Ο άνθρωπος που συνέβαλε στο ξέσπασμα της Αραβικής Άνοιξης δεν πιστεύει πια στην επανάσταση

Ο Hosni Kaliya βγάζει ένα τσιγάρο από το πακέτο του και το βάζει στο στόμα του. Όταν έριξε πάνω του βενζίνη και αυτοπυρπολήθηκε, το μεγαλύτερο μέρος του δεξιού του χεριού χάθηκε κι αυτό που απομένει είναι σαν κολόβωμα χωρίς δάχτυλα. Στο αριστερό του χέρι έχει ακόμα τέσσερα δάχτυλα αλλά μοιάζουν σαν ξένα, καμένα, άκαμπτα, στραβωμένα. Φορά μαύρα γάντια με κομμένα τα «δάχτυλα» ώστε να μην κρέμονται άδεια. Προστατεύει με σκούφο το κεφάλι του, που δεν καλύπτεται πια από μαλλιά, και τα ασυνήθιστα μικρά αυτιά του. Αλλά πώς να κρύψει το παραμορφωμένο πρόσωπό του, έργο γιατρών που ένωσαν παλιό και νέο ιστό για να το ανασυνθέσουν; Ο Kaliya χρειάζεται φάρμακα για να κοιμηθεί. Αν το κεφάλι του γείρει πολύ πίσω μπορεί να στραγγαλιστεί από το ίδιο του το δέρμα στο λαιμό του, το οποίο είναι πολύ τεντωμένο στον λάρυγγά του. Δεν θα έπρεπε να καπνίζει, λόγω της βλάβης από τη φωτιά στους πνεύμονες και την τραχεία. Αλλά το κάνει σαν να προσπαθεί να καταστρέψει αυτό στο οποίο έχει μεταμορφωθεί: μια φιγούρα που γεννά φόβο στα παιδιά, ένας φυλακισμένος μέσα στο ίδιο του το σώμα. «Εύχομαι να πέθαινα», λέει στο περιοδικό Der Spiegel. Όλα καίνε, μέσα και έξω, όλα πονάνε, το σώμα και η ψυχή του, επειδή κατηγορεί τον εαυτό του για την καταστροφή της οικογένειάς του, για τον θάνατο του αδελφού του και πολλών φίλων, και λίγο και για την Αραβική Άνοιξη, την εξέγερση που ξεκίνησε στην Τυνησία πριν από πέντε χρόνια και έχει μετατραπεί σε τραγωδία. Σε δύο άνδρες αποδίδεται η Αραβική Άνοιξη. Ο κόσμος θυμάται τον έναν, τον οπωροπώλη Mohamed Bouazizi. Ο άλλος ήταν ο Hosni Kaliya. Οι πράξεις απελπισίας μεταμορφώθηκαν γρήγορα σε πολιτικό τυφώνα που σάρωσε τη μεσογειακή ακτή της Αφρικής μέχρι τα σύνορα με την Τουρκία. Δικτάτορες ανατράπηκαν, νέοι ηγεμόνες ανέβηκαν στην εξουσία, Ισλαμιστές και τρομοκράτες εξαπλώθηκαν στην περιοχή. Χώρες κατέρρευσαν, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι σκοτώθηκαν -και πεθαίνουν ακόμα- στους εμφυλίους πολέμους στη Συρία, τη Λιβύη και την Υεμένη. Οι συνέπειες αυτής της συμφοράς έφτασαν και στην Ευρώπη με τη μορφή μαζικής μετανάστευσης και τρομοκρατικών χτυπημάτων, όπως στο Παρίσι και την Κωνσταντινούπολη, σημειώνει το γερμανικό περιοδικό. Και για ποιο λόγο; «Ήταν όλα ένα λάθος», είναι η αποτίμηση του Kaliya, «δεν ήξερα τι θα συμβεί, δεν πιστεύω πια στην επανάσταση». Για να καταλάβει κανείς πώς άρχισαν όλα και γιατί είναι ακόμα μακρύς ο δρόμος μέχρι να τελειώσουν, θα βοηθούσε να επιστρέψουμε σε μία από τις αφετηρίες αυτού του «τυφώνα»: Στην πόλη Kasserine, την πατρίδα του Kaliya, στα νοτιοδυτικά της Τυνησίας, στα άγονα «χάιλαντς», μια πόλη που μοιάζει να είναι πιο μακριά κι απ’ ό,τι όντως είναι, σαν από άλλο πλανήτη. Η Kasserine βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Jebel Chaambi, το υψηλότερο βουνό της χώρας. Σήμερα «τρομοκράτες» κρύβονται στα φαράγγια της περιοχής και κάθε λίγες εβδομάδες ο στρατός τους επιτίθεται με ελικόπτερα και επίγειες δυνάμεις. Η ακτή είναι εκεί που πάντα κυκλοφορούσε το χρήμα και εκεί όπου κατευθύνονται οι επενδύσεις. Ο πρώην δικτάτορας Μπεν Άλι επέτρεψε τη φτωχοποίηση της ενδοχώρας, προσθέτει το Spiegel.

