Τα capital controls έφεραν σκέψεις. Σκέψεις που δεν σχετίζονται σε καμία περίπτωση με την παράκαμψη της νομοθεσίας ή με παραγεμισμένα με χαρτονομίσματα στρώματα και μαξιλάρια για να μπορέσουμε να παρακάμψουμε τους περιορισμούς στις κινήσεις κεφαλαίων που επέβαλε το καλοκαίρι η κυβέρνηση. Συνέντευξη στο Γιώργο Λαμπίρη Ο Θάνος Μαρίνος ο ιδρυτής της πρώτης εταιρείας-μεσάζοντα στην Ελλάδα, η οποία αναλαμβάνει δράση κατά τη διαδικασία αγοράς και πώλησης του ηλεκτρονικού νομίσματος, bitcoin, είδε το τελευταίο χρονικό διάστημα όχι μόνο να αυξάνεται η ζήτησή του στην Ελλάδα αλλά και να μεταβάλλεται από τη μία στιγμή στην άλλη το προφίλ των συναλλασσόμενων. Ενώ οι βασικοί ενδιαφερόμενοι ήταν μέχρι πρότινος, γνώστες του διαδικτύου και της τεχνολογίας, καθημερινά πλέον, νέοι χρήστες κάθε ηλικίας αναζητούν διέξοδο στο bitcoin. Όπως λέει ο κύριος Μαρίνος αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο τελικό στάδιο η διαδικασία εγκατάστασης 1.000 ΑΤΜ για bitcoin στην Ελλάδα, τα οποία στην πλειονότητα θα υποστηρίζονται από το ήδη υπάρχον δίκτυο των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Το εταιρικό πλάνο της BTC Greece, όπως ονομάζεται η εταιρία του κυρίου Μαρίνου, στοχεύει στη δημιουργία ενός δικτύου το οποίο απευθύνεται κυρίως σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ο ίδιος προτείνει στους ενδιαφερόμενους να ξεκινήσουν συγκρατημένα τη μετατροπή του αποθεματικού τους σε bitcoin, σε ποσοστό από 20 έως 30%, λαμβάνοντας ότι βασίζεται σε τεχνολογία, η οποία βρίσκεται διαρκώς σε εξέλιξη. Διαβάστε τι λέει ο ιδρυτής της BTC Greece στο newsbeast.gr… – Κύριε Μαρίνο τι είναι αυτό που έχει αλλάξει στην Ελλάδα σε σχέση με τη χρήση των bitcoin μετά την επιβολή των capital controls; «Οι κυριότερες αλλαγές σχετίζονται με την ηλικία και τα γενικότερα ποιοτικά χαρακτηριστικά των πελατών μας. Κατά το προηγούμενο διάστημα οι κυριότεροι πελάτες μας ήταν νεαροί σε ηλικία, οι οποίοι είχαν άμεση επαφή με την τεχνολογία. Μετά την επιβολή των capital controls οι καινούργιοι χρήστες είναι κυρίως μικρομεσαίοι επιχειρηματίες». – Κάποια στιγμή είχατε προαναγγείλει ότι στόχος της εταιρείας σας είναι η εγκατάσταση 1.000 ΑΤΜ για bitcoin στην Ελλάδα. Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η συγκεκριμένη διαδικασία; «Βρισκόμαστε στο τελικό στάδιο, κάτι που σημαίνει ότι έχουμε ήδη κλείσει συμφωνία με παρόχους τεχνολογίας για το συγκεκριμένο εγχείρημα. Συνεργαζόμαστε ήδη με την εταιρεία Cubits, ενώ τα εγχώρια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα αναλάβουν την εγκατάσταση των ΑΤΜ». – Όσοι ενδιαφέρονται για την αγορά bitcoins ανήκουν αποκλειστικά στην κατηγορία των μικρομεσαίων επιχειρηματιών ή βρίσκονται ανάμεσά τους και μεγαλύτεροι επιχειρηματίες ή απλοί πολίτες, οι οποίοι έχουν χάσει ενδεχομένως την εμπιστοσύνη τους προς το ευρώ; «Ενδιαφέρονται και μεγαλύτερης κλίμακας επιχειρηματίες. Ωστόσο, επιλέξαμε να μη “σερβίρουμε” τη συγκεκριμένη κατηγορία πελατών. Γι’ αυτό το λόγο θέσαμε κάποια όρια στις συναλλαγές με τη λογική ότι επιθυμούμε να εξυπηρετήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο κόσμο και όχι λίγους με πολλά. Προτιμάμε να συναλλασσόμαστε με 1.000 άτομα τα οποία επιθυμούν να ανταλλάξουν 50 ευρώ παρά με 50 άτομα που θα ήθελαν να ανταλλάξουν 1.000 ευρώ.» – Τα όρια συναλλαγών, τα οποία αναφέρατε προηγουμένως σε ποιο όριο ανέρχονται; «Πριν τη θέσπιση των κεφαλαιακών ελέγχων το όριο ανταλλαγής σε bitcoin αντιστοιχούσε σε 100 ευρώ την ημέρα ή συνολικά σε 400 ευρώ το μήνα. Πλέον όμως το ημερήσιο όριο είναι 50 ευρώ την ημέρα και 200 ευρώ το μήνα ανά χρήστη». – Η δική σας αρμοδιότητα στη διαδικασία ανταλλαγής ευρώ σε bitcoin ποια είναι; «Εμείς δεν πουλάμε bitcoin. Αυτό που κάνουμε είναι να φέρνουμε σε επαφή το χρήστη που θέλει να αγοράσει με εκείνον που θέλει να πουλήσει». – Με τον τρόπο σας δηλαδή αποτρέπετε κάποιον, ο οποίος επιθυμεί να μετατρέψει το σύνολο της περιουσίας του σε bitcoin. «Έτσι ακριβώς. Σε κάθε περίπτωση δεν θα πρότεινα ακόμα και στον πιο φανατικό του bitcoin να κάνει κάτι τέτοιο, ακόμα και αν μπορούσε. Ο λόγος είναι ότι το bitcoin είναι ένα προϊόν, το οποίο εξελίσσεται διαρκώς. Ακόμα και ο πιο ένθερμος υποστηρικτής του θα έκανε λάθος εάν τοποθετούσε όλα του τα αποθεματικά σε bitcoin. Εάν πάλι κάποιος το πιστεύει πολύ, αυτό που θα του πρότεινα -χωρίς να τον προτρέπω- είναι να τοποθετήσει μόνο το 20 ή το 30% των αποθεματικών του για να μπορέσει καταρχάς να αντιληφθεί τι ακριβώς είναι, πώς λειτουργεί και πώς μπορεί να το χρησιμοποιήσει». – Ποιος μου εξασφαλίζει ότι δεν θα χάσω την αξία των bitcoin μου εάν για κάποιο λόγο αντιμετωπίσει πρόβλημα το δίκτυο ή ο προσωπικός μου υπολογιστής; «Σε ό,τι αφορά στο δίκτυο, είναι το πιο ασφαλές που υπάρχει αυτή τη στιγμή παγκοσμίως. Πρόκειται για την πιο ασφαλή τοποθεσία, όπου μπορεί κάποιος να διακινήσει οτιδήποτε έχει αξία. Η αξία του bitcoin βασίζεται κυρίως στην τεχνολογία blockchain, την οποία έχει αναπτύξει. Αναφορικά όμως με το ζήτημα του προσωπικού υπολογιστή, εάν κάποιος “χακάρει” τα δεδομένα μας, μπορεί να παραβιάσει και τα δεδομένα που διαθέτουμε στο προσωπικό μας ηλεκτρονικό πορτοφόλι. Κάτι ανάλογο μπορεί να συμβεί άλλωστε και στους χρήστες e-banking καθώς και στην πιστωτική τους κάρτα ή στον τραπεζικό τους λογαριασμό». – Υπάρχουν τρόποι να προφυλαχθούμε από μία πιθανή παραβίαση; «Οφείλουμε να λάβουμε κάποια μέτρα ασφαλείας. Διαθέτοντας ένα μηχανισμό καταπολέμησης των ιών εγκατεστημένο στο κομπιούτερ μας, να μη δίνουμε σε τρίτους τα ατομικά μας “κλειδιά” που σχετίζονται με το bitcoin, όπως ακριβώς προσέχουμε να μην μάθει κάποιος άλλος τον κωδικό μας στο e-banking. H διαφορά απλώς είναι ότι το e-banking βασίζεται στους server που ανήκουν σε κάθε τράπεζα, ενώ τα δεδομένα του bitcoin είναι όλα βασισμένα στο blockchain». – Τι πρέπει να κάνουμε για να αποκτήσουμε bitcoin; «Ο απλός χρήστης αρκεί να κατεβάσει ένα “πορτοφόλι”, στο οποίο θα αποθηκεύει τα ηλεκτρονικά του νομίσματα. Στη συνέχεια μπορεί να αγοράσει bitcoin , ενώ οφείλει να γνωρίσει με ποιο τρόπο λειτουργεί ο μηχανισμός». – Ως εταιρεία με ποιο τρόπο