Από την αναγέννηση του ΜΙΝΙΟΝ στα γραφεία του μέλλοντος: Οι αναπλάσεις της DIMAND που αλλάζουν το real estate στην Ελλάδα

Οι αναπλάσεις ιστορικών κτηρίων και η τεχνολογική καινοτομία πρωταγωνιστούν στη σύγχρονη αρχιτεκτονική σκηνή, αναδεικνύοντας μια νέα φιλοσοφία στο Real Estate. Σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία, η βιωσιμότητα, ο σεβασμός στην πολιτιστική κληρονομιά και η ενσωμάτωση έξυπνων λύσεων καθορίζουν την ανάπτυξη των πόλεων.

Η DIMAND, πρωτοπόρος στον τομέα της ανάπτυξης ακινήτων, οδηγεί αυτή τη μετάβαση, επαναπροσδιορίζοντας τη σχέση μας με τον αστικό χώρο. Από τον Πύργο του Πειραιά – ο πρώτος πράσινος ουρανοξύστης της Ελλάδας- έως την αναγέννηση του ιστορικού MINION, ο Όμιλος επενδύει σε έργα που συνδυάζουν καινοτομία και ιστορία, αναδεικνύοντας τον τρόπο με τον οποίο η βιώσιμη ανάπτυξη διαμορφώνει το μέλλον των πόλεών μας.

«Οι επόμενες δεκαετίες δεν αφορούν απλώς νέα κτίρια, αλλά νέες πόλεις: πιο ευέλικτες, πιο βιώσιμες, πιο ανθρώπινες» λέει η Όλγα Ίτσιου, Chief Operating Officer της DIMAND, στη συνέντευξη που παραχώρησε στο Newsbeast, περιγράφοντας τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της ελληνικής αγοράς, τις νέες τάσεις στον κλάδο και το όραμα του Ομίλου για το μέλλον.

«Όταν αναλαμβάνουμε την ανάπλαση ενός εμβληματικού κτηρίου, δεν βλέπουμε απλώς ένα παλιό κέλυφος. Βλέπουμε την ιστορία του, τη σχέση του με την πόλη, τον ρόλο που έπαιξε στο παρελθόν» τονίζει η ίδια, επισημαίνοντας ότι «το περιβάλλον δεν μπορεί να περιμένει. Η βιώσιμη ανάπτυξη δεν είναι το μέλλον – είναι το παρόν».

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη:

• Η DIMAND είναι πρωτοπόρος στην ανάπτυξη πράσινων κτηρίων στην Ελλάδα. Ποιο ήταν το όραμα πίσω από αυτή την κατεύθυνση και ποιες δυσκολίες κληθήκατε να ξεπεράσετε;

Από την πρώτη στιγμή, στη DIMAND πιστέψαμε ότι η ανάπτυξη ακινήτων πρέπει να συμβαδίζει με το περιβάλλον, την κοινωνία και τους ανθρώπους που εργάζονται στα κτήριά μας.

Θυμάμαι όταν ξεκινήσαμε να μιλάμε για πράσινα κτήρια στην Ελλάδα, υπήρχε μια δυσπιστία στην αγορά. Μας έλεγαν: «Γιατί να επενδύσουμε σε κάτι πιο ακριβό;», «Αξίζει όντως τον κόπο;»  Ήταν η εποχή που η αγορά έβλεπε τη βιωσιμότητα περισσότερο σαν κόστος παρά σαν ευκαιρία. Εμείς, όμως, ήμασταν βέβαιοι πως το μέλλον είναι βιώσιμο. Δεν ήταν εύκολο. Δεν υπήρχε έτοιμο θεσμικό πλαίσιο, ούτε εξειδικευμένη τεχνογνωσία. Έπρεπε να μάθουμε, να πειραματιστούμε, να εκπαιδεύσουμε την αγορά. Αλλά πιστεύαμε σε αυτό που κάναμε. Και το 2013, με το Karela Office Park, πετύχαμε κάτι που έμοιαζε αδύνατο τότε: Το πρώτο, πράσινο κτήριο της χώρας, το οποίο μάλιστα έλαβε πιστοποίηση LEED Gold.

