Από το 1821, όταν η σπίθα έγινε φλόγα και η φλόγα γενικευμένη επανάσταση, μέχρι το 1829, οι μάχες που δόθηκαν για να αποκτήσουμε και πάλι την ελευθερία μας, διώχνοντας τους Οθωμανούς από τον ελλαδικό χώρο, ήταν πολλές. Κάποιες από αυτές δικαιωματικά κατέχουν ξεχωριστή θέση στην Ιστορία γιατί η σημασία και ο απόηχός τους, ήταν τόσο μεγάλος καθώς συνετέλεσαν στην έκβαση του αγώνα του έθνους – ακόμη κι αν σε κάποιες περιπτώσεις δεν επήλθε η νίκη επί του πεδίου.
Η Άλωση της Τριπολιτσάς, η μάχη του Πέτα, η σφαγή του Δράμαλη στα Δερβενάκια, η έξοδος του Μεσολογγίου και η μάχη της Πέτρας είναι πέντε σημαντικές στιγμές της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Μαζί με τον Νίκο Ζέρβα, διδάκτωρ Διοικητικής Επιστήμης και Ιστορίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και τον Γιώργο Σαρρή, δημοσιογράφο-ιστορικό, γυρίζουμε πίσω στο χρόνο και αναλύουμε στο podcast του Newsbeast τι έγινε σε αυτές τις σημαδιακές ημερομηνίες και πόσο επηρέασαν τον πόλεμο.
Άλωση της Τριπολιτσάς – 23 Σεπτεμβρίου 1821
–Ν. Ζέρβας: «Η Τριπολιτσά αποτελούσε το διοικητικό, οικονομικό και στρατιωτικό κέντρο των Οθωμανών στην Πελοπόννησο. Εξαρχής, το συγκεκριμένο μέρος αποτελεί στόχο του Κολοκοτρώνη ώστε να μπορέσει να συντονίσει τον αγώνα στον Μοριά. Επιχειρείται η περικύκλωση της Τριπολιτσάς από τις πρώτες ημέρες της Επανάστασης και αφού έχει διενεργηθεί πρώτα μια αμυντική οργάνωση, ξεκινά η πολιορκία. Είναι από τις σκληρότερες μάχες του Αγώνα και μια επιθετική ενέργεια εκ μέρους των Ελλήνων. Επιχειρείται ο εγκλωβισμός των Οθωμανών μέσα στην πόλη. Ακολούθησε σφαγή του πληθυσμού και βεβήλωση νεκρών με αποτέλεσμα στην Ευρώπη να υπάρξει ένα σοκ και να κλονιστεί το φιλελληνικό ρεύμα».
-Γ. Σαρρής: «Όταν η πόλη πέφτει, οι Έλληνες εισβάλουν και δηλώνουν την περιοχή. Ήταν μια πολύ βίαιη υπόθεση, καθώς ακολουθούν σφαγές αμάχων. Ο Κολοκοτρώνης γράφει στα απομνημονεύματά του για την Άλωση: “Το άλογό μου από τα τείχη έως τα σαράγια δεν επάτησε γη (οι οπλές πατούσαν πάνω σε πτώματα)… Το ασκέρι όπου ήτον μέσα το ελληνικό, έκοβε και εσκότωνε από Παρασκευή έως Κυριακή: γυναίκες, παιδιά και άνδρες, 32.000″».
Μάχη του Πέτα – 4 Ιουλίου 1822
-Ν. Ζέρβας: «Εδώ ο πόλεμος μετατρέπεται πλέον σε αμυντικό εκ μέρους των Ελλήνων. Οι Οθωμανοί προχωρούν σε ανακατάληψη των εδαφών. Τα ελληνικά στρατεύματα οργανώνει σε αυτή τη φάση μια πολιτική μορφή, ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, που από το φθινόπωρο του 1821 έχει αναλάβει τη διοίκηση της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος με έδρα το Μεσολόγγι. Στο στράτευμα βρίσκουμε τους κατατρεγμένους Σουλιώτες με επικεφαλής τον Μάρκο Μπότσαρη, ένα τάγμα από 700 φιλέλληνες (Γερμανούς, Ιταλούς, Γάλλους) και ομάδες τοπικών αρματολών. Στην εμπροσθοφυλακή τίθενται Ευρωπαίοι αξιωματικοί που μάχονταν σαν τακτικός στρατός, αλλά οι Έλληνες είχαν μάθει στον ανταρτοπόλεμο.
-Γ. Σαρρής: «Ήταν η πιο βαριά ελληνική ήττα της Επανάστασης. Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος κάνει το λάθος να διασκορπίσει τις δυνάμεις μας. Στη μάχη του Πέτα χάνεται ο ανθός των νέων της Ηπείρου και ολόκληρο το Τάγμα των Φιλελλήνων. Οι Σουλιώτες μετά από αυτή τη μάχη, αναγκάστηκαν τον Σεπτέμβριο να συνθηκολογήσουν».