προετοιμαστήκατε για την είσοδο στην ελληνική αγορά; «Δεν είμαστε διαχειριστές. Αντιθέτως προσφέρουμε την ασφαλή πλατφόρμα και διαφυλάσσουμε ότι ο άνθρωπος που πρέπει να πληρωθεί για τα bitcoin που πούλησε θα πάρει τα χρήματά του και αντίστοιχα εκείνος που τα αγόρασε, θα τα λάβει στη διεύθυνσή του». – Ουσιαστικά σε όλο το εύρος αυτού του παγκόσμιου δικτύου, υπάρχουν κάποιοι μεσάζοντες; «Ακριβώς. Αυτοί οι μεσάζοντες ονομάζονται miners. Πρόκειται για ένα αποκεντρωμένο δίκτυο, γεγονός που αποτελεί ένα από τα δυνατά του σημεία. Δεν υπάρχει κάποια κεντρική οντότητα, η οποία αποφασίζει και ενδεχομένως θα μπορούσε να κλονίσει την ασφάλεια κάποιας συναλλαγής. Η κάθε συναλλαγή άλλωστε θα πρέπει να επικυρωθεί από διαφορετικούς miners, οι οποίοι δεν γνωρίζονται μεταξύ τους». – Πόσο πιθανό είναι κάποιος από τους δύο συμβαλλόμενους να εμφανιστεί αναξιόπιστος; Είτε πρόκειται για τον πωλητή, είτε για τον αγοραστή. «Δεν μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο. Είναι πρακτικά αδύνατον, δεδομένου ότι κάθε συναλλαγή που λαμβάνει χώρα εμφανίζεται ανοιχτά σε όλο το δίκτυο και όχι μόνο στους συναλλασσόμενους. Διατηρείται ένα… κατάστιχο με την ονομασία ledger, όπου εμφανίζονται όλες οι συναλλαγές που πραγματοποιούνται. Έτσι, εάν κάποιος ισχυριστεί ότι δεν έλαβε τα bitcoin θα τον παραπέμψουμε στο ledger, όπου είναι καταχωρημένη η συναλλαγή και δεν μπορεί να την αμφισβητήσει κανείς. Ο μόνος τρόπος να μην πληρωθεί κάποιος είναι εάν δεν τον πληρώσει ο μεσάζοντας». – Τι πρέπει να προσέχουμε ως προς το μεσάζοντα; «Το πιο σημαντικό είναι η εμπιστοσύνη, η οποία χτίζεται σταδιακά. Η δική μας εταιρεία βρίσκεται στην αγορά από τον Ιούνιο του 2014. Αρχικά δεν μας εμπιστευόταν ο κόσμος. Στη συνέχεια όμως, οι πελάτες μας κατάλαβαν ποιοι είμαστε και το κλίμα αντιστράφηκε. Χαρακτηριστικό είναι ότι και πριν την επιβολή των capital controls υπήρχαν πελάτες, οι οποίοι ήθελαν να δώσουν πολλά χρήματα σε bitcoin και τους προτρέπαμε να μην το κάνουν, αλλά να ξεκινήσουν με λίγα, να μας δοκιμάσουν, και αφού δουν ότι τηρούμε τα όσα υποσχόμαστε, να συνεχίσουν». – Θα πρέπει να αναζητάμε φυσική παρουσία πίσω από κάθε μεσάζοντα; Ότι δεν πρόκειται για εταιρεία φάντασμα και είναι καταχωρημένη στο αντίστοιχο επαγγελματικό επιμελητήριο; «Αυτά πρέπει να τα ελέγχουμε οπωσδήποτε. Το σημαντικότερο όμως – επειδή πρόκειται για μία αγορά χωρίς συγκεκριμένους κανόνες – είναι η εμπιστοσύνη. Εξαίρεση αποτελούν αγορές όπως η Νέα Υόρκη, η οποία διαθέτει αδειοδοτημένα ανταλλακτήρια και ο χρήστης γνωρίζει ότι πρόκειται για νόμιμο εκπρόσωπο. Εμείς από την πλευρά μας δεν δεχόμαστε συναλλαγές στις οποίες ο χρήστης δεν έχει δηλώσει τα πραγματικά του στοιχεία, κάτι που δέχονται ορισμένα ανταλλακτήρια. Οφείλει να διαθέτει τραπεζικό λογαριασμό σε ελληνική τράπεζα, κάτι που σημαίνει ότι είναι ήδη ταυτοποιημένος». – Κάποιοι υποστηρίζουν ότι δεν αφήνει κανένα περιθώριο για παράνομες συναλλαγές, κάποιοι άλλοι υποστηρίζουν το αντίθετο. Τι από τα δύο ισχύει; «Να σας θυμίσω ότι η μεγαλύτερη διακίνηση μαύρου χρήματος