Σαν σήμερα 19 Ιανουαρίου: Ο «ελληνικός Τιτανικός» – Η άγνωστη τραγωδία με τους εκατοντάδες νεκρούς που συγκλόνισε το έθνος

Το ναυάγιο της «Χειμάρρας», το τελευταίο σκαθάρι της Volkswagen και ο πρώτος Έλληνας που πάτησε στον Νότιο Πόλο

19·01·2025 00:10

Newsroom

Στις 19 Ιανουαρίου 1947, η Ελλάδα βίωσε μια από τις μεγαλύτερες ναυτικές τραγωδίες της σύγχρονης ιστορίας της. Το ατμόπλοιο «Χειμάρρα», γνωστό ως ο «ελληνικός Τιτανικός», βυθίστηκε στον Νότιο Ευβοϊκό, αφήνοντας πίσω του τουλάχιστον 383 νεκρούς.

Το «Χειμάρρα» ήταν ένα ατμόπλοιο 42 ετών, κατασκευασμένο το 1905 στη Γερμανία και χρησιμοποιούνταν αρχικά για τη μεταφορά ταχυδρομείου. Κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο είχε μετατραπεί σε νοσοκομειακό και ναρκοθετικό πλοίο. Το 1946, παραχωρήθηκε στην Ελλάδα ως πολεμική αποζημίωση και ξεκίνησε τη νέα του πορεία στις ελληνικές θάλασσες.

Το πρωί της 18ης Ιανουαρίου 1947, το «Χειμάρρα» απέπλευσε από τη Θεσσαλονίκη για τον Πειραιά, μεταφέροντας 544 επιβάτες και 86 μέλη πληρώματος. Ανάμεσα στους επιβάτες βρίσκονταν γυναίκες, παιδιά, καθώς και πολιτικοί κρατούμενοι με τους χωροφύλακες συνοδούς τους. Εξαιτίας του Εμφυλίου Πολέμου και της κακής κατάστασης του οδικού δικτύου, το θαλάσσιο ταξίδι θεωρούνταν ασφαλέστερη επιλογή.

Στις πρώτες πρωινές ώρες της 19ης Ιανουαρίου, ενώ το πλοίο έπλεε στον Νότιο Ευβοϊκό μέσα σε πυκνή ομίχλη, προσέκρουσε σε βραχονησίδες. Η πρόσκρουση προκάλεσε σοβαρές ζημιές στο πλοίο, με αποτέλεσμα την εισροή υδάτων και την απώλεια ελέγχου του πηδαλίου. Παρά την απόσταση μόλις ενός ναυτικού μιλίου από την ακτή, ο πανικός που επικράτησε, η έλλειψη σωστικών μέσων και το παγωμένο νερό οδήγησαν στον θάνατο εκατοντάδων ανθρώπων.

Οι σκηνές που εκτυλίχθηκαν ήταν δραματικές. Επιζώντες περιγράφουν σκηνές με ανθρώπους να παλεύουν απεγνωσμένα να σωθούν, ενώ οι λιγοστές σωσίβιες λέμβοι γεμίζονταν ασφυκτικά. Ανάμεσα στους νεκρούς ήταν γυναίκες, παιδιά και πολιτικοί κρατούμενοι, πολλοί από τους οποίους δεν είχαν καμία ελπίδα διαφυγής, καθώς ήταν δεμένοι με χειροπέδες.

Η τραγωδία αυτή δεν έμεινε ανεξήγητη. Εκτός από την εκδοχή της πρόσκρουσης στον ύφαλο λόγω ομίχλης, διατυπώθηκαν διάφορες θεωρίες για σαμποτάζ ή πρόσκρουση σε νάρκη που είχε απομείνει από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το γεγονός ότι το «Χειμάρρα» ταξίδευε με γνωστές βλάβες, χωρίς εφεδρικό ασύρματο και με ελλιπή σωστικά μέσα, ενίσχυσε τη φημολογία γύρω από τα αίτια.

Ο καπετάνιος και ο δεύτερος αξιωματικός καταδικάστηκαν σε φυλάκιση για τον ρόλο τους στο ναυάγιο. Το Ελληνικό Δημόσιο έλαβε αποζημίωση 70.000 λιρών Αγγλίας, ωστόσο το βάρος της τραγωδίας δεν έσβησε ποτέ.

Χρόνια αργότερα, το 1999, η καταδυτική ομάδα του Κώστα Θωκταρίδη εντόπισε το ναυάγιο και ανέσυρε πολύτιμα αντικείμενα. Τα ευρήματα, μαζί με κειμήλια από το ναυάγιο του «Τιτανικού», εκτέθηκαν το 2006 στο Ζάππειο, θυμίζοντας τη φρικτή απώλεια της ανθρώπινης ζωής και τη σημασία της ναυτικής ασφάλειας.

Ακόμη και σήμερα, το ναυάγιο του «Χειμάρρα» παραμένει ζωντανό στη συλλογική μνήμη ως μια από τις πιο σκοτεινές στιγμές της ελληνικής ναυτικής ιστορίας.

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

1764: Γίνεται η πρώτη αναφορά για χρήση επιστολής – βόμβας. Ο Δανός ιστορικός, Μπόλε Λούξντορφ, γράφει στο ημερολόγιό του ότι ο συνταγματάρχης Πόουλσεν δέχθηκε ένα πακέτο στο σπίτι του και όταν το άνοιξε αυτό εξερράγη και τον τραυμάτισε.

