Λίγες ημέρες πριν τα Χριστούγεννα του 1988, η μικρή πόλη Λόκερμπι της Σκωτίας έγινε το σκηνικό μιας από τις πιο τραγικές και σοκαριστικές τρομοκρατικές επιθέσεις της ιστορίας. Στις 21 Δεκεμβρίου, η πτήση 103 της Pan Am, που εκτελούσε το δρομολόγιο Λονδίνο-Νέα Υόρκη, εξερράγη στον αέρα λόγω βόμβας. Το Boeing 747 έπεσε πάνω στην πόλη, παρασύροντας στον θάνατο 270 ανθρώπους – 259 επιβάτες και πλήρωμα, καθώς και 11 κατοίκους στο έδαφος. Η τραγωδία έμελλε να μείνει στην ιστορία ως η μεγαλύτερη σκηνή εγκλήματος στο βρετανικό έδαφος.

Το χρονικό της τραγωδίας

Η βόμβα, που ήταν κρυμμένη σε κασετόφωνο μάρκας Toshiba, εξερράγη όταν το αεροσκάφος πετούσε στα 31.000 πόδια. Η έκρηξη διέλυσε την άτρακτο του αεροπλάνου, σκορπίζοντας συντρίμμια σε έκταση 2.200 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Τα καύσιμα από τις δεξαμενές του αεροσκάφους δημιούργησαν μια πύρινη κόλαση, καταστρέφοντας ολοσχερώς μια γειτονιά στο Sherwood Crescent.

Οι εμπειρογνώμονες αποκάλυψαν ότι η έκρηξη άνοιξε μια τρύπα κάτω από το λογότυπο της Pan Am, αποκολλώντας τη μύτη του αεροσκάφους μέσα σε τρία δευτερόλεπτα. Ορισμένοι επιβάτες φαίνεται πως επέζησαν της έκρηξης και της αποσυμπίεσης, καθώς βρέθηκαν να κρατούν σταυρούς ή τα χέρια αγαπημένων τους προσώπων. Μια μητέρα βρέθηκε αγκαλιά με το μωρό της, ενώ άλλοι επιβάτες εντοπίστηκαν ζωντανοί, μόνο για να υποκύψουν στα τραύματά τους πριν φτάσει βοήθεια.

Η μεγαλύτερη σκηνή εγκλήματος στην ιστορία

Η τραγωδία του Λόκερμπι κινητοποίησε 1.100 αστυνομικούς και 1.000 άτομα από τον στρατό, τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης και εθελοντικές ομάδες. Η περιοχή έγινε η μεγαλύτερη σκηνή εγκλήματος στην ιστορία, με την έρευνα να διαρκεί χρόνια. Ο εντοπισμός της βόμβας και των συντριμμιών αποτέλεσε τιτάνιο έργο, καθώς τα στοιχεία έπρεπε να συγκεντρωθούν και να συσχετιστούν.

Πολιτικές προεκτάσεις και ερωτήματα

Η επίθεση θεωρήθηκε χτύπημα εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών, καθώς 189 από τα θύματα ήταν Αμερικανοί. Εντάχθηκε στο πλαίσιο των αντίποινων είτε για τις αμερικανικές αεροπορικές επιθέσεις στη Λιβύη το 1986, είτε για την κατάρριψη του ιρανικού αεροσκάφους από τις ΗΠΑ το 1988.

Πριν από την τραγωδία, υπήρξε προειδοποιητικό τηλεφώνημα στην αμερικανική πρεσβεία στο Ελσίνκι, το οποίο όμως δεν συνδέθηκε άμεσα με την πτήση 103. Η αδράνεια των αρχών προκάλεσε αντιδράσεις, αφήνοντας ερωτήματα για το αν θα μπορούσε να είχε αποτραπεί η καταστροφή.

Ο ρόλος του Καντάφι και οι δίκες

Η ευθύνη αποδόθηκε στη Λιβύη. Το 1991, οι Λίβυοι πράκτορες Αμπντέλ Μπασέτ αλ Μεγκραχί και Λαμέν Χαλίφα Φίμα κατηγορήθηκαν για τη βομβιστική επίθεση. Το 2001, ο Μεγκραχί καταδικάστηκε σε ισόβια, ενώ ο Φίμα αθωώθηκε. Παρά τις αντιδράσεις, ο Μεγκραχί αφέθηκε ελεύθερος το 2009 λόγω ασθένειας.

Το 2003, ο Καντάφι αποδέχθηκε την ευθύνη της Λιβύης για την επίθεση, καταβάλλοντας 8 εκατομμύρια δολάρια για κάθε θύμα, αν και ο ίδιος αρνήθηκε προσωπική εμπλοκή. Το 2022, συνελήφθη από το FBI ο Αμπού Αγκίλα Μοχάμαντ Μασούντ, ύποπτος για την κατασκευή της βόμβας.

Η πτώση της πτήσης 103 οδήγησε σε αυστηροποίηση των μέτρων ασφαλείας στις πτήσεις, ενώ άφησε ανεξίτηλο το σημάδι της στις οικογένειες των θυμάτων και στην ιστορία της τρομοκρατίας.