έχει γίνει σε δολάρια μέσω του συμβατικού τραπεζικού συστήματος. Είναι γεγονός ότι μπορεί να υπάρξουν έκνομες συναλλαγές και στο bitcoin. Στην ελληνική αγορά όμως, επειδή απαιτούμε ταυτοποιημένους χρήστες κάτι τέτοιο είναι αδύνατον». – Κατά πόσο είναι πρόσφορο το έδαφος για την περαιτέρω εξάπλωση του bitcoin στην Ελλάδα; Θα μπορούσε κάποια στιγμή να αντικαταστήσει το ευρώ; «Το έδαφος είναι πολύ πρόσφορο με δεδομένο ότι είναι πρωτοφανής η συνθήκη να εφαρμόζονται τα capital controls σε μία χώρα, η οποία ανήκει σε νομισματική ένωση. Οι οικονομικές συνθήκες ευνοούν ωστόσο την εξάπλωσή του. Παρόλα αυτά δεν πρόκειται ποτέ να αντικαταστήσει το ευρώ. Μπορεί να αντικαταστήσει μόνο ορισμένες εκφάνσεις της οικονομικής μας ζωής». – Τι ακριβώς είναι η εξόρυξη των bitcoin; «Το mining -όπως ονομάζεται- είναι η διαδικασία παραγωγής bitcoin από υπολογιστές. Δεδομένου ότι δεν ανήκουν σε κάποια κεντρική τράπεζα ή αρχή, ανήκουν στο δίκτυο. Το δίκτυο παράγει τα bitcoin, τα οποία αυτή τη στιγμή ανέρχονται σε 14.000.000, ενώ πρόκειται να φτάσουν τα 21.000.000 και να σταματήσουν εκεί. Υπάρχει ένας μέγιστος αριθμός παραγωγής, καθώς το δίκτυο έχει αποδεχτεί ότι αυτός θα είναι ο μέγιστος αριθμός τους. Για να αλλάξει αυτή η συμφωνία, θα πρέπει το 51% του δικτύου να αποφασίσει διαφορετικά, κάτι που δεν συμφέρει, καθώς θα έχουν περισσότερη αξία τα bitcoin εάν ο αριθμός τους παραμείνει στα 21.000.000». – Θα δούμε κάποια στιγμή να εγκαθίστανται τερματικά μηχανήματα όπως αυτά που λειτουργούν με πιστωτικές κάρτες, μέσω των οποίων θα μπορούμε να κάνουμε τις συναλλαγές μας σε καταστήματα ή να αγοράζουμε άλλες υπηρεσίες; «Όλα τα δεδομένα θα υπάρχουν σε ψηφιακή μορφή, είτε στο κινητό μας, είτε σε κάποιον σκληρό δίσκο, είτε σε κάποιο “πορτοφόλι”, το οποίο μπορεί να είναι ένας φορητός δίσκος ή ένα flash drive. Θα πηγαίνουμε σε ένα κατάστημα και με τον ίδιο τρόπο -όπως και σήμερα- ο καταστηματάρχης θα πληρώνεται σε ευρώ την επόμενη μέρα ή θα έχει τη δυνατότητα να κρατάει τα bitcoin». – Γιατί να επιλέξω να αγοράσω ένα αρκετά ακριβό νόμισμα όπως το bitcoin με ισοτιμία που αντιστοιχεί σε 250 δολάρια; «Υπάρχουν οκτώ υποδιαιρέσεις του bitcoin. Έτσι μπορεί κάποιος να κάνει μεταφορά ακόμα και μεταφορά ποσού που αντιστοιχεί σε 20 λεπτά του ευρώ. Είναι χαρακτηριστικό ότι πάρα πολλές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τουρισμό ή στη βιομηχανική παραγωγή επλήγησαν από τα capital controls και έχουν ανάγκη να λάβουν χρήματα σε bitcoins, τα οποία δεν δεσμεύονται από κεφαλαιακούς περιορισμούς. Επομένως μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα: Ένα ξενοδοχείο πληρωνόταν από τους πελάτες του σε bitcoin. Στο τέλος της σεζόν είχε συγκεντρώσει 1.000 bitcoin, τα οποία αντιστοιχούν σε 210.000 ευρώ. Για να πληρώσει το συγκεκριμένο ξενοδοχείο την TUI στη Μεγάλη Βρετανία, μετέτρεψε τα bitcoin σε λίρες Αγγλίας, εκπληρώνοντας τις υποχρεώσεις του. Για να γίνει βέβαια κάτι τέτοιο οφείλει η κάθε επιχείρηση να δεχτεί να την πληρώνουν σε ηλεκτρονικό νόμισμα». Δείτε όλα τα θέματα του Weekend