Μάχη στα Δερβενάκια – 6-8 Αυγούστου 1822
-Ν. Ζέρβας: «Η οθωμανική στρατιά κατεβαίνει από την Ήπειρο να ανακαταλάβει την Πελοπόννησο με μια στρατιά 30.000 ατόμων. Στρατοπεδεύει στην Ακροκόρινθο και μετακινείται ακολούθως στο Άργος. Ο στρατηγικός νους του Κολοκοτρώνη αντιλαμβάνεται ότι δεν μπορεί να αντιμετωπίσει κατά μέτωπο έναν τόσο μεγάλο στρατό, οπότε φροντίζει ακολουθήσει την τακτική της καμένης γης, κλείνει τα στενά περάσματα της Αργολίδας και ρίχνει τον Δράμαλη στην παγίδα του, αναγκάζοντάς τον να διέλθει ο στρατός από το στενό πέρασμα των Δερβενακίων. Εκεί τους χτυπούν οι Έλληνες.
-Γ. Σαρρής: «Μπροστά στην είδηση της καθόδου της στρατιάς του Δράμαλη, η κυβέρνηση αντί να εμψυχώσει τον κόσμο, κατέφυγε σε πλοία προκειμένου να είναι ασφαλής. Το γεγονός αυτό προκάλεσε αλγεινές εντυπώσεις στους Πελοποννησίους».
Έξοδος του Μεσολογγίου – 10 Απριλίου 1826
-Ν. Ζέρβας: «Πρόκειται για τη δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου, η πρώτη ήταν ανεπιτυχής. Η πείνα, οι κακουχίες και οι ασθένειες εξωθούν τους πολιορκημένους στην ηρωική τους Έξοδο. Έχει προηγηθεί πρόταση των αρχόντων του Μεσολογγίου πριν την Έξοδο να θανατωθούν από τους ίδιους τα γυναικόπαιδα, γιατί ήξεραν τί θα επακολουθούσε καθώς έξω από τα τείχη ήταν η αιγυπτιακή και η οθωμανική στρατιά. Η πρόταση απορρίπτεται και αποφασίζεται όλοι μαζί να κάνουν την Έξοδο το Σάββατο του Λαζάρου, 10 Απριλίου του 1826».
-Γ. Σαρρής: «Είναι η λαμπρότερη στιγμή της Επανάστασης, η στιγμή που εξύψωσε τα ζώπυρα του έθνους μας. Οι συνθήκες διαβίωσης στο Μεσολόγγι κατά τη διάρκεια της πολιορκίας ήταν συγκλονιστικές. Από τις 10 Μαρτίου του 1826 δεν έχουν ούτε καν ψωμί. Οι πολιορκημένοι σφάζουν τα ζώα τους, τρέφονται με τρωκτικά και με πικρά χόρτα από τη λιμνοθάλασσα. Οι ζωντανοί δεν έχουν ούτε καν το κουράγιο να θάψουν τους νεκρούς. Σε μεμονωμένες περιπτώσεις φθάνουν σε σημείο κανιβαλισμού. Παρ’ όλα αυτά, όταν ο Τούρκος αρχιστράτηγος Κιουταχής ζητάει για πολλοστή φορά τα κλειδιά της πόλης, οι Μεσολογγίτες του απαντούν με νόημα ότι “εάν θέλεις, μπορεί να έρθεις να τα πάρεις. Τα έχουμε κρεμάσει, στις… μπούκες των κανονιών μας”».
Μάχη της Πέτρας – 12 Σεπτεμβρίου 1829
-Ν. Ζέρβας: «Ο Καποδίστριας ως κυβερνήτης της Ελληνικής Πολιτείας, επιδιώκει να επεκτείνει τα σύνορα του νεοπαγούς κράτους και για να το πετύχει αυτό κρατά ενεργό το μέτωπο στη Ρούμελη. Γι’ αυτό το λόγο το φθινόπωρο του 1829 στέλνει τον Δημήτριο Υψηλάντη να αντιμετωπίζει τα οθωμανικά στρατεύματα που αποχωρούσαν από την Πελοπόννησο με στόχο να κατευθυνθούν στην Αδριανούπολη, στην Ανατολική Θράκη καθώς εκεί είχε ξεσπάσει ένας ακόμη ρωτοτουρκικός πόλεμος. Με τη νίκη στη μάχη της Πέτρας, είναι η πρώτη φορά που ένοπλες ομάδες Οθωμανών συνθηκολογούν με τους Έλληνες.
-Γ. Σαρρής: «Έχει προηγηθεί η παρέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων που έχουν βυθίσει τον οθωμανικό στόλο στη ναυμαχία του Ναυαρίνου το 1827. Οι Οθωμανοί αποχωρούν και από την Αττική, αλλά είναι αναγκασμένοι να περάσουν από το στενό πέρασμα της Πέτρας, μεταξύ Λειβαδιάς και Θηβών. Εκεί γίνεται η μάχη, στην οποία ηγείται ο Δημήτριος Υψηλάντης. Ένας Υψηλάντης ξεκίνησε την Επανάσταση από το Ιάσιο, ο Αλέξανδρος, κι ένας Υψηλάντης, ο αδελφός του Δημήτριος, την τελείωσε».
Ακούστε το podcast με τον Νίκο Ζέρβα και τον Γιώργο Σαρρή
