Σαν σήμερα πριν 28 χρόνια και συγκεκριμένα στις 18 Μαρτίου του 1996, πέθανε ο νομπελίστας Έλληνας ποιητής, Οδυσσέας Ελύτης, σε ηλικία 84 ετών, αφήνοντας ένα κενό στον κόσμο της λογοτεχνίας. Η ποίησή του, που επηρεάστηκε βαθιά από την ελληνική φιλοσοφία και τον πολιτισμό, έχει αγγίζει τις ψυχές πολλών ανθρώπων, με έναν τρόπο που μόνο οι λίγοι ποιητές μπορούν.
Το πραγματικό του όνομα ήταν Οδυσσέας Αλεπουδέλης. Γεννήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 1911 στο Ηράκλειο της Κρήτης και ήταν ο μικρότερος από τα έξι παιδιά του Λέσβιου επιχειρηματία Παναγιώτη Αλεπουδέλη και της συμπατριώτισσάς του Μαρίας Βρανά.
Θεωρείται αναμφισβήτητα ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, μέλος της λογοτεχνικής γενιάς του ’30. Το 1960 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης και το 1979 με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας κι έγινε έτσι ο δεύτερος και τελευταίος, μέχρι σήμερα, Έλληνας που τιμήθηκε με βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Η ανακοίνωση της απονομής του βραβείου από τη Σουηδική Ακαδημία έγινε με την αιτιολόγηση ότι η ποίησή του, εμπνευσμένη από την ελληνική παράδοση, ζωντανεύει με δύναμη και πνευματική καθαρότητα τον αγώνα του σύγχρονου ανθρώπου για ελευθερία και δημιουργικότητα. Ο ίδιος κατέθεσε το χρυσό μετάλλιο και τα διπλώματα του βραβείου στο Μουσείο Μπενάκη.
Οι πιο γνωστές ποιητικές του συλλογές είναι τα «Άξιον Εστί», «Ο Ήλιος ο πρώτος» και «Οι Προσανατολισμοί». Διαμόρφωσε ένα προσωπικό ποιητικό ύφος και θεωρείται ένας από τους ανανεωτές της ελληνικής ποίησης. Πολλά από τα ποιήματά του έχουν μελοποιηθεί ενώ οι συλλογές του έχουν μεταφραστεί σε πολλές ξένες γλώσσες. Το έργο του περιλαμβάνει επίσης μεταφράσεις ποιητικών και θεατρικών έργων. Ήταν μέλος της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Έργων Τέχνης και της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Κριτικής, εκπρόσωπος στις Rencontres Internationales της Γενεύης και στο Incontro Romano della Cultura της Ρώμης.
Πέρα από το ποιητικό του έργο, ο Ελύτης άφησε σημαντικά δοκίμια, συγκεντρωμένα στους τόμους Ανοιχτά Χαρτιά (1974) και Εν Λευκώ (1992), καθώς και αξιόλογες μεταφράσεις Ευρωπαίων ποιητών και θεατρικών συγγραφέων.
Πέθανε στις 18 Μαρτίου του 1996 σε ηλικία 84 χρονών από ανακοπή καρδιάς στην Αθήνα.
Όσα έγιναν σαν σήμερα, 18 Μαρτίου στην Ελλάδα και τον κόσμο
1241: Οι Μογγόλοι συντρίβουν τα πολωνικά στρατεύματα στην Κρακοβία και λεηλατούν την πόλη.
1314: Ο Ζακ ντε Μολέ, ο 23ος και τελευταίος μέγας μάγιστρος των Ιπποτών του Ναού, καίγεται στην πυρά.
1662: Κυκλοφορούν στο Παρίσι οι πρώτες άμαξες – λεωφορεία, με θέσεις για οκτώ καθιστούς επιβάτες.
1821: Οι Πετμεζαίοι επιτίθενται κατά των ανδρών του Τούρκου Διοικητή των Καλαβρύτων Αρναούτογλου στην περιοχή Παλαιοπύργου και τους αποκλείουν στους τρεις οχυρούς πύργους της πόλης.
1848: Στο Βερολίνο πραγματοποιείται ένοπλη πάλη μεταξύ πολιτών και στρατού, γνωστή ως Επανάσταση του Μαρτίου, με απολογισμό περίπου 300 νεκρούς.
1844: Ο Όθων ορκίζεται ενώπιον της Συνελεύσεως ως συνταγματικός βασιλεύς. Στην ίδια συνεδρίαση, η Εθνοσυνέλευση ψηφίζει εκλογικό νόμο, με τον οποίο καθιερώνεται η καθολική ψηφοφορία με κάποιες μείζονες εξαιρέσεις. Αποκλείονται όλοι όσοι δεν διαθέτουν κινητή ή ακίνητη περιουσία και οι γυναίκες.
1871: Ανακήρυξη της Παρισινής Κομμούνας. Ο πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας, Αδόλφος Θιέρσος, διατάζει την εκκένωση του Παρισιού.