Αλλά σήμερα, βλέπουμε ότι η αγορά έχει αλλάξει, οι επενδυτές ζητούν βιώσιμα κτήρια, οι εργαζόμενοι θέλουν ποιοτικούς χώρους, οι πόλεις μας χρειάζονται ανάπτυξη με σεβασμό στο περιβάλλον. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι δεν μιλάμε πλέον για επιλογή. Το περιβάλλον δεν μπορεί να περιμένει. Η βιώσιμη ανάπτυξη δεν είναι το μέλλον – είναι το παρόν.

• Με την ολοκλήρωση του Πύργου του Πειραιά, ποιες είναι οι κύριες καινοτομίες που εισάγει το έργο στον τομέα των βιώσιμων ακινήτων στην Ελλάδα;

Όταν ξεκινήσαμε την ανακατασκευή του Πύργου, είχαμε μπροστά μας μια τεράστια πρόκληση: πώς παίρνεις ένα κτήριο που έμεινε ανεκμετάλλευτο για δεκαετίες και το μεταμορφώνεις σε πρότυπο βιώσιμης ανάπτυξης; Θέλαμε να δημιουργήσουμε ένα νέο σημείο αναφοράς για τα βιώσιμα κτήρια στην Ελλάδα. Και αυτό ακριβώς πετύχαμε.

Σήμερα, ο Πύργος του Πειραιά είναι ο πρώτος, πράσινος και ψηφιακός ουρανοξύστης της χώρας και το μοναδικό κτήριο τέτοιας κλίμακας με την ανώτατη πιστοποίηση LEED Platinum. Παράλληλα, υπερβαίνει κατά τρεις βαθμίδες τις ενεργειακές απαιτήσεις της ελληνικής νομοθεσίας για υφιστάμενα κτήρια και κατατάσσεται στην κατηγορία A+, σύμφωνα με το πρότυπο ΚΕΝΑΚ.

Η ανακατασκευή και επανάχρηση του κτηρίου, αντί της κατεδάφισης, είχε σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη. Σύμφωνα με ακαδημαϊκή έρευνα του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, η διατήρηση και αναβάθμιση της υφιστάμενης κατασκευής εξοικονόμησε 42 GWh ενέργειας – ποσότητα που αντιστοιχεί στην ετήσια κατανάλωση 10.000 νοικοκυριών. Παράλληλα, η αποφυγή της κατεδάφισης μείωσε τις εκπομπές CO₂ κατά 23.100 τόνους, το ισοδύναμο της φύτευσης 58.000 στρεμμάτων δάσους. Αποδείξαμε στην πράξη ότι το δομημένο περιβάλλον δεν χρειάζεται να «γκρεμίζεται» για να δημιουργηθεί κάτι νέο. Μπορεί να εξελίσσεται, να προσαρμόζεται και να συνεχίζει να προσφέρει.

Ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του έργου είναι η ανακύκλωση της παλιάς όψης του κτηρίου. Πάνω από 126 τόνοι γυαλιού αποξηλώθηκαν, στάλθηκαν για επεξεργασία ανακύκλωσης και επανήλθαν ως νέο υλικό στη νέα όψη, συμβάλλοντας στη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος. Παράλληλα, εγκαταστήσαμε ένα σύγχρονο φωτοβολταϊκό σύστημα 500 τ.μ., το οποίο παράγει καθαρή ενέργεια για τις ανάγκες του κτηρίου, ενώ η νέα του όψη είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε να μειώνει την ηλιακή ακτινοβολία κατά 45%, μειώνοντας αντίστοιχα τα ψυκτικά φορτία κατά 20%.

Ταυτόχρονα, θέλαμε να δημιουργήσουμε έναν χώρο που θα βελτιώνει την καθημερινότητα των ανθρώπων που θα εργάζονται και θα επισκέπτονται το κτήριο. Ο Πύργος διαθέτει πλέον προηγμένα συστήματα παρακολούθησης της ποιότητας του αέρα, που εξασφαλίζουν 30% περισσότερο φρέσκο αέρα από τα διεθνή πρότυπα, ενώ τα έξυπνα συστήματα φωτισμού και θερμοκρασίας προσαρμόζονται στις ανάγκες των χρηστών, δημιουργώντας ένα πιο άνετο και υγιές περιβάλλον.

Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο είναι ότι αυτή η βιωσιμότητα ενσωματώθηκε σε κάθε επίπεδο του σχεδιασμού. Ο περιβάλλων χώρος, η βεράντα του F&B και το υπερδώμα φιλοξενούν 1.000 τ.μ. μεσογειακής φύτευσης, η οποία αρδεύεται αποκλειστικά με συλλεγόμενο βρόχινο νερό, μειώνοντας το υδάτινο αποτύπωμα του κτηρίου και ενισχύοντας τη βιοποικιλότητα της περιοχής.

Τέλος, δεν θα μπορούσαμε να μιλάμε για βιωσιμότητα χωρίς να σκεφτόμαστε τη μετακίνηση και την ηλεκτροκίνηση. Όλες οι θέσεις στάθμευσης του κτηρίου διαθέτουν φορτιστές για ηλεκτρικά οχήματα, ενθαρρύνοντας μια πιο πράσινη καθημερινότητα ενώ αξιοσημείωτη είναι η στρατηγική θέση του ακινήτου, καθώς εξυπηρετείται από όλα τα μέσα σταθερής τροχιάς (ΗΣΑΠ, ΜΕΤΡΟ, ΤΡΑΜ, Προαστιακός) αλλά και τα μέσα οδικών μεταφορών (Αστικά Λεωφορεία, Τρόλεϊ), παρακινώντας τους εργαζομένους να χρησιμοποιούν τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς για τις μετακινήσεις τους.

Ο Πύργος είναι η απόδειξη ότι η Ελλάδα μπορεί να πρωτοπορεί στη δημιουργία  βιοκλιματικών κτηρίων. Είναι ένα έργο που δείχνει πως η ανάπτυξη μπορεί να είναι ταυτόχρονα σύγχρονη, λειτουργική και απόλυτα φιλική προς το περιβάλλον. Και το σημαντικότερο; Είναι ένα έργο που, αντί να κοιτάζει το παρελθόν, δείχνει τον δρόμο για το μέλλον.

• Έχετε αναλάβει αναπλάσεις εμβληματικών κτιρίων, όπως η καπνοβιομηχανία Παπαστράτος και η ζυθοποιία ΦΙΞ αλλά και η αναβίωση του εμβληματικού κτιρίου «ΜΙΝΙΟΝ» στο κέντρο της Αθήνας. Ποιο είναι το όραμά σας για την αναγέννηση των χώρων και πώς σκοπεύετε να συνδυάσετε την ιστορική τους σημασία με τις σύγχρονες ανάγκες;

Όταν αναλαμβάνουμε την ανάπλαση ενός εμβληματικού κτηρίου, δεν βλέπουμε απλώς ένα παλιό κέλυφος. Βλέπουμε την ιστορία του, τη σχέση του με την πόλη, τον ρόλο που έπαιξε στο παρελθόν – και, κυρίως, τον ρόλο που μπορεί να παίξει στο μέλλον.

Πριν από περίπου 10 χρόνια, αναλάβαμε τη μετατροπή των πρώην εγκαταστάσεων της «Παπαστράτος» στον Άγιο Διονύσιο, στον Πειραιά, σε ένα σύγχρονο βιοκλιματικό συγκρότημα. Θυμάμαι την πρώτη μας επίσκεψη στην περιοχή: ένα τοπίο εγκατάλειψης, μια βιομηχανική ζώνη που είχε μείνει εκτός του σύγχρονου αστικού ιστού, μια γειτονιά που έμοιαζε να έχει «παγώσει» στον χρόνο. Όμως, είδαμε κάτι πέρα από την εικόνα της φθοράς. Είδαμε την προοπτική.

Σήμερα, το συγκρότημα αυτό φιλοξενεί περίπου 7.500 εργαζόμενους, έχει γίνει ένας ζωντανός πυρήνας δραστηριότητας, και η ευρύτερη περιοχή έχει μεταμορφωθεί. Γύρω του έχουν ανοίξει νέες επιχειρήσεις, οι παρεμβάσεις του Δήμου έχουν αναβαθμίσει τους δημόσιους χώρους, και το άλλοτε εγκαταλελειμμένο βιομηχανικό τοπίο έχει μετατραπεί σε μια δυναμική γειτονιά.

