Το νερό της Ελλάδας δεν είναι απλώς ένα βασικό αγαθό, αλλά αποτελεί έναν από τους πιο ποιοτικούς και οικονομικά προσιτούς υδάτινους πόρους τόσο στην Ευρώπη όσο και παγκοσμίως.
Η κύρια υδροδότηση της Αθήνας προέρχεται από τους ταμιευτήρες του Μόρνου, του Ευήνου, της Υλίκης και του Μαραθώνα. Οι πηγές αυτές τροφοδοτούνται από ορεινές περιοχές, προστατευμένες από ρύπανση και γεωργικές δραστηριότητες, συμβάλλοντας στην εξαιρετική ποιότητα του νερού.
Ο ταμιευτήρας του Μόρνου, που ολοκληρώθηκε το 1981, είναι η βασική πηγή υδροδότησης της Αθήνας, καθώς διαθέτει μεγάλη αποθηκευτική ικανότητα και παρέχει τη μεγαλύτερη ποσότητα νερού στο υδροδοτικό σύστημα της πρωτεύουσας.
Ο ταμιευτήρας του Ευήνου, που τέθηκε σε λειτουργία το 2001, συνδέεται με τον Μόρνο μέσω υπόγειας σήραγγας μήκους 29 χιλιομέτρων, ενισχύοντας τα αποθέματα νερού, ειδικά σε περιόδους ξηρασίας. Με αυτή τη σύνδεση, το νερό από τον Εύηνο διοχετεύεται προς τον Μόρνο και στη συνέχεια προς την Αθήνα.
Η φυσική λίμνη Υλίκη που βρίσκεται στον νομό Βοιωτίας, εντάχθηκε το 1956 στο υδροδοτικό σύστημα της Αθήνας, προκειμένου να καλυφθούν οι μεγάλες ανάγκες κατανάλωσης νερού λόγω της πληθυσμιακής αύξησης του Λεκανοπεδίου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το νερό της Αθήνας έχει βαθμολογηθεί με άριστα 10 από το Urban Water Atlas for Europe της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναγνωρίζοντάς το ως ένα από τα κορυφαία στην Ευρώπη σε ποιότητα ενώ σύμφωνα με την Global Water Intelligence είναι το δεύτερο φθηνότερο παγκοσμίως.
Το νερό στο Παρίσι
Το Παρίσι, με τον εμβληματικό ποταμό Σηκουάνα να το διασχίζει, αντιμετωπίζει προκλήσεις που αφορούν την ποιότητα των υδάτων του. Αν και το πόσιμο νερό της πόλης θεωρείται γενικά ασφαλές, μελέτες έχουν εντοπίσει την παρουσία τριφθοροξικού οξέος (TFA) σε δείγματα νερού βρύσης.
Οι κάτοικοι του Παρισιού προμηθεύονται το πόσιμο νερό τους μέσω ενός συστήματος ύδρευσης που περιλαμβάνει την άντληση νερού από υπόγειους υδροφορείς και την επεξεργασία του για να διασφαλιστεί η υψηλή ποιότητά του. Επιπλέον, η πόλη έχει εγκαταστήσει δημόσια σιντριβάνια που προσφέρουν δωρεάν πόσιμο νερό, ενθαρρύνοντας τη χρήση του νερού βρύσης και μειώνοντας την κατανάλωση εμφιαλωμένου νερού.
Οι υπόγειοι υδροφορείς αποτελούν μια βασική πηγή πόσιμου νερού για πολλές περιοχές του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων πόλεων όπως το Λονδίνο και το Παρίσι, ενώ στην Ελλάδα τροφοδοτούν σημαντικά υδροδοτικά συστήματα, ιδιαίτερα σε νησιωτικές και αγροτικές περιοχές. Ωστόσο, η υπεράντληση και η ρύπανση από γεωργικά λιπάσματα, βιομηχανικά απόβλητα και αστικά λύματα αποτελούν σοβαρές απειλές για τη διατήρησή τους.
Το νερό στο Λονδίνο
Το Λονδίνο, ως μία από τις μεγαλύτερες μητροπόλεις του κόσμου, αντιμετωπίζει σύνθετες προκλήσεις στη διαχείριση και την ποιότητα του νερού του.
Οι κάτοικοι του Λονδίνου προμηθεύονται το πόσιμο νερό τους κυρίως από τον ποταμό Τάμεση και από υπόγειους υδροφορείς. Η ποιότητά του ελέγχεται τακτικά. Οι έλεγχοι περιλαμβάνουν 60 υποχρεωτικές δοκιμές για 120 ουσίες, όπως νιτρικά άλατα, ιχνοστοιχεία και παρασιτοκτόνα, διασφαλίζοντας την ασφάλεια και την καταλληλότητα του νερού για κατανάλωση.
Παρά τους αυστηρούς ελέγχους, η εταιρεία Thames Water που είναι υπεύθυνη για την ύδρευση περίπου 15 εκατομμυρίων πελατών στο Λονδίνο και τη νοτιοανατολική Αγγλία έχει αντιμετωπίσει προκλήσεις, όπως διαρροές ακατέργαστων λυμάτων σε ποτάμια, οδηγώντας σε περιβαλλοντικές επιπτώσεις και πρόστιμα.
Επιπλέον, η κλιματική αλλαγή έχει οδηγήσει σε περιόδους ξηρασίας, αναγκάζοντας τις αρχές να επιβάλουν περιορισμούς στη χρήση νερού και τα καταστήματα να θέτουν όρια στις πωλήσεις εμφιαλωμένου νερού.
Οι μεγάλες προκλήσεις του υδάτινου ισοζυγίου στην Ελλάδα
Η Ελλάδα διαθέτει σημαντικούς υδάτινους πόρους, αλλά η κατανομή τους είναι άνιση. Οι βόρειες περιοχές έχουν πλεόνασμα, ενώ οι νότιες και τα νησιά αντιμετωπίζουν σοβαρές ελλείψεις, ειδικά το καλοκαίρι. Η υπεράντληση των υπόγειων υδάτων, ιδιαίτερα στη γεωργία που απορροφά το 80% της κατανάλωσης, επιδεινώνει το πρόβλημα, οδηγώντας σε φαινόμενα υφαλμύρωσης σε παράκτιες περιοχές.
Παράλληλα, τα δίκτυα ύδρευσης σε πολλές περιοχές είναι πεπαλαιωμένα, με αποτέλεσμα μεγάλες απώλειες νερού. Σε ορισμένες πόλεις, το 30-40% του νερού χάνεται λόγω διαρροών, αυξάνοντας τη σπατάλη ενός ήδη περιορισμένου πόρου.
Η κλιματική αλλαγή προσθέτει έναν ακόμη κρίσιμο παράγοντα. Η μείωση των βροχοπτώσεων και η αύξηση της θερμοκρασίας επηρεάζουν τις υδατικές αποθήκες, κάνοντας τις ξηρασίες πιο έντονες και συχνές.
Λύσεις για μια βιώσιμη διαχείριση
Για να διασφαλιστεί η επάρκεια νερού στο μέλλον, απαιτούνται επενδύσεις και ολοκληρωμένες στρατηγικές:
- Αναβάθμιση και συντήρηση των δικτύων ύδρευσης: Η μείωση των διαρροών μπορεί να εξοικονομήσει σημαντικούς υδάτινους πόρους.
- Αξιοποίηση των αφαλατώσεων στα νησιά: Η τεχνολογία έχει προχωρήσει αρκετά ώστε να προσφέρει λύσεις με χαμηλότερο ενεργειακό κόστος και μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
- Επαναχρησιμοποίηση νερού: Σε πολλές χώρες, το επεξεργασμένο νερό χρησιμοποιείται στη γεωργία και τη βιομηχανία, μειώνοντας την πίεση στους υδάτινους πόρους.
- Ορθολογική χρήση στη γεωργία: Η εφαρμογή έξυπνων συστημάτων άρδευσης μπορεί να περιορίσει την αλόγιστη κατανάλωση.
- Ευαισθητοποίηση των πολιτών: Η εξοικονόμηση νερού στην καθημερινότητα, από τη μείωση της σπατάλης έως τη χρήση οικιακών τεχνολογιών χαμηλής κατανάλωσης, είναι ζωτικής σημασίας.
Παγκόσμια Ημέρα Νερού