Λίγη αξιοπρέπεια

Ο Kaliya ζει σε ένα σπίτι στην Τύνιδα αλλά ο δημοσιογράφος του περιοδικού τον συνάντησε με τη μητέρα του Zhina στο σπίτι της στην Kasserine. Η μητέρα του, μια μικροσκοπική γυναίκα, πολύ αδύναμη για να μπορέσει να φροντίσει τον βαρύ 42χρονο γιο της που δεν μπορεί ούτε να ντυθεί μόνος του. Η Zhina προσπαθεί να ανάψει ένα θερμαντικό σώμα για τον Kaliya που υποφέρει στα χέρια και τις αρθρώσεις μόλις πιάσει κρύο. Κι εκείνος περιγράφει πώς ξεκίνησαν όλα, πέντε χρόνια πριν. Υπήρχε αναταραχή στην περιοχή γύρω από την Kasserine τις ημέρες που είχαν προηγηθεί, το 2010. Στις 17 Δεκεμβρίου ο πλανόδιος πωλητής φρούτων Bouazizi είχε αυτοπυρποληθεί στην κοντινή Sidi Bouzid ύστερα από «παρενόχληση» από τις Αρχές. Ο κόσμος βγήκε αμέσως στους δρόμους, αρχικά για να διαδηλώσει κατά της κυβερνητικής τυραννίας και στη συνέχεια κατά του Τυνήσιου δικτάτορα και το απίθανο lifestyle της οικογένειάς του – και κατά τις υψηλής ανεργίας των νέων και κατά των αυξανόμενων τιμών στο ψωμί και τα λαχανικά. Οι διαδηλωτές ζητούσαν ελευθερία και ένα μίνιμουμ αξιοπρέπειας. Ο Kaliya, που τότε εργαζόταν ως θυρωρός σε ξενοδοχείο στην παραθαλάσσια πόλη Sousse, πήρε μερικές ημέρες άδεια και επέστρεψε στην Kasserine να δει την οικογένεια και τους φίλους του. Έβγαζε καλά λεφτά και του άρεσε να επιδεικνύεται. Έλεγε στους φίλους του πως θα έπρεπε να κάνουν κάτι με τις ζωές τους, να φύγουν από την Kasserine, όπου η ζωή δεν είχε πια προοπτική και έμοιαζε χωρίς προορισμό. Όπως πολλοί άλλοι, ο Kaliya μιλούσε και για την ανάγκη να φύγει το καθεστώς. Αλλά δεν ήταν επαναστατική προσωπικότητα ούτε είχε σκέψεις και ιδέες ανατροπής της κυβέρνησης- και σίγουρα ούτε σχέδιο. Το μόνο που είχε ήταν μίσος για το καθεστώς. Στις 3 Ιανουαρίου τον σταμάτησαν αστυνομικοί ζητώντας να δουν την ταυτότητά του. «Είχα λεφτά στην τσέπη μου, έδειχνα καλά», λέει ο Kaliya. Ίσως ήταν οι ακριβές μπότες του ή ο τρόπος που περπατούσε, η αλαζονεία του θυρωρού, ενός κικ μπόξερ, που δεν άρεσε στους αστυνομικούς. Ήταν σίγουρα το μεγάλο δαχτυλίδι που του είδε δώσει ένας πλούσιος Γάλλος στη Sousse, με έναν σταυρό πάνω. Όταν ένας από τους αστυνομικούς είδε το δαχτυλίδι, περιγράφει ο Kaliya, του είπε: «Ξέρεις γιατί είμαστε εδώ; Για να πηδάμε ανθρώπους σαν κι εσένα».

