Διαχρονικό μήνυμα αλληλεγγύης, κατανόησης και γενναιοδωρίας, που συνδέεται άμεσα με τη σημερινή κρίση φτώχειας στην Ελλάδα και με την προσφυγική κρίση, στέλνει η πολυβραβευμένη ταινία «Φιλιά εις τα παιδιά», επισημαίνει ο δημιουργός της, Βασίλης Λουλές, σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ στη Βιέννη, με την ευκαιρία δύο προβολών της ταινίας, στο φετινό Εβραϊκό Φεστιβάλ Κινηματογράφου στην αυστριακή πρωτεύουσα.
Η ταινία-ντοκιμαντέρ, η οποία έχει χαρακτηριστεί μεταξύ άλλων, ως καλλιτεχνικό έργο μνήμης και εγρήγορσης απέναντι στις σημερινές νεοναζιστικές κραυγές, ξεδιπλώνει την ιστορία πέντε Εβραιόπουλων στην Ελλάδα της γερμανοναζιστικής κατοχής, τα οποία σώθηκαν από το θάνατο χάρις σε οικογένειες Χριστιανών.
Μέσα από αφηγήσεις των ίδιων (ηλικιωμένων πλέον ανθρώπων σήμερα), καθώς και από αρχειακό υλικό – ημερολόγια, επίκαιρα, φωτογραφίες, στρατιωτικά και οικογενειακά φιλμάκια – σκιαγραφείται ταυτόχρονα η ζωή των Εβραϊκών Κοινοτήτων στην προπολεμική Ελλάδα και αποκαλύπτονται σπάνιες εικόνες της κατεχόμενης Αθήνας και της Θεσσαλονίκης.
Αφορμή για το γύρισμα της ταινίας του Β. Λουλέ, υπήρξε μια επίσκεψή του το 2005 σε έκθεση στο Εβραϊκό Μουσείο στην Αθήνα, με αντικείμενα, φωτογραφίες, αφηγήσεις και άλλα ντοκουμέντα από Εβραιόπουλα, τα οποία κατά την Κατοχή σώθηκαν κρυμμένα σε σπίτια Χριστιανών. Η συγκίνηση που ένοιωσε, γέννησε και την ιδέα να γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ για αυτό το θέμα, αναφέρει στη συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Βασίλης Λουλές.
Στο πλαίσιο της έρευνας για αυτό του το εγχείρημα, αναζήτησε πολλούς που είχαν δώσει τις μαρτυρίες τους στο Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδας, συναντώντας 40 ανθρώπους που όλοι τους υπήρξαν «κρυμμένα» παιδιά στην Κατοχή – για να καταλήξει στα πέντε παιδιά της ταινίας, τα οποία πέρασαν τη ζωή τους κουβαλώντας πάντα μαζί τη μνήμη χιλιάδων παιδιών, εκείνων που δεν πρόλαβαν να μεγαλώσουν.
Για την επιλογή τους υπήρξαν διάφορα κριτήρια, όπως για παράδειγμα, ότι κάθε ιστορία έπρεπε να είναι συναρπαστική, να έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, οι ιστορίες να είναι διαφορετικές μεταξύ τους, ο καθένας να είναι από διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας, ούτως ώστε να προκύπτει μια αίσθηση της διαφορετικότητας, καθώς οι κατά τόπους Εβραϊκές κοινότητες παρουσίαζαν διαφορές. Επιπλέον, σημαντικό για τον ίδιο ήταν πως οι άνθρωποι αυτοί, σε προχωρημένη ηλικία σήμερα, έπρεπε να μπορούν να αντέξουν την ιστορία, το «ταξίδι» στο χρόνο, πίσω στα δύσκολα εκείνα χρόνια, χωρίς να κινδυνεύουν να καταρρεύσουν από τις συγκινήσεις ή από τις αναμνήσεις.
