Τον Αύγουστο του 1969 σε μια φάρμα στην πολιτεία της Νέας Υόρκης διοργανώθηκε ένα από τα πλέον ιστορικά φεστιβάλ μουσικής που έχουν διοργανωθεί ποτέ. Το Woodstock ξεκίνησε σαν μια ριψοκίνδυνη ιδέα κάποιων νεαρών για να βγάλουν λεφτά και κατέληξε να γίνει το εμβληματικότερο μουσικό γεγονός της γενιάς των παιδιών των λουλουδιών που συγκέντρωσε σχεδόν μισό εκατομμύριο ανθρώπους στις τέσσερις (και όχι τρείς όπως αρχικά είχε προγραμματιστεί) ημέρες που κράτησε.

Μερικά χρόνια αργότερα και συγκεκριμένα τον Ιούλιο του 1985 η Ελλάδα ζει το δικό της (τηρουμένων των αναλογιών, εννοείται) Woodstock το οποίο έφερε στη χώρα μερικά από τα πλέον διάσημα ονόματα της εποχής, συγκέντρωσε χιλιάδες νεολαίους στο Καλλιμάρμαρο και την έβαλε για τα καλά στον παγκόσμιο συναυλιακό χάρτη. Ο μέχρι τότε φτωχός συγγενής των live μουσικών δρώμενων, κάνει το «μπαμ» και διοργανώνει το μεγαλύτερο event εκείνης της χρονιάς στην Ευρώπη μετά το θρυλικό Live Aid.

Ένα μοναδικό διήμερο φεστιβάλ, που είχε το όνομα: Rock in Athens!

Rock in Athens με… πολιτική στόχευση

Επειδή στην Ελλάδα είμαστε και επειδή για κάτι που έγινε στην Ελλάδα μιλάμε δεν γίνεται να μην έχει και… ολίγη από πολιτική μέσα. Βρισκόμαστε, λοιπόν, στον 1985. Το ΠΑΣΟΚ είναι κυβέρνηση. Για την ακρίβεια είναι ξανά κυβέρνηση καθώς στις 5 Ιουνίου είχαν στηθεί και ο λαός είχε δώσει «ψήφο εμπιστοσύνης» στην «αλλαγή». Με… πεσμένα τα ποσοστά βέβαια αλλά την είχε δώσει.

Η Αθήνα είναι η πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης και έτσι υπάρχει μια λαμπρή ευκαιρία για να αναδειχθεί η χώρα στο εξωτερικό. Αυτό μπορεί να γίνει με το συγκεκριμένο φεστιβάλ και -γιατί όχι- να κερδίσει το κυβερνών κόμμα και ένα έρεισμα στη νέα γενιά. Από το 1984 και μετά, άλλωστε, με τις διαδοχικές «Επιχειρήσεις Αρετής» το ΠΑΣΟΚ το μόνο που «κερνάει» τη νεολαία (ειδικά πάνκιδες και ροκάδες που συχνάζουν στα Εξάρχεια), είναι… ξύλο!

Με τις ευλογίες του Κώστα Λαλιώτη και υπό την αιγίδα της Μελίνας Μερκούρη, του γάλλου πολιτικού Ζακ Λανγκ, και του Γιώργου Παπανδρέου η επίσημη πολιτεία προσπαθεί να ενώσει όλες τις μουσικές τάσεις μέσα σε ένα μουσικό event. Παράτολμη απόφαση που, όπως αποδείχθηκε, δεν πήγε σε όλα τα επίπεδα τόσα καλά, όσο υπολόγιζαν οι διοργανωτές.

Ξύλο, μπάφοι, ιδρώτας και η απουσία ελληνικού συγκροτήματος

Τι γίνεται αν προσπαθήσεις να ενώσεις πανκ, ροκ, ποπ, mainstream, underground και σε αυτά προσθέσεις συνθήκες καύσωνα και ένα πολύ ακριβό (για τα δεδομένα των τότε πιτσιρικάδων) εισιτήριο; Ένα μικρό χάος! Σχεδόν όλες οι μουσικές «φυλές» της Αθήνας βρέθηκαν εκεί και η κατάσταση ήταν εκρηκτική.

Ξύλο στην είσοδο του Καλλιμάρμαρου μεταξύ όσων επιχείρησαν με ντου να μπουν στον συναυλιακό χώρο και της αστυνομίας. Πετροπόλεμος και δακρυγόνα για πολλή ώρα έξω από το στάδιο. Ξύλο και…  bullying μεταξύ ροκάδων και οπαδών της pop μουσικής (και κουλτούρας) εντός του σταδίου. Επίθεση από τα πανκιά και όσους είχαν μια αποστροφή στην ομοφυλοφιλία στον Boy George και τους οπαδούς του.

Όταν τα πράγματα ήταν ήρεμα (ναι, υπήρχαν και μερικές τέτοιες στιγμές) η ατμόσφαιρα μύριζε χασίς, αλκοόλ και… ιδρώτα. Η ζέστη σε συνδυασμό με τη σηκωνόταν από τα χιλιάδες πόδια που πατούσαν στο χώμα έκανε την ατμόσφαιρα αποπνικτική και σίγουρα δεν βοηθούσε και πολύ το ότι οι διοργανωτές προσπαθούσαν να δροσίσουν με… λάστιχα όσους βρίσκονταν κοντά στη σκηνή.

