Ιδρωμένο σεξ, ένας απειλητικός παγοκόφτης και μια πανσεξουαλική γυναίκα που υποβάλλεται σε ανάκριση χωρίς να φοράει εσώρουχο. Αυτά είναι τα τρία βασικά συστατικά του «Βασικού Ενστίκτου», του εμβληματικού και ίσως πλέον αρχετυπικού ερωτικού θρίλερ της δεκαετίας του ’90 που έχει… γαλουχήσει γενιές και γενιές σημερινών σαραντάρηδων.
Με αφορμή την επέτειο των 30 χρόνων από την πρώτη προβολή της, η ταινία θα κυκλοφορήσει ξανά, αυτή τη φορά σε βερσιόν 4Κ, περιλαμβάνοντας όλες τις ακατάλληλες σκηνές που κόπηκαν από την πρώτη της βερσιόν, όταν το κινηματογραφικό στούντιο είπε «όχι» στις πιο διεστραμμένες εικόνες που κατέγραψε ο φακός του ολλανδού σκηνοθέτη Πολ Βερχόφεν. Όπως είναι αναμενόμενο, οι θαυμαστές της ταινίας ανυπομονούν να δουν ξανά την ταινία που μετέτρεψε την Σάρον Στόουν στο απόλυτο σύμβολο του σεξ των ’90s.
Ο ίδιος ο σκηνοθέτης επέβλεψε την αποκατάσταση της κόπιας από το αρχικό αρνητικό των 35mm και περιέλαβε το «μπόνους υλικό με τους συμπρωταγωνιστές Σάρον Στόουν και Μάικλ Ντάγκλας» στην ταινία, η οποία κυκλοφόρησε στις 16 Ιουνίου. Επιπλέον, το StudioCanal, που ανέλαβε το πρότζεκτ, υπέγραψε και την παραγωγή ενός ντοκιμαντέρ με τίτλο «Basic Instinct, Sex, Death & Stone», με συνεντεύξεις της Σάρον Στόουν, του Μάικλ Ντάγκλας, του Πολ Βερχόφεν και του σεναριογράφου Τζο Έστερχαζ, το οποίο έκανε πρεμιέρα τον περασμένο Δεκέμβριο στη γαλλική τηλεόραση και επί του παρόντος βρίσκεται σε διαδικασία πώλησης διεθνώς σε ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς και δίκτυα.
Το νέο τρέιλερ που κυκλοφόρησε προ ημερών τα λέει όλα γι’ αυτό που έχουμε να περιμένουμε:
«Το “Βασικό ένστικτο” έγινε μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της δεκαετίας του 1990 και σήμερα είναι πιο διάσημο από ποτέ, τόσο για τη θετική, όσο και για την αρνητική κριτική που προκάλεσε», γράφει στο BBC Culture ο Νίκολας Μπάρμπερ, παραθέτοντας στη συνέχεια όλους τους λόγους που το φιλμ είναι σημαντικό μέχρι και σήμερα.
Τόσο οι υπερασπιστές όσο και οι επικριτές του συμφωνούν ότι το «Βασικό ένστικτο» ξεχωρίζει από όλα τα άλλα ερωτικά θρίλερ της δεκαετίας του 1990, καθώς όπως προσθέτει ο Μάθιου Τέρνερ, κριτικός σινεμά και συγγραφέας, «είναι το απολύτως απαραίτητο φιλμ του συγκεκριμένου κινηματογραφικού είδους. Χωρίς το “Βασικό ένστικτο” δεν υπήρχε περίπτωση να γιγαντωθεί τόσο πολύ το ερωτικό noir όσο την δεκαετία του ’90».