1827: Mάχη του Διστόμου: 600 μαχητές από το Σούλι και τη Λιβαδειά υπό τους Νότη Μπότσαρη και Δράκο νικούν στο Δίστομο 2.500 Tούρκους του Kιουταχή.

1903: Ανακοινώνεται η διοργάνωση του πρώτου ποδηλατικού γύρου της Γαλλίας, με την ονομασία Tour de France.

1915: Θορυβώδη συλλαλητήρια διοργανώνονται στην Πάτρα και στο Βόλο για την αύξηση της τιμής του ψωμιού στα 80 λεπτά.

1918: Στρατιωτική στάση εκδηλώνεται στη Λαμία κατά της επιστράτευσης που έχει διατάξει η κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου για τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Θα κατασταλεί αυθημερόν με βίαιο τρόπο. Σ’ αυτή συμμετείχαν μόνο στρατιώτες και όχι αξιωματικοί.

1947: Ναυτική τραγωδία στον Νότιο Ευβοϊκό, «ο ελληνικός Τιτανικός»: Το ατμόπλοιο «Χειμάρρα», με 544 επιβάτες και 86 άνδρες πλήρωμα που εκτελεί το δρομολόγιο Θεσσαλονίκη – Πειραιάς, βυθίζεται μεταξύ Νέων Στύρων και Αγίας Μαρίνας, με αποτέλεσμα να βρουν το θάνατο τουλάχιστον 383 άτομα. Ανάμεσά τους πολλά γυναικόπαιδα, πολιτικοί κρατούμενοι και χωροφύλακες συνοδοί.

1967: Ανακοινώνεται ότι 8.000 έλληνες εργάτες της Δυτικής Γερμανίας έχουν ήδη απολυθεί, λόγω της οικονομικής κρίσης που πλήττει τη χώρα, ενώ η Βόννη παραδέχεται πως κινδυνεύουν με απόλυση άλλοι 70.000 από τους 194.000 που εργάζονται στα δυτικογερμανικά εργοστάσια.

1972: Ανακοινώνεται ότι το νέο αεροδρόμιο των Αθηνών στα Σπάτα, το οποίο βρίσκεται στο στάδιο της προμελέτης, θα αρχίσει να λειτουργεί στο τέλος του 1979 και ότι το αεροδρόμιο του Ελληνικού θα γίνει πάρκο.

1978: Το τελευταίο σκαθάρι της Volkswagen που κατασκευάστηκε στη Γερμανία αφήνει το εργοστάσιο της Volkswagen στο Έμντεν. Η παραγωγή του αυτοκινήτου στη Λατινική Αμερική θα συνεχίζεται μέχρι το 2003.

1998: Για αλλαγή της τουρκικής πολιτικής στο Κυπριακό και εγκατάλειψη των απειλών για τους S300 κάνει λόγο ο τουρκικός Τύπος, σύμφωνα με τον οποίον ο τούρκος πρωθυπουργός Μεσούτ Γιλμάζ επείσθη κατά τη συνάντησή του με τον αμερικανό πρόεδρο Μπιλ Κλίντον το Δεκέμβριο στις ΗΠΑ ότι ο ρωσικοίι πύραυλοι δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθούν εναντίον της Τουρκίας.

2003: O Νίκος Μαγγίτσης είναι ο πρώτος Έλληνας που φτάνει στο Νότιο Πόλο. Μαζί με δύο Αμερικανούς διήνυσαν απόσταση 250 χιλιομέτρων, με θερμοκρασία που έφτανε τους -50 βαθμούς Κελσίου, και ύψωσε στο νοτιότερο σημείο του πλανήτη τις σημαίες της Ελλάδος και των Ολυμπιακών Αγώνων.

Γεννήσεις

1809 – Έντγκαρ Άλαν Πόε, αμερικανός συγγραφέας, ποιητής και θεμελιωτής της αστυνομικής λογοτεχνίας, γνωστός για έργα όπως «Το Κοράκι» και «Ο Μαύρος Γάτος»

1942 – Γιώργος Χατζηνάσιος, έλληνας συνθέτης, από τους κορυφαίους δημιουργούς της ελληνικής μουσικής σκηνής

1943 – Τζάνις Τζόπλιν, αμερικανίδα τραγουδίστρια, εμβληματική μορφή της ροκ μουσικής, γνωστή για τη μοναδική φωνή και ερμηνεία της

1946 – Ντόλι Πάρτον, αμερικανίδα τραγουδίστρια και ηθοποιός, από τις σημαντικότερες εκπροσώπους της κάντρι μουσικής, με διεθνή αναγνώριση

1947 – Έλενα Ναθαναήλ, ελληνίδα ηθοποιός, από τις πιο χαρακτηριστικές μορφές του ελληνικού κινηματογράφου της δεκαετίας του ’60

1974 – Δήμητρα Ματσούκα, ελληνίδα ηθοποιός, γνωστή για τη συμμετοχή της σε θεατρικές παραστάσεις, κινηματογραφικές ταινίες και τηλεοπτικές σειρές

Θάνατοι

1828 – Αλέξανδρος Υψηλάντης, έλληνας στρατιωτικός και ηγέτης της Φιλικής Εταιρείας, πρωτεργάτης της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, με τεράστια συμβολή στην ελευθερία της Ελλάδας

1988 – Δόρα Στράτου, ελληνίδα χορογράφος, πρωτοπόρος στη διατήρηση και διάδοση της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής και χορού, ιδρύτρια του Θεάτρου Ελληνικών Χορών που φέρει το όνομά της