Λίγες ημέρες πριν τα Χριστούγεννα του 1988, η μικρή πόλη Λόκερμπι της Σκωτίας έγινε το σκηνικό μιας από τις πιο τραγικές και σοκαριστικές τρομοκρατικές επιθέσεις της ιστορίας. Στις 21 Δεκεμβρίου, η πτήση 103 της Pan Am, που εκτελούσε το δρομολόγιο Λονδίνο-Νέα Υόρκη, εξερράγη στον αέρα λόγω βόμβας, σκοτώνοντας 259 επιβαίνοντες και 11 κατοίκους στο έδαφος. Το γεγονός παραμένει μία από τις πιο αιματηρές τρομοκρατικές επιθέσεις κατά αεροσκαφών.
Το χρονικό της τραγωδίας
Η βόμβα, που ήταν κρυμμένη σε κασετόφωνο μέσα σε μια βαλίτσα, εξερράγη όταν το Boeing 747 βρισκόταν στα 31.000 πόδια. Τα συντρίμμια του αεροσκάφους κατέπεσαν πάνω στη μικρή πόλη, προκαλώντας ανυπολόγιστες ζημιές και βυθίζοντας την περιοχή στο πένθος. Από τους 243 επιβάτες και τα 16 μέλη πληρώματος, οι 189 ήταν Αμερικανοί, κάτι που οδήγησε τους ερευνητές να πιστέψουν ότι η επίθεση στόχευε κυρίως τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Πριν από την τραγωδία, υπήρξε προειδοποιητικό τηλεφώνημα στην αμερικανική πρεσβεία στο Ελσίνκι, το οποίο όμως δεν συσχετίστηκε άμεσα με την πτήση 103. Το γεγονός αυτό προκάλεσε αντιδράσεις σχετικά με την αντίδραση των αρχών και κατά πόσο θα μπορούσαν να είχαν προληφθεί οι συνέπειες.
Οι πολιτικές προεκτάσεις και οι έρευνες
Οι πρώτες έρευνες υποδείκνυαν ότι η επίθεση ενδέχεται να ήταν αντίποινα είτε για τις αμερικανικές επιθέσεις στη Λιβύη το 1986, κατά τις οποίες σκοτώθηκε η κόρη του Καντάφι, είτε για την κατάρριψη ενός ιρανικού αεροσκάφους από τις ΗΠΑ το 1988, που κόστισε τη ζωή σε 290 άτομα. Η ευθύνη αποδόθηκε τελικά στη Λιβύη, με δύο Λίβυους πράκτορες να κατηγορούνται το 1991 μετά από κοινή έρευνα του FBI και των βρετανικών αρχών.
Ο Αμπντέλ Μπασέτ αλ Μεγκραχί καταδικάστηκε το 2001 σε ισόβια κάθειρξη, ενώ ο συνεργός του Λαμέν Χαλίφα Φίμα αθωώθηκε. Παρά τις διαμαρτυρίες των ΗΠΑ, ο Μεγκραχί αφέθηκε ελεύθερος το 2009 για ανθρωπιστικούς λόγους. Η υποδοχή ήρωα που του επιφυλάχθηκε στη Λιβύη προκάλεσε έντονη αγανάκτηση.
Νέες αποκαλύψεις και ερωτήματα
Το 2003, η Λιβύη ανέλαβε την ευθύνη για την επίθεση, πληρώνοντας 8 εκατομμύρια δολάρια σε αποζημιώσεις για κάθε θύμα. Ωστόσο, η τότε κυβέρνηση δήλωσε ότι το έκανε «για να αρθούν οι κυρώσεις», γεγονός που εξόργισε τις οικογένειες των θυμάτων. Το 2022, συνελήφθη από το FBI ο Αμπού Αγκίλα Μοχάμαντ Μασούντ, ύποπτος για την κατασκευή της βόμβας.
Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο
1825: Ο Κιουταχής πασάς πραγματοποιεί σφοδρό κανονιοβολισμό του Μεσολογγίου, στο πλαίσιο της πολιορκίας της πόλης κατά την Ελληνική Επανάσταση. Η αντίσταση των υπερασπιστών προαναγγέλλει την ηρωική Έξοδο.
1828: Ο Ιωάννης Καποδίστριας δημοσιεύει διάταγμα για την ίδρυση της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων στο Ναύπλιο, θέτοντας τα θεμέλια για την εκπαίδευση των αξιωματικών του ελληνικού στρατού.