Ένα λάθος σε μια δικτατορία

Και τότε, σύμφωνα με τον Kaliya, ο αστυνομικός έριξε μια γροθιά στην κοιλιά του Kaliya, ο οποίος έκανε εμετό και έπεσε στο έδαφος όπου έμεινε να κείτεται μέσα στον εμετό του ενώ οι αστυνομικοί γελούσαν. Έκανε καταγγελία στο αστυνομικό τμήμα την επόμενη μέρα- μια λάθος ενέργεια σε μια δικτατορία. Ή μια επαναστατική πράξη. Τρεις ημέρες αργότερα ο Kaliya είδε τον ίδιο αστυνομικό ενώ περπατούσε δίπλα από ένα σταθμό λεωφορείων. Ο αστυνομικός του είπε για την καταγγελία του και άρχισε να τον χτυπά με το γκλομπ του στο πρόσωπο και στα χέρια. Αυτή τη φορά ο Kaliya ανταπέδωσε τα χτυπήματα – αυτό ήταν το δεύτερο λάθος του. Αστυνομικοί εμφανίστηκαν αμέσως και τον ξυλοκόπησαν. Στο τέλος άδειασαν στο πρόσωπό του ένα δακρυγόνο. «Όταν με άφησαν, ένιωθα σαν έντομο που το είχαν πατήσει», περιγράφει. Κατάφερε να σηκωθεί και ζαλισμένος πήγε σε ένα από τα πολλά παράνομα βενζινάδικα που διέθεταν μόνο ένα βαρέλι και μια αντλία. Οι λαθρέμποροι τα χρησιμοποιούν για να πουλούν φτηνή βενζίνη από την Αλγερία. Ο Kaliya πήρε ένα μπουκάλι βενζίνης και επέστρεψε στον σταθμό των λεωφορείων. «Δεν ήμουν πια ο εαυτός μου και δεν ήξερα τι έκανα», αφηγείται. Δεν ήθελε να γίνει ήρωας ούτε έστελνε ένα πολιτικό μήνυμα. Απλώς δεν άντεχε πια τον εξευτελισμό. Για μια στιγμή, συνεχίζει ο Kaliya, σκεφτόταν πως μπορούσε να βάλει φωτιά στο μπουκάλι και να το πετάξει στους αστυνομικούς. «Αλλά δεν είχα καμία ελπίδα, ήταν πάρα πολλοί και οπλισμένοι», εξηγεί. Έτσι σήκωσε το κεφάλι πάνω από το κεφάλι του και το αναποδογύρισε, αδειάζοντας τη βενζίνη πάνω του. Μετά έβγαλε τον αναπτήρα του. Θυμάται να ακούει τον ήχο που κάνει το λίπος όταν καίγεται, έναν συριστικό ήχο, σαν να στάζει από τη σχάρα του μπάρμπεκιου πάνω στα αναμμένα κάρβουνα. Κινήθηκε προς τους αστυνομικούς αλλά μετά όλα μαύρισαν. Η είδηση της πράξης του διαδόθηκε πολύ γρήγορα στην Kasserine.

