Μια από τις πιο σκοτεινές σελίδες της Ιστορίας ανοίγει στις 24 Απριλίου 1915, όταν οι Οθωμανοί συλλαμβάνουν 200 Αρμένιους διανοούμενους στην Κωνσταντινούπολη. Από εκείνη τη μέρα, πριν ακριβώς 110 χρόνια, ξεκινά ο εφιάλτης που θα στοιχίσει τη ζωή σε 1,5 εκατομμύριο ανθρώπους: η Γενοκτονία των Αρμενίων.
Ήταν Μεγάλη Εβδομάδα του 1915 όταν το καθεστώς των Νεότουρκων, με εντολή του υπουργού Εσωτερικών Ταλάατ Πασά, εξαπολύει τις πρώτες μαζικές συλλήψεις ηγετικών μορφών της αρμενικής κοινότητας: συγγραφείς, γιατρούς, δασκάλους, ιερείς, πολιτικούς. Οι πρώτοι 200 μεταφέρονται στις φυλακές της Άγκυρας, από όπου ελάχιστοι θα επιστρέψουν. Ήταν το προοίμιο ενός οργανωμένου σχεδίου εξόντωσης ολόκληρου του αρμενικού πληθυσμού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Οι Νεότουρκοι, φοβούμενοι ότι οι Αρμένιοι μπορεί να συμμαχήσουν με τη Ρωσία κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, εξαπέλυσαν ένα άνευ προηγουμένου κύμα βίας. Εκτοπίσεις, βασανιστήρια, πορείες θανάτου στην έρημο, μαζικές εκτελέσεις. Ολόκληρα χωριά εξαφανίστηκαν. Οι γυναίκες βιάστηκαν, τα παιδιά δόθηκαν σε τουρκικές οικογένειες ή δολοφονήθηκαν, οι άντρες εξοντώθηκαν πρώτοι.
Μέχρι το 1923, όταν πλέον είχε διαλυθεί η Οθωμανική Αυτοκρατορία και είχε ιδρυθεί το τουρκικό κράτος, εκτιμάται ότι 1,5 εκατομμύριο Αρμένιοι είχαν βρει φρικτό θάνατο. Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες γενοκτονίες στην Ιστορία, αν και μέχρι σήμερα η Τουρκία αρνείται επίσημα να τη χαρακτηρίσει ως τέτοια.
Η 24η Απριλίου έχει καθιερωθεί ως Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Αρμενίων, με κάθε χρόνο χιλιάδες Αρμένιους να συγκεντρώνονται στο Γερεβάν για να τιμήσουν τους νεκρούς τους.
Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο
1792: Ο Κλοντ Ζοζέφ Ρουζέ ντε Λιλ συνθέτει τη «Μασσαλιώτιδα», που θα γίνει ο εθνικός ύμνος της Γαλλίας και σύμβολο της Γαλλικής Επανάστασης και της ευρωπαϊκής δημοκρατίας.
1821: Πεθαίνει ο Αθανάσιος Διάκος, μετά τη σύλληψή του στη μάχη της Αλαμάνας. Οι Οθωμανοί τον εκτελούν με φρικτό τρόπο – τον σουβλίζουν ζωντανό, επειδή αρνείται να αλλαξοπιστήσει. Η μαρτυρική του θυσία θα τον μετατρέψει σε σύμβολο ηρωισμού και αυτοθυσίας για τον Αγώνα της Ανεξαρτησίας.
1827: Οι ελληνικές δυνάμεις υφίστανται τραγική ήττα στον Αναλατό (σημερινός Νέος Κόσμος) από τα στρατεύματα του Κιουταχή, μία μόλις μέρα μετά τον θάνατο του Γεωργίου Καραϊσκάκη. Η μάχη αυτή αποτελεί κομβικό σημείο για την Επανάσταση, καθώς καταρρέει η προσπάθεια ανακατάληψης της Ακρόπολης και ενισχύεται η τουρκική κυριαρχία στην Αττική.
1877: Η Ρωσική Αυτοκρατορία κηρύσσει πόλεμο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, σε έναν πόλεμο που θα αλλάξει τις ισορροπίες στα Βαλκάνια και θα φέρει εξελίξεις για τους υπόδουλους λαούς.
1898: Η Ισπανία κηρύσσει πόλεμο στις Ηνωμένες Πολιτείες, απορρίπτοντας το αμερικανικό τελεσίγραφο για αποχώρηση από την Κούβα. Η σύγκρουση θα εξελιχθεί στον Ισπανοαμερικανικό Πόλεμο, που θα οδηγήσει στην ήττα της Ισπανίας και στο τέλος της αποικιοκρατικής της παρουσίας στην Αμερική, με τις ΗΠΑ να αναδεικνύονται σε παγκόσμια δύναμη.
