Αυτός που υποτίθεται ότι θα ήταν ένας ιστορικός, καθοριστικός για την εποχή, εμπορικός πόλεμος που εξαπέλυσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, εναντίον μιας σειράς χωρών έχει, προς το παρόν, περιοριστεί σε έναν μοναδικό στόχο: την Κίνα.
Ο Τραμπ ανακοίνωσε την Τετάρτη ένα τρίμηνο πάγωμα όλων των «αμοιβαίων» δασμών που είχαν τεθεί σε ισχύ ώρες νωρίτερα – με μια εξαίρεση, βαθαίνοντας έτσι μια αντιπαράθεση που έχει οριστεί να διαλύσει το εμπόριο μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου. Στη συνέχεια, την Πέμπτη, το Πεκίνο έκανε πράξη τον όρκο του να επιβάλει τους δικούς του ανταποδοτικούς δασμούς.
Ο ρυθμός αυτής της κλιμάκωσης ήταν εκπληκτικός, σχολιάζει σε ανάλυσή του το αμερικανικό CNN. Κατά τη διάρκεια μιας εβδομάδας, οι δασμοί του Τραμπ στις κινεζικές εισαγωγές αυξήθηκαν από 54% σε 104% και τώρα σε 125% – αριθμοί που προστίθενται στις υφιστάμενες εισφορές που είχαν επιβληθεί πριν από τη δεύτερη θητεία του προέδρου. Και η Κίνα ανταπέδωσε με τον ίδιο τρόπο, αυξάνοντας τους πρόσθετους, ανταποδοτικούς δασμούς σε όλες τις εισαγωγές των ΗΠΑ στο 84%.
Η αναμέτρηση δρομολογεί μια ιστορική ρήξη που όχι μόνο θα προκαλέσει πόνο και στις δύο αυτές βαθιά συνυφασμένες οικονομίες, αλλά θα προσθέσει τεράστιες τριβές στη γεωπολιτική τους αντιπαλότητα.
Ο Νικ Μάρο, επικεφαλής οικονομολόγος για την Ασία στο Economist Intelligence Unit, αναφέρθηκε σε ένα πιθανό αποτέλεσμα όπου οι δύο οικονομίες δεν θα έχουν ουσιαστικά κανένα εμπόριο ή αμοιβαίες επενδύσεις.
«Είναι πραγματικά δύσκολο να εκτιμήσει κανείς τους αναμενόμενους κραδασμούς που θα έχει αυτό, όχι μόνο στην ίδια την κινεζική οικονομία, αλλά και σε ολόκληρο το παγκόσμιο εμπορικό τοπίο, καθώς και στις ΗΠΑ», είπε.
Ο Τραμπ φάνηκε να συνδέει με τα γρήγορα αντίποινα του Πεκίνου την απόφασή του να μη χορηγήσει στην Κίνα την ίδια αναστολή με άλλες χώρες, λέγοντας στους δημοσιογράφους την Τετάρτη ότι «η Κίνα θέλει να κάνει μια συμφωνία, απλώς δεν ξέρει πώς να το κάνει».
Η θέση της Κίνας
Αλλά η άποψη από το Πεκίνο φαίνεται δραματικά διαφορετική.
Ο Κινέζος ηγέτης, Σι Τζινπίνγκ, ο ισχυρότερος ηγέτης της Κίνας εδώ και δεκαετίες, δεν βλέπει καμία επιλογή για τη χώρα του στο να συνθηκολογήσει απλώς σε αυτό που αποκαλεί «μονομερή εκφοβισμό» της Αμερικής. Και παίζει με το πλήθος, σχολιάζει το CNN. Δημόσια, το Πεκίνο έχει καλλιεργήσει έντονο εθνικισμό γύρω από τα αντίποινά του, μέρος μιας στρατηγικής που προετοιμάζει αθόρυβα για περισσότερα από τέσσερα χρόνια από την τελευταία θητεία του Τραμπ.
Κι ενώ η Κίνα έχει δηλώσει εδώ και καιρό ότι θέλει να μιλήσει, η ταχεία κλιμάκωση του Τραμπ αντίθετα φαίνεται να έχει επιβεβαιώσει για το Πεκίνο ότι οι ΗΠΑ δεν το θέλουν. Και σύμφωνα με τον υπολογισμό του Σι, λένε οι παρατηρητές, η Κίνα είναι έτοιμη όχι μόνο να αντεπιτεθεί, αλλά και να χρησιμοποιήσει την εμπορική αναταραχή του Τραμπ για να ενισχύσει τη δική της θέση.