«Εγκληματίες»

«Όλοι νομίζαμε πως ο Hosni Kaliya πέθανε» λέει ο Ali Rebah, ένας από τους νεαρούς διανοούμενους της Kasserine. Έσπευσε στο σπίτι της οικογένειας όπου είχαν ήδη συγκεντρωθεί κι άλλοι. Εκείνη τη νύχτα οι δρόμοι της πόλης γέμισαν λάστιχα που καίγονταν. Ο Rebah, τεχνικός ήχου, ήθελε επίσης να κάνει κάτι, ό,τι καλύτερο μπορούσε. «Τα κυβερνητικά μέσα ενημέρωσης χαρακτήριζαν όλους τους διαδηλωτές εγκληματίες. Κι έτσι χρειαζόμασταν κάτι δικό μας: ανεξάρτητη πληροφόρηση. Κανείς δεν μάθαινε τι πραγματικά συνέβαινε εδώ». Την ίδια μέρα χρησιμοποίησε μια υπηρεσία διαδικτυακού streaming και το Facebook για να διαδώσει την είδηση πως ο Kaliya είχε αυτοπυρποληθεί. Η βία κλιμακώθηκε τις τρεις ημέρες που ακολούθησαν. Οι διαδηλωτές πετούσαν πέτρες και βόμβες μολότοφ. Οι ειδικές κυβερνητικές μονάδες που εστάλησαν εκεί στόχευαν στο κεφάλι και την καρδιά, σκότωσαν περισσότερους από 20 διαδηλωτές και τραυμάτισαν δεκάδες. Ήταν η πρώτη σφαγή της Αραβικής Άνοιξης και ο Rebah ήταν ένας από εκείνους που διασφάλισαν πως κόσμος θα μάθαινε τι είχε συμβεί. Ο Kaliya δεν είχε ιδέα για όλα αυτά. Βρισκόταν σε κώμα στη Μονάδα εγκαυμάτων σε νοσοκομεία της Τύνιδας. Ο Mohamed Bouazizi είχε πεθάνει στο ίδιο νοσοκομείο τρεις ημέρες πριν αυτοπυρποληθεί ο Kaliya και όπως φαίνεται κι άλλοι επιχείρησαν να κάνουν το ίδιο στην ίδια περίοδο. Ο δικτάτορες Μπεν Άλι επισκέφθηκε τον Bouazizi ενώ νοσηλευόταν. Προσπάθησε να μαλακώσει τον τόνο του, μίλησε για τέλος της βίας και υποσχέθηκε εκατοντάδες χιλιάδες δουλειές στους νέους. Αλλά ήταν πια πολύ αργά, λέει το Spiegel. Μια εβδομάδα μετά την αυτοπυρπόληση του Kaliya, ο Μπεν Άλι εγκατέλειψε τη χώρα. Η σπίθα της επανάστασης αμέσως μεταλαμπαδεύτηκε και σε άλλες χώρες της περιοχής. Η εξέγερση κατά του Αιγύπτιου προέδρου Χόσνι Μουμπάρακ άρχισε στις 25 Ιανουαρίου 2011, οι πολίτες της Υεμένης εξεγέρθηκαν κατά του προέδρου Αλι Αμπντουλάχ Σάλεχ λίγες ημέρες αργότερα, στα μέσα Φεβρουαρίου οι Λίβυοι επαναστάτησαν κατά του Μουαμάρ Καντάφι και τον Μάρτιο του ίδιου χρόνου οι Σύροι άρχισαν την επανάστασή τους κατά του προέδρου Μπασάρ Αλ Άσαντ. Την περίοδο αυτή ο Kaliya υποβαλλόταν σε πολλές χειρουργικές επεμβάσεις, μεταμοσχεύσεις δέρματος από ένα μέρος του σώματός του σε άλλο, ενώ αποκαταστάθηκε χειρουργικά και ο λαιμός του. Αρκετές φορές οι γιατροί χρειάστηκε να του κάνουν ανάνηψη. Ο Kaliya θυμάται έναν εφιάλτη που πιστεύει πως έβλεπε τότε. Στο όνειρό του περπατούσε στο δρόμο και ξαφνικά τα κτήρια πετούσαν προς το μέρος του και τον συνέθλιβαν.

