Βρισκόμαστε στο 2020. Τη νύχτα της 27ης προς 28η Μαρτίου. Τουρκικά στρατεύματα δέχονται επίθεση στο Ιγκλίπ, με 34 τούρκους στρατιώτες να σκοτώνονται ύστερα από ενέδρα. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δηλώνει πως δεν θα ανεχθεί άλλους μετανάστες στο έδαφός του και η Τουρκία αποφασίζει να εργαλειοποιήσει το μεταναστευτικό. Γύρω στα 800 χιλιόμετρα πιο μακριά, στο φυλάκιο των Καστανιών, βρίσκονται περίπου 12.000 πρόσφυγες και μετανάστες. Το σχέδιο της Τουρκίας ήταν σε πλήρη εξέλιξη. Τι πραγματικά έγινε στον Έβρο εκείνες τις κρίσιμες ώρες;

Καλεσμένος στο podcast του Newsbeast είναι ο Αλκιβιάδης Στεφανής. Ο στρατηγός εν αποστρατεία, πρώην αρχηγός Γενικού Επιτελείου Στρατού και πρώην υφυπουργός Εθνικής Άμυνας, ήταν εκείνη την ταραχώδη περίοδο επικεφαλής του Ενιαίου Φορέα Επιτήρησης Συνόρων και μας εξιστορεί τις δράσεις της ελληνικής πλευράς. «Από την πρώτη ημέρα της νέας κυβέρνησης, που ορκίστηκε στις 9 Ιουλίου του 2019 κι εγώ ανέλαβα τα καθήκοντα του υφυπουργού Εθνικής Άμυνας, παρατηρήθηκε μια αυξανόμενη πίεση από τους μετανάστες στα χερσαία σύνορα. Στη συνέχεια οι ροές αυξήθηκαν με μεγάλη ταχύτητα», λέει ο κύριος Στεφανής. Ο έμπειρος στρατιωτικός συνεχίζει: «Συγκροτήθηκε ο Ενιαίος Φορέας Επιτήρησης Συνόρων. Με ΦΕΚ τοποθετήθηκα ως επικεφαλής και είχα από κάτω μου τις ένοπλες δυνάμεις και τα σώματα ασφαλείας – το Λιμενικό και την Αστυνομία».

-Η υβριδική επίθεση της Τουρκίας στις αρχές του 2020 και η κρίση στο Αιγαίο. «Έτσι φτάσαμε στη νύχτα 27 προς 28 Μαρτίου, όταν χιλιάδες μετανάστες δοκίμασαν να μπούνε μέσα και δεν μπήκαν. Το σχέδιο της Τουρκίας ήταν να περάσουν πάνω από 150.000 μετανάστες, αποσταθεροποιώντας τη χώρα μας. Ήταν ένα απόλυτα συγκροτημένο σχέδιο το οποίο εξελισσόταν κατά τρόπο καταπληκτικό εκ μέρους της Τουρκίας. Και τότε η Τουρκία έπαθε την πρώτη στρατηγική της έκπληξη. Διαπίστωσε ότι εμείς δεν “μασήσαμε”. Η εντολή από τον πρωθυπουργό ήταν σαφέστατη: Υπερασπίζουμε τα σύνορά μας. Κι αυτό έγινε.

Για την περίοδο εκείνη οφείλουμε τεράστια ευγνωμοσύνη στην Ελληνική Αστυνομία, στο Λιμενικό και στις Ένοπλες Δυνάμεις, αλλά και σε κάθε έλληνα πολίτη. Ξέρετε τι αντιμετωπίσαμε, με την καλή πλευρά, εκείνες τις ημέρες; Στρατιώτες που απολύονταν και επιστρέφανε στη μονάδα από όπου φύγανε. Οι γυναίκες του Έβρου φτιάχνανε μάσκες, διότι τότε μας χτύπησε κι ο Covid. Οι εθνοφύλακες ήταν παρόντες. Μια απίστευτη κινητοποίηση και μια απίστευτη υπερηφάνεια του ελληνικού λαού. Να θυμηθούμε πως τότε το 94% του λαού επικρότησε τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης – κάτι που έκανε και το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Τουρκία μετά από την τεράστια έκπληξη, επαναδρομολογεί τις δυνάμεις της και μέσα σε μία νύχτα αδειάζει όλη την περιοχή απέναντι από τις Καστανιές και τους μεταφέρει, με μέσα του κράτους, απέναντι από τα ελληνικά νησιά. Και ξεκινάει την ίδια προσπάθεια στα νησιά. Αποτυγχάνει κι εκεί. Και ξεκινάει η κρίση στο νοτιοανατολικό Αιγαίο και στη Μεσόγειο, με τα ερευνητικά της πλοία να βγαίνουν συνοδευόμενα.

Ενώ μέχρι τότε, σε κάθε κρίση, η Τουρκία είχε την πρωτοβουλία. Αν κάνεις όμως μια ανατροπή, της παίρνεις την πρωτοβουλία. Αυτό πετύχαμε το καλοκαίρι του 2020. Ο τρόπος με τον οποίο χειριστήκαμε το επεισόδιο, γιατί ο κόσμος είδε μόνο την επακούμβηση, αλλά οι πολλοί δεν είδαν την αντίδραση του Στρατού Ξηράς στον Έβρο και την αντίδραση της Πολεμικής Αεροπορίας. Και εκεί ήρθε η περίφημη δήλωση του Ερντογάν, ο οποίος ένα πρωινό δηλώνει στα ΜΜΕ της Τουρκίας ότι μας παραξενεύει η υπερβολική αντίδραση της Ελλάδας. Και ο τουρκικός στόλος έφυγε από το Αιγαίο. Ο Ερντογάν φοβήθηκε ότι η Ελλάδα δεν θα αντιμετωπίσει σημειακά την κρίση, αλλά θα το πάει ολιστικά. Και ολιστικά δεν ήταν έτοιμος. Δεν είχε τις δυνατότητες να το κάνει. Υπερτερούσαμε πολλαπλά. Η αποφασιστικότητα που έδειξε η ελληνική κυβέρνηση ήταν το κυρίαρχο στοιχείο που άλλαξε την κατάσταση και η ξεκάθαρη εντολή: Δεν θα περάσει κανείς τα σύνορα».

-Κοντινό ή μακρινό το σενάριο για επίθεση της Τουρκίας στην Ελλάδα σήμερα; «Μια πιθανή επίθεση της Τουρκίας έχει απομακρυνθεί πολύ από τη σφαίρα της εκτίμησής μας. Στην παρούσα περίοδο, η Τουρκία έχει πολλά περισσότερα να χάσει, από αυτά τα οποία μπορεί να κερδίσει με μία επίθεση εναντίον της Ελλάδος. Συνηθίζουμε να λέμε πως η Τουρκία θα ήθελε, αν γινόταν θερμό επεισόδιο, να το προκαλέσουμε εμείς. Όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση, με δύο πολέμους να μαίνονται στο πλευρό της Ευρώπης, είναι πολύ δύσκολο να έρθει μια χώρα η οποία ανήκει στην ίδια στρατηγική συμμαχία με την Ελλάδα, και να επιτεθεί. Και μην ξεχνάμε πως η Ελλάδα ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου η Τουρκία δεν ανήκει. Αν ομαδοποιήσουμε τα υπέρ και τα κατά μιας ενέργειας, είναι τεράστια τα δυσάρεστα που θα συμβούν στην Τουρκία αν το αποτολμήσει αυτό. Και σε πρακτικό επίπεδο, οι επιχειρησιακές δυνατότητες της Τουρκίας υπολείπονται σε σχέση με τις ελληνικές. Και υπολείπονται σε δύο τομείς: στο προσωπικό, με το δικό μας προσωπικό να είναι ποιοτικό και καλύτερα εκπαιδευμένο, και το υλικό σε πάρα πολύ κρίσιμα ολιστικά συστήματα, όπου υπερτερούμε».

-Περί της πολυδιαφημισμένης τουρκικής βιομηχανίας. «Να είμαστε προσεχτικοί και να βάζουμε τα πράγματα στη σωστή τους διάσταση. Επικίνδυνο είναι να πολυδιαφημίζουμε κι εμείς τις τουρκικές δυνατότητες και να τις υπερεκτιμούμε. Εξίσου επικίνδυνο είναι να υποτιμούμε τις τουρκικές δυνατότητες. Η Τουρκία έχει κάνει άλματα τα τελευταία χρόνια στην αμυντική της βιομηχανία. Το θέμα είναι τι μπορούμε να κάνουμε εμείς. Το υπουργείο Εθνικής Άμυνας γνωρίζει πολύ καλά τι θέλει για το μέλλον. Το σχέδιό του είναι πλήρες, κατανοητό και απόλυτα κοστολογημένο. Μπορούμε να κάνουμε το άλμα».

Ο Αλκιβιάδης Στεφανής στο στούντιο του Newsbeast

Το podcast σε ηχητικό