1915: Οι Νεότουρκοι συλλαμβάνουν 200 εξέχοντες Αρμένιους διανοούμενους, πολιτικούς και θρησκευτικούς ηγέτες στην Κωνσταντινούπολη, σηματοδοτώντας την αρχή της γενοκτονίας των Αρμενίων. Μέχρι το 1923, υπολογίζεται ότι 1,5 εκατομμύριο Αρμένιοι θα εκτοπιστούν, βασανιστούν και θανατωθούν, σε μια από τις πιο σκοτεινές σελίδες του 20ού αιώνα.
1923: Εκδίδεται στη Βιέννη το έργο του Σίγκμουντ Φρόιντ «Das Ich und das Es» (Το Εγώ και το Εκείνο), στο οποίο παρουσιάζονται οι θεωρίες του για το Εκείνο, το Εγώ και το Υπερεγώ — θεμέλια της ψυχαναλυτικής σκέψης.
1932: Στον τελικό Κυπέλλου Αγγλίας Άρσεναλ – Νιουκάστλ (2-1), το κινηματογραφικό φιλμ χρησιμοποιείται για πρώτη φορά για να αποδειχθεί ότι το νικητήριο γκολ του Άλεν είναι άκυρο, καθώς η μπάλα είχε βγει εκτός γραμμής. Το επίμαχο καρέ δημοσιεύεται πρωτοσέλιδο στη «Daily Mirror», σηματοδοτώντας την πρώτη τεκμηριωμένη παρέμβαση τεχνολογίας στην ιστορία του ποδοσφαίρου.
1935: Εκτελούνται οι στρατηγοί Αναστάσιος Παπούλας και Μιλτιάδης Κοιμήσης, μάρτυρες κατηγορίας στη Δίκη των Έξι και πρωταγωνιστές στο βενιζελικό Κίνημα της 1ης Μαρτίου. Η εκτέλεσή τους εντάσσεται στο κύμα διώξεων της εποχής.
1944: Εκτελούνται 318 κάτοικοι των Πύργων Κοζάνης (Κατράνιτσα) από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής, σε αντίποινα για τον θάνατο δύο Γερμανών στρατιωτών. Είναι το δεύτερο μεγαλύτερο ναζιστικό ολοκαύτωμα στην Ελλάδα μετά τα Καλάβρυτα.
1945: Αμερικανικά στρατεύματα ελευθερώνουν το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Νταχάου, λίγες μέρες πριν τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αποκαλύπτοντας τις φρικαλεότητες των ναζί.
1953: Ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, ο εμβληματικός πρωθυπουργός της Βρετανίας, χρίζεται ιππότης από τη βασίλισσα Ελισάβετ Β΄ για τη συμβολή του στη νίκη κατά του ναζισμού.
1967: Ο κοσμοναύτης Βλαντίμιρ Κομαρόφ σκοτώνεται όταν το «Soyuz 1» συντρίβεται κατά την επιστροφή του στη Γη. Είναι ο πρώτος άνθρωπος που πεθαίνει σε διαστημική αποστολή, θύμα της σοβιετικής βιασύνης για επιτυχίες στο Διάστημα.
1971: Ανακοινώνεται η ανέγερση του διοικητικού μεγάρου του ΟΤΕ στο Μαρούσι, σε έκταση 51 στρεμμάτων.
1980: Αποτυγχάνει η αμερικανική Επιχείρηση «Νύχι του Αετού», η απόπειρα διάσωσης των 52 Αμερικανών ομήρων στην Τεχεράνη κατά τη διάρκεια της ιρανικής ομηρίας. Η επιχείρηση διακόπτεται μετά από μηχανικές βλάβες και μια φονική σύγκρουση ελικοπτέρου με μεταγωγικό αεροσκάφος, που οδηγεί στον θάνατο 8 στρατιωτικών. Το φιάσκο προκαλεί σοκ στις ΗΠΑ και πλήγμα στην προεδρία του Τζίμι Κάρτερ.
1981: Η IBM παρουσιάζει τον πρώτο προσωπικό υπολογιστή, φέρνοντας την επανάσταση στους υπολογιστές και ανοίγοντας τον δρόμο για την ψηφιακή εποχή.
1990: Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble τοποθετείται στο διάστημα από το διαστημικό λεωφορείο Discovery. Η αποστολή θα αλλάξει τη γνώση μας για το Σύμπαν.
1997: Ο Ολυμπιακός κατακτά για πρώτη φορά την Ευρωλίγκα στο μπάσκετ, νικώντας την Μπαρτσελόνα με 73-58 στη Ρώμη. Μια από τις μεγαλύτερες στιγμές στην ιστορία του ελληνικού αθλητισμού.