Αδιέξοδο

Ξαναβρήκε τις αισθήσεις του οκτώ μήνες αργότερα. Αρχικά μπορούσε μόνο να παράγει υπόκωφους ήχους επειδή ήταν τυλιγμένους σε επιδέσμους, σαν μούμια. Ακόμα και τα μάτια του ήταν καλυμμένα. Δεν ήξερε πού βρισκόταν και είχε ξεχάσει ποιος ήταν. Μετά οι γιατροί αφαίρεσαν τους επιδέσμους από τα μάτια του. Λίγο αργότερα η Τυνησία έκανε τις πρώτες ελεύθερες και δημοκρατικές εκλογές της. Όταν κέρδισαν οι ισλαμιστές του Ennahda, πολλοί φιλελεύθεροι πίστεψαν πως ήταν καταστροφικό. Οι ισλαμιστές δεν μπορούσαν να κυβερνήσουν μόνοι τους και εξαναγκάστηκαν να μοιραστούν την εξουσία με δύο άλλα κόμματα. Πρωθυπουργός έγινε ένας Ισλαμιστής αλλά ο ακτιβιστής για τα ανθρώπινα δικαιώματα Moncef Marzouki έγινε πρόεδρος. Ήταν αδιέξοδο και η χώρα βρέθηκε σύντομα στο χείλος της κατάστασης έκτακτης ανάγκης. Οι ισλαμιστές ήθελαν να διαφυλάξουν το νόμο της Σαρία μέσα στο Σύνταγμα της χώρας και να περιορίσουν τα δικαιώματα των γυναικών. Δεν υπερίσχυσε η θέση τους αλλά μετά οι Σαλαφιστές ενεπλάκησαν σε μάχες στο δρόμο με την αστυνομία και δεκάδες χιλιάδες διαδήλωναν κατά των Ισλαμιστών, εν μέρει λόγω της αυξανόμενης ανεργίας. Οι διαδηλωτές κατηγορούσαν το Ennahda πως υποστήριζε την Ansar al-Sharia, σαλαφιστική τρομοκρατική οργάνωση. Για τον Kaliya, αυτά τα γεγονότα ήταν πολύ μακρινά. Η μητέρα του Zhina, που επιτρεπόταν να τον δει μόνο μέσα από ένα παράθυρο για μήνες, λόγω των κινδύνων λοίμωξης, του είπε για όλα όσα συνέβαιναν στον κόσμο. Του είπε για τους φίλους και τους συγγενείς, έντεκα είχαν σκοτωθεί στην εξέγερση. Ψυχολόγος τον επισκεπτόταν κάθε μέρα. Του έλεγε το όνομά του και συζητούσε μαζί του για την Kasserine, τους αστυνομικούς και τη βενζίνη. Καθώς ο Kaliya ανακτούσε τη μνήμη του, άρχισε να αντιλαμβάνεται το μέγεθος των γεγονότων που ο ίδιος και ο οπωροπώλης Μπουαζίζι είχαν πυροδοτήσει. Ωστόσο ο πρόεδρος Marzouki διασφάλισε επαρκή φροντίδα για όλους όσοι είχαν τραυματιστεί στην επανάσταση. Στη μητέρα του Kaliya δόθηκε ένα διαμέρισμα στην πρωτεύουσα, ώστε να μπορεί να φροντίσει το γιο της.

