Στις 21 Μαρτίου 1960, η μικρή πόλη Σάρπβιλ στη Νότια Αφρική έγινε το επίκεντρο ενός από τα πιο αιματηρά γεγονότα στην ιστορία του αγώνα κατά του ρατσισμού. Η «Σφαγή του Σάρπβιλ» ήταν η τραγική κορύφωση της αντίστασης ενάντια στο απαρτχάιντ, ένα σύστημα θεσμοποιημένου ρατσισμού και φυλετικών διακρίσεων που επέβαλε η λευκή μειοψηφία της χώρας. Το γεγονός αυτό προκάλεσε διεθνή κατακραυγή και αποτέλεσε την αφορμή για την καθιέρωση της 21ης Μαρτίου ως Παγκόσμιας Ημέρας για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων από τον ΟΗΕ.

Την ημέρα εκείνη, περίπου 5.000 έως 7.000 μαύροι Νοτιοαφρικανοί συγκεντρώθηκαν ειρηνικά έξω από το αστυνομικό τμήμα του Σάρπβιλ για να διαμαρτυρηθούν ενάντια στους λεγόμενους «νόμους των διαβατηρίων» (pass laws). Οι νόμοι αυτοί υποχρέωναν τους μη λευκούς κατοίκους να φέρουν ειδικές άδειες μετακίνησης, οι οποίες περιόριζαν δραστικά την ελευθερία τους.

Παρότι η διαδήλωση ήταν αρχικά ειρηνική, η κατάσταση εκτραχύνθηκε όταν η αστυνομία, χωρίς προειδοποίηση, άνοιξε πυρ εναντίον του πλήθους. Μέσα σε λίγα λεπτά, 69 άνθρωποι, μεταξύ αυτών γυναίκες και παιδιά, έπεσαν νεκροί, ενώ περισσότεροι από 180 τραυματίστηκαν.

Η Σφαγή του Σάρπβιλ συγκλόνισε τη διεθνή κοινότητα και κατέδειξε τη βαρβαρότητα του καθεστώτος του απαρτχάιντ. Οι διαδηλώσεις και οι καταδίκες από χώρες και διεθνείς οργανισμούς πολλαπλασιάστηκαν, ενώ η κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής βρέθηκε όλο και περισσότερο απομονωμένη.

Την ίδια στιγμή, το Εθνικό Αφρικανικό Κογκρέσο (ANC) και το Παναφρικανικό Κογκρέσο (PAC), δύο από τις κύριες αντιρατσιστικές οργανώσεις της χώρας, τέθηκαν εκτός νόμου, οδηγώντας πολλούς αγωνιστές, συμπεριλαμβανομένου του Νέλσον Μαντέλα, στην ένοπλη αντίσταση.

Η 21η Μαρτίου αναγνωρίστηκε από τον ΟΗΕ ως Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων το 1966, σε μια προσπάθεια να υπενθυμίζει στον κόσμο τη φρίκη του ρατσισμού και να ενθαρρύνει τη μάχη για ισότητα και δικαιοσύνη. Παρόλο που το καθεστώς του απαρτχάιντ κατέρρευσε το 1994, η Σφαγή του Σάρπβιλ παραμένει ένα από τα πιο ισχυρά σύμβολα του αντιρατσιστικού αγώνα.

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

1556: Στην Οξφόρδη, ο αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπερι, Τόμας Κράνμερ, καίγεται στην πυρά.

1800: Υπογράφεται ανάμεσα στη Ρωσία και την Τουρκία η Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης, με την οποία ιδρύεται η Πολιτεία των Επτά Ενωμένων Νήσων (Επτάνησα), το πρώτο ελληνικό κράτος μετά την Άλωση, το οποίο θα είναι ανεξάρτητο.