«Ο Σι ήταν πολύ ξεκάθαρος εδώ και πολύ καιρό ότι αναμένει ότι η Κίνα θα εισέλθει σε μια περίοδο παρατεταμένου αγώνα με τις ΗΠΑ και τους συμμάχους της, ότι η Κίνα έπρεπε να προετοιμαστεί γι’ αυτό, και το έχει κάνει αρκετά εκτενώς», δήλωσε ο Τζέικομπ Γκάντερ, επικεφαλής οικονομικός αναλυτής στο think tank MERICS με έδρα το Βερολίνο.
«Ο Σι Τζινπίνγκ έχει αποδεχθεί ότι το γάντι έχει πέσει και είναι έτοιμοι να δώσουν μάχη».
Η Κίνα «προετοιμάζεται για αυτή την ημέρα εδώ και χρόνια»
Το Πεκίνο τις τελευταίες εβδομάδες συνομιλεί με χώρες από την Ευρώπη έως τη Νοτιοανατολική Ασία σε μια προσπάθεια να επεκτείνει την εμπορική συνεργασία και να επικρατήσει των ΗΠΑ, κερδίζοντας τους Αμερικανούς συμμάχους και εταίρους που είναι εξοργισμένοι από τον εμπορικό πόλεμο.
Αλλά προετοιμάζεται για τις εμπορικές προστριβές των ΗΠΑ από τον πρώτο εμπορικό πόλεμο του Τραμπ και την εκστρατεία του κατά της κινεζικής τεχνολογικής πρωταθλήτριας Huawei, οι οποίες αποτέλεσαν μια προειδοποίηση για το Πεκίνο ότι η οικονομική του άνοδος θα μπορούσε να εκτροχιαστεί, αν δεν ήταν προετοιμασμένο.
«Η κινεζική κυβέρνηση προετοιμάζεται για αυτή την ημέρα εδώ και έξι χρόνια. Γνώριζε ότι αυτό ήταν μια πιθανότητα», δήλωσε ο Βίκτορ Σι, διευθυντής του Κέντρου Κίνας του 21ου αιώνα του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Σαν Ντιέγκο. Πρόσθεσε ότι το Πεκίνο είχε υποστηρίξει χώρες για να διαφοροποιήσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού και προσπάθησε να διαχειριστεί κάποιες από τις εγχώριες οικονομικές προκλήσεις της προετοιμασίας, μεταξύ άλλων προσπαθειών.
Σήμερα, η Κίνα βρίσκεται σε πολύ καλύτερη θέση για να αντέξει μια ευρύτερη εμπορική σύγκρουση, όπως λένε οι ειδικοί. Σε σύγκριση με το 2018, έχει επεκτείνει τις εμπορικές της σχέσεις με τον υπόλοιπο κόσμο, μειώνοντας το μερίδιο των αμερικανικών εξαγωγών από περίπου το ένα πέμπτο του συνόλου των εξαγωγών της σε λιγότερο από 15%.
Οι κατασκευαστές της έχουν επίσης δημιουργήσει εκτεταμένες δραστηριότητες σε τρίτες χώρες, όπως το Βιετνάμ και η Καμπότζη, εν μέρει για να επωφεληθούν από τους δυνητικά χαμηλότερους δασμούς των ΗΠΑ.
Η Κίνα έχει επίσης αναπτύξει τις αλυσίδες εφοδιασμού της για σπάνιες γαίες και άλλα κρίσιμα ορυκτά, έχει αναβαθμίσει την τεχνολογία παραγωγής της με τεχνητή νοημοσύνη και ανθρωποειδή ρομπότ και έχει αυξήσει τις δυνατότητες προηγμένης τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων των ημιαγωγών. Από πέρυσι, η κυβέρνηση έχει επίσης εργαστεί, με ποικίλη επιτυχία, για την αντιμετώπιση ζητημάτων όπως η αδύναμη κατανάλωση και το υψηλό χρέος των τοπικών κυβερνήσεων.
«Οι αδυναμίες της Κίνας είναι σημαντικές, αλλά στο πλαίσιο ενός ολοκληρωτικού καβγά, αυτές είναι διαχειρίσιμες. Οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να μπορέσουν, από μόνες τους, να φέρουν την οικονομία της Κίνας στο χείλος της καταστροφής», δήλωσε ο Σκοτ Κένεντι, ανώτερος σύμβουλος της δεξαμενής σκέψης Center for Strategic and International Studies στις ΗΠΑ.
«Όσο κι αν η Ουάσινγκτον δεν θέλει να το παραδεχτεί, όταν η Κίνα λέει ότι δεν μπορείς να περιορίσεις την Κίνα οικονομικά, έχει δίκιο».