«Δεν έχουν συνηθίσει στην ελευθερία»

Το καλοκαίρι του 2013, η Τυνησία βρέθηκε στο χείλος του εμφυλίου πολέμου. Δύο πολιτικοί της αντιπολίτευσης είχαν δολοφονηθεί- με τις υποψίες να στρέφονται στους ισλαμιστές- και το Ennahda φοβόταν το ενδεχόμενο στρατιωτικού πραξικοπήματος όπως αυτό που έγινε στην Αίγυπτο. Σε εκείνη τη στιγμή, ένα ασυνήθιστο κουαρτέτο τεσσάρων οργανώσεων, με οδηγό ομοσπονδία εμπορικών ενώσεων, παρενέβη για να διαμεσολαβήσει ανάμεσα στις αντίθετες πλευρές. Το Ennahda συμφώνησε σε μεταβατική κυβέρνηση και νέες εκλογές και στο κουαρτέτο απονεμήθηκε πέρσι το Νόμπελ Ειρήνης για τις προσπάθειές του. Ωστόσο το κόμμα που κέρδισε στις εκλογές, τον Οκτώβριο του 2014, ήταν το Nidaa Tounes, το οποίο περιλάμβανε πολλούς από τους πρώην συνεργάτες του Μπεν Άλι. Ο 89χρονος Béji Caïd Essebsi, πρώην υπουργός Εσωτερικών στο καθεστώς Μπεν Άλι έγινε πρόεδρος της χώρας και έκανε το γιο του αντιπρόεδρο του κόμματος. Για πολλούς Τυνήσιους αυτό σηματοδοτούσε την έναρξη μιας νέας πολιτικής δυναστείας. Ήταν η χώρα ξανά στο σημείο που βρισκόταν όταν ο Hosni Kaliya αυτοπυρπολήθηκε; «Ελπίζαμε αλλά εμείς οι Τυνήσιοι δεν είμαστε συνηθισμένοι στην ελευθερία», λέει ο ίδιος. Οι επιζήσαντες ήρωες μπορεί να θεωρηθούν βάρος όταν ασκούν κριτική στους κληρονόμους μιας επανάστασης. Υπό το νέο καθεστώς, ο Kaliya εστάλη σε ξενώνα για ανύπαντρες μητέρες και περίμενε μήνες ολόκληρους για να υποβληθεί στις απαραίτητες χειρουργικές επεμβάσεις, που έπρεπε να εγκριθούν από μια επιτροπή που όμως «έσερνε τα πόδια της», όπως αναφέρει το δημοσίευμα. «Με αφήνουν να σαπίσω σε αυτό τον ξενώνα», λέει ο Kaliya. Νιώθει σαν φάντασμα, κάποιος για τον οποίο η κυβέρνηση δεν θέλει κανείς πια να ακούει ή να βλέπει. Δεν μπορεί να επιστρέψει στην Kasserine, επειδή οι μόνοι γιατροί που μπορούν να τον βοηθήσουν σε περίπτωση ανάγκης είναι στην Τύνιδα.  Περιστασιακά επισκέπτεται τους φίλους και τη μητέρα του στην Kasserine. Όταν κοιτά γύρω του σήμερα, λέει, δεν βλέπει τίποτα που να δείχνει πως όλα αυτά άξιζαν τον κόπο. «Δεν υπήρξε Αραβική Άνοιξη», λέει ο Kaliya. Πολλές αντίπαλες πλευρές μάχονται η μία την άλλη στη Λιβύη ενώ το Ισλαμικό Κράτος καταλαμβάνει τη μία πόλη μετά την άλλη. Στην Αίγυπτο ο πρώην στρατηγός Αλ Σίσι κυβερνά εν πολλοίς με τον ίδιο τρόπο που κυβερνούσε και ο Μουμπάρακ. Η Σαουδική Αραβία βομβαρδίζει την Υεμένη, ενώ σιίτες και σουνίτες πολεμούν. Και μετά είναι και η Συρία όπου έχουν σκοτωθεί περισσότεροι από 250.000 άνθρωποι.