Η ταινία είναι πάντα επίκαιρη γιατί στην ουσία μιλάει για ένα θέμα διαχρονικό: κάποιοι Χριστιανοί που κρύβουν με κίνδυνο της δικής τους ζωής παιδάκια Εβραίων, τα σώζουν από βέβαιο θάνατο – κι εκείνα τα παιδάκια, σήμερα ηλικιωμένοι άνθρωποι, μιλούν με ευγνωμοσύνη για εκείνους τους σωτήρες τους. Αυτό είναι επίσης ένα μήνυμα της ταινίας, αναφέρει ο δημιουργός της.
Το «υλικό», που συμπληρώνει τις αφηγήσεις, συγκεντρώθηκε από τον σκηνοθέτη από διάφορες πηγές και έπειτα από επίπονες έρευνές του, τριών και πλέον ετών, σε διάφορα αρχεία — εβραϊκά, ελληνικά, γερμανικά, βουλγαρικά, αμερικανικά, κυρίως στο Μουσείο του Ολοκαυτώματος – καθώς δεν επρόκειτο για μια ταινία γύρω από τον πόλεμο ή τις πολεμικές επιχειρήσεις και ο ίδιος δεν αναζητούσε πολεμικά επίκαιρα ή εικόνες, (π.χ. από το Άουσβιτς), αλλά εικόνες της καθημερινότητας που δύσκολα βρίσκονται σήμερα.
Ο Έλληνας σκηνοθέτης, παρατηρεί ότι για την «περιπέτεια» της δημιουργίας της ταινίας, που συνολικά χρειάστηκε επτά χρόνια για να την ολοκληρώσει, είχε από την αρχή την υποστήριξη του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου και της ΕΡΤ, ενώ στην πορεία ενισχύσεις δόθηκαν για την παραγωγή της, από διαφόρους άλλους ελληνικούς όσο και εβραϊκούς φορείς.
Η ταινία «Φιλιά εις τα παιδιά» έχει τύχει πολύ καλής υποδοχής, τόσο στην Ελλάδα (όπου συνεχίζει να προβάλλεται εκ νέου στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη αλλά και σε εκδηλώσεις σε διάφορες πόλεις) όσο και στο εξωτερικό όπου έχει ήδη διανύσει μεγάλη πορεία τους προηγούμενους μήνες. Μέσα στις επόμενες εβδομάδες πρόκειται να προβληθεί σε πανεπιστήμια στις Ηνωμένες Πολιτείες και στον Καναδά, με τη συμμετοχή του δημιουργού της στις συζητήσεις που συνοδεύουν τις προβολές, όπως έγινε και στη Βιέννη κατά την πρεμιέρα της, ενώ αύριο η ταινία θα φιλοξενηθεί στο Φεστιβάλ μια δεύτερη φορά.
Σήμερα, όπως διευκρινίζει ο σκηνοθέτης, δυστυχώς δεν θα μπορούσε να γίνει αυτή η ταινία με τον απαραίτητο σεβασμό και την ευθύνη, επειδή δεν υπάρχουν τα χρήματα ούτε από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, ούτε από την ΕΡΤ και προφανώς ούτε και από άλλους φορείς.
Σχολιάζοντας εξάλλου την άνοδο της ακροδεξιάς και του νεοναζισμού, ο Βασίλης Λουλές δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ απαισιόδοξος, γιατί, όπως επισημαίνει, παρά τις προσπάθειες που καταβάλλουν πολλοί άνθρωποι του πολιτισμού και της τέχνης, ο ίδιος θεωρεί πως τελικά η ανθρωπότητα δεν διδάσκεται, κάνει συνεχώς τα ίδια λάθη, πράττει τα ίδια εγκλήματα, τις ίδιες εθνοκαθάρσεις και πολέμους, χωρίς να μαθαίνει από αιώνες σφαγών και γενοκτονιών, αλλά συνεχίζοντας όλα αυτά, σε μικρότερη απλώς κλίμακα.