1821: Οι Έλληνες επαναστάτες καταλαμβάνουν τα Καλάβρυτα. Θεωρείται η πρώτη πολεμική πράξη του Αγώνα στην Πελοπόννησο. Περίπου 600 ένοπλοι αγωνιστές με αρχηγούς τον Σωτήρη Χαραλάμπη, τον Φωτήλα, τον Σωτήρη Θεοχαρόπουλο, τον Ιωάννη Παπαδόπουλο, τον, Νικόλαο Σολιώτη και τους Πετιμεζαίους συγκεντρώνονται, πολιορκούν την περιοχή και επιτίθενται εναντίων των Τούρκων που είχαν καταφύγει στους πύργους. Ύστερα από πενθήμερη αντίσταση (21-25 Μαρτίου) ο Αρναούτογλου θα παραδοθεί. Μετά την απελευθέρωση στα Καλάβρυτα και στην Ιστορική Μονή της Αγίας Λαύρας θα πραγματοποιηθεί επίσημη δοξολογία.

1847: Ο ζωγράφος Γ. Κ. Μιχαήλ ολοκληρώνει τον πίνακα «Εμπρησμός της Οθωμανικής Φρεγάτας εις Γέροντα», που απεικονίζει την ιστορική ναυμαχία του Γέροντα (1824), μια από τις σημαντικότερες ναυτικές επιτυχίες της Ελληνικής Επανάστασης. Το έργο εκτίθεται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (Παλαιά Βουλή), αποτελώντας πολύτιμο τεκμήριο της αγωνιστικής κληρονομιάς του 1821.

1920: Γεννιέται ο λαϊκός συνθέτης και δεξιοτέχνης του μπουζουκιού, Μανώλης Χιώτης, ο οποίος στις 21 Μαρτίου του 1970, ανήμερα των 50ων γενεθλίων του, αφήνει την τελευταία του πνοή.

1935: Η Περσία μετονομάζεται σε Ιράν.

1952: Περίπου 25.000 άνθρωποι παρακολουθούν την πρώτη Rock & Roll συναυλία, στο Κλίβελαντ του Οχάιο.

1960: Διαδραματίζεται η Σφαγή του Σάρπβιλ. Μία ομάδα μαύρων, που αποτελούσαν το 90% του πληθυσμού της Νότιας Αφρικής, αποφάσισε να διαμαρτυρηθεί και να διαδηλώσει στους δρόμους, ζητώντας ίσα δικαιώματα. Όλα θα γίνουν αστραπιαία. Μέσα σε ελάχιστα λεπτά η διαδήλωση θα βαφτεί στο αίμα, αφού οι αστυνομικοί ανοίγουν πυρ προς το απροστάτευτο πλήθος. Το αποτέλεσμα θα είναι τραγικό, καθώς 69 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους και άλλοι 180 τραυματίζονται, ανάμεσά τους νεαρές γυναίκες, άνδρες, αλλά και παιδιά. Με αφορμή το τραγικό αυτό γεγονός, ο ΟΗΕ θα ανακηρύξει την 21η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων.

1963: Κλείνει η περιβόητη φυλακή του Αλκατράζ, στον κόλπο του Σαν Φρανσίσκο.

1965: Ύστερα από προηγούμενες προσπάθειες και βίαιη καταστολή τους, o Μάρτιν Λούθερ Κινγκ ηγείται και ξεκινάει μαζί με 4.000 διαδηλωτές,πορεία από τη Σέλμα η οποία ολοκληρώθηκε μετά από 6 μέρες στο Μοντγκόμερι.

1968: Οι Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις πραγματοποιούν αιφνιδιαστική επίθεση στην Ιορδανία, όπου αντιμετωπίζουν τις συνδυασμένες ένοπλες δυνάμεις της Ιορδανίας και της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης.

1972: Ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος καταργεί τον Γεώργιο Ζωιτάκη από αντιβασιλέα και αναλαμβάνει ο ίδιος το αξίωμα.

1980: Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζίμι Κάρτερ, κηρύσσει μποϊκοτάζ στους Ολυμπιακούς Αγώνες της ίδιας χρονιάς που έγιναν στη Μόσχα, ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τη σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν.

