Κατερίνα Μπιλάλη – Κωνσταντίνος Κυριακού: Η τεχνολογία είναι υπαίτια για την προτροπή τέλεσης φρικτών πράξεων

Μπορεί, σε ένα όχι και τόσο μακρινό μέλλον, η τεχνολογία να αποδειχθεί ο μεγαλύτερος εξουσιαστής μας; Ο υποκινητής φρικτών πράξεων; Αυτό είναι το κύριο ερώτημα της καινούριας παράστασης «Ταιριάζει το πένθος στην Ηλέκτρα;», η οποία βασίζεται στην τριλογία του Ευγένιου Ο’Νηλ «To πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα».

O αμερικανός θεατρικός συγγραφέας, Ευγένιος Ο’Νηλ εμπνεύστηκε την τριλογία του από την «Ορέστεια» του Αισχύλου, και ο αρχαίος Έλληνας τραγωδός από τον μύθο των Ατρειδών και την τρομερή κατάρα τού γένους τους. Ο Κωνσταντίνος Κυριακού και η Κατερίνα Μπιλάλη πιάνουν το νήμα και ζωντανεύουν ξανά τον μύθο στη θεατρική σκηνή τού 21ου αιώνα.

Λίγο πριν την πρεμιέρα στις 6 Μαΐου στο Θέατρο Μεταξουργείο, η Κατερίνα Μπιλάλη και ο Κωνσταντίνος Κυριακού, μίλησαν στο Newsbeast.

– «Ταιριάζει το πένθος στην Ηλέκτρα;» είναι ο τίτλος της νέας σας παράστασης. Τι αποτέλεσε πηγή έμπνευσης στο έργο του Ο’Νηλ για να το διασκευάσετε;

Κατερίνα Μπιλάλη: Ως θεατρική ομάδα TheArtes, μαζί με τον Κωνσταντίνο, έχουμε καταπιαστεί με έργα από το παγκόσμιο και το νεοελληνικό ρεπερτόριο, αλλά από την αρχή της συνεργασίας μας είχαμε στόχο να ασχοληθούμε με το αρχαίο δράμα σε ένα πειραματικό επίπεδο. Με ευκαιρία τη μετάφραση της τριλογίας τού Ο’Νηλ για τις Εκδόσεις Ηριδανός εντρυφήσαμε στον κόσμο που δημιούργησε ο Ο’Νηλ, ο οποίος μετέγραψε την «Ορέστεια» του Αισχύλου. Βρήκα εξαιρετική πρόκληση να μεταφέρω αυτόν τον κόσμο εφευρίσκοντας ένα εξίσου δυνατό ισοδύναμο όπως η μοίρα για τους αρχαίους και ο πουριτανισμός για τον Ο’Νηλ, τα οποία υποκινούν τις πράξεις των δραματικών προσώπων. Στη σημερινή εποχή, κατά την οποία έχουν καταρρεύσει οι μεγάλες αφηγήσεις και τα ιδεολογήματα, η τεχνολογία έχει κερδίσει ένα τεράστιο χώρο στις ζωές των ανθρώπων υποκινώντας πράξεις και συμπεριφορές είτε προς όφελός τους, είτε ζημιώνοντάς τους. Για τη δημιουργία, λοιπόν, του δραματικού χώρου, χρόνου και δράσης αποτέλεσε το μυθιστόρημα της Σουζάν Κόλινς «Αγώνες πείνας» και η κινηματογραφική μεταφορά του ως τριλογία, αλλά και άλλες μελλοντολογικές ταινίες όπως: The island, Divergent, Matrix, καθώς και τα διάφορα σύγχρονα τηλεοπτικά παιχνίδια επιβίωσης.

– Και πώς αποφασίσατε να τοποθετήσετε την πλοκή της ιστορίας σας σε χρόνο μέλλοντα;

Κωνσταντίνος Κυριακού: Επιθυμία μας ήταν να βρούμε και να θέσουμε στην παράστασή μας ένα ισότοπο της αρχαιοελληνικής Μοίρας που οριζόταν από τους θεούς και του εμφυλιακού αμερικανικού πουριτανισμού, τα οποία καθόριζαν την πορεία ζωής των ανθρώπων στις τριλογίες τού Αισχυλού και του Ο’Νηλ αντίστοιχα, στις οποίες βασίζεται το δικό μας έργο. Στον παραστασιακό μας «μετα-χρόνο» ο εξουσιαστής-controller είναι η τεχνολογία, έτσι όπως αυτή θα κατισχύσει επάνω στις ανθρώπινες ζωές στο μέλλον. Έχοντας, λοιπόν, στοχοποιήσει αυτόν τον απανθρωπισμό τού ανθρώπου εξαιτίας της τεχνολογικής κυριαρχίας, τοποθετήσαμε την πλοκή τού έργου μας σε ένα δυστοπικό μέλλον.

