Χρήμα και χρώμα στην αγορά τέχνης

Χρήμα ή χρώμα; Και ποια η σχέση τους; Δισεκατομμύρια δολάρια άλλαξαν χέρια στην αγορά τέχνης το 2014. Ένας άγνωστος κόσμος που δεν γνωρίζει κρίση, όπου διάσημα έργα γίνονται αντικείμενα θαυμασμού, τα «χτυπήματα» στο saleroom δίνουν τον παλμό και οι δημοπράτες ανυψώνουν το πάθος τους σε ιδεώδες.

Συνέντευξη στην Αθηνά Δημητρακοπούλου

Ποια είναι όμως τα βασικά συστατικά για μια επιτυχημένη αγοραπωλησία στο χρηματιστήριο της τέχνης; Πώς κάποιος εξασφαλίζει στην ιδιοκτησία του ένα αριστούργημα; Και τελικά, η απόκτηση ενός έργου είναι πολυτέλεια, πάθος ή επένδυση; Σε αυτά και άλλα ερωτήματα απαντά η Έλια Πορταλάκη, σύμβουλος Τέχνης και Ελληνίδα εκπρόσωπος του οίκου Sotheby’s. Έχει σπουδάσει Οικονομικά και έκανε το Master της στο Cass Business School του Λονδίνου, αλλά η αγάπη της για την τέχνη την οδήγησε να ασχοληθεί ενεργά με τον χώρο. Προσφέρει απλόχερα τις γνώσεις της και εξασφαλίζει στο newsbeast.gr έναν πολύτιμο οδηγό σε αυτά τα καλλιτεχνικά μονοπάτια.

– Πώς μπορεί κάποιος να αξιολογήσει ένα έργο που δεν μπορεί να κατανοήσει;

Δεν χρειάζεται να αξιολογήσει κανείς ένα έργο που δεν μπορεί να κατανοήσει, γιατί απλώς δεν τον αφορά… Είναι λάθος να βλέπουμε την τέχνη ως επενδυτικό προιόν αγοραπωλησίας. Την τέχνη πρέπει να την αγαπήσεις, να σου είναι απαραίτητο να την έχεις κοντά σου και τότε δεν έχει τιμή…

– Ποια είναι τα στοιχεία που καθορίζουν την τιμή ενός έργου;

Η τιμή ενός έργου είναι σχετική. Κανείς δεν θα μπορούσε να προκαθορίσει πόσο ακριβώς κάνει ένα έργο τέχνης πριν αυτό εκτεθεί προς πώληση σε μία δημοπρασία ενός διεθνώς αναγνωρισμένου οίκου όπως οι Sotheby’s. Η καταρχήν εκτίμηση του έργου βασίζεται σε παρελθούσες τιμές έργων του ιδίου καλλιτέχνη τα τελευταία χρόνια, στην κατάσταση του έργου, στην σπανιότητα και στην θεματολογία. Η τελική τιμή του έργου καθορίζεται μετά την πώλησή του στην αίθουσα δημοπρασιών. Εκεί οι ενδιαφερόμενοι αγοραστές πλειοδοτούν μέχρι να το αποκτήσουν. Το ποια θα είναι η τελική τιμή του έργου εξαρτάται από το πόσοι πολλοί θέλουν να το αποκτήσουν.

– Τα τελευταία χρόνια, σε μία περίοδο βαθιάς κρίσης παγκοσμίως, ποια έργα «κινήθηκαν» περισσότερο και γιατί;

Σε περιόδους κρίσης κινούνται τα σπάνια κομμάτια και αυτά που δεν έχουν εμφανιστεί στην αγορά τα τελευταία χρόνια. Το 2014 είδαμε θαυμάσια αποτελέσματα στους Sotheby’s σε όλες τις μεγάλες κατηγορίες δημοπρασιών, όπως τα Old Masters, Impressionist & Modern, Contemporary, αλλά και στα Βιβλία και στα Κρασιά.

