Η ένταση ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία έχει επανειλημμένα προκαλέσει κρίσεις και αναταράξεις στα νερά του Αιγαίου. Μια από τις πιο κρίσιμες στιγμές στην ιστορία των ελληνοτουρκικών σχέσεων ήταν η κρίση των Ιμίων. Το γεγονός αυτό, που συνέβη πριν από ακριβώς 28 χρόνια, έθεσε την Ελλάδα και την Τουρκία πολύ κοντά σε ένοπλη σύρραξη και σημάδεψε μια περίοδο έντασης ανάμεσα στις δύο χώρες.
Χριστούγεννα 1995: Η αρχή της κρίσης
Το χρονικό της κρίσης των Ιμίων ξεκίνησε ανήμερα των Χριστουγέννων του 1995, όταν το τουρκικό φορτηγό πλοίο, το «Φιγκέν Ακάτ», έπλευσε στα αβαθή νερά κοντά στη βραχονησίδα Ανατολική μια. Το πλοίο εξέπεμπε σήμα κινδύνου και ζητούσε βοήθεια από το τουρκικό λιμενικό, ισχυριζόμενο ότι βρισκόταν σε τουρκικά χωρικά ύδατα. Ωστόσο, Λιμενική Αρχή της Καλύμνου ενημερώθηκε για το περιστατικό και ανακάλυψε ότι το πλοίο βρισκόταν σε ελληνικά χωρικά ύδατα.
Στη συνέχεια ενημερώνεται το υπουργείο Εξωτερικών το οποίο στις 27 Δεκεμβρίου 1995 ενημερώνει ότι υπάρχει θέμα με τα μια.
Αυτό ήταν το ξεκίνημα της κρίσης. Οι ελληνικές Αρχές ζητούν από το τουρκικό πλοίο να αποχωρήσει από τα ύδατα των Ιμίων, κάτι που η Τουρκία αρνήθηκε και μάλιστα έστειλε πολεμικά πλοία για να προστατεύσουν το «Φιγκέν Ακάτ». Αυτή η ενέργεια επιδείνωσε την κρίση και οδήγησε σε μια επικίνδυνη κατάσταση, κατά την οποία Ελλάδα και Τουρκία βρέθηκαν πολύ κοντά σε πόλεμο.
Ιανουάριος 1996: Η κρίση των Ιμίων
Η κρίση των Ιμίων διήρκεσε για περίπου ένα μήνα, με εντάσεις να επικρατούν καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Συγκεκριμένα, στις 25 Ιανουαρίου, ο τότε δήμαρχος της Καλύμνου ύψωσε την ελληνική σημαία στη Μικρή Ίμια και την επόμενη μέρα υψώθηκε η σημαία και στην άλλη βραχονησίδα.
Στις 27 Ιανουαρίου δύο δημοσιογράφοι του γραφείου της εφημερίδας Χουριέτ στη Σμύρνη, μετέβησαν με ελικόπτερο στη Μικρή Ίμια, υπέστειλαν την ελληνική σημαία και ύψωσαν την τουρκική σημαία, γεγονός που βιντεοσκοπήθηκε και προβλήθηκε στην Τουρκία.
Η κρίση κλιμακώθηκε περαιτέρω και την Κυριακή το πρωί, της 28ης Ιανουαρίου, το περιπολικό του Πολεμικού Ναυτικού “Αντωνίος” κατέβασε την τουρκική σημαία και ανέβασε την ελληνική, παραβαίνοντας την πολιτική εντολή που ήταν απλώς να υποσταλεί η τούρκικη σημαία. Το βράδυ Έλληνες βατραχάνθρωποι αποβιβάστηκαν στη βραχονησίδα προκειμένου να φυλάξουν την ελληνική σημαία.
Τη Δευτέρα απόγευμα, στις 29 Ιανουαρίου, ο νέος πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, κατά τη δήλωσή του στη Βουλή, έστειλε ένα μήνυμα προς την Τουρκία ότι εάν υπάρξει οποιαδήποτε πρόκληση, η Ελλάδα θα αντιδράσει άμεσα και αποφασιστικά.