Το ίδιο συνέβη και με τον Πύργο του Πειραιά, ένα από τα πιο εμβληματικά – αλλά για δεκαετίες αναξιοποίητα – κτήρια της πόλης. Σήμερα, ο Πύργος σφύζει από ζωή, υποδεχόμενος καθημερινά εκατοντάδες εργαζόμενους και επισκέπτες. Η ανακατασκευή του δεν έδωσε μόνο ξανά σκοπό στο ίδιο το κτήριο, αλλά και νέα ώθηση στην ευρύτερη περιοχή.

Το ίδιο σκεπτικό υπάρχει πίσω από κάθε έργο μας. Το ΜΙΝΙΟΝ, ένα από τα πιο ιστορικά κτίρια της Αθήνας, είναι μια μνήμη χαραγμένη στη συνείδηση των Αθηναίων, ένα σύμβολο μιας ολόκληρης εποχής. Η πρόκληση λοιπόν δεν είναι μόνο να το επαναφέρουμε στο προσκήνιο, αλλά να το κάνουμε και πάλι έναν χώρο γεμάτο κίνηση και ανθρώπους. Και ήδη, αυτό συμβαίνει. Οι πρώτοι ένοικοι έχουν εγκατασταθεί και το ΜΙΝΙΟΝ ξαναμπαίνει δυναμικά στον χάρτη της Αθήνας.

Και, φυσικά, το επόμενο μεγάλο στοίχημα είναι η αναβίωση των πρώην εγκαταστάσεων της ζυθοποιίας ΦΙΞ στη Θεσσαλονίκη. Μετά από σαράντα χρόνια σιωπής, κατά τη διάρκεια των οποίων υπέστη πολλές ζημιές και αλλοιώσεις, ήρθε η ώρα να «αναγεννηθεί» και να αποτελέσει ξανά σημείο αναφοράς. Η ένταξή του στον σύγχρονο αστικό ιστό της δυτικής εισόδου της πόλης θα λειτουργήσει καταλυτικά για την αναβάθμιση της περιοχής.

• Η DIMAND αναπτύσσει νέα, σύγχρονα γραφεία στο Μαρούσι. Ποιες συγκεκριμένες πρακτικές και χαρακτηριστικά ενσωματώνονται;

Το Μαρούσι έχει εξελιχθεί, αναμφίβολα, σε έναν από τους πιο δυναμικούς επιχειρηματικούς κόμβους της Αθήνας, προσελκύοντας μεγάλες εταιρείες και πολυεθνικούς ομίλους. Πρόσφατα, λοιπόν, ολοκληρώσαμε το PwC Campus, ένα σύγχρονο, βιοκλιματικό κτίριο που ήδη φιλοξενεί τους εργαζόμενους της PwC. Από την αρχή, στόχος μας ήταν να δημιουργήσουμε έναν χώρο εργασίας όπου οι άνθρωποι απολαμβάνουν να εργάζονται, ένα περιβάλλον που προάγει τόσο την παραγωγικότητα όσο και την ευεξία.

Το κτίριο αναμένεται να πιστοποιηθεί με LEED Gold και WELL, εξασφαλίζοντας κορυφαίες περιβαλλοντικές επιδόσεις αλλά και βελτιωμένη ποιότητα ζωής για όσους εργάζονται εκεί. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στον φυσικό φωτισμό, με ειδική μελέτη που βελτιστοποίησε τις όψεις του κτιρίου για μέγιστη αξιοποίηση του ηλιακού φωτός. Επιπλέον, επιλέχθηκαν υλικά φιλικά προς το περιβάλλον, ενώ ενσωματώθηκαν πρακτικές όπως η συλλογή και επανάχρηση βρόχινου νερού και η δημιουργία εκτεταμένων χώρων πρασίνου. Όλα αυτά συνθέτουν έναν βιώσιμο, σύγχρονο χώρο εργασίας, που θέτει νέα πρότυπα στον τομέα των γραφειακών κτιρίων.

Στο ίδιο πνεύμα, ακολουθεί η ανάπτυξη του ακινήτου ιδιοκτησίας του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, το οποίο θα αποτελέσει το νέο «σπίτι» των μηχανικών. Πρόκειται για ένα έργο που θα ακολουθεί τα ίδια υψηλά πρότυπα βιωσιμότητας και αναμένεται να πιστοποιηθεί με LEED Gold. Το συγκρότημα θα αποτελείται από δύο ανεξάρτητα κτίρια, τοποθετημένα σε σχήμα “Γ”, τα οποία θα πλαισιώνουν έναν μεγάλο εσωτερικό κήπο.