– Έπειτα από 2.500 χρόνια, η Ηλέκτρα και η Κλυταιμνήστρα εμφανίζονται στη σκηνή ως παίχτριες σε reality show. Τι τις ενώνει και τι τις χωρίζει με τις ομώνυμες τραγικές ηρωίδες;

Κατερίνα Μπιλάλη: Τις ενώνει η προδιαγεγραμμένη μοίρα τους και η τραγικότητά τους ως πρόσωπα του δράματος και τις χωρίζει, όπως είπα και πιο πάνω, η αιτιακότητα των πράξεών τους.

– Και, ποιος είναι ο ρόλος του Ορέστης στην εξέλιξη της πλοκής;

Κωνσταντίνος Κυριακού: Ο Ορέστης, όπως και οι άλλοι δύο ανδρικοί χαρακτήρες τού έργου, ο Αγαμέμνων και ο Άγις, διαδραματίζουν καταλυτικό ρόλο, όχι όμως πρωταγωνιστικό. Είναι αυτοί που, ως διεκδικήσιμα έπαθλα του meta-reality show, στο οποίο ανταγωνίζονται η Ηλέκτρα και η Κλυταιμνήστρα, θα γείρουν την πλάστιγγα του παιχνιδιού είτε προς τη μεριά της μίας είτε προς τη μεριά της άλλης. Είναι απλώς τα έπαθλα που θα καθορίσουν τη νικήτρια του παιχνιδιού.

– Στην αρχαία Ελλάδα, ο κύριος υπαίτιος που οδηγούσε στην τέλεση φρικτών πράξεων ήταν οι θεοί και η μοίρα, στην Αμερική τού 20ού αιώνα, όπου έζησε ο Ο’Νηλ, ήταν ο πουριτανισμός. Στο άμεσο μέλλον, μπορεί πράγματι να είναι η τεχνολογία; Τι σας τρομάζει περισσότερο σ’ αυτή την αλματώδη τεχνολογική ανάπτυξη;

Κατερίνα Μπιλάλη: Η τεχνολογία είναι υπαίτια για την προτροπή τέλεσης φρικτών πράξεων ήδη. Δεν εμπνεύστηκα από κάτι που δεν υπάρχει. Το μόνο που έκανα ήταν να το τοποθετήσω σε ένα μυθοπλαστικό πλαίσιο και να εστιάσω στην απροκάλυπτη καθοδήγηση των ανθρώπων από την τεχνολογία σύμφωνα με τη λογική της αρένας, όπου το ζητούμενο ήταν η προσφορά βίαιων θεαμάτων προς τέρψη του κοινού. Αυτό που με τρομάζει περισσότερο είναι η δικτατορία της τεχνολογίας και όχι η εκδημοκρατισμένη χρήση της.
Κωνσταντίνος Κυριακού: Ούτε οι θεοί και η μοίρα στην αρχαία Ελλάδα, ούτε ο πουριτανισμός στην εμφυλιακή Αμερική των τελών του 19ου αιώνα ήταν οι υπαίτιοι φρικτών πράξεων. Μπορεί να προκαθόριζαν ή να προκατάβαλαν τον άνθρωπο να πράξει κάτι φρικτό, αλλά γνωρίζουμε πολύ καλά ότι, ο ίδιος ο άνθρωπος πράττει φρικτά πράγματα, αφού και οι αρχαίοι θεοί και ο πουριτανισμός είναι ανθρώπινα κατασκευάσματα, που δημιουργήθηκαν για να «δικαιολογούν» αυτές τις φρικτές πράξεις. Το ίδιο ισχύει και για την τεχνολογία· ανθρώπινο κατασκεύασμα είναι και αυτή. Το εάν θα καταστεί επικίνδυνη ή χρήσιμη για τον άνθρωπο, από τον άνθρωπο εξαρτάται· από τη χρήση που θα της κάνει και από τον τρόπο που θα την αξιοποιήσει.

