα Κανάρια Νησιά. Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, 583 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους. Μόνο 61 καταφέρνουν να επιβιώσουν. Το σοκ για τον κόσμο είναι τεράστιο.

Το πιο ανατριχιαστικό; Τα δύο αεροπλάνα δεν ήταν στον αέρα. Η τραγωδία συνέβη στο έδαφος, μέσα στην ομίχλη, λόγω μιας σειράς λαθών, παρεξηγήσεων και –όπως θα φανεί αργότερα– υπερβολικής αυτοπεποίθησης.

Η τέλεια καταιγίδα

Το αεροδρόμιο του Λας Πάλμας, όπου επρόκειτο να προσγειωθούν τα δύο αεροσκάφη, είχε δεχτεί απειλή για βόμβα. Όλες οι πτήσεις ανακατευθύνονται προσωρινά στο κοντινό, μικρότερο αεροδρόμιο του Λος Ροντέος στην Τενερίφη, που δεν ήταν σχεδιασμένο για τόσο μεγάλο κυκλοφοριακό φόρτο.

Η ομίχλη πέφτει πυκνή. Ο έλεγχος εναέριας κυκλοφορίας παλεύει να συνεννοηθεί με τα πληρώματα, αλλά η επικοινωνία είναι αδύναμη και θολή. Το πλήρωμα της KLM –με έναν πιλότο-θρύλο της εταιρείας στο πιλοτήριο, τον Γιάκομπ φαν Ζάντεν– παίρνει την απόφαση να ξεκινήσει την απογείωση χωρίς να έχει σαφή άδεια. Από το πιλοτήριο ακούγεται η φράση που στοιχειώνει ακόμα και σήμερα τους ελεγκτές:

«Δεν βλέπω τίποτα, πάμε»

Την ίδια στιγμή, το αεροσκάφος της PanAm βρίσκεται ακόμη στον διάδρομο τροχοδρόμησης. Μέσα στην ομίχλη, οι δύο γίγαντες έρχονται κατά μέτωπο. Η σύγκρουση είναι αναπόφευκτη. Το Boeing της KLM «απογειώνεται» πάνω στο PanAm. Οι φλόγες τυλίγουν και τα δύο.

Οι συνέπειες μιας αλαζονείας

Η διερεύνηση δείχνει ότι ο πιλότος της KLM παρανόησε τις οδηγίες και ξεκίνησε απογείωση χωρίς άδεια. Οι επικοινωνίες με τον πύργο ελέγχου ήταν ασαφείς, με κρίσιμα μηνύματα να μπλέκονται μεταξύ τους. Η λέξη «takeoff» χρησιμοποιήθηκε νωρίτερα απ’ ό,τι έπρεπε, και η φράση «OK» από τον πύργο ερμηνεύτηκε λανθασμένα ως έγκριση απογείωσης.

Ήταν ένα φονικό μείγμα αλαζονείας, κακής εκπαίδευσης και κακού συντονισμού. Από τότε, άλλαξαν τα πάντα στην παγκόσμια αεροπλοΐα: τα πρότυπα επικοινωνίας, οι διαδικασίες, η εκπαίδευση, η γλώσσα.

μέσα στην κόλαση, 61 άνθρωποι επέζησαν
Το πλήρωμα της PanAm κατάφερε να ανοίξει τις εξόδους κινδύνου, να φωνάξει στον κόσμο να φύγει τρέχοντας μέσα από τις φλόγες. Μόνο όσοι πρόλαβαν να φτάσουν στα φτερά και να πηδήξουν σώθηκαν. Κάποιοι πέρασαν μέσα από τις φωτιές, βγαίνοντας κυριολεκτικά φλεγόμενοι στην άσφαλτο.

Το δυστύχημα της Τενερίφης δεν ξεχάστηκε ποτέ. Όχι μόνο για τον τραγικό αριθμό των νεκρών, αλλά γιατί συνέβη χωρίς πτήση, χωρίς βλάβη, χωρίς πόλεμο. Μόνο με ένα λάθος. Ένα λάθος που κόστισε 583 ζωές.

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

1809: Πόλεμος της Ιβηρικής Χερσονήσου: Μία γαλλο-πολωνική δύναμη νικά τους Ισπανούς στη μάχη της Θιουδάδ Ρεάλ.