Το μέλλον του real estate και οι  τάσεις

• Τα πράσινα κτήρια και η βιώσιμη ανάπτυξη είναι πλέον παγκόσμια τάση. Πιστεύετε ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε τροχιά σύγκλισης με τα διεθνή πρότυπα ή υπάρχουν ακόμη προκλήσεις που πρέπει να ξεπεραστούν;

Η Ελλάδα, χωρίς αμφιβολία, κάνει βήματα προς την πράσινη κατεύθυνση, όμως ταυτόχρονα πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι ο δρόμος είναι ακόμα μακρύς μπροστά μας. Η αγορά ακινήτων στην Ελλάδα, μέχρι πρόσφατα, ήταν πιο συντηρητική και δύσπιστη απέναντι στις επενδύσεις που σχετίζονται με τη βιωσιμότητα, καθώς οι άμεσοι οικονομικοί δείκτες δεν έδιναν πάντα την αίσθηση πως το «πράσινο» είναι κερδοφόρο.

Η πρόκληση για τη χώρα μας είναι διπλή. Πρώτον, η κατανόηση ότι η βιωσιμότητα δεν είναι απλά μια «μόδα», αλλά μια πραγματική ανάγκη για την προστασία του περιβάλλοντος και τη δημιουργία ανθεκτικών, ενεργειακά αποδοτικών κτιρίων που αντέχουν στο χρόνο. Δεύτερον, η υπέρβαση των πρακτικών και νομοθετικών εμποδίων που δυσχεραίνουν αυτή την μετάβαση, όπως η έλλειψη επαρκών κινήτρων για τις πράσινες επενδύσεις και η καθυστέρηση στην εφαρμογή της απαραίτητης υποδομής.

Όμως, βλέπουμε και τη θετική πλευρά της ιστορίας. Η αυξανόμενη ζήτηση από πλευράς πολιτών και επιχειρήσεων για πιο βιώσιμα, ανθεκτικά κτίρια και οικιστικά έργα μας δείχνει ότι η αγορά είναι έτοιμη για αυτή τη μετάβαση. Είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι, αν και τα πράσινα κτίρια στην Ελλάδα παραμένουν σχετικά περιορισμένα, η ζήτηση είναι αυξανόμενη. Η ίδια η κοινωνία, η νέα γενιά κυρίως, έχει αναγνωρίσει την αξία του βιώσιμου τρόπου ζωής και της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, και αυτή η αλλαγή συνειδητότητας σιγά-σιγά διαπερνά τον επιχειρηματικό τομέα και την αγορά ακινήτων.

Το μεγάλο στοίχημα, λοιπόν, στη χώρα μας είναι να δημιουργηθεί μια πιο ώριμη αγορά, που να ενσωματώνει πλήρως αυτές τις πρακτικές, τόσο στην κατασκευή όσο και στη διαχείριση κτιρίων. Η καθυστέρηση στις ρυθμίσεις και η ανάγκη για περαιτέρω εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση της αγοράς αποτελούν δύο από τα μεγαλύτερα εμπόδια. Δεν αρκεί μόνο να δημιουργήσουμε πράσινα και ανθεκτικά κτίρια, αλλά πρέπει να σκεφτούμε τη βιώσιμη ανάπτυξη συνολικά και να ενσωματώσουμε τη φιλοσοφία της στην καθημερινότητα.

• Πώς βλέπετε να διαμορφώνεται ο κλάδος του real estate τα επόμενα 10 χρόνια; Ποιες νέες τεχνολογίες ή πρακτικές θεωρείτε ότι θα παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο;

Τα επόμενα 10 χρόνια, το real estate δεν θα κριθεί μόνο από την ενεργειακή του απόδοση, αλλά από την ικανότητά του να προσαρμόζεται στις νέες προκλήσεις. Η κλιματική αλλαγή είναι ήδη εδώ, φέρνοντας ακραία καιρικά φαινόμενα, μεγαλύτερες περιόδους ζέστης και αυξανόμενες πιέσεις στις πόλεις. Αυτό σημαίνει ότι τα κτήρια του μέλλοντος δεν θα πρέπει μόνο να είναι «πράσινα», αλλά και ανθεκτικά: με υλικά και σχεδιασμό που μειώνουν τη θερμική επιβάρυνση, με έξυπνες λύσεις που διαχειρίζονται φυσικούς πόρους και με χώρους που προσαρμόζονται στις νέες ανάγκες των ανθρώπων.  