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

1825: Ο Κιουταχής πασάς πραγματοποιεί σφοδρό κανονιοβολισμό του Μεσολογγίου, στο πλαίσιο της πολιορκίας της πόλης κατά την Ελληνική Επανάσταση. Η αντίσταση των υπερασπιστών προαναγγέλλει την ηρωική Έξοδο.

1828: Ο Ιωάννης Καποδίστριας δημοσιεύει διάταγμα για την ίδρυση της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων στο Ναύπλιο, θέτοντας τα θεμέλια για την εκπαίδευση των αξιωματικών του ελληνικού στρατού.

1902: Ο Γουλιέλμο Μαρκόνι αποστέλλει για πρώτη φορά ασύρματα μηνύματα πέρα από τον Ατλαντικό, σηματοδοτώντας μια επανάσταση στις τηλεπικοινωνίες.

1913: Τυπώνεται το πρώτο σταυρόλεξο, αποτελούμενο από 32 τετραγωνάκια, στην εφημερίδα «Ο Κόσμος της Νέας Υόρκης». Δημιουργός του είναι ο δημοσιογράφος Άρθουρ Γουάιν, που εισάγει έναν νέο τρόπο ψυχαγωγίας και νοητικής άσκησης.

1952: Η Ελένη Σκούρα ορίζεται υποψήφια του Ελληνικού Συναγερμού στις επαναληπτικές εκλογές του Ιανουαρίου στη Θεσσαλονίκη. Εκλέγεται και γίνεται η πρώτη Ελληνίδα βουλευτής, ανοίγοντας τον δρόμο για τη συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική.

1968: Εκτοξεύεται επιτυχώς από τη Φλόριντα το διαστημόπλοιο «Apollo 8», η πρώτη επανδρωμένη αποστολή για τη Σελήνη. Το πλήρωμα, που αποτελείται από τους Φρανκ Μπόρμαν, Τζέιμς Λόβελ και Γουίλιαμ Άντερς, πραγματοποιεί την πρώτη τροχιά γύρω από το φεγγάρι.

1988: Ένα Boeing 747 της Pan-Am συντρίβεται στο Λόκερμπι της Σκωτίας, προκαλώντας τον θάνατο 259 επιβατών και 11 κατοίκων της πόλης. Η πτώση αποδίδεται σε έκρηξη βόμβας, που τοποθετήθηκε από Λίβυους τρομοκράτες, και αποτελεί ένα από τα πλέον πολύνεκρα αεροπορικά δυστυχήματα της εποχής.

Γεννήσεις

1818 – Αμαλία, βασίλισσα της Ελλάδας, σύζυγος του βασιλιά Όθωνα και γνωστή για τη συμβολή της στη διαμόρφωση της ελληνικής πρωτεύουσας

1937 – Τζέιν Φόντα, αμερικανίδα ηθοποιός, βραβευμένη με Όσκαρ και γνωστή ακτιβίστρια

1940 – Φρανκ Ζάπα, αμερικανός τραγουδιστής και κιθαρίστας, πρωτοποριακή φιγούρα της ροκ μουσικής1947 – Πάκο ντε Λουθία, ισπανός κιθαρίστας, από τους κορυφαίους του φλαμένκο

1948 – Σάμιουελ Λ. Τζάκσον, αμερικανός ηθοποιός, γνωστός για ρόλους σε ταινίες όπως «Pulp Fiction» και «The Avengers»

1966 – Κίφερ Σάδερλαντ, καναδός ηθοποιός, γνωστός για τον ρόλο του στη σειρά «24»

1976 – Άρης Σερβετάλης, έλληνας ηθοποιός, γνωστός για τις ξεχωριστές ερμηνείες του στο θέατρο και τον κινηματογράφο

1990 – Γιάννης Φετφατζίδης, έλληνας ποδοσφαιριστής, με καριέρα σε μεγάλες ελληνικές και διεθνείς ομάδες

Θάνατοι

1375 – Βοκάκιος, ιταλός συγγραφέας, γνωστός για το έργο του «Δεκαήμερο»

1940 – Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ, αμερικανός συγγραφέας, από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της «Χαμένης Γενιάς», γνωστός για το έργο «Ο Μεγάλος Γκάτσμπυ»

1944 – Ελένη Παπαδάκη, ελληνίδα ηθοποιός, κορυφαία ερμηνεύτρια της σκηνής που δολοφονήθηκε κατά τα Δεκεμβριανά

1945 – Τζωρτζ Σμιθ Πάττον, αμερικανός στρατιωτικός, εξέχουσα μορφή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου

2009 – Χρήστος Λαμπράκης, έλληνας επιχειρηματίας, ιδρυτής του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών και εκδότης

2017 – Μπρους Μακάντλες ΙΙ, αμερικανός αστροναύτης, γνωστός για την πρώτη ελεύθερη πτήση στο διάστημα χωρίς σύνδεση με το διαστημόπλοιο

Γιορτάζουν

Θέμις, Θεμιστοκλής, Θεμιστόκλεια, Ιουλιανός, Ιουλιανή

Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι

Παγκόσμια Ημέρα Καλαθοσφαίρισης (Μπάσκετ)