1821: Οι επαναστάτες του Αλέξανδρου Υψηλάντη εισέρχονται στο Βουκουρέστι. «Και εις τα πύλας του Βυζαντίου» του εύχονται οι παριστάμενου στη δοξολογία.

1821: Ο Αθανάσιος Διάκος, μετά από δοξολογία στη Μονή του Οσίου Λουκά, κηρύσσει την Επανάσταση στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα. Ελληνικές δυνάμεις, με επικεφαλής τον αρματολό Πανουργιά, ελευθερώνουν την πρωτεύουσα της Φωκίδας, Σάλωνα (Άμφισσα).

1833: Ο Γεώργιος Λουδοβίκος φον Μάουρερ, αρμόδιος για τα εκκλησιαστικά θέματα του Συμβουλίου της οθωνικής Αντιβασιλείας, συγκροτεί κληρικολαϊκή νομοπαρασκευαστική επιτροπή υπό την προεδρία του Σπυρίδωνα Τρικούπη με σκοπό την εκπόνηση οριστικού σχεδίου διοίκησης της Εκκλησίας της Ελλάδος.

1886: Ο Τζερόνιμο, πολεμιστής των Απάτσι, παραδίνεται στον αμερικανικό στρατό.

1941: Αξιωματικοί της πολεμικής αεροπορίας της Γιουγκοσλαβίας ανατρέπουν την κυβέρνηση σ’ ένα αναίμακτο πραξικόπημα.

1946: Ο Μίκης Θεοδωράκης μεταφέρεται σε νοσοκομείο της Αθήνας με σοβαρές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, οι οποίες θα του προκαλέσουν μόνιμο πρόβλημα στον αριστερό οφθαλμό. Την προηγούμενη μέρα έλαβε μέρος σε συλλαλητήριο του ΚΚΕ κατά των εκλογών της 31ης Μαρτίου και συνελήφθη από την Αστυνομία.

1855: Ο Καναδός χημικός, Έιμπραμ Γκέσνερ, φτιάχνει ένα νέο καύσιμο-παράγωγο του πετρελαίου και το ονομάζει «κηροζίνη», από την ελληνική λέξη «κηρός» (κερί).

1958: Ο Νικίτα Χρουστσόφ γίνεται πρόεδρος του Συμβουλίου των Υπουργών της Σοβιετικής Ένωσης.

1961: Κλείνουν οι φυλακές Γυάρου με τη μεταφορά σε άλλες φυλακές των τελευταίων 137 κρατουμένων, πολιτικών στη μεγάλη πλειοψηφία τους, που βρίσκονταν εκεί.

1970: Αρχίζει η δίκη των μελών της «Δημοκρατικής Άμυνας», οι περισσότεροι από τους οποίους κατηγορούνται για βομβιστικές ενέργειες κατά τη διάρκεια της δικτατορίας. Ανάμεσά τους, ο Σάκης Καράγιωργας, ο Νίκος Κωνσταντόπουλος και ο στρατηγός Ιορδανίδης.

1871: Πραγματοποιείται ο πρώτος διεθνής αγώνας ράγκμπι, όταν η Σκωτία νικά την Αγγλία στο Εδιμβούργο.

1914: Στις Βρυξέλλες, πραγματοποιείται η πρώτη επιτυχημένη μετάγγιση αίματος.

1973: Ο Μάρλον Μπράντο αρνείται το Όσκαρ που κέρδισε για την ταινία «Ο Νονός», στέλνοντας την ινδιάνα ηθοποιό Σαχίν Λιτλφίδερ στην τελετή απονομής για να περιγράψει την άσχημη κατάσταση των Ινδιάνων της Αμερικής.

1977: Δύο Boeing 747, ένα της KLM κι ένα της PanAm, συγκρούονται στο διάδρομο απογείωσης της Τενερίφης στα Κανάρια Νησιά. Πρόκειται για το πιο πολύνεκρο αεροπορικό δυστύχημα, καθώς 583 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους και μόλις 61 διασώζονται.