1900: Ιδρύεται στο Άμστερνταμ η ποδοσφαιρική ομάδα του Άγιαξ.
1902: Ο Ιταλός τενόρος, Ενρίκο Καρούζο, γίνεται ο πρώτος καλλιτέχνης, που η φωνή του αποτυπώνεται σε δίσκο γραμμοφώνου.
1921: Στρατεύματα με επικεφαλής τον Λέων Τρότσκι καταστέλλουν την εξέγερση των ναυτών της Κροστάνδης.
1926: Ιδρύεται η Ακαδημία Αθηνών, με πρωτοβουλία του καθηγητή αστρονομίας, Δημήτριου Αιγινήτη.
1938: Φτάνει στον Πειραιά από τη Μασσαλία η καρδιά του αναβιωτή των Ολυμπιακών Αγώνων, Βαρόνου ντε Κουμπερτέν, για να ενταφιαστεί σύμφωνα με την επιθυμία του στην Ολυμπία.
1944: Έκρηξη του Βεζούβιου στην Ιταλία.
1953: Σεισμός χτυπά τη δυτική Τουρκία, σκοτώνοντας 265 άτομα.
1961: Μαζικές εκκαθαρίσεις όσων διαφωνούν με την φιλοκινεζική στροφή του Ενβέρ Χότζα αναφέρονται στην Αλβανία, ενώ η Μόσχα ανακινεί το Βορειοηπειρωτικό, καταγγέλοντας διωγμό των Ελλήνων της Βορείου Ηπείρου.
1962: Γαλλία και Αλγερία συμφωνούν να τερματίσουν τις μεταξύ τους εχθροπραξίες. Με την υπογραφή της Συνθήκης του Εβιάν λήγει ο Αλγερινός Πόλεμος της Ανεξαρτησίας, που κράτησε επτά χρόνια και κόστισε την ζωή σε 350.000 ανθρώπους.
1967: Το δεξαμενόπλοιο «Τόρεϊ Κάνιον», που μετέφερε περί τους 120.000 τόνους αργό πετρέλαιο, προσάραξε σε ύφαλο ανοικτά της Κορνουάλης. Από τη διαρροή του φορτίου που σημειώθηκε επήλθε η μεγαλύτερη μέχρι τότε περιβαλλοντική καταστροφή στην ιστορία της Αγγλίας. Η πετρελαιοκηλίδα που δημιουργήθηκε, η πρώτη μεγάλη παγκοσμίως, κάλυπτε 270 τετραγωνικά μίλια πλήττοντας 120 μίλια αγγλικής ακτογραμμής και 55 γαλλικής. Τελικά το πλοίο βυθίστηκε κατόπιν βομβαρδισμού από την αγγλική βασιλική αεροπορία στις 30 Μαρτίου.
1989: Στην Αίγυπτο, στην Πυραμίδα του Χέοπα, βρίσκεται μία μούμια 4.400 χρόνων.
1989: Ραδιοφωνικός σταθμός στην Καλιφόρνια αποφασίζει να καταστρέψει δημόσια όλους τους δίσκους του Κατ Στίβενς με έναν οδοστρωτήρα, επειδή ο κυπριακής καταγωγής καλλιτέχνης υποστηρίζει τον Αγιατολάχ Χομεϊνί, έχοντας ασπαστεί τη μουσουλμανική θρησκεία.
1990: Δώδεκα πίνακες αξίας 100.000.000 δολαρίων γίνονται λεία δύο ληστών, οι οποίοι προσποιούνται τους αστυνομικούς. Οι πίνακες εκλάπησαν από το μουσείο «Ισαβέλλα Στιούαρτ Γκάρντνερ» στη Βοστόνη και αποτελούν τη μεγαλύτερη κλοπή της αμερικάνικης ιστορίας.
1991: Ο Χαρίλαος Φλωράκης αποσύρεται από την ηγεσία του Συνασπισμού. Τον διαδέχεται η Μαρία Δαμανάκη.
1996: Πεθαίνει ο σπουδαίος ποιητής Οδυσσέας Ελύτης. Το 1979 έλαβε το Νόμπελ Λογοτεχνίας, όντας ο δεύτερος και τελευταίος μέχρι σήμερα Έλληνας που έχει τιμηθεί με το συγκεκριμένο βραβείο.
2001: Εγκαινιάζονται τα τέσσερα πρώτα τμήματα της Αττικής Οδού, που θα συνδέει το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» με την Ελευσίνα.
2010: Ο Έλληνας πρωθυπουργός, Γιώργος Παπανδρέου, προειδοποιεί ότι ίσως η χώρα να μην επιτύχει τους στόχους της, με πιθανή την προσφυγή στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, επιμένοντας, ωστόσο, σε ευρωπαϊκή λύση.
2012: Ο Ευάγγελος Βενιζέλος, εκλέγεται πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ.
Γεννήσεις
1496 – Μαρία Τυδώρ, βασίλισσα της Γαλλίας
1609 – Φρειδερίκος Γ’, βασιλιάς της Δανίας
1634 – Μαντάμ ντε Λαφαγέτ, Γαλλίδα συγγραφέας
1690 – Κρίστιαν Γκόλντμπαχ, Γερμανός μαθηματικός
1780 – Μίλος Ομπρένοβιτς, Σέρβος ευγενής και επαναστάτης
1800 – Κλοντ Γκαι, Γάλλος φυσιοδίφης και ιστορικός
1837 – Γκρόβερ Κλίβελαντ, 22ος και 24ος πρόεδρος των ΗΠΑ
1844 – Νικολάι Ρίμσκι-Κόρσακοφ, Ρώσος συνθέτης
1844 – Μικέλης Άβλιχος, Έλληνας ποιητής
1858 – Ρούντολφ Ντίζελ, Γερμανός μηχανικός
1869 – Νέβιλ Τσάμπερλεν, Άγγλος πολιτικός
1874 – Νικολάι Αλεξάντροβιτς Μπερντιάεφ, Ρώσος φιλόσοφος
1903 – Γκαλεάτσο Τσιάνο, Ιταλός πολιτικός
1905 – Ρόμπερτ Ντόνατ, Άγγλος ηθοποιός
1917 – Πέτρος Δήμας, Έλληνας λογοτέχνης
1932 – Τζον Άπνταϊκ, Αμερικανός συγγραφέας
1936 – Φρεντερίκ ντε Κλερκ, Νοτιοαφρικανός πολιτικός
1939 – Γιάννης Μαρκόπουλος, Έλληνας συνθέτης
1945 – Μπόμπι Σόλο, Ιταλός τραγουδιστής
1949 – Όσε Κλέβελαντ, Νορβηγή τραγουδίστρια και πολιτικός
1968 – Τιμούρ Κετσπάγια, Γεωργιανός ποδοσφαιριστής και προπονητής
1980 – Σεμπαστιάν Φρέι, Γάλλος τερματοφύλακας
1980 – Σοφία Μάιλς, Αγγλίδα ηθοποιός
1982 – Τίμο Γκλοκ, Γερμανός οδηγός αγώνων
1985 – Κλέλια Πανταζή, Ελληνίδα αθλήτρια
1989 – Λίλι Κόλινς, Αγγλίδα ηθοποιός
1998 – Μιλτιάδης Τεντόγλου, Έλληνας αθλητής του στίβου
Θάνατοι
978 – Εδουάρδος ο Μάρτυρας, βασιλιάς της Αγγλίας
1076 – Ερμενγάρδη του Ανζού, δούκισσα της Βουργουνδίας
1227 – Πάπας Ονώριος Γ’
1314 – Ζακ ντε Μολέ, μέγας μάγιστρος των Ιπποτών του Ναού
1508 – Αλβέρτος Δ’, δούκας της Βαυαρίας-Μονάχου
1768 – Λόρενς Στερν, Ιρλανδός συγγραφέας
1877 – Έντουαρντ Μπέλτσερ, Βρετανός ναύαρχος
1907 – Μαρσελέν Μπερτελό, Γάλλος χημικός και πολιτικός
1913 – Γεώργιος Α’, βασιλιάς της Ελλάδας
1914 – Τζουζέπε Μερκάλι, Ιταλός ηφαιστειολόγος
1933 – Αμεδαίος Λουδοβίκος, Δούκας των Αβρουζίων, Ιταλός ορειβάτης και εξερευνητής
1936 – Ελευθέριος Βενιζέλος, Έλληνας πολιτικός
1964 – Νόρμπερτ Βίνερ, Αμερικανός μαθηματικός
1965 – Φαρούκ, βασιλιάς της Αιγύπτου
1980 – Έριχ Φρομ, Γερμανός ψυχολόγος και φιλόσοφος
1982 – Ιωάννης Σόντης, Έλληνας νομικός
1983 – Ουμβέρτος Β’, βασιλιάς της Ιταλίας
1993 – Θάνος Κωτσόπουλος, Έλληνας ηθοποιός, σεναριογράφος και σκηνοθέτης
1996 – Οδυσσέας Ελύτης, Έλληνας ποιητής
2006 – Γεώργιος Παγιωτέλης, Έλληνας δημοσιογράφος
2008 – Άντονι Μινγκέλα, Άγγλος σκηνοθέτης
2011 – Γουόρεν Κρίστοφερ, Αμερικανός διπλωμάτης και πολιτικός
2012 – Νίκος Βασταρδής, Έλληνας ηθοποιός
2012 – Γεώργιος Τουπόου Ε’, βασιλιάς των Τόνγκα
2017 – Τσακ Μπέρι, Αμερικανός τραγουδοποιός
2018 – Σπύρος Σημίτης, νομικός