Για 4η συνεχόμενη χρονιά οι Sotheby’s είναι πρώτοι στον τομέα του Impressionist and Modern art. Ξεκινήσαμε πέρυσι με την πιο επιτυχημένη δημοπρασία μας μέχρι τώρα τον Φεβρουάριο στο Λονδίνο και το Evening Sale του Νοεμβρίου στην Νέα Υόρκη. Οι δύο δημοπρασίες αυτές έφεραν τα μεγαλύτερα αποτελέσματα σε σχέση με όλες τις κατηγορίες δημοπρασιών στην ιστορία της εταιρείας (422 εκατομμύρια δολάρια). Η πώληση του Alberto Giacometti, «Chariot», αποτελεί την μεγαλύτερη τιμή του 2014 σε σχέση με όλους τους οίκους δημοπρασιών.

– Πώς έχει αντιδράσει η αγορά της τέχνης στην οικονομική κρίση;

Εάν μιλάμε για την εγχώριο αγορά, δυστυχώς τα τελευταία χρόνια η οικονομική κρίση στην Ελλάδα παρέσυρε και τις τιμές των ελληνικών έργων τέχνης προς τα κάτω. Με έναν προσεκτικό χειρισμό της αγοράς σε σχέση με την τιμή και την ποιότητα του έργου, τα ελληνικά έργα συνεχίζουν και έχουν το αγοραστικό τους κοινό στο εξωτερικό, αρκεί να ξέρει κανείς πώς θα τα διοχετεύσει στην διεθνή αγορά. Παραδείγματος χάριν, τον τελευταίο χρόνο μεταξύ άλλων, πουλήσαμε δύο έργα του Εγγονόπουλου, «Τα παλικάρια» προς 63.450 ευρώ και «Οι δύο Φιλόσοφοι και ο Στρατιώτης» προς 86.927 ευρώ, ένα έργο του Βολανάκη, «Το Πυροφάνι» προς 31.655 ευρώ και ένα έργο του Τάκη στην Νέα Υόρκη, το «Σινιάλo», προς 75.490 ευρώ.

– Είναι αισιόδοξο το μέλλον στον χώρο;

Μιλώντας για την ελληνική αγορά τέχνης και βασιζόμενοι στις νέες αξίες, εάν υπάρχουν καλά έργα τέχνης οι τιμές παραμένουν καλές και θα εξακολουθήσουν και στο μέλλον. Τα επίπεδα των τιμών είναι χαμηλότερα από αυτά του 2008, όμως υπάρχουν καινούριοι αγοραστές που είναι διατεθειμένοι να αγοράσουν στις παρούσες τιμές και για αυτό και εμείς διοχετεύουμε επιλεκτικά κάποια έργα Ελλήνων καλλιτεχνών σε δημοπρασίες μας στην Ευρώπη και στην Αμερική. Πρέπει οι Έλληνες καλλιτέχνες να είναι ανταγωνιστικοί σε σχέση με τους αντίστοιχους καλλιτέχνες άλλων χωρών της ίδια περιόδου προκειμένου να πωλούνται τα έργα τους στο διεθνές κοινό. Επίσης, η δημιουργία σε Μέση και Άπω Ανατολή νέων μουσείων που θα περιλάβουν έργα της παγκόσμιας τέχνης, δημιουργούν μία καινούρια δυναμική στην αγορά.

– Αξίζει ένα μέρος των χρημάτων των Ελλήνων να διατεθεί για την τέχνη;

Το βασικό κριτήριο προκειμένου να αγοράσει κάποιος ένα έργο τέχνης είναι πρώτα να του αρέσει. Αν αγοράσει κάτι που του αρέσει και στην πορεία αποδειχθεί και επένδυση, τότε έχει επιτύχει.

