Η κρίση των Ιμίων υπήρξε ένα από τα πιο δραματικά επεισόδια στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, φέρνοντας Αθήνα και Άγκυρα στα πρόθυρα πολεμικής σύρραξης. Ήταν σαν σήμερα το 1996 όταν δύο δημοσιογράφοι της τουρκικής εφημερίδας «Χουριέτ» προσέγγισαν τη μία βραχονησίδα και υπέστειλαν την ελληνική σημαία, υψώνοντας την τουρκική.
Η κρίση είχε ξεκινήσει λίγες μέρες νωρίτερα, όταν ανήμερα των Χριστουγέννων του 1995, το τουρκικό φορτηγό πλοίο «Φιγκέν Ακάτ» προσάραξε κοντά στις βραχονησίδες Ίμια (ή Καρντάκ, όπως είναι γνωστές στην Τουρκία). Η ελληνική πλευρά έσπευσε να παρέμβει, δηλώνοντας ότι το περιστατικό συνέβη εντός ελληνικών χωρικών υδάτων, ενώ η Τουρκία ισχυρίστηκε ότι το σημείο ανήκε στη δική της δικαιοδοσία.
Το γεγονός πυροδότησε μια σειρά ανταλλαγών διπλωματικών διακοινώσεων, που σταδιακά οδήγησαν στην ένταση. Η ελληνική σημαία υψώθηκε από τον δήμαρχο Καλύμνου στις 25 Ιανουαρίου 1996, γεγονός που κινητοποίησε την τουρκική κοινή γνώμη και τα ΜΜΕ. Στις 27 Ιανουαρίου, δύο δημοσιογράφοι της τουρκικής εφημερίδας «Χουριέτ» προσέγγισαν τη μία βραχονησίδα και υπέστειλαν την ελληνική σημαία, υψώνοντας την τουρκική. Το γεγονός καταγράφηκε σε βίντεο και μεταδόθηκε εκτενώς στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, προκαλώντας εθνικιστική έξαρση.
Η ένταση κορυφώθηκε τη νύχτα της 30ης προς 31η Ιανουαρίου 1996, όταν ειδικές δυνάμεις της Τουρκίας αποβιβάστηκαν στη Δυτική Ίμια, ενώ αντίστοιχα Έλληνες βατραχάνθρωποι βρίσκονταν στην Ανατολική Ίμια. Στις 4:50 π.μ., ένα ελληνικό στρατιωτικό ελικόπτερο κατέπεσε υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες, με αποτέλεσμα τον θάνατο τριών αξιωματικών: του Χριστόδουλου Καραθανάση, του Παναγιώτη Βλαχάκου και του Έκτορα Γιαλοψού. Η πτώση του ελικοπτέρου υπήρξε το πιο τραγικό συμβάν της κρίσης.
Με την παρέμβαση των Ηνωμένων Πολιτειών οι δύο πλευρές συμφώνησαν στην απόσυρση στρατιωτικών δυνάμεων και σημαιών, με το περίφημο δόγμα «No ships, no troops, no flags» να αποφορτίζει την κατάσταση. Ωστόσο, η συμφωνία αυτή δεν έλυσε τις διαφορές, αλλά δημιούργησε τις λεγόμενες «γκρίζες ζώνες» στο Αιγαίο.
Η κρίση των Ιμίων άφησε βαριά πολιτική και διπλωματική κληρονομιά. Στην Ελλάδα, ενίσχυσε το αίσθημα εθνικής απειλής και έφερε στην επιφάνεια τα προβλήματα συντονισμού στην αντιμετώπιση κρίσεων. Η φράση του τότε πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη, «Θέλω να ευχαριστήσω την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών», πυροδότησε έντονες αντιδράσεις, καθώς θεωρήθηκε ένδειξη υποτέλειας.
Αντίστοιχα, η Τουρκία εκμεταλλεύτηκε την κρίση για να θέσει ζήτημα κυριαρχίας σε διάφορες νησίδες του Αιγαίου, ενισχύοντας τη στρατηγική της για τις «γκρίζες ζώνες». Η ένταση που προκάλεσε το επεισόδιο ενίσχυσε επίσης την εξάρτηση των δύο χωρών από τις Ηνωμένες Πολιτείες ως εγγυήτρια δύναμη στα ελληνοτουρκικά.
Η κρίση των Ιμίων παραμένει σημείο αναφοράς για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ενώ οι συνέπειες της είναι ακόμη αισθητές.
Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο
1302: Ο Δάντης Αλιγκέρι, διάσημος ποιητής και δημιουργός της «Θείας Κωμωδίας», εξορίζεται από τη Φλωρεντία, κατηγορούμενος για διαφθορά και πολιτικές ίντριγκες κατά την περίοδο των έντονων συγκρούσεων μεταξύ των Γουέλφων και των Γιβελίνων.
1593: Ο Τζορντάνο Μπρούνο, Ιταλός φιλόσοφος, θεολόγος και αστρονόμος, οδηγείται σε δίκη από το Βατικανό με την κατηγορία της αίρεσης. Οι απόψεις του, όπως η υποστήριξη του ηλιοκεντρικού μοντέλου και η ιδέα της ύπαρξης άπειρων κόσμων πέρα από τη Γη, θεωρήθηκαν επικίνδυνες για τη θεολογική ορθοδοξία της εποχής. Η δίκη αυτή θα διαρκέσει επτά χρόνια και θα καταλήξει στην καταδίκη του σε θάνατο, με τον Μπρούνο να καίγεται στην πυρά το 1600, αφήνοντας όμως πίσω του μια παρακαταθήκη ελεύθερης σκέψης και επιστημονικής αναζήτησης.
1606: Αρχίζει στην Αγγλία η δίκη του Γκάι Φοκς, του ηγέτη της αποκληθείσας «Συνωμοσίας της Πυρίτιδας» -της απόπειρας Άγγλων καθολικών να ανατινάξουν το Βρετανικό Κοινοβούλιο και να δολοφονήσουν το βασιλιά Ιάκωβο Α’- και άλλων συνωμοτών. Θα καταδικαστούν και θα εκτελεστούν στις 31 Ιανουαρίου.
1613: Ο Γαλιλαίος παρατηρεί για δεύτερη φορά τον Ποσειδώνα και αδυνατεί να καταλάβει τι ακριβώς είναι αυτό που βλέπει. Τον είχε παρατηρήσει πρώτη φορά στις 28 Δεκεμβρίου 1612. Και στις δύο περιστάσεις, μπερδεύει τον πλανήτη για σταθερό αστέρα και έτσι δεν πιστώνεται με την ανακάλυψή του.
1827: Ελληνικά επαναστατικά τμήματα υπό τους Διονύσιο Βούρβαχη, Παναγιώτη Νοταρά και Ιωάννη Μαυροβουνιώτη δέχονται επίθεση 2.000 πεζών και 600 ιππέων υπό τον Κιουταχή, στο Καματερό Αττικής. Στη μάχη πέφτει ηρωικά ο Βούρβαχης μαζί με 300 μαχητές.
1880: Ο εφευρέτης Τόμας Έντισον κατοχυρώνει με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας την ανακάλυψη του λαμπτήρα πυρακτώσεως.
1903: Δημοσιεύεται σε συνέχειες στην εφημερίδα «Νέον Άστυ» το μυθιστόρημα του Μπραμ Στόκερ, «Δράκουλας», σε μετάφραση του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Η εφημερίδα διαφημίζει το έργο ως «το περιεργότερον μυθιστόρημα όπερ εδημοσιεύθη εις ελληνικήν εφημερίδα», τονίζοντας τη μοναδικότητα και την πρωτοτυπία του. Η απόδοση του Παπαδιαμάντη αναδεικνύει την ατμόσφαιρα και το ύφος του πρωτότυπου έργου, ενώ η δημοσίευση σηματοδοτεί την πρώτη γνωριμία του ελληνικού κοινού με τον εμβληματικό χαρακτήρα του Κόμη Δράκουλα.
1924: Η σορός του Βλαντιμίρ Λένιν τοποθετείται σε μαυσωλείο στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας.
1945: Ο Κόκκινος Στρατός απελευθερώνει τους περίπου 7.500 αιχμαλώτους κρατουμένους στο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς στην Πολωνία, που βρίσκονται εγκαταλελειμμένοι εκεί.
1963: Τίθεται σε εφαρμογή σε ολόκληρη τη χώρα ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας, ο οποίος ρυθμίζει λεπτομερώς τα της κυκλοφορίας πεζών και οχημάτων.
1975: Η Ελλάδα προτείνει την παραπομπή του ζητήματος της υφαλοκρηπίδας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Η Τουρκία απορρίπτει την ελληνική πρόταση.