Θερμοκήπιο τζιχαντιστών

Η Τυνησία είναι βέβαια σε καλύτερη κατάσταση και ακόμα αντιμετωπίζεται ως αχτίδα ελπίδας στην Αραβική καταστροφή. Τουλάχιστον οι Τυνήσιοι έριξαν την ψήφο τους αντί να ρίξουν πυρά ο ένας στον άλλο. Αλλά η ειρήνη είναι εύθραυστη. Υπάρχει υψηλή ανεργία, ειδικά στους νέους, και πολλές χιλιάδες Τυνήσιοι μάχονται στο πλευρό του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία, το Ιράκ και τη Λιβύη. Ή εξαπολύουν επιθέσεις στην πατρίδα τους. Τον περασμένο Μάρτιο ισλαμιστές μαχητές σκότωσαν είκοσι τουρίστες στο εθνικό μουσείο της Τύνιδας. Τον Ιούνιο, ένοπλος σκότωσε 38 τουρίστες σε τουριστικό θέρετρο της Sousse, Τρομοκρατικές οργανώσεις που συνεργάζονται με το Ισλαμικό Κράτος ανέλαβαν την ευθύνη και για τις δύο επιθέσεις. Πριν δυο μήνες βομβιστής αυτοκτονίας ανατίναξε λεωφορείο που μετέφερε την προεδρική φρουρά στην Τύνιδα, σκοτώνοντας 13 στρατιώτες. Η Kasserine και τα φαράγγια του Jebel Chaambi θεωρούνται θερμοκήπιο τζιχαντιστών, περιοχή επισφαλής που θεωρείται πεδίο στρατολόγησης για τους τρομοκράτες. «Η τρομοκρατία ξεπηδά σε μέρη όπου οι άνθρωποι περιθωριοποιούνται», λέει ο οικονομολόγος Hizi Med Raouf. Επέστρεψε στην πατρίδα του την Kasserine από την Τύνιδα όπου ζούσε, λίγους μήνες μετά το ξέσπασμα της εξέγερσης. Ο Raouf πίστευε πως όλα θα άλλαζαν και πως οι νέοι επιχειρηματίες θα δημιουργούσαν νέες επιχειρήσεις αφού πλέον η δικτατορία είχε φύγει. Νοίκιασε ένα μικρό γραφείο σε κεντρικό δρόμο της πόλης. Στο Λος Άντζελες ή το Βερολίνο ή επιχείρησή του θα χαρακτηριζόταν θερμοκοιτίδα start-up. Συμβουλεύει επιχειρηματίες, προετοιμάζει μελέτες σκοπιμότητας και διευκολύνει τις εμπορικές σχέσεις. Αλλά συναντά διαρκώς τα παλιά δίκτυα από την εποχή του Μπεν Άλι στις τράπεζες και τις κυβερνητικές υπηρεσίες, ανθρώπους που δεν τους ενδιαφέρει η αλλαγή. Μελετώντας τα στοιχεία διαπιστώνει πως οι μισοί από τους σπουδαγμένους νέους της Kasserine είναι άνεργοι. Η πιο ανθηρή επιχείρηση στην περιοχή είναι το λαθρεμπόριο, όπως πάντα συνέβαινε λόγω της εγγύτητας με την Αλγερία. «Είμαι αισιόδοξος αλλιώς δεν θα μπορούσα να κάνω αυτό που κάνω. Ακόμα κι αν τίποτα δεν λειτουργεί θέλω να συνεχίσω να πιστεύω πως όλα τα βελτιωθούν».