– Ποια είναι τα κριτήρια για ένα επιτυχημένο ξεκίνημα στο χρηματιστήριο της τέχνης;

Οι δημοπρασίες είναι η μόνη πηγή όπου ο αγοραστής μπορεί να γνωρίζει όλες τις πληροφορίες σε σχέση με τις τιμές των έργων, καθώς οποιαδήποτε αγοραπωλησία μέσω dealer παραμένει εμπιστευτική. Οι οίκοι δημοπρασιών εκδίδουν καταλόγους με λεπτομερή πληροφόρηση σε σχέση με την περιγραφή του έργου, την προέλευσή του, την ιστορία του σε σχέση με το που έχει εκτεθεί το έργο και οποιαδήποτε άλλη αναφορά του έργου σε βιβλιογραφία. Επιπλέον παρέχουν πληροφορίες σε σχέση με τις τιμές που έχουν καταγραφεί για το έργο αυτό ή παρόμοια έργα, στο παρελθόν. Αυτό είναι μία ανεκτίμητη πηγή πληροφοριών σε όλους τους ενδιαφερομένους συλλέκτες. Για αυτό και οι συλλέκτες οι οποίοι γνωρίζουν τις διαδικασίες των δημοπρασιών ακολουθούν πιστά τις δημοπρασίες στον τομέα που τους ενδιαφέρει.

– Μία συμβουλή στους επίδοξους αγοραστές έργων τέχνης;

Να ενημερώνονται, να ταξιδεύουν, να παρακολουθούν δημοπρασίες και εκθέσεις στον τομέα που τους ενδιαφέρει και κυρίως να μην αγοράζουν έργα αποβλέποντας στο γρήγορο κέρδος. Η σύγχρονη τεχνολογία, το ίντερνετ, προσφέρεται για εύκολη περιήγηση σε όλους τους τομείς της τέχνης.

Δημοπρασία με έργο του Ελ Γκρέκο στις 29 Ιανουαρίου

Στη δημοπρασία «Master Paintings», που διοργανώνει ο οίκος Sotheby’s στις 29 Ιανουαρίου, στη Νέα Υόρκη, την τιμητική της θα έχει και η ελληνική τέχνη. Ο λόγος για το τεράστιο έργο «Saint Joseph» του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου (1541-1614) που ζωγράφισε στο Τολέδο. Μια δημιουργία από λάδι σε καμβά, με τιμή πώλησης που εκτιμάται ότι θα αγγίξει τα δύο έως και τρία εκατομμύρια δολάρια.

Ελληνικά έργα που σάρωσαν σε δημοπρασίες του Sotheby’s

Τον περασμένο Νοέμβριο, στο Λονδίνο, ο οίκος Sotheby΄s δημοπράτησε δύο σημαντικά έργα του Νίκου Εγγονόπουλου, του κυριότερου εκπροσώπου του Υπερρεαλισμού στην Ελλάδα.

Ανάμεσα στα έργα της Δημοπρασίας Τέχνης 20ού αιώνα με τίτλο «A Different Perspective» περιελήφθηκαν οι ελαιογραφίες σε καμβά του Νίκου Εγγονόπουλου:

«Τα παλικάρια» (1910-1985)

Τιμή εκτίμησης: 40.000-60.000 λίρες Αγγλίας
Τιμή πώλησης: 50.000 λίρες Αγγλίας (63.450 ευρώ)

«Οι δύο Φιλόσοφοι και ο Στρατιώτης» (1910-1985)

Τιμή εκτίμησης: 60.000-80.000 λίρες Αγγλίας
Τιμή πώλησης: 68.500 λίρες Αγγλίας (86.927 ευρώ)

Η Έλια Πορταλάκη εκπροσωπεί τους Sotheby’s στην Ελλάδα από το 2010 και συνεργάζεται στενά με τους ειδικούς όλων των τμημάτων του οίκου ανά τον κόσμο ανάλογα με το αντικείμενο. Διαχειρίζεται τις δραστηριότητες του οίκου στην Ελλάδα, όπως η διοργάνωση επισκέψεων εκτιμητών για την αξιολόγηση συλλογών και η εκτίμηση προς πώληση ή ασφάλισή τους.

Τον Φεβρουάριο θα βρίσκονται εκτιμητές στην Ελλάδα για την αξιολόγηση κοσμημάτων και ρολογιών, καθώς επίσης και παλαιών επίπλων και γλυπτών.

Διαβάστε όλα τα θέματα της ενότητας Weekend του newsbeast.gr