1902: Ο Γουλιέλμο Μαρκόνι αποστέλλει για πρώτη φορά ασύρματα μηνύματα πέρα από τον Ατλαντικό, σηματοδοτώντας μια επανάσταση στις τηλεπικοινωνίες.
1913: Τυπώνεται το πρώτο σταυρόλεξο, αποτελούμενο από 32 τετραγωνάκια, στην εφημερίδα «Ο Κόσμος της Νέας Υόρκης». Δημιουργός του είναι ο δημοσιογράφος Άρθουρ Γουάιν, που εισάγει έναν νέο τρόπο ψυχαγωγίας και νοητικής άσκησης.
1952: Η Ελένη Σκούρα ορίζεται υποψήφια του Ελληνικού Συναγερμού στις επαναληπτικές εκλογές του Ιανουαρίου στη Θεσσαλονίκη. Εκλέγεται και γίνεται η πρώτη Ελληνίδα βουλευτής, ανοίγοντας τον δρόμο για τη συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική.
1968: Εκτοξεύεται επιτυχώς από τη Φλόριντα το διαστημόπλοιο «Apollo 8», η πρώτη επανδρωμένη αποστολή για τη Σελήνη. Το πλήρωμα, που αποτελείται από τους Φρανκ Μπόρμαν, Τζέιμς Λόβελ και Γουίλιαμ Άντερς, πραγματοποιεί την πρώτη τροχιά γύρω από το φεγγάρι.
1988: Ένα Boeing 747 της Pan-Am συντρίβεται στο Λόκερμπι της Σκωτίας, προκαλώντας τον θάνατο 259 επιβατών και 11 κατοίκων της πόλης. Η πτώση αποδίδεται σε έκρηξη βόμβας, που τοποθετήθηκε από Λίβυους τρομοκράτες, και αποτελεί ένα από τα πλέον πολύνεκρα αεροπορικά δυστυχήματα της εποχής.
Γεννήσεις
1818 – Αμαλία, βασίλισσα της Ελλάδας, σύζυγος του βασιλιά Όθωνα και γνωστή για τη συμβολή της στη διαμόρφωση της ελληνικής πρωτεύουσας
1937 – Τζέιν Φόντα, αμερικανίδα ηθοποιός, βραβευμένη με Όσκαρ και γνωστή ακτιβίστρια
1940 – Φρανκ Ζάπα, αμερικανός τραγουδιστής και κιθαρίστας, πρωτοποριακή φιγούρα της ροκ μουσικής1947 – Πάκο ντε Λουθία, ισπανός κιθαρίστας, από τους κορυφαίους του φλαμένκο
1948 – Σάμιουελ Λ. Τζάκσον, αμερικανός ηθοποιός, γνωστός για ρόλους σε ταινίες όπως «Pulp Fiction» και «The Avengers»
1966 – Κίφερ Σάδερλαντ, καναδός ηθοποιός, γνωστός για τον ρόλο του στη σειρά «24»
1976 – Άρης Σερβετάλης, έλληνας ηθοποιός, γνωστός για τις ξεχωριστές ερμηνείες του στο θέατρο και τον κινηματογράφο
1990 – Γιάννης Φετφατζίδης, έλληνας ποδοσφαιριστής, με καριέρα σε μεγάλες ελληνικές και διεθνείς ομάδες
Θάνατοι
1375 – Βοκάκιος, ιταλός συγγραφέας, γνωστός για το έργο του «Δεκαήμερο»
1940 – Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ, αμερικανός συγγραφέας, από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της «Χαμένης Γενιάς», γνωστός για το έργο «Ο Μεγάλος Γκάτσμπυ»
1944 – Ελένη Παπαδάκη, ελληνίδα ηθοποιός, κορυφαία ερμηνεύτρια της σκηνής που δολοφονήθηκε κατά τα Δεκεμβριανά
1945 – Τζωρτζ Σμιθ Πάττον, αμερικανός στρατιωτικός, εξέχουσα μορφή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου
2009 – Χρήστος Λαμπράκης, έλληνας επιχειρηματίας, ιδρυτής του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών και εκδότης
2017 – Μπρους Μακάντλες ΙΙ, αμερικανός αστροναύτης, γνωστός για την πρώτη ελεύθερη πτήση στο διάστημα χωρίς σύνδεση με το διαστημόπλοιο
Γιορτάζουν
Θέμις, Θεμιστοκλής, Θεμιστόκλεια, Ιουλιανός, Ιουλιανή
Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι
Παγκόσμια Ημέρα Καλαθοσφαίρισης (Μπάσκετ)