Την επομένη, η πρωθυπουργός της Τουρκίας, Τανσού Τσιλέρ, δήλωσε κατηγορηματικά μέσα στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση ότι την επόμενη μέρα η ελληνική σημαία και ο ελληνικός στρατός θα αποχωρήσουν από τα νησάκια των Ίμιων.
31 Ιανουαρίου: «Μίαν ανάσα» από τον πόλεμο
Στις 31 Ιανουαρίου 1996, τουρκικές ειδικές δυνάμεις αποβιβάζονται στη Μικρή Ίμια και λίγες ώρες αργότερα, ελικόπτερο του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, πετάει πάνω από τις βραχονησίδες προκειμένου να διαπιστώσει αν πράγματι υπάρχουν Τούρκοι στρατιώτες. Εντόπισε περίπου 10 Τούρκους κομάντο, πήρε εντολή να επιστρέψει στη βάση του κι ενώ βρισκόταν στον αέρα ανέφερε βλάβη και χάθηκε από τα ραντάρ κάτω από αβέβαιες συνθήκες. Αργότερα, ανασύρθηκαν νεκρά και τα τρία μέλη του πληρώματος:
- ο υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης
- ο υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος και
- ο αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός
Με την παρέμβαση του Αμερικανού Υφυπουργού Εξωτερικών Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, μέχρι το μεσημέρι της ίδιας μέρας τα πλοία, οι στρατιώτες και οι σημαίες είχαν αποσυρθεί από τα Ίμια. Συγκεκριμένα είπε: «No ships, no troops, no flags», («Όχι πλοία, όχι στρατεύματα, όχι σημαίες»).Αποτέλεσμα της κρίσης είναι η αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας των Ιμίων και η ένταξή τους σε μία «γκρίζα ζώνη».
Οι συνέπειες της κρίσης
Η κρίση των Ιμίων είχε σημαντικές συνέπειες για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και για την περιοχή του Αιγαίου γενικότερα. Πρώτον, ενίσχυσε τις εντάσεις και την ανασφάλεια στην περιοχή, με αυξημένη παρουσία στρατιωτικών δυνάμεων και αυξημένο κίνδυνο πιθανής ένοπλης σύρραξης.
Επιπλέον, η κρίση είχε σημαντικές επιπτώσεις στην εσωτερική πολιτική της Ελλάδας και της Τουρκίας. Στην Ελλάδα, η κρίση ενίσχυσε την εθνική ενότητα και την αίσθηση της απειλής από την Τουρκία. Από την άλλη πλευρά, στην Τουρκία, η κρίση χρησιμοποιήθηκε για να ενισχύσει την εσωτερική νομιμοποίηση της κυβέρνησης και να ενισχύσει την εθνική ενότητα.
Τέλος, η κρίση των Ιμίων επηρέασε και την ευρύτερη περιοχή του Αιγαίου, με αυξημένη προσοχή στα ζητήματα των ελληνοτουρκικών διαφορών και των χωρικών υδάτων. Η κρίση αυτή έθεσε τα θέματα αυτά στο προσκήνιο και συνέβαλε στην ανάδειξη της ανάγκης για διπλωματικές διαπραγματεύσεις και επίλυση των διαφορών.
Ακούστε εδώ το podcast του Newsbeast με τον Ιωάννη Εγκολφόπουλο: Τι έγινε στα Ίμια τη βραδιά της μεγάλης κρίσης: Μια συγκλονιστική αφήγηση από τον κυβερνήτη της φρεγάτας Αδρίας
Η σχετική ανάρτηση του Newsbeast στο Instagram
Διαβάστε σχετικά:
Αποκάλυψη Βερύκιου για τα Ίμια: Η ελληνική πλευρά γνώριζε
Με ενός λεπτού σιγή τίμησε η Βουλή τους πεσόντες του Πολεμικού Ναυτικού κατά την κρίση των Ιμίων