– Εσάς, ποια είναι η σχέση σας με την τεχνολογία; Έχετε αισθανθεί ποτέ ότι χάνετε το μέτρο;

Κατερίνα Μπιλάλη: Αν υποθέσουμε ότι το μέτρο χάνεται με την αλόγιστη χρήση της και την τυφλή υπακοή στους κανόνες της, ακόμα και εν είδει παιχνιδιού, όχι δεν το έχω χάσει. Δυστυχώς, έχω εμπειρία από γνωστούς μου, οι οποίοι έχουν αναπτύξει ένα είδος εθισμού και το χειρότερο έχουν πειστεί ότι μέσω αυτής μπορούν να ερωτευτούν, να αναπτύξουν την προσωπικότητά τους, να ζήσουν και δεν θέλουν να καταλάβουν τον βαθμό της βιαιότητας που καλλιεργεί με φαινόμενα bullying, παρενόχλησης, σχολίων μίσους, ή ακόμα και challenge games που μπορεί να καταλήξουν στον θάνατο.
Κωνσταντίνος Κυριακού: Δεν έχω τόσο μεγάλη τριβή με την τεχνολογία και, φυσικά, δεν γνωρίζω τις δυνατότητες που μπορεί να έχει. Οπωσδήποτε κάνω χρήση της τεχνολογίας στο μέτρο που μου χρειάζεται και με εξυπηρετεί. Συνεπώς, δεν έχω χάσει το μέτρο· μάλλον, ακριβώς το αντίθετο: θεωρώ ότι έχω πολλά ακόμα να μάθω για αυτήν. Βέβαια, όπως αναφέρει και η Κατερίνα, έχω και εγώ αρκετά παραδείγματα ανθρώπων που έχουν πλήρη εξάρτηση από την τεχνολογία, και δεν εννοώ μόνο το γεγονός ότι το κινητό έχει γίνει προέκταση του χεριού τους ή ότι έχουν φτάσει στο σημείο να θεωρούν ότι ο κόσμος των social media είναι ο πραγματικός τους κόσμος. Για όλα χρειάζεται μέτρο και γνώση.

Λίγα λόγια για την πλοκή

Βρισκόμαστε σε ένα τηλεοπτικό στούντιο που μοιάζει βγαλμένο από εικόνες «μετά την καταστροφή».
Η Ηλέκτρα και η Κλυταιμνήστρα είναι διαγωνιζόμενες σε ένα reality show. Οι κανόνες και οι δοκιμασίες τούς επιβάλλονται από τον Παρουσιαστή που εμφανίζεται μέσα από τις γιγαντοοθόνες που βρίσκονται επί σκηνής.

Με σύμμαχο την τεχνολογία, οι δυο τους θα παίξουν το παιχνίδι τους μέχρι τελικής πτώσης. Ένα παιχνίδι γεμάτο σασπένς, πάθος, ίντριγκα, αποπλανήσεις, παραπλανήσεις, αλλά και εγκλήματα!
Μόνο μία από τις δύο θα στεφτεί νικήτρια…

Ταυτότητα παράστασης

Διασκευή – Δραματουργία: Κατερίνα Μπιλάλη
Μετάφραση: Κωνσταντίνος Κυριακού – Κατερίνα Μπιλάλη
Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Κυριακού
Φωτογραφίες: Φανή Τουμπουλίδου
Προβολή & Επικοινωνία: Βάσω Σωτηρίου – We Will
Διανομή:
Βάσω Γουλιελμάκη (Κλυταιμνήστρα)
Κατερίνα Μπιλάλη (Ηλέκτρα)
Κωνσταντίνος Κυριακού (Αγαμέμνων, Άγις, Ορέστης)
Μαζί τους εμφανίζονται, με τη βοήθεια της ΑΙ τεχνολογίας, οι: Τσάρλι Τσάπλιν, Μέριλυν Μονρόε, Έλβις Πρίσλεϋ
Συνεργάζονται οι ηθοποιοί: Ανδρέας Κωνσταντινίδης, Αλεξία Μουστάκα, Λευτέρης Παπακώστας

Πού: Θέατρο Μεταξουργείο, Ακαδήμου 14 & Κεραμεικού, τηλέφωνο: 210 523 4382
Πότε: Από Τρίτη 6 Μαΐου, και κάθε Τρίτη στις 21:00 και Τετάρτη στις 20:30
Εισιτήρια: 18€ (γενική είσοδος), 12€ (φοιτητικό, ανέργων, ΑμεΑ, ομαδικό, άνω των 65 ετών), 7€ (ατέλειες ηθοποιών, σκηνοθετών)
Προπώληση: more.com
Διάρκεια: 90΄ (χωρίς διάλειμμα)