Να μην έχεις τίποτα καλύτερο να κάνεις

Κοντά στο γραφείο του Raouf ο Ali Rebah «τρέχει» το διαδικτυακό ραδιοφωνικό σταθμό που άνοιξε τη μέρα που αυτοπυρπολήθηκε ο Kaliya. Ο σταθμός KFM έχει μεγαλώσει, διαθέτει 70 εργαζόμενους και μεταδίδει το πρόγραμμά του σε περιοχή με πληθυσμό 400.000. Αλλά όλοι δουλεύουν αμισθί- και ο Rebah- επειδή τα περιορισμένα διαφημιστικά έσοδα μόλις που καλύπτουν τα λειτουργικά έξοδα. Εξάλλου, λέει ο Rebah, οι περισσότεροι είναι ούτως ή άλλως άνεργοι και δεν έχουν τίποτα καλύτερο να κάνουν. «Ο καθένας μπορεί να πει τη γνώμη του στην Τυνησία σήμερα. Εκτός από αυτό, δεν έχουν αλλάξει πολλά», προσθέτει, «θέλουμε περισσότερο χρόνο, χρειαζόμαστε πολύ περισσότερο χρόνο. Γι’ αυτό ο KFM συνεργάζεται με σχολεία, τα παιδιά βοηθούν στην παραγωγή του προγράμματος και στην πορεία μαθαίνουν πώς λειτουργούν οι εκλογές, πως όλες οι διαφορετικές απόψεις μετρούν και κυρίως πως είναι δυνατό να υπάρξει αλλαγή. Ο Rebah εναποθέτει τις ελπίδες του στην επόμενη γενιά. Δεν πιστεύει πια πως η αλλαγή θα έρθει γρήγορα αλλά πιθανώς όχι για τη δική του γενιά, αυτή που πυροδότησε εξαρχής την Αραβική Άνοιξη. Δεν έχουν όμως όλοι την ίδια υπομονή. Ο Hosni Kaliya είχε έναν μικρότερο αδελφό, τον Saber. Ήταν 35 χρονών και δούλευε ως φύλακας. Ζούσε αξιοπρεπώς και κατάφερνε να στηρίζει και τη μητέρα τους. Αλλά το περασμένο καλοκαίρι έχασε τη δουλειά του. Πολλοί στην Kasserine χάνουν τις δουλειές τους επειδή επιχειρήσεις κλείνουν ή μεταφέρουν την παραγωγή στην ακτή και επειδή νέα σχέδια τελμάτωσαν και επειδή η επανάσταση, που ο Hosni Kaliya συνέβαλε στην πυροδότησή της, έφερε δημοκρατία αλλά όχι δουλειές. Ο Saber πάλεψε να κρατήσει τη δουλειά του, ικέτευε επί τρεις μήνες τον εργοδότη του να μην τον απολύσει. Δεν είχε άλλες προοπτικές επαγγελματικής αποκατάστασης. Όταν ένιωσε πως δεν υπήρχε πια ελπίδα αγόρασε ένα μπουκάλι βενζίνης και, ακριβώς όπως ο αδελφός του, αυτοπυρπολήθηκε κοντά στο σπίτι του. Όταν η μητέρα του άκουσε τα ουρλιαχτά έτρεξε έξω από το σπίτι και είδε τον γιο της πεσμένο στο έδαφος, να καίγεται. Πέθανε στις 14 Οκτωβρίου. «Καταριέμαι αυτή την επανάσταση. Θέλω τους γιους μου πίσω», λέει η μητέρα του, σκουπίζοντας με ένα μουσκεμένο μαντίλι τα δάκρυά της. «Κι άλλοι θα πεθάνουν, κι άλλοι θα πολεμήσουν και περισσότεροι θα αυτοπυρποληθούν. Δεν έχουν μέλλον». Ο Hosni Kaliya κάθεται σιωπηλός δίπλα της. Δεν μπορούσε ούτε να κλάψει σαν άνθρωπος στην κηδεία του αδελφού του επειδή η φωτιά του κατέστρεψε τον δακρυϊκό πόρο. Δείτε όλα τα θέματα του Weekend