Το σύστημα υγείας στην Ελλάδα αντιμετωπίζει διαχρονικές προκλήσεις, με τους ασθενείς να βρίσκονται συχνά αντιμέτωποι με ελλείψεις, καθυστερήσεις και εμπόδια στην πρόσβασή τους σε ποιοτικές υπηρεσίες. Η φωνή τους είναι πιο σημαντική από ποτέ, καθώς αποτελούν τους άμεσους αποδέκτες των πολιτικών υγείας.
Η πρόεδρος της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας, Βάσω Βακουφτσή, αναλύει στο Newsbeast.gr τις βασικές ανάγκες των ασθενών και προτείνει λύσεις για ένα δικαιότερο και αποτελεσματικότερο σύστημα υγείας.
Η υγεία αποτελεί βασικό ανθρώπινο δικαίωμα, και η ποιότητα του συστήματος υγείας επηρεάζει άμεσα τη ζωή των ανθρώπων. Στην Ελλάδα, παρά τη σημαντική πρόοδο της ιατρικής και της φαρμακευτικής τεχνολογίας, οι ασθενείς εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν εμπόδια στην πρόσβαση σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, στην έγκαιρη διάγνωση και στις απαραίτητες θεραπείες.
Το σύστημα υγείας της χώρας αντιμετωπίζει πολλές προκλήσεις που επηρεάζουν αρνητικά την καθημερινότητα των ασθενών και την ποιότητα της φροντίδας που λαμβάνουν. Από τις καθυστερήσεις στην παροχή καινοτόμων θεραπειών και τις ελλείψεις υποδομών μέχρι τις ανισότητες μεταξύ των αστικών και αγροτικών περιοχών, οι ασθενείς συχνά βρίσκονται σε δύσκολη θέση, προσπαθώντας να έχουν πρόσβαση σε ποιοτικές και ασφαλείς υπηρεσίες υγειονομικής φροντίδας.
Επίσης, προβλήματα όπως ο κοινωνικός στιγματισμός των ασθενών με χρόνιες παθήσεις και η έλλειψη επαρκούς πληροφόρησης εντείνουν την απομόνωση των ασθενών, περιορίζοντας τις ευκαιρίες τους για κοινωνική ένταξη και επαγγελματική αποκατάσταση. Στην περίπτωση αυτή, η ανάγκη για ένα πιο δίκαιο, προσβάσιμο και αποτελεσματικό σύστημα υγείας είναι πιο επιτακτική από ποτέ.
Η φαρμακευτική καινοτομία έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στη βελτίωση της υγείας των ασθενών, ωστόσο η πρόσβαση σε νέες θεραπείες δεν είναι πάντα αυτονόητη. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι ασθενείς αναγκάζονται να περιμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, πριν λάβουν τη θεραπεία που χρειάζονται.
Όπως για παράδειγμα, οι ασθενείς με Ιδιοπαθείς Φλεγμονώδεις Νόσους του Εντέρου (ΙΦΝΕ), οι οποίοι πολλές φορές περιμένουν μήνες για να λάβουν τα απαραίτητα φάρμακα. Παρά το γεγονός ότι στην Ελλάδα διατίθενται αρκετά καινοτόμα φάρμακα, οι διαδικασίες έγκρισης των νέων φαρμάκων παρουσιάζουν καθυστερήσεις, με τον μέσο όρο να ξεπερνά τους 18 μήνες.
Αυτές οι καθυστερήσεις, σε πολλές περιπτώσεις, επιδεινώνουν την υγεία των ασθενών, γι’ αυτό είναι κρίσιμο να επιταχυνθούν οι διαδικασίες έγκρισης και αποζημίωσης των φαρμάκων. Επιπλέον, η ενίσχυση της δημόσιας χρηματοδότησης και η αύξηση των πόρων για την κάλυψη των φαρμακευτικών αναγκών είναι απαραίτητη για την εξασφάλιση καθολικής και έγκαιρης πρόσβασης σε φάρμακα και θεραπείες, χωρίς καθυστερήσεις. Η εφαρμογή διαφανών και αποδοτικών μέτρων είναι αναγκαία για την καλύτερη αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων και την ενίσχυση της αξιοπιστίας του συστήματος υγείας.