1979: Σε εφαρμογή του νόμου που ψηφίστηκε στις 22 Δεκεμβρίου 1978, καθιερώνεται ενιαίος τύπος εθνικής σημαίας, η οποία θα φέρει 9 λευκές και μπλε λωρίδες, εναλλασσόμενες, με το σταυρό στο άνω αριστερό άκρο.
1984: Το κεφάλι του Μάικλ Τζάκσον τυλίγεται στις φλόγες, κατά τη διάρκεια γυρισμάτων διαφημιστικού σποτ της Pepsi. Κατά την έκτη λήψη πυροτεχνήματα σκάνε πριν ο Τζάκσον προλάβει να κατέβει τις σκάλες, με αποτέλεσμα να πάρουν φωτιά τα μαλλιά του. Το ατύχημα του προκαλεί εγκαύματα δεύτερου και τρίτου βαθμού στο κρανίο και το σώμα.
1989: Σωματοφύλακας του Γιώργου Κοσκωτά καταθέτει στον ανακριτή ότι τα λεφτά από τον επιχειρηματία πήγαιναν στους Μένιο Κουτσόγιωργα και Γιώργο Λούβαρη σε κουτιά από «πάμπερς».
1996: Ξεσπά η κρίση των Ιμίων. Δύο δημοσιογράφοι της εφημερίδας Hurriyet, στη Σμύρνη, μεταβαίνουν με ελικόπτερο στη Μεγάλη Ίμια. Υποστέλλουν την ελληνική σημαία και υψώνουν την τουρκική. Η όλη επιχείρηση βιντεοσκοπείται και προβάλλεται από το τηλεοπτικό κανάλι της εφημερίδας.
2010: Ένας άνεμος που φυσάει στη νήσο Μπάροου της Αυστραλίας, στη διάρκεια του κυκλώνα Ολίβια το 1996, κατέχει πλέον το νέο παγκόσμιο ρεκόρ ταχύτητας ανέμου, με 407,2 χιλιόμετρα την ώρα, όπως αναφέρει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Μετεωρολογίας. Το προηγούμενο ρεκόρ ανήκε στον άνεμο του 1934 στην κορυφή του όρους Ουάσιγκτον στο Νιου Χάμσαϊρ των ΗΠΑ, ο οποίος είχε φυσήξει με ταχύτητα 371,8 χλμ./ώρα.
2022: Οι Ηνωμένες Πολιτείες απορρίπτουν το αίτημα της Ρωσίας να αποκλειστεί η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Ο Τζο Μπάιντεν, κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής συνομιλίας με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δηλώνει ότι «οι Ρώσοι θα μπορούσαν να εισβάλουν στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο».
Γεννήσεις
1756 – Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, αυστριακός συνθέτης, ένα από τα μεγαλύτερα μουσικά ταλέντα όλων των εποχών, με αριστουργηματικά έργα κλασικής μουσικής όπως «Ο Γάμος του Φίγκαρο» και «Requiem»
1832 – Λιούις Κάρολ, άγγλος συγγραφέας και μαθηματικός, γνωστός για το εμβληματικό έργο του «Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων»
1887 – Καρλ Μπλέγκεν, αμερικανός αρχαιολόγος, που ανακάλυψε τον οικισμό της αρχαίας Πύλου και τα ανάκτορα του Νέστορα, προσφέροντας σημαντικές γνώσεις για τον Μυκηναϊκό πολιτισμό
1924 – Ραούφ Ντενκτάς, τουρκοκύπριος πολιτικός, ηγέτης της τουρκοκυπριακής κοινότητας και πρώτος πρόεδρος της αυτοαποκαλούμενης Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου
Θάνατοι
1901 – Τζουζέπε Βέρντι, ιταλός συνθέτης, από τις σημαντικότερες μορφές της όπερας, με έργα όπως «Τραβιάτα», «Ριγκολέτο» και «Αΐντα»
1980 – Στρατής Τσίρκας, έλληνας συγγραφέας, γνωστός για τη τριλογία «Ακυβέρνητες Πολιτείες», που σημάδεψε τη νεοελληνική λογοτεχνία
2010 – Τζερόμ Ντέιβιντ Σάλιντζερ, αμερικανός συγγραφέας, δημιουργός του κλασικού μυθιστορήματος «Ο φύλακας στη σίκαλη»
2010 – Χάουαρντ Ζιν, αμερικανός ιστορικός, πολιτικός επιστήμονας και ακτιβιστής, γνωστός για το έργο του «A People’s History of the United States»
Γιορτάζουν
Μαρκιανός, Μαρκιανή
Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι
Διεθνής Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Ολοκαυτώματος
Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος
