Η Αίτνα το μεγαλύτερο πλέον ενεργό ηφαίστειο της Ευρώπης «βρυχάται» ξανά προσφέροντας εντυπωσιακές εικόνες που κάνουν τον γύρο του κόσμο ενώ παράλληλα έχει αναστατώσει τους ηφαιστειολόγους.
Η ηφαιστειακή δραστηριότητα στην Αίτνα ξεκίνησε περίπου πριν 500.000 χρόνια, με υποθαλάσσιες εκρήξεις κατά μήκος των ακτών της Σικελίας ενώ τον Ιούνιο του 2013 το ηφαίστειο εντάχθηκε στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco.
To νέο «ξύπνημά» της στις 16 Φεβρουάριου έφερε ξανά στο προσκήνιο τις ανησυχίες των ειδικών προκαλώντας τρόμο για πιθανό τσουνάμι το οποίο θα μπορούσε να επηρεάσει τη Μεσόγειο.
«Τις τελευταίες ημέρες παρατηρούμε μία έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα στην Αίτνα. Έχουμε δει εντυπωσιακές εικόνες από τον κρατήρα που βρίσκεται στην νοτιοανατολική πλευρά του ηφαιστείου. Πράγμα το οποίο ακόμη και για τους ηφαιστειολόγους της Ιταλίας είναι έντονο φαινόμενο, παρότι γνωρίζουν ότι η Αίτνα μπορεί να κάνει διάφορες εκρήξεις κατά τη διάρκεια του χρόνου» επισημαίνει μιλώντας στο newsbeast.gr η αναπληρώτρια καθηγήτρια Φυσικής Γεωγραφίας και Ωκεανογραφίας του ΕΚΠΑ, Παρασκευή Νομικού.
Τι θα συμβεί σε περίπτωση μεγάλης έκρηξης
«Ο καπνός που εκτινάχθηκε έφτανε αρκετά χιλιόμετρα πάνω από τον κρατήρα. Αυτό που έχουν παρατηρήσει οι Ιταλοί επιστήμονες σε συνεργασία με άλλους ευρωπαίους είναι ότι η Αίτνα παρουσιάζει κάποιες μορφές κατολίσθησης προς το νοτιοανατολικό της τμήμα δηλαδή προς την πλευρά που είναι η θάλασσα. Έχουν μετρήσει ότι γίνεται μία μετακίνηση του τμήματος της Αίτνας 14 χιλιοστά προς τα νοτιοανατολικά» εξηγεί η Παρασκευή Νομικού.
Απαντώντας μάλιστα στο ερώτημα τι θα συνέβαινε σε περίπτωση μεγάλης έκρηξης ή πολύ έντονης σεισμικής δραστηριότητας η αναπληρώτρια καθηγήτρια Φυσικής Γεωγραφίας και Ωκεανογραφίας του ΕΚΠΑ εξηγεί πως «θα μπορούσε να υπάρξει μια ενεργοποίηση μιας πολύ μεγάλης κατολίσθησης κάτι το οποίο θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα την εκδήλωση ενός πολύ μεγάλου παλιρροιακού κύματος».
«Αυτό βέβαια είναι ένα φαινόμενο το οποίο για να γίνει θα πρέπει η έκρηξη να είναι πάρα πολύ έντονη και να έχει μεγάλη χρονική διάρκεια έτσι ώστε οι μαθηματικές διεργασίες, που βρίσκονται στον υποθάλαμο της Αίτνας, να δώσουν τέτοιες διαστάσεις, να ξεκολλήσει ένα πολύ μεγάλο τμήμα και να μπορέσει να προκαλέσει ένα μεγάλο τσουνάμι» αναφέρει.
Θα μπορούσε μια μεγάλη έκρηξη στην Αίτνα να επηρεάσει την Μεσόγειο;
Σύμφωνα με την Παρασκευή Νομικού το ενδεχόμενο μεγάλης έκρηξης θα προκαλούσε μεγάλα προβλήματα. Θα επηρεαζόταν η Μεσόγειος αλλά όχι η Ελλάδα καθώς θα είχε γίνει απόσβεση.
«Το να συμβεί βέβαια κάτι τέτοιο θεωρείται ακραίο σενάριο. Υπάρχουν όργανα τα οποία είναι εμποτισμένα στον θαλάσσιο χώρο της Αίτνας και μετράνε τις οριζόντιες και τις κατακόρυφες κινήσεις της πλευράς του ηφαιστείου. Οι μετρήσεις αυτές συνδυάζονται με τις χερσαίες μετρήσεις που γίνονται στην Αίτνα. Όλα τα ηφαίστεια της Ιταλίας παρακολουθούνται πολύ συστηματικά από τους επιστήμονες».
«Η Αίτνα έχει υψόμετρο 3.300μ., τα χωριά της δεν βρίσκονται κοντά στον κρατήρα άρα η λάβα θα πρέπει να διανύσει μια μεγάλη απόσταση ώστε να απειλήσει κατοικημένες περιοχές. Κάτι το οποίο θα σήμαινε απόλυτη καταστροφή που δεν υπάρχει σαν σενάριο» αναφέρει και εκτιμά πως «δεν είναι τόσο έντονος ο φόβος μία τεράστιας κατολίσθησης που θα είχε αντίκτυπο σε εμάς».
Το επικίνδυνο Στρόμπολι
Πιο ενεργό και παράλληλα πιο επικίνδυνο ηφαίστειο σε σχέση με την Αίτνα θεωρείται το Στρόμπολι.
«Κάθε 20 με 30 λεπτά σημειώνονται εκρήξεις λόγω των οποίων θα μπορούσε να κατρακυλήσει ένα τμήμα, να αποκολληθεί από την πλαγιά του νησιού, να πέσει άμεσα κατευθείαν στη θάλασσα και να προκληθεί τσουνάμι όπως έχει και στο παρελθόν» επισημαίνει στο newsbeast.gr η αναπληρώτρια καθηγήτρια Φυσικής Γεωγραφίας και Ωκεανογραφίας του ΕΚΠΑ.
Πώς επηρεάζει μία ηφαιστειακή έκρηξη το μικροκλίμα
«Όλες οι ηφαιστειακές εκρήξεις λόγω του ότι παράγονται πάρα πολύ μεγάλα ποσοστά αερίου και τέφρας έχουν μια επίδραση στο μικροκλίμα αλλά και στους ίδιους τους πολίτες. Εάν δείτε εικόνες από την Αίτνα κομμάτια τέφρας κάλυψαν τις αυλές και τους δρόμους. Πάντα μία ηφαιστειακή έκρηξη προκαλεί αλλαγές στο μικροκλίμα λόγω του ότι έχει επιβάρυνση της ατμόσφαιρας με στοιχεία τα οποία προέρχονται από την έκρηξη. Άρα έχουμε και μικροαλλαγή στο μικροκλίμα αλλά και αναπνευστικά προβλήματα στους κατοίκους» τονίζει ενώ όπως σημειώνει αναφερόμενη στην Αίτνα πως λόγω των εκρήξεων «πολλές φορές κλείνει το αεροδρόμιο της Κατάνιας και απαγορεύονται οι πτήσεις».
«Καλό θα είναι να λάβουμε υπόψιν μας τι συνέβη στη Μινωική έκρηξη. Τότε είχαμε μεταβολή της θερμοκρασίας έναν με δύο βαθμούς. Αλλά μιλάμε για τη Μινωική έκρηξη» σημειώνει.
Τα ενεργά ηφαίστεια της Ελλάδας
Η χώρα μας έχει κι αυτή ενεργά ηφαίστεια τα εντοπίζονται κυρίως στο νότιο Αιγαίο.
Στον Σαρωνικό έχουμε το Σουσάκι και τα Μέθανα που είναι και τα δύο χερσαία ηφαίστεια. Στα νησιά αρκετά ενεργά είναι στη Μήλο στη Σαντορίνη και στη Νίσυρο.
Στη Μήλο αποτελείται από αρκετά ηφαιστειακά κέντρα τα οποία όμως έχουν μια ηλικία τα τελευταία 5 εκατ. χρόνια.
«Θεωρείται ενεργό ηφαίστειο αλλά δεν περιμένουμε τα επόμενα έτη να δώσει κάποια έκρηξη, ουσιαστικά να έχουμε έκχυση λάβας αλλά υπάρχουν πολλές θερμές πηγές» αναφέρει η αναπληρώτρια καθηγήτρια Φυσικής Γεωγραφίας και Ωκεανογραφίας του ΕΚΠΑ και συμπληρώνει πως η Νίσυρος «έχει δηλαδή έντονη γεωθερμία».
Το ενεργότερο ηφαίστειο στον Ελλαδικό χώρο είναι η Σαντορίνη που έδωσε έκρηξη το 1950 στη Νέα Καμένη. Αυτή τη στιγμή είναι σε φάση ηρεμίας, δεν έχουμε δηλαδή καμία ένδειξη από τις μετρήσεις που γίνονται από σεισμογράφους, από GPS, από παλιρροιογράφους και από μετρήσεις των αερίων και της θερμοκρασίας ότι βρίσκεται σε παροξυσμική κατάσταση.
Η τελευταία έκρηξη στη Νίσηρο ήταν το 1888 και εκεί δεν είχαμε εκτίναξη λάβας αλλά υδροθερμική μόνο στην περιοχή των κρατήρων.
Δεν περιμένουμε άλλωστε να έχουμε ξανά μεγάλη έκρηξη όπως ήταν Μινωική. Τέτοια φαινόμενα σημειώνονται κάθε 20 χιλιάδες χρόνια.
«Το ηφαίστειο προειδοποιεί»
«Ένα ηφαίστειο προειδοποιεί έχει δηλαδή πρόδρομα φαινόμενα. Έχει έντονη σεισμική δραστηριότητα, αλλαγή στη σύσταση των αερίων που βγαίνουν από τις θερμές πηγές και αλλαγές στη θερμοκρασία που παρακολουθούνται μέσω ειδικών οργάνων. Στην Ιταλία υπάρχουν θερμικές κάμερες όπως και στη Νέα Καμένη οπότε οι επιστήμονες εάν συμβεί κάτι θα διαβάσουν άμεσα τα δεδομένα» υπογραμμίζει η Παρασκευή Νομικού.