1996: Ο Κώστας Καραμανλής εκλέγεται πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας από το συνέδριο του κόμματος, διαδεχόμενος τον Μιλτιάδη Έβερτ. Στην πρώτη ψηφοφορία ήταν υποψήφιος μαζί με τους Γιώργο Σουφλιά, Μιλτιάδη Έβερτ και Βύρων Πολύδωρα. Στον δεύτερο γύρο όπου πέρασαν, ο Καραμανλής συγκεντρώνει το 69,16% των ψήφων, έναντι 30% του Σουφλιά.

2020: Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι τουλάχιστον 20 εμβόλια αναπτύσσονται για τον COVID-19 διεθνώς και ότι είναι σε εξέλιξη κλινικές δοκιμές.

2021: Η τουρκική λίρα καταγράφει βουτιά κατά 15% έπειτα από την απόλυση του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας Νατζί Αγμπάλ, με απόφαση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Αντικαταστάτης του είναι ο φίλα προσκείμενος στον Ερντογάν, Σαχάπ Καβτζίογλου.

Γεννήσεις

1920 – Μανώλης Χιώτης, έλληνας μουσικός και τραγουδοποιός, δεξιοτέχνης του μπουζουκιού, που ανανέωσε το λαϊκό τραγούδι εισάγοντας το τετράχορδο μπουζούκι και δημιουργώντας διαχρονικές επιτυχίες.

1921 – Αμπντούλ Σαλάμ Αρίφ, ιρακινός στρατιωτικός και πολιτικός, πρόεδρος του Ιράκ (1963-1966), που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο πραξικόπημα κατά της μοναρχίας και στην εγκαθίδρυση του μπααθικού καθεστώτος.

1958 – Γκάρι Όλντμαν, άγγλος ηθοποιός, βραβευμένος με Όσκαρ, γνωστός για τους μεταμορφωτικούς του ρόλους σε ταινίες όπως «Σκοτεινότερη Ώρα», «Leon», «The Dark Knight» και «Harry Potter».

1960 – Άιρτον Σένα, βραζιλιάνος οδηγός αγώνων, ένας από τους κορυφαίους πιλότους στην ιστορία της Formula 1, τρεις φορές παγκόσμιος πρωταθλητής, με αξεπέραστη ικανότητα στην οδήγηση υπό βροχή και τραγικό τέλος στο Γκραν Πρι της Ίμολα το 1994.

1980 – Ροναλντίνιο (κατά κόσμον Ρονάλντο ντε Ασίς Μορέιρα), βραζιλιάνος ποδοσφαιριστής, ένας από τους πιο χαρισματικούς παίκτες όλων των εποχών, με εξαιρετική τεχνική, εντυπωσιακές ντρίμπλες και μεγάλες επιτυχίες με την Μπαρτσελόνα και την Εθνική Βραζιλίας.

Θάνατοι

1855 – Κίτσος Τζαβέλας, έλληνας αγωνιστής και πολιτικός, απόγονος της ιστορικής οικογένειας των Τζαβελλαίων, που διακρίθηκε στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 και αργότερα υπηρέτησε ως πρωθυπουργός της Ελλάδας.

1970 – Μανώλης Χιώτης, έλληνας μουσικός και τραγουδοποιός, σπουδαίος δεξιοτέχνης του μπουζουκιού, που ανανέωσε το λαϊκό τραγούδι εισάγοντας το τετράχορδο μπουζούκι και δημιουργώντας διαχρονικές επιτυχίες.

2010 – Βόλφγκανγκ Βάγκνερ, γερμανός σκηνοθέτης και εγγονός του Ρίχαρντ Βάγκνερ, που αφιέρωσε τη ζωή του στη διαχείριση και σκηνοθεσία των παραστάσεων στο Φεστιβάλ του Μπαϊρόιτ, προωθώντας το έργο του διάσημου προγόνου του.

Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι

Διεθνής Ημέρα του Νορούζ
Παγκόσμια Ημέρα για το Σύνδρομο Down
Παγκόσμια Ημέρα Δασοπονίας
Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ρατσισμού
Παγκόσμια Ημέρα Κουκλοθεάτρου
Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης
Παγκόσμια Ημέρα Χρωμάτων