Πέρα από όλα αυτά, ωστόσο, κακή εντύπωση είχε προκαλέσει το γεγονός ότι σε ένα τόσο μεγάλο μουσικό event κανείς δεν σκέφτηκε να καλέσει και κάποιο ελληνικό συγκρότημα και κάπως έτσι η εγχώρια σκηνή έμεινε δίχως εκπροσώπηση.

Η αλήθεια βέβαια είναι πως αρχικά είχε προγραμματιστεί να συμμετάσχουν οι Μουσικές Ταξιαρχίες αλλά ο αξέχαστος Τζίμης Πανούσης ακύρωσε τη συμμετοχή του συγκροτήματος όταν έμαθε πως ένας από τους χορηγούς του φεστιβάλ ήταν η Coca Cola! Αλλά για να μη νομίζετε πως αυτό το «στράβωμα» το έφαγε μόνο ο Τζιμάκος,  ο Τζο Στράμερ των Clash έσκισε με ένα σουγιά το διαφημιστικό πανό της πολυεθνικής εταιρείας στη διάρκεια της συναυλίας.

Το μουσικό κομμάτι του ελληνικού Woodstock

Επειδή αναφέρθηκε νωρίτερα πως το εισιτήριο ήταν «τσουχτερό», να τονίσουμε πως η τιμή του ήταν 2.000 δρχ. όταν εκείνη την εποχή ένα αναψυκτικό κόστιζε 50 δρχ. και ένα πακέτο τσιγάρα 200-220 δρχ.

Σύμφωνα με τα όσα είχαν γραφτεί στον Τύπο μετά το τέλος του διήμερου φεστιβάλ, οι διοργανωτές είχαν υποστηρίξει πως συνολικά κόπηκαν κάτι λιγότερο από 90.000 με την δεύτερη ημέρα να αποδεικνύεται η πιο καλή. Την πρώτη ημέρα είχαν πουληθεί κάτι παραπάνω από 28.000 εισιτήρια.

Οι σταρ εκείνης της βραδιάς, μάλιστα, ήταν οι Culture Club και στο «Good Evening»  του Μπόι Τζορτζ οι κραυγές ενθουσιασμού από τις παθιασμένες με τον εκκεντρικό καλλιτέχνη έφηβες – οι οποίες κρατούσαν πανό που έγραφαν «Ι love Boy George» – έγιναν ένα με τις αποδοκιμασίες και τα σφυρίγματα των αντι-γκέι  οπαδών. Ο Μπόι Τζορτζ συνέχισε το πρόγραμμά του σαν να μη συμβαίνει τίποτα, αλλά κάποια στιγμή πήρε το μικρόφωνο και είπε: «Εχω μια θεωρία στη ζωή μου: να μην αντικρούω τίποτα, εκτός και αν είμαι ένοχος».

Δεν ήταν λίγες οι φορές εκείνο το βράδυ που επέδειξε από μικροφώνου τις γνώσεις του στις πιο διάσημες ελληνικές λέξεις: «Είσαι μαλάκας», φώναζε μόλις έβλεπε κάποιον να του πετάει μπουκάλια. Κάποια από αυτά, μάλιστα, άρχισαν να… πηγαινοέρχονται στον αέρα και να ακολουθούν τη διαδρομή σκηνή – αρένα και τούμπαλιν!

Οκτώ συνολικά συγκροτήματα ανέβηκαν στη σκηνή του Καλλιμάρμαρου: Telephone, Stranglers, Depeche Mode, Culture Club (την πρώτη μέρα, 26/7), Talk Talk, Cure, η Nina Hagen με την μπάντα της, ενώ το διήμερο έκλεισαν οι Clash (27/7) πραγματοποιώντας την τελευταία μεγάλη συναυλία τους.

«Η αρχική ιδέα ήταν ένα λεύκωμα με μια επιλογή από τις 700 περίπου φωτογραφίες που είχα τραβήξει, με την προσθήκη όμως μαρτυριών και βιωμάτων ατόμων που παραβρέθηκαν εκεί καταλήξαμε να έχουμε ένα πραγματικό ντοκουμέντο εποχής», γράφει ο Γιώργος Τουρκοβασίλης, φωτογράφος και συγγραφέας του βιβλίου Rock in Athens ’85 (εκδόσεις στο Περιθώριο), απ’ όπου αντλήθηκαν και οι φωτογραφίες. 

Και πράγματι πρόκειται για ένα «ντοκουμέντο εποχής» αφού το Rock in Athens ήταν ένα φεστιβάλ που σημάδεψε τη νεολαία της εποχής και άφησε το στίγμα του μέσα στο χρόνο. Μεγάλα ονόματα, σπουδαία συγκροτήματα και μερικοί αξεπέραστοι καλλιτέχνες, πέρασαν πάνω από τη σκηνή του φεστιβάλ. Όσοι βρέθηκαν εκεί μιλάνε για μια σπάνια μουσική συνάντηση και μια ανεπανάληπτη ευκαιρία για να δει κανείς τόσα σπουδαία ονόματα μαζεμένα στον ίδιο χώρο. Έστω και αν δεν έλειπαν τα γραφικά παρατράγουδα.