1992: Μια γυναίκα φέρεται να έδωσε τηλεφωνικώς πληροφορίες στην Αστυνομία για πιθανό χτύπημα της «17 Νοέμβρη» στην οδό Λουίζης Ριανκούρ. Σύμφωνα με τα στοιχεία που ήρθαν στο φως από τις καταθέσεις των συλληφθέντων ως μελών της οργάνωσης, εκείνο το διάστημα η τρομοκρατική οργάνωση έκανε πρόβες για την επιχείρηση που σχεδίαζε εναντίον ενός αξιωματούχου του υπουργείου Οικονομίας. Το πρωί της 27ης Μαρτίου 1992 αστυνομικοί των ΕΚΑΜ θα στήσουν μπλόκο στη Ριανκούρ, αλλά τα μέλη της «17Ν» τους αντιλαμβάνονται και τρέπονται σε φυγή, με την επιχείρηση να καταλήγει σε φιάσκο.

2020: Η Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας γίνεται το 30ό μέλος του NATO έπειτα από διαπραγματεύσεις που διήρκεσαν έναν χρόνο.

Γεννήσεις

1938 – Κατερίνα Γιουλάκη, ελληνίδα ηθοποιός, γνωστή από τη συμμετοχή της σε θεατρικές παραστάσεις, κινηματογραφικές ταινίες και ιδιαίτερα δημοφιλείς τηλεοπτικές σειρές των δεκαετιών ’70 και ’80.

1959 – Ιβάν Σαββίδης, ελληνοπόντιος επιχειρηματίας και πολιτικός, με έντονη παρουσία στην Ελλάδα μέσω επενδύσεων στα ΜΜΕ και στον αθλητισμό, ιδιαίτερα ως ιδιοκτήτης της ΠΑΕ ΠΑΟΚ.

1963 – Κουέντιν Ταραντίνο, αμερικανός σκηνοθέτης και σεναριογράφος, γνωστός για τις αντισυμβατικές του ταινίες με έντονη βία, χιούμορ και ανατροπές, όπως «Pulp Fiction», «Kill Bill» και «Once Upon a Time in Hollywood».

1970 – Μαράια Κάρεϊ, αμερικανίδα τραγουδίστρια και συνθέτρια, με εντυπωσιακή φωνητική έκταση και δεκάδες επιτυχίες, γνωστή για τραγούδια όπως «Hero», «We Belong Together» και το χριστουγεννιάτικο κλασικό «All I Want for Christmas Is You».

1975 – Φέργκι (κατά κόσμον Στέισι Αν Φέργκιουσον), αμερικανίδα τραγουδίστρια και μέλος των Black Eyed Peas, με επιτυχημένη σόλο πορεία και κομμάτια όπως «Big Girls Don’t Cry» και «Fergalicious».

1977 – Ιωάννης Μελισσανίδης, έλληνας γυμναστής, χρυσός ολυμπιονίκης στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ατλάντα το 1996 στο δίζυγο, πρώτος έλληνας που κατέκτησε χρυσό μετάλλιο στη γυμναστική.

Θάνατοι

1897 – Ανδρέας Αναγνωστάκης, έλληνας ιατρός και από τους πρωτοπόρους της οφθαλμολογίας στην Ελλάδα, με σημαντική συμβολή στην ιατρική εκπαίδευση και την οργάνωση της οφθαλμολογικής υπηρεσίας.

1968 – Γιούρι Γκαγκάριν, σοβιετικός κοσμοναύτης, ο πρώτος άνθρωπος που ταξίδεψε στο διάστημα το 1961 με το Vostok 1, σύμβολο της σοβιετικής υπεροχής στην αρχή της διαστημικής εποχής.

2010 – Καίσαρ Αλεξόπουλος, έλληνας βιολόγος και ακαδημαϊκός, με διεθνή αναγνώριση στον τομέα της μυκητολογίας και σημαντική συνεισφορά στην ανάπτυξη της βιολογικής επιστήμης στην Ελλάδα.

2023 – Κώστας Μίσσιος, έλληνας ποιητής και συγγραφέας, γνωστός για τα βιωματικά του έργα με κοινωνικό και πολιτικό φορτίο, όπως το «…Καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς», που άφησαν ισχυρό αποτύπωμα στην ελληνική λογοτεχνία.

Γιορτάζουν

Ματρώνα, Ματρώνη

Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι

Διεθνής Ημέρα Ουίσκι
Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου