Το επιχειρηματικό θρίλερ για το μέλλον του Σαμ Άλτμαν έκλεισε. Το «χρυσό παιδί» της τεχνητής νοημοσύνης απομακρύνθηκε από την OpenAI, την εταιρεία που ο ίδιος ίδρυσε, και μετά από ένα έντονο σαββατοκύριακο παρασκηνιακών επαφών, τελικά ανακοινώθηκε πως εντάσσεται στη Microsoft ως επικεφαλής του νέου εσωτερικού τμήματος τεχνητής νοημοσύνης της εταιρείας.
Και γιατί ενδιαφέρουν όλα αυτά; Ο Σαμ Άλτμαν υπήρξε ο άνθρωπος που ηγήθηκε της ανάπτυξης του κορυφαίου σήμερα προγράμματος τεχνητής νοημοσύνης, του ChatGPT, το οποίο συντάραξε τον κόσμο, ανοίγοντας μια νέα τεχνολογική εποχή για την ανθρωπότητα. Ο ίδιος, χάρη στο επίτευγμά του, είναι σήμερα ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα στελέχη στη Silicon Valley και στο χώρο της τεχνολογίας παγκοσμίως.
Η αιφνίδια απομάκρυνσή του από την OpenAI, δηλαδή την εταιρεία που δημιούργησε το ChatGPT, φαίνεται πως συνδέεται με το κρίσιμο ζήτημα της ασφάλειας και των κινδύνων από την τεχνητή νοημοσύνη. Ένα χάσμα μεταξύ αυτών που υποστηρίζουν πως εάν αφεθεί ανεξέλεγκτη η νέα τεχνολογία θα μπορούσε να αποτελεί υπαρξιακό κίνδυνο για την ανθρωπότητα και αυτών που υποβαθμίζουν αυτούς τους φόβους και τονίζουν τις δυνατότητές της για υπερτροφοδότηση της προόδου και της ανάπτυξης.
Μια μάχη γιγάντων και στη μέση η OpenAI
Η OpenAI ξεκίνησε ως ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός, όμως η νεοφυής επιχείρηση από το Σαν Φρανσίσκο τράβηξε από νωρίς τα βλέμματα και βρέθηκε στο επίκεντρο της έκρηξης της τεχνητής νοημοσύνης. Τελικά χρηματοδοτήθηκε με δισεκατομμύρια από τη Microsoft, η οποία έχοντας χάσει την προηγούμενη μάχη για την κυριαρχία στο διαδίκτυο, φιλοδοξεί να ηγηθεί της κούρσας στη νέα εποχή και να σπάσει την ηγεμονία της Google στις μηχανές αναζήτησης. Η επιτυχία του ChatGPT την κατέστησε πρωτοπόρο και ήδη το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης εφαρμόζεται στη μηχανή αναζήτησής της, το «Bing».
Η Microsoft προφανώς δεν ήταν διατεθειμένη να χάσει το «χρυσό παιδί» της τεχνητής νοημοσύνης και έτσι, αφού απέτυχε στη μεσολάβησή της για ανατροπή της απόφασης απομάκρυνσής του από την OpenAI, αποφάσισε να τον εντάξει τελικά στο δυναμικό της, καλώντας τον να ηγηθεί μιας εσωτερικής ομάδας για την ανάπτυξη της AI.
Τι συνέβη με τον Άλτμαν
Σύμφωνα με τους New York Times, η τεράστια επιτυχία της OpenAI έφερε και μεγάλες εντάσεις στο εσωτερικό της εταιρείας. Ο Ίλια Σούτσκεβερ, αξιοσέβαστος ερευνητής της τεχνητής νοημοσύνης και εκ των συνιδρυτών της OpenAI, φαίνεται πως ανησυχούσε έντονα πως η τεχνολογία που αναπτύσσει η εταιρεία είναι δυτικά επικίνδυνη και ότι ο Σαμ Άλτμαν δεν δίνει αρκετή προσοχή σε αυτούς τους κινδύνους.
Αυτή η σύγκρουση μεταξύ της ταχείας ανάπτυξης και της ασφάλειας της τεχνητής νοημοσύνης, μεταξύ των ανθρώπων που βλέπουν την ΑΙ ως τη μεγαλύτερη επιχειρηματική ευκαιρία μιας γενιάς και αυτών που ανησυχούν πως η πολύ γρήγορη ανάπτυξη και εφαρμογή της είναι εξαιρετικά επικίνδυνη, βρέθηκε εν νέου στο επίκεντρο από το απόγευμα της Παρασκευής, όταν το εξαμελές διοικητικό συμβούλιο της OpenAI, με τέσσερις ψήφους αποφάσισε την απομάκρυνση του Σαμ Άλτμαν.
Επικεφαλής του μπλοκ για την «έξωση» φαίνεται πως ήταν ο Σούτσκεβερ. Η κίνηση προκάλεσε αίσθηση όχι μόνο στους υπαλλήλους της εταιρείας αλλά σε όλη τη βιομηχανία της τεχνολογίας, ενώ οι ανταγωνιστές πιθανόν χαμογελούσαν. Κάποιοι ειδικοί του κλάδου υποστήριξαν πως η απομάκρυνση του Σαμ Άλτμαν είναι τόσο σημαντική όσο όταν ο Στιβ Τζομπς αναγκάστηκε να αποχωρήσει από την ίδια του την εταιρεία, την Apple, το 1985.
Εκτός του Ίλια Σούτσκεβερ, υπέρ της απομάκρυνσης του Σαμ Άλτμαν ψήφισαν επίσης, ο Άνταμ Ντι Άντζελο, η Τάσα ΜακΚόλεϊ και η Έλεν Τόνερ. Ο πρώτος είναι ο διευθύνων σύμβουλος του γνωστού ιστοτόπου ερωταπαντήσεων Quora. Οι άλλες δύο, η ΜακΚόλεϊ και η Τόνερ, έχουν στενούς δεσμούς με τα κινήματα των τεχνολογικών Ορθολογιστών και Αλτρουιστών, που εκφράζουν βαθιές ανησυχίες πως η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε κάποια μέρα να καταστρέψει την ανθρωπότητα και πιέζουν για περαιτέρω έρευνα σχετικά με την ασφάλεια.
Αξίζει να σημειωθεί πως η OpenAI ιδρύθηκε το 2015 ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός με αποστολή να κάνει την τεχνητή νοημοσύνη επωφελής για την ανθρωπότητα. Πληροφορίες από πηγές από το εσωτερικό της εταιρείας, τις οποίες επικαλείται η New York Times, αναφέρουν πως η απομάκρυνση του Σαμ Άλτμαν ήταν απαραίτητη για να προστατευτεί αυτός ο σκοπός. Υπενθυμίζεται πως το 2020, μια ομάδα εργαζομένων του OpenAI είχε παραιτηθεί εκφράζοντας ανησυχίες ότι η εταιρεία γινόταν υπερβολικά εμπορική και παραγκωνίζει την έρευνα για την ασφάλεια υπέρ των προσοδοφόρων συμφωνιών.
Ο Ίλια Σούτσκεβερ, σύμφωνα με δημοσίευμα των New York Times, ευθυγραμμιζόταν όλο και περισσότερο το τελευταίο διάστημα με τις ανησυχίες για τους κινδύνους της τεχνητής νοημοσύνης. Το 2015 είχε εγκαταλείψει τη θέση του στη Google για να βοηθήσει στην ίδρυση της OpenAI, μαζί με τον Άτλμαν, τον Μπρόκμαν (που επίσης αποχώρησε μετά το τελευταίο διοικητικό συμβούλιο) και τον Έλον Μασκ. Ορκίστηκαν να αναπτύξουν αυτό που ονομάζεται γενική τεχνητή νοημοσύνη (AGI), μια μηχανή που θα μπορεί να κάνει ό,τι ακριβώς και ο ανθρώπινος εγκέφαλος, όμως οι στόχοι της OpenAI θα βρίσκονταν πάντα σε αντίθεση με τη Google και άλλες εταιρείες, οι οποίες καθοδηγούνται από εμπορικά κίνητρα.
Τρία χρόνια αργότερα, το 2018, ο Άλτμαν διαπραγματεύτηκε και συμφώνησε επενδύσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων με τη Microsoft. Προφανώς αυτά τα ποσά ήταν απαραίτητα για να τρέξει η έρευνα και να αναπτυχθεί το διάσημο σήμερα GPT-4. Όμως άλλαξε ριζικά η κατεύθυνση της εταιρείας. Σημειώνεται πως εκείνη την περίοδο αποχώρησε και ο Έλον Μασκ, ο οποίος έχει εξελιχθεί από ιδρυτικό στέλεχος της OpenAI στον πιο σφοδρό επικριτή της. Οι πληροφορίες για την αποχώρηση του μεγιστάνα της τεχνολογίας είναι διφορούμενες. Κάποιοι υποστηρίζουν πως απλώς απέτυχε να την εξαγοράσει, ενώ ο ίδιος ισχυρίστηκε πως διαφώνησε – ηθικά – με τα σχέδια της ομάδας.
Ο Ίλια Σούτσκεβερ βλέποντας τη δύναμη του GPT-4, ανέλαβε μια πρωτοβουλία για τη δημιουργία μιας νέας ομάδας της «Super Alignment» εντός της ίδιας της εταιρείας, η οποία θα διερευνούσε τρόπους για να διασφαλίσει ότι οι μελλοντικές εκδόσεις της τεχνητής νοημοσύνης δεν θα μπορούν να βλάψουν την ανθρωπότητα.
«Δεν ήταν σταθερά ειλικρινής»
Ο Σαμ Άλτμαν, σε κάποιο βαθμό, κατανοούσε αυτές τις ανησυχίες, αλλά ταυτόχρονα επιθυμούσε η OpenAI να παραμείνει μπροστά από τους πολύ μεγαλύτερους ανταγωνιστές της. Στα τέλη Σεπτεμβρίου, ο πρώην διευθύνων σύμβουλος της OpenAI, όπως αναφέρει το Bloomberg, φέρεται να ταξίδεψε στη Μέση Ανατολή για να συναντήσει επενδυτές, αναζητώντας δισεκατομμύρια δολάρια.
Ο Άλτμαν φέρεται να είχε επαφές με εκπρόσωπο της ιαπωνικής Softbank, κολοσσιαίου επενδυτή τεχνολογίας, αλλά και με στελέχη του Ταμείου Δημοσίων Επενδύσεων της Σαουδικής Αραβίας, της Mubadala Investment Company και άλλων εταιρειών. Το σχέδιο του προέβλεπε τη δημιουργίας μιας εταιρείας τσιπ, με εστίαση στην τεχνητή νοημοσύνη, που θα μπορούσε να παράγει ημιαγωγούς ανταγωνιστικούς σε αυτούς της Nvidia Corp. , η οποία επί του παρόντος κυριαρχεί στην εν λόγω αγορά.
Πρόκειται για μια εξαιρετικά τολμηρή κίνηση και η οποία ενδεχομένως να μην είχε την έγκριση του διοικητικού συμβουλίου. Όπως γράφει το TechCrunch δεν είναι ασυνήθιστο αυτές οι συμφωνίες να γίνονται πρώτα αθόρυβα και εν συνεχεία να παρουσιάζονται στο Διοικητικό Συμβούλιο ως τετελεσμένο γεγονός. Αν όμως το ΔΣ μάθει τελικά για αυτές τις παρασκηνιακές κινήσεις – είτε επειδή δεν συμφωνεί, είτε επειδή νιώθει πως αποκλείεται από τόσο σοβαρές αποφάσεις – τότε είναι ένας καλός λόγος για απομάκρυνση του υπεύθυνου στελέχους από την εταιρεία.
Αυτό ενδεχομένως αποκαλύπτεται και μέσα από τη λιτή ανακοίνωση της OpenAI για την εκδίωξη του Σαμ Άλτμαν. «Το διοικητικό συμβούλιο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν ήταν σταθερά ειλικρινής στις επικοινωνίες του με το ΔΣ, το οποίο δεν έχει πλέον εμπιστοσύνη στην ικανότητά του να συνεχίσει να ηγείται της OpenAI». Το «δεν ήταν σταθερά ειλικρινής» είναι ένας πολύ διπλωματικός τρόπος να πεις ότι ο Άλτμαν έλεγε ψέματα και έκρυβε πράγματα από το διοικητικό συμβούλιο.