Γιατί μπορεί να είχαν προηγηθεί κάποια άλλα, εξαιρετικά δείγματα, του είδους, όπως το «Διχασμένο κορμί» (1984), η «Ολέθρια σχέση» (1987) και το «Ερωτικό αντικείμενο του εγκλήματος» (1989), ωστόσο ο ορισμός / χαρακτηρισμός «ερωτικό θρίλερ» δόθηκε a principio στο «Βασικό ένστικτο» που για όλο το 1992 «έσπαγε ταμεία» όπου και αν παιζόταν, από τις ΗΠΑ μέχρι τη Γη του Πυρός.
Σημαντικό ρόλο έπαιξε και το σενάριο του Τζο Εστερχαζ, πρώην δημοσιογράφου του περιοδικού «Rolling Stone», ο οποίος παραδέχθηκε κατόπιν ότι «θα ήταν διασκεδαστικό να γίνει μια ταινία για έναν άνδρα που χειραγωγείται από μια γυναίκα πανέξυπνη, πανσεξουαλική και διαβολική». Το σενάριο αγοράστηκε το 1990 έναντι 4 εκατ. δολαρίων από το ανεξάρτητο στούντιο Carolco και παρόλο που ο αρχικός τίτλος του ήταν «Love Hurts», τελικά άλλαξε στο «Basic Instinct». Ο Εστερχαζ ήλπιζε μέχρι την τελευταία στιγμή ότι θα σκηνοθετούσε την ταινία ο προσωπικός του φίλος, τσέχος Μίλος Φόρμαν (του «Αμαντέους»), αλλά το στούντιο τελικά επέλεξε τον Βερχόφεν, σκηνοθέτη των υπερ-επιτυχημένων ταινιών «Ρόμποκοπ» (1987) και «Ολική επαναφορά» (1990).
Η ολλανδική «πινελιά»
Προερχόμενος από το «άκρως ελευθεριακό» ολλανδικό σινεμά, όπου οι σκηνές σεξ είναι απείρως πιο αποδεκτές (σχεδόν… προαπαιτούμενες μιας καλής ταινίας), ο Βερχόφεν ακολούθησε τον εξής κανόνα: όλες οι σκηνές με γυμνό τα αποκάλυπταν όλα, φόρα παρτίδα στον θεατή, σε αντίθεση με την πιο υπαινικτική προσέγγιση από τον Εστερχαζ, ο οποίος ακολουθούσε την γραμμή του «Όλα θα είναι σκοτεινά ή έστω ημι-φωτισμένα και τίποτα δεν θα φαίνεται καθαρά».
Ο Εστερχαζ διαμαρτυρήθηκε ότι είχε γράψει ένα «ψυχολογικό θρίλερ με διακριτικές ερωτικές σκηνές», αλλά ο Βερχόφεν ήθελε εξαρχής να κάνει το «Βασικό ένστικτο» ένα σεξουαλικό noir. Επίσης, στο σενάριο του Εστερχαζ δεν υπήρχε τόση βία, όσο στην ταινία: σε μια σκηνή, η μυστηριώδης γυναίκα καρφώνει τον άντρα επανειλημμένα με έναν παγοκόφτη, ενώ ο Βερχόφεν συμπεριέλαβε και μια, όχι και τόσο φιλική προς το μάτι, σκηνή όπου η μυτερή λεπίδα του παγοκόφτη περνά μέσα από τη μύτη του θύματος, με το αίμα να πιτσιλάει την οθόνη.
Ο Βερχόφεν είχε σκοπό να φτιάξει ένα φιλμ για το οποίο θα μιλούσαν όλοι. Δεν τον ενδιέφερε αν θα μιλάνε αρνητικά ή θετικά γι’ αυτό, αρκεί να μιλούσαν. «Εμφανίστηκε εξαιρετικά πρόθυμος να φτιάξει την πρώτη ταινία του Χόλιγουντ όπου θα απεικονίζεται ένα πέος σε πλήρη στύση», λέει ο δρ. Στίβι Σίμκιν, συγγραφέας του «Basic Instinct/Controversies» («Βασικό ένστικτο / Οι αμφιλεγόμενες στιγμές του»). Αντ’ αυτού, έπρεπε να αρκεστεί στα οπίσθια του Μάικλ Ντάγκλας. «Επιπλέον, το σενάριο είναι εντυπωσιακό και περίπλοκο, που κινείται στα όρια της ειρωνείας, χωρίς όμως ποτέ να γίνεται αστείο», καταλήγει με νόημα ο Μπάρμπερ στο BBC, τονίζοντας την «διαχρονική κόντρα ανάμεσα σε Σάρον Στόουν και Βερχόβεν».
«Με ξεγέλασαν για την σκηνή με το σταυροπόδι»
Η κόντρα σκηνοθέτη-πρωταγωνίστριας κορυφώθηκε πρόσφατα όταν η Στόουν μίλησε στο νέο της βιβλίο «The Beauty of Living Twice» για τις άσχημες εμπειρίες της στα γυρίσματα του «Βασικού Ενστίκτου». Όπως αποκάλυψε η ίδια στο Vanity Fair, η σήμερα 63χρονη ηθοποιός ισχυρίζεται πως ένα μέλος της παραγωγής της συγκεκριμένης ταινίας τής είπε να βγάλει το εσώρουχό της στην διάσημη σκηνή όπου σταυρώνει τα πόδια της, δίνοντάς της την εντύπωση ότι δεν θα αποκαλυφτούν τα γεννητικά της όργανα. Η Στόουν λέει ότι κλήθηκε να δει την τελευταία σκηνή της ταινίας «σε ένα δωμάτιο γεμάτο ατζέντηδες και δικηγόρους, οι περισσότεροι εκ των οποίων δεν είχαν καμία σχέση με το πρότζεκτ». «Έτσι είδα το πλάνο με το αιδοίο μου για πρώτη φορά, καιρό μετά αφότου μου είχαν πει, “Δεν βλέπουμε τίποτα- θέλω απλώς να βγάλεις το εσώρουχό σου, επειδή το λευκό αντικατοπτρίζεται στην κάμερα, οπότε καταλαβαίνουμε ότι φοράς εσώρουχο”», γράφει στο βιβλίο της.
Μετά την προβολή, η Στόουν λέει πως χαστούκισε τον σκηνοθέτη στο πρόσωπο, έφυγε, πήγε στο αυτοκίνητό της και πήρε τηλέφωνο τον δικηγόρο της. Ο δικηγόρος φέρεται να την ενημέρωσε πως δεν μπορούσε να γίνει η ταινία, σύμφωνα με το Screen Actors Guild. «Δεν ήταν νόμιμο να τραβήξουν πλάνο από το φόρεμά μου με τέτοιον τρόπο», πληροφορήθηκε τότε. «Ενημέρωσα τον Βερχόφεν για όσα μου είπε ο δικηγόρος. Φυσικά αρνήθηκε κατηγορηματικά πως είχα οποιαδήποτε επιλογή. Ήμουν απλώς μια ηθοποιός, απλώς μια γυναίκα- τι επιλογές να είχα;», θυμάται. «Αλλά είχα επιλογές. Οπότε σκεφτόμουν και σκεφτόμουν και επέλεξα να επιτρέψω την σκηνή στην ταινία. Γιατί; Επειδή ήταν σωστό για το έργο και τον χαρακτήρα κι επειδή, στην τελική, την έκανα», προσθέτει.
«Μπορώ να πω ότι ο ρόλος ήταν μακράν ό,τι πιο παρατραβηγμένο είχα κάνει με την έννοια του να σκεφτώ την σκοτεινή πλευρά για τον εαυτό μου», παραδέχθηκε, ενώ δίνει και την τελική κατακλείδα για την παρακαταθήκη της ταινίας, 30 χρόνια μετά: «Έχετε ιδέα πόσοι άνθρωποι έχουν δει το Βασικό Ένστικτο τα τελευταία 20 χρόνια; Σκεφτείτε το. Είναι κάτι περισσότερο από μια κλεφτή ματιά στη φούστα μου».
