Όσοι παρακολουθούν απορημένοι τον Αμερικανό πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ, να ανακοινώνει δασμούς, να τους ανακαλεί, να τους αυξάνει και μετά να τους «παγώνει», δεν είναι άδικα προβληματισμένοι. Οι κινήσεις αυτές ξεφεύγουν από κάθε προηγούμενο της αμερικανικής πολιτικής ιστορίας.

Όπως επισημαίνει ο δημοσιογράφος Τζεφ Σόμερ στους New York Times, επικαλούμενος τον ιστορικό Ντάγκλας Ίργουιν, «αν σας φάνηκαν ασυνήθιστες οι εξαγγελίες του Τραμπ για τους δασμούς, έχετε δίκιο – δεν υπάρχει αντίστοιχο ιστορικό παράδειγμα».

To Κογκρέσο στο περιθώριο

Ο Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται να ενεργεί ανεξάρτητα, παρακάμπτοντας μια παράδοση που για πάνω από διακόσια χρόνια ανέθετε στο Κογκρέσο τον πρωταγωνιστικό ρόλο στον καθορισμό της εμπορικής στρατηγικής των ΗΠΑ.

Σε προηγούμενες εποχές, οποιαδήποτε αλλαγή στην εμπορική πολιτική απαιτούσε μακροχρόνιες διαβουλεύσεις και συναίνεση μέσα στο Κογκρέσο. Από τη δεκαετία του 1930 και μετά, το Κογκρέσο παραχώρησε σταδιακά στον πρόεδρο το δικαίωμα να διαπραγματεύεται εμπορικές συμφωνίες, αλλά εξακολουθούσε να καθορίζει την ευρύτερη κατεύθυνση της πολιτικής για τους δασμούς.

Η ιστορία των δασμών στις ΗΠΑ έχει βαθιές ρίζες: αυξήθηκαν κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου και του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, πάντα με πρωτοβουλία του Κογκρέσου. Στη δεκαετία του 1930, επιβλήθηκαν υψηλοί δασμοί για να προστατευτεί η εγχώρια παραγωγή – δίχως να υπολογιστούν οι διεθνείς συνέπειες. Από την εποχή του Ρούζβελτ και έπειτα, με ελάχιστες εξαιρέσεις, οι δασμοί σταθερά μειώνονταν.

Αν και η εξουσία του προέδρου πάντοτε ήταν ισχυρή, οι περισσότεροι πρόεδροι ως τώρα τηρούσαν τα όρια που έθεταν οι νόμοι, οι πολιτικές ισορροπίες και το θεσμικό πλαίσιο. Ο Ντόναλντ Τραμπ, αντίθετα, εμφανίζεται να παραμερίζει αυτά τα εμπόδια, ακολουθώντας τις δικές του παρορμήσεις και προσωπικές εκτιμήσεις – και όχι τις θεσμικές παραδόσεις.