Μια άλλη πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς στην Ελλάδα είναι οι γεωγραφικές ανισότητες στην πρόσβαση στην υγειονομική φροντίδα. Οι ασθενείς που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές, όπου οι υποδομές και το προσωπικό είναι περιορισμένα, συχνά αναγκάζονται να ταξιδέψουν σε μεγαλύτερες πόλεις για να λάβουν την απαιτούμενη θεραπεία.
Αυτό δημιουργεί ποικίλες δυσκολίες στους ασθενείς και τις οικογένειές τους και εντείνει την ταλαιπωρία τους. Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα, η ενίσχυση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας σε απομακρυσμένες περιοχές είναι ζωτικής σημασίας. Παράλληλα, η ανάπτυξη και διάδοση της τηλεϊατρικής μπορεί να προσφέρει σημαντικές λύσεις, καθώς επιτρέπει στους ασθενείς να έχουν πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες εξ αποστάσεως, χωρίς να χρειάζεται να μετακινούνται.
Επιπλέον, εξίσου σημαντική είναι η ενημέρωση των ασθενών: Οι ασθενείς έχουν ανάγκη την πρόσβαση σε έγκυρη και πλήρη πληροφόρηση για τις θεραπείες, τα δικαιώματά τους και τις διαθέσιμες υπηρεσίες υγείας. Η ενεργός συμμετοχή των ασθενών στη λήψη αποφάσεων που αφορούν την υγειονομική τους φροντίδα είναι κρίσιμη, καθώς μόνο εκείνοι γνωρίζουν τις πραγματικές τους ανάγκες. Η ενίσχυση της ενημέρωσης και της συμμετοχής των ασθενών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων μπορεί να οδηγήσει σε ένα πιο αποτελεσματικό σύστημα υγείας και να περιορίσει τις ανισότητες στην παροχή υπηρεσιών.
Μια ακόμη σοβαρή πρόκληση για το ελληνικό σύστημα υγείας αποτελεί η έλλειψη επαρκούς αριθμού ειδικευμένων επαγγελματιών υγείας. Σε πολλές περιοχές, κυρίως στην περιφέρεια, υπάρχει έντονη έλλειψη ιατρών και νοσηλευτών, γεγονός που δυσχεραίνει τη διάγνωση και τη θεραπεία των ασθενών. Αυτή η έλλειψη επαγγελματιών μπορεί να επιβραδύνει τις διαδικασίες και να δημιουργήσει τεράστια κενά στην παροχή φροντίδας. Η βελτίωση των συνθηκών εργασίας και η αύξηση των επιδομάτων και της εκπαίδευσης των υγειονομικών επαγγελματιών μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή αυτών των προβλημάτων. Η εκπαίδευση των νέων επαγγελματιών στον τομέα της υγείας και η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών φορέων είναι κρίσιμη για την επίλυση αυτής της πρόκλησης.
Κλείνοντας, θεωρώ πως, για να βελτιωθεί το ελληνικό σύστημα υγείας, είναι απαραίτητο να κατανοήσουμε ότι η βάση κάθε μεταρρύθμισης και κάθε αλλαγής πρέπει να είναι ο ασθενής. Η ασθενοκεντρικότητα, δηλαδή η προσέγγιση που θέτει τον ασθενή στο κέντρο του συστήματος υγείας, είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική φροντίδα. Ο ασθενής δεν πρέπει να είναι απλώς αποδέκτης υπηρεσιών, αλλά ενεργός συμμετέχων στη διαδικασία της φροντίδας του.
Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ενισχυθούν τα δικαιώματα του ασθενούς, να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή του στη λήψη αποφάσεων και να παρέχεται η απαραίτητη υποστήριξη για την πλήρη και έγκυρη πληροφόρησή του. Ένα σύστημα υγείας που πραγματικά σέβεται τις ανάγκες των ασθενών του, που τους ακούει και προσαρμόζει τις υπηρεσίες του στις πραγματικές τους ανάγκες, είναι το σύστημα που μπορεί να εξασφαλίσει μια υγιή και κοινωνικά δίκαιη κοινωνία.
Η ποιοτική φροντίδα και η ισότιμη πρόσβαση στη θεραπεία δεν πρέπει να αποτελούν πολυτέλεια, αλλά αυτονόητο δικαίωμα για κάθε πολίτη. Μόνο έτσι θα δημιουργήσουμε ένα σύστημα υγείας που να ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας και να στηρίζει τους ανθρώπους, τόσο σωματικά όσο και ψυχικά, στην πορεία τους προς την ανάρρωση και τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής τους.