Η ανάγκη για κατοικία στο κέντρο των πόλεων θα γίνει πιο επιτακτική. Η κυκλοφοριακή συμφόρηση και η σταδιακή μείωση της εξάρτησης από το αυτοκίνητο – ειδικά σε πυκνοκατοικημένες περιοχές όπως η Αθήνα – θα αλλάξουν τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τη ζωή στην πόλη. Το real estate θα κληθεί να δώσει λύσεις που ενισχύουν τη μικτή χρήση γης, συνδυάζοντας κατοικία, γραφεία και υπηρεσίες σε έναν ενιαίο, λειτουργικό αστικό ιστό.

Ένας από τους μεγαλύτερους καταλύτες αλλαγής θα είναι το adaptive reuse – η μετατροπή και επανάχρηση υφιστάμενων κτηρίων αντί για νέες κατασκευές. Με δεδομένο το τεράστιο κτηριακό απόθεμα που υπάρχει και συχνά παραμένει αναξιοποίητο, οι λύσεις του μέλλοντος θα αφορούν λιγότερο το «τι νέο θα χτίσουμε» και περισσότερο το «πώς θα επαναχρησιμοποιήσουμε αυτό που ήδη υπάρχει». Αυτή η τάση δεν είναι απλώς πιο βιώσιμη – είναι και πιο έξυπνη, καθώς επιτρέπει τη διατήρηση της ιστορικής και αρχιτεκτονικής ταυτότητας των πόλεων, ενώ ταυτόχρονα τις προσαρμόζει στις σύγχρονες ανάγκες.

Οι επόμενες δεκαετίες δεν αφορούν απλώς νέα κτίρια, αλλά νέες πόλεις: πιο ευέλικτες, πιο βιώσιμες, πιο ανθρώπινες. Το real estate καλείται να βρει λύσεις που δεν αφορούν μόνο τετραγωνικά και υλικά, αλλά τρόπους ζωής που ανταποκρίνονται στις ανάγκες του σήμερα και του αύριο.

• Ποιο είναι το προσωπικό σας μότο στη δουλειά και πώς το εφαρμόζετε καθημερινά;

Θα δανειστώ το μότο της εταιρείας μας «Δημιουργούμε τις πόλεις που θέλουμε να ζούμε». Δεν είναι απλώς μια φράση· είναι μια φιλοσοφία που με κινητοποιεί κάθε μέρα. Είναι κάτι που με εκφράζει βαθιά και που με κάνει να νιώθω υπερηφάνεια για τη δουλειά μου. Είτε το συνειδητοποιώ είτε όχι, κάθε μέρα που ξυπνάω και μπαίνω στο γραφείο, αυτό είναι το «όραμα» που με καθοδηγεί. Για μένα, η ουσία του real estate δεν είναι τα τετραγωνικά, οι όροφοι ή οι αριθμοί. Είναι η ζωή που δημιουργείται μέσα και γύρω από τα κτήρια που σχεδιάζουμε. Είναι οι άνθρωποι που θα εργαστούν, θα ζήσουν, θα συναντηθούν, θα ονειρευτούν σε αυτούς τους χώρους. Και αυτό είναι που με εμπνέει καθημερινά: η δυνατότητα να αφήσουμε ένα θετικό αποτύπωμα, να δημιουργήσουμε όχι μόνο κτήρια, αλλά εμπειρίες και κοινότητες. Αυτό το μότο είναι για μένα οδηγός και δέσμευση – να συνεχίζω να σκέφτομαι πέρα από το προφανές, να αναζητώ λύσεις που κάνουν τις πόλεις μας καλύτερες, πιο ανθρώπινες, πιο βιώσιμες.

Γιατί, στο τέλος της ημέρας, όλοι θέλουμε να ζούμε σε πόλεις που μας εμπνέουν, που μας δίνουν χώρο να εξελιχθούμε. Και αυτή είναι η μεγαλύτερη πρόκληση, αλλά και η μεγαλύτερη ικανοποίηση στη δουλειά μου.