Σαν σήμερα 19 Απριλίου: Δύο γυναίκες κάθονται μαζί στο θρόνο του Βυζαντίου – Η ιστορική στέψη της Ζωής και της Θεοδώρας

Ακόμη, ξεκινά ο Πόλεμος της Αμερικανικής Επανάστασης, πεθαίνει ο Λόρδος Βύρων και γεννιέται ο Ρίμπο

19·04·2025 00:02

Newsroom

Σαν σήμερα, το 1042, γράφεται μια από τις πιο παράδοξες και εμβληματικές σελίδες της βυζαντινής ιστορίας: οι Ζωή και Θεοδώρα Πορφυρογέννητες, δύο αδελφές της δυναστείας των Μακεδόνων, γίνονται από κοινού αυτοκράτειρες του Βυζαντίου. Η στέψη τους δεν είναι μόνο σπάνιο φαινόμενο για την εποχή – είναι και πράξη ριζοσπαστικής ανατροπής: δύο γυναίκες, χωρίς αυτοκράτορα δίπλα τους, κάθονται στον θρόνο μιας αυτοκρατορίας χτισμένης πάνω στην αντρική εξουσία.

Η Ζωή, γεννημένη γύρω στο 978, ήταν κόρη του Κωνσταντίνου Η΄ και αδελφή του Βασιλείου Β΄ Βουλγαροκτόνου. Για δεκαετίες κρατήθηκε απομονωμένη στα ανάκτορα, καθώς ο αδελφός της ήθελε να αποτρέψει δυναστικούς γάμους. Όταν τελικά ανέλαβε ο ίδιος τον θρόνο, η Ζωή έγινε πιόνι στους γάμους εξουσίας: παντρεύτηκε τον Ρωμανό Γ΄, τον οποίο ίσως δηλητηρίασε. Ο δεύτερος σύζυγος, Μιχαήλ Δ΄, την παραγκώνισε, ενώ ο θετός της γιος Μιχαήλ Ε΄ την εξόρισε. Η εξέγερση του λαού της Πόλης την έφερε πίσω και η ίδια αποφάσισε να μην επιστρέψει μόνη.

Η Θεοδώρα, μικρότερη και πιο μορφωμένη, είχε ζήσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της σε μοναστήρι, σχεδόν εξαναγκασμένη από την ίδια την οικογένειά της. Αν και είχε αρνηθεί να παντρευτεί υποψήφιους διαδόχους που της προτάθηκαν, είχε αποδείξει από νωρίς την ανεξαρτησία και την ευφυΐα της. Όταν η Ζωή την κάλεσε πίσω, η Θεοδώρα δέχτηκε με επιφύλαξη, αλλά ανέλαβε αμέσως ενεργό ρόλο στη διακυβέρνηση.

Η συμβασιλεία τους διήρκεσε περίπου τρεις μήνες, ώσπου η Ζωή παντρεύτηκε για τρίτη φορά, τον Κωνσταντίνο Θ΄ Μονομάχο, και εκείνος ανέλαβε τον θρόνο. Η Θεοδώρα επανήλθε στην αφάνεια, αλλά επανεμφανίστηκε δέκα χρόνια αργότερα, το 1055, για να αναλάβει μοναδική αυτοκράτειρα, στα 76 της. Παρά την ηλικία της, κυβέρνησε με πυγμή για περίπου δύο χρόνια. Ανέκοψε τη διαφθορά, ενίσχυσε το κράτος και υπερασπίστηκε τα συμφέροντα του θρόνου απέναντι στους στρατηγούς και την αυλή.

Η διπλή στέψη της 19ης Απριλίου 1042 δεν ήταν μια απλή συγκυρία. Ήταν μια σπάνια στιγμή στην Ιστορία όπου η γυναικεία βούληση και αξιοσύνη ανέτρεψαν τις παγιωμένες δομές εξουσίας.

*Η φωτογραφία δημιουργήθηκε με AI

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

1042: Οι Ζωή και Θεοδώρα Πορφυρογέννητες χρίζονται από κοινού αυτοκράτειρες του Βυζαντίου, κάτι σπάνιο για τα δεδομένα της εποχής. Ανήκουν στις ελάχιστες γυναίκες που κυβέρνησαν μόνες τους τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.

1587: Ο Φράνσις Ντρέικ βυθίζει την ισπανική αρμάδα στο λιμάνι του Κάδιξ, καταφέρνοντας καθοριστικό πλήγμα στη θαλασσοκρατία της Ισπανίας και ανοίγοντας τον δρόμο για την παγκόσμια κυριαρχία της Βρετανίας στις θάλασσες.

1775: Ξεκινά ο Πόλεμος της Αμερικανικής Επανάστασης, με τις πρώτες συγκρούσεις στο Λέξινγκτον και το Κόνκορντ. Μια στιγμή-ορόσημο για τη δημιουργία των Ηνωμένων Πολιτειών.

1882: Τίθεται σε λειτουργία η σιδηροδρομική γραμμή Πελοποννήσου, ένα από τα σπουδαιότερα έργα του Χαρίλαου Τρικούπη, που έφερε εκσυγχρονισμό στις μεταφορές της Ελλάδας.

1906: Ολοκληρώνεται στην Αθήνα η Μεσολυμπιάδα, με αφορμή την επέτειο δέκα ετών από την τέλεση των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων. Έλαβαν μέρος 884 αθλητές από 20 χώρες, ανάμεσά τους 300 Έλληνες και Ελληνίδες. Η διοργάνωση σημείωσε μεγάλη επιτυχία, αλλά δεν θα επιβιώσει ως θεσμός, επειδή η χώρα μας δεν αντέχει το οικονομικό κόστος.

1961: Αποτυγχάνει η «Επιχείρηση στον Κόλπο των Χοίρων», ένα φιάσκο της CIA στην προσπάθεια ανατροπής του Φιντέλ Κάστρο στην Κούβα.

1965: Η τουρκική κυβέρνηση διατάζει την απέλαση 6.000 Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης, ενώ απειλεί με αναθεώρηση της παραμονής του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Η ένταση συνδέεται με τα γεγονότα στην Κύπρο.

1971: Η ΕΣΣΔ εκτοξεύει τον «Salyut 1», τον πρώτο διαστημικό σταθμό στην ιστορία, ανοίγοντας τον δρόμο για τη μόνιμη παρουσία ανθρώπων στο διάστημα.

1971: Ο Τσαρλς Μάνσον καταδικάζεται σε ισόβια για τη δολοφονία της Σάρον Τέιτ και άλλων τεσσάρων ανθρώπων. Το τέλος μιας ιστορίας που συγκλόνισε την αμερικανική κοινωνία και τον κόσμο του Χόλιγουντ.

1980: Οι R.E.M. δίνουν την πρώτη συναυλία της καριέρας τους μπροστά σε 150 θεατές, στο «11:11 Koffee Club» στην Αθήνα της Τζόρτζια. Η βραδιά διακόπτεται από την αστυνομία, καθώς το κλαμπ δεν διαθέτει άδεια. Το γεγονός, αν και ταπεινό στην έναρξή του, σηματοδοτεί την αρχή μιας πορείας που θα αλλάξει τη σύγχρονη ροκ μουσική.

1980: Διεξάγεται στην Ολλανδία ο 25ος Διαγωνισμός Τραγουδιού της Eurovision, με νικητή τον Τζόνι Λόγκαν που εκπροσωπεί την Ιρλανδία με το τραγούδι «What’s another year». Η Ελλάδα συμμετέχει με την Άννα Βίσση, η οποία ερμηνεύει το «Ωτοστόπ» των Νακασιάν / Σοφού και καταλαμβάνει τη 13η θέση, στην πρώτη της εμφάνιση στη σκηνή της Eurovision.

1991: Βόμβα στην Πάτρα που προοριζόταν για το βρετανικό προξενείο, εκρήγνυται στα χέρια του μεταφορέα σκοτώνοντας και έξι περαστικούς. Η επίθεση αποδίδεται σε Παλαιστινίους.

1993: Στο Waco του Τέξας, 80 άνθρωποι –ανάμεσά τους 17 παιδιά– καίγονται ζωντανοί μετά την επέμβαση του FBI στο κρησφύγετο της αίρεσης των Δαβιδιανών. Ο θρησκευτικός ηγέτης Ντέιβιντ Κορές σκοτώνεται επίσης.

1995: Μακελειό στην Οκλαχόμα, όταν παγιδευμένο αυτοκίνητο με 450 κιλά εκρηκτικά καταστρέφει κυβερνητικό κτήριο. Σκοτώνονται 168 άτομα, μεταξύ των οποίων και 19 παιδιά.

2005: Ο Γιόζεφ Ράτσινγκερ εκλέγεται Πάπας με το όνομα Βενέδικτος 16ος, διαδεχόμενος τον Ιωάννη Παύλο ΙΙ. Είναι ο πρώτος Γερμανός Πάπας εδώ και αιώνες.

2011: Ο Φιντέλ Κάστρο παραιτείται από τη θέση του γενικού γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος Κούβας, παραδίδοντας την εξουσία στον αδερφό του Ραούλ, τερματίζοντας δεκαετίες προσωπικής κυριαρχίας.

2013: Ο Ταμερλάν Τσαρνάεφ, ύποπτος για τις βομβιστικές επιθέσεις στον Μαραθώνιο της Βοστώνης, σκοτώνεται από την Αστυνομία. Ο αδερφός του, Τζοχάρ, συλλαμβάνεται την επόμενη μέρα.

2018: Ο πρίγκιπας Χάρι παντρεύεται την Αμερικανίδα ηθοποιό Μέγκαν Μαρκλ στο παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου στο κάστρο του Ουίνδσορ, σε μια τελετή που παρακολουθούν εκατομμύρια τηλεθεατές παγκοσμίως. Ο γάμος σηματοδοτεί μια νέα εποχή για τη βρετανική βασιλική οικογένεια, με το ζευγάρι να ακολουθεί έκτοτε πιο ανεξάρτητη πορεία.

Γεννήσεις

1877 – Όλε Εβινρούντε, αμερικανο-νορβηγός μηχανικός, εφευρέτης της εξωλέμβιας μηχανής, που επαναστατικοποίησε τη ναυσιπλοΐα και έθεσε τα θεμέλια της σύγχρονης βιομηχανίας θαλάσσιων κινητήρων.

1912 – Γκλεν Θ. Σίμποργκ, αμερικανός χημικός, βραβευμένος με Νόμπελ Χημείας το 1951 για την ανακάλυψη στοιχείων όπως το πλουτώνιο, με σημαντική συμβολή στην ανάπτυξη της πυρηνικής επιστήμης και της περιοδικής ταξινόμησης.

1932 – Φερνάντο Μποτέρο, κολομβιανός καλλιτέχνης, διάσημος για το χαρακτηριστικό του στυλ με τις υπερβολικά πλαστικές και φουσκωμένες μορφές, τόσο στη ζωγραφική όσο και στη γλυπτική, που απέκτησε παγκόσμια αναγνώριση.

1972 – Ριβάλντο, βραζιλιάνος ποδοσφαιριστής, παγκόσμιας κλάσης με τεράστια καριέρα σε Μπαρτσελόνα και εθνική Βραζιλίας, χρυσή μπάλα το 1999 και παγκόσμιος πρωταθλητής το 2002.

1978 – Τζέιμς Φράνκο, αμερικανός ηθοποιός, σκηνοθέτης και συγγραφέας, γνωστός για ρόλους σε ταινίες όπως «127 Hours», «Spider-Man» και «The Disaster Artist», με ευρεία καλλιτεχνική δραστηριότητα και ακαδημαϊκό ενδιαφέρον.

1979 – Κέιτ Χάντσον, αμερικανίδα ηθοποιός, κόρη της Γκόλντι Χον, που έγινε γνωστή από την ταινία «Almost Famous» (Όσκαρ υποψηφιότητα), με πορεία σε ρομαντικές κομεντί και τηλεοπτικές παραγωγές.

1981 – Χέιντεν Κρίστενσεν, καναδός ηθοποιός, ευρύτερα γνωστός για τον ρόλο του Άνακιν Σκάιγουοκερ στη δεύτερη τριλογία του Star Wars, με παρουσία και σε ανεξάρτητες ταινίες.

1987 – Μαρία Σαράποβα, ρωσίδα τενίστρια, πρώην Νο1 της παγκόσμιας κατάταξης, νικήτρια σε όλα τα Grand Slam τουρνουά, με έντονη παρουσία και στον χώρο της μόδας και των επιχειρήσεων.

1987 – Τζο Χαρτ, άγγλος ποδοσφαιριστής, τερματοφύλακας, με πολυετή θητεία στη Μάντσεστερ Σίτι και βασικό μέλος της εθνικής Αγγλίας σε διεθνείς διοργανώσεις.

Θάνατοι

1824 – Λόρδος Βύρων, άγγλος ποιητής και φιλέλληνας, εμβληματική μορφή του Ρομαντισμού και της Ελληνικής Επανάστασης, πέθανε στο Μεσολόγγι πολεμώντας για την ελευθερία της Ελλάδας, αφήνοντας πίσω του έργα όπως ο «Δον Ζουάν» και έναν διεθνή μύθο.

1882 – Κάρολος Δαρβίνος, άγγλος βιολόγος, θεμελιωτής της θεωρίας της εξέλιξης μέσω φυσικής επιλογής, με το εμβληματικό έργο «Η καταγωγή των ειδών», που άλλαξε για πάντα την κατανόησή μας για τη φύση και την ανθρωπότητα.

1906 – Πιερ Κιουρί, γάλλος φυσικός, πρωτοπόρος της ραδιενέργειας και σύζυγος της Μαρί Κιουρί, τιμήθηκε με Νόμπελ Φυσικής για την ανακάλυψη των στοιχείων ράδιο και πολώνιο, ανοίγοντας νέους δρόμους στην επιστήμη.

2005 – Τζωρτζ Κοσμάτος, έλληνας σκηνοθέτης με διεθνή καριέρα στο Χόλιγουντ, σκηνοθέτης επιτυχιών όπως «Rambo: First Blood Part II» και «Cobra», με ξεχωριστό αποτύπωμα στον αμερικανικό κινηματογράφο δράσης των ’80s.

2010 – Guru (κατά κόσμον Κιθ Έντουαρντ Έλαμ), αμερικανός ράπερ και συνιδρυτής του Gang Starr, γνωστός για την πρωτοποριακή ένωση τζαζ και χιπ χοπ μέσω του project Jazzmatazz, με στίχους κοινωνικής συνείδησης και ιδιαίτερη φωνή.

2016 – Γεράσιμος Αρσένης, έλληνας πολιτικός και οικονομολόγος, βουλευτής και υπουργός σε κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, κυρίως γνωστός για τη μεταρρύθμιση στην Παιδεία το 1997 που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις και κινητοποιήσεις.