2004: Σε δημοψήφισμα για το Σχέδιο Ανάν, οι Ελληνοκύπριοι το απορρίπτουν με 75,83%, ενώ οι Τουρκοκύπριοι το υπερψηφίζουν. Το αποτέλεσμα παγώνει την ευκαιρία επανένωσης της Κύπρου λίγο πριν την ένταξη της χώρας στην Ε.Ε.
2013: Καταρρέει το κτίριο Rana Plaza στο Μπαγκλαντές, σκοτώνοντας 1.129 εργάτες της κλωστοϋφαντουργίας. Η τραγωδία αναδεικνύει τη σκοτεινή πλευρά της βιομηχανίας μόδας και οδηγεί σε παγκόσμια κινητοποίηση για τα εργασιακά δικαιώματα.
2017: Στον πρώτο γύρο των γαλλικών εκλογών, προηγείται ο Εμανουέλ Μακρόν με 23,75% έναντι της ακροδεξιάς Μαρίν Λεπέν με 21,53%, οδηγώντας τη χώρα σε κρίσιμο δεύτερο γύρο.
2021: Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν αναγνωρίζει επίσημα τη Γενοκτονία των Αρμενίων, σπάζοντας δεκαετίες αμερικανικής αποφυγής του όρου και προκαλώντας έντονες αντιδράσεις από την Τουρκία.
Γεννήσεις
1919 – Γλαύκος Κληρίδης, κύπριος πολιτικός, πρώτος πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας μετά την εισβολή του 1974, με μακρά θητεία στην πολιτική και σημαντική συμβολή στις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού.
1934 – Σίρλεϊ ΜακΛέιν, αμερικανίδα ηθοποιός και συγγραφέας, βραβευμένη με Όσκαρ, γνωστή για τις ερμηνείες της σε ταινίες όπως «Terms of Endearment», «The Apartment» και για τα πνευματικά της βιβλία και ενδιαφέροντα.
1942 – Μπάρμπρα Στράιζαντ, αμερικανίδα τραγουδίστρια, ηθοποιός και σκηνοθέτις, από τις πιο πολυβραβευμένες καλλιτέχνιδες παγκοσμίως, με Grammy, Όσκαρ και Emmy, γνωστή για τη φωνή, την προσωπικότητα και την καλλιτεχνική της πολυπλευρότητα.
1952 – Ζαν-Πολ Γκοτιέ, γάλλος σχεδιαστής μόδας, πρωτοποριακός και ανατρεπτικός, που επαναπροσδιόρισε τη haute couture και συνεργάστηκε με καλλιτέχνες όπως η Μαντόνα· γνωστός για το ναυτικό ριγέ στυλ και τη δημιουργική θεατρικότητα στις συλλογές του.
1982 – Κέλι Κλάρκσον, αμερικανίδα τραγουδίστρια και τηλεοπτική παρουσιάστρια, πρώτη νικήτρια του American Idol, με επιτυχίες όπως «Since U Been Gone» και «Stronger», που καθιέρωσαν τη φωνή της στη σύγχρονη pop-rock σκηνή.
Θάνατοι
1821 – Αθανάσιος Διάκος, ήρωας της Ελληνικής Επανάστασης, που εκτελέστηκε με ανασκολοπισμό από τους Τούρκους στη Λαμία· η θυσία του τον ανέδειξε σε σύμβολο ηρωισμού και αυτοθυσίας για την ελευθερία της πατρίδας.
1941 – Κωνσταντίνος Σπανούδης, έλληνας δημοσιογράφος, πολιτικός και πρώτος πρόεδρος της ΑΕΚ, με σημαντική προσφορά στον προσφυγικό ελληνισμό και τον αθλητισμό της εποχής.
2004 – Εστέ Λόντερ, αμερικανίδα επιχειρηματίας, ιδρύτρια του παγκόσμιου κολοσσού Estée Lauder Companies, που άλλαξε τη βιομηχανία της ομορφιάς, δημιουργώντας ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα brand στον χώρο των καλλυντικών.
2010 – Δημήτριος Τσάτσος, διακεκριμένος έλληνας συνταγματολόγος, πανεπιστημιακός και ευρωβουλευτής, με πλούσιο συγγραφικό έργο και ουσιαστική συμβολή στον δημόσιο διάλογο για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου.
Γιορτάζουν
Αχιλλεύς, Αχιλλεία, Δούκας, Δούκισσα, Ελισάβετ, Ζαμπέτης, Ζαμπέτα, Φορτουνάτο
Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι
Διεθνής Ημέρα για τον Πολυμερισμό και την Διπλωματία της Ειρήνης
Διεθνής Ημέρα Γλυπτικής
