Σαν σήμερα το 1925, δύο από τις πιο φωτεινές μορφές της ελληνικής παιδαγωγικής, ο Δημήτριος Γληνός και ο Αλέξανδρος Δελμούζος, βρέθηκαν στο στόχαστρο μιας αντιπαράθεσης που έμεινε γνωστή ως «Μαρασλειακά» για τα ιδεώδη τους στο εκπαιδευτικό σύστημα. Οι καινοτόμες ιδέες τους για κατάργηση της αποστήθισης και ανάπτυξη της κριτικής σκέψης κρίθηκαν «εθνικά επιβλαβείς» από ένα βαθιά συντηρητικό σύστημα που αντιστεκόταν σε κάθε αλλαγή με αποτέλεσμα να αποφασιστεί η… παύση τους.
Οι δύο πρωτοπόροι εκπαιδευτικοί πίστευαν στη ριζική μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού στυστήματος, την εισαγωγή της δημοτικής γλώσσας στην εκπαίδευση, την απομάκρυνση της παρωχημένης αποστήθισης και τη δημιουργία ενός σχολείου που θα καλλιεργούσε την κριτική σκέψη και την ελευθερία έκφρασης.
Η δράση τους ήταν εμπνευσμένη από το εκπαιδευτικό κίνημα του δημοτικισμού, που στόχο είχε να κάνει τη γνώση προσιτή στον λαό, αναγνωρίζοντας τη δημοτική γλώσσα ως εργαλείο μάθησης και ανάπτυξης. Στην Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία, επιδίωξαν να διαμορφώσουν ένα νέο μοντέλο εκπαιδευτικών που θα οδηγούσε την ελληνική κοινωνία σε μια νέα εποχή.
Ωστόσο η διδασκαλία τους θεωρήθηκε απειλή για το εδραιωμένο κατεστημένο, το οποίο ταύτιζε τη δημοτική γλώσσα με εθνικό κίνδυνο. Οι συντηρητικοί κύκλοι, που έβλεπαν κάθε εκπαιδευτική αλλαγή ως υπονόμευση της εθνικής ταυτότητας και της θρησκευτικής ηθικής, αντέδρασαν βίαια. Οι κατηγορίες που τους προσάφθηκαν ήταν ότι προωθούσαν αντεθνικές ιδέες, υπονομεύοντας την τάξη και την παράδοση.
Η υπόθεση πήρε πολιτικές διαστάσεις, καθώς το συντηρητικό πολιτικό κατεστημένο βρήκε στο πρόσωπο των δύο παιδαγωγών έναν ιδανικό στόχο για να καταδείξει την αντίστασή του στις «ξενόφερτες» ιδέες. Το 1925, οι Γληνός και Δελμούζος παύθηκαν από τη θέση τους στη Μαράσλειο, στο πλαίσιο μιας σειράς αντιπαραθέσεων γύρω από τον εκπαιδευτικό δημοτικισμό, που ερχόταν συνεχώς αντιμέτωπος με τη συντηρητική πλευρά της κοινωνίας. Ενδεικτική είναι η δίκη του Δελμούζου στη γνωστή Δίκη των Αθεϊκών, όπου οι ιδέες του για την εκπαιδευτική ανανέωση χαρακτηρίστηκαν όχι μόνο επικίνδυνες αλλά και ανήθικες.
Η κοινωνία της εποχής, όπως συχνά συμβαίνει στη χώρα μας, βρισκόταν διχασμένη ανάμεσα σε εκείνους που επιθυμούσαν την πρόοδο και σε εκείνους που φοβούνταν την απομάκρυνση από τις παραδοσιακές αξίες.
Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο
1520: Ο Φερδινάνδος Μαγγελάνος, περνώντας από τον πορθμό που σήμερα φέρει το όνομά του, γίνεται ο πρώτος Ευρωπαίος εξερευνητής που φτάνει στον Ειρηνικό Ωκεανό μέσω του Ατλαντικού Ωκεανού.
1582: Ο θεατρικός συγγραφέας Ουίλιαμ Σαίξπηρ παντρεύεται, σε ηλικία 18 ετών, την 26χρονη ηθοποιό Αν Χάθαγουεϊ.
1821: Ο Παναμάς κηρύσσει την ανεξαρτησία του από την Ισπανία.
1909: Στη Γαλλία, η Εθνοσυνέλευση θεσπίζει για τις εργαζόμενες γυναίκες άδεια οκτώ εβδομάδων μετά τον τοκετό.
1912: Η Αλβανία κηρύσσει την ανεξαρτησία της από την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
1925: Οι παιδαγωγοί Δημήτριος Γληνός και Αλέξανδρος Δελμούζος παύονται από τη Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία, καθώς η σύγχρονη διδασκαλία τους κρίθηκε «εθνικά επιβλαβής».
1925: Ο δικτάτορας Θεόδωρος Πάγκαλος, μετά από δίκη σκοπιμότητας, εκτελεί με απαγχονισμό στο Γουδί παρουσία πλήθους θεατών τους καταχραστές δημοσίου χρήματος, Διονύσιο Δρακάτο και Ιωάννη Ζαφειρόπουλο.
1943: Συγκαλείται η Συνδιάσκεψη της Τεχεράνης μεταξύ του Φράνκλιν Ρούσβελτ, του Ιωσήφ Στάλιν και του Ουίνστον Τσόρτσιλ. Στόχος της συνάντησης είναι να οριστικοποιηθεί η στρατηγική των Συμμάχων για την τελική φάση του Πολέμου. Αποφασίζεται η επίθεση στη Νορμανδία για το Μάιο του 1944.
1948: Πωλείται στη Βοστόνη η πρώτη φωτογραφική μηχανή Polaroid, στην τιμή των 89,95 δολαρίων.
1953: Ολοκληρώνεται η Δίκη των Αεροπόρων. Στο εδώλιο του κατηγορουμένου κάθονται στελέχη της Πολεμικής Αεροπορίας, που κατηγορούνται για φιλοκομμουνιστικές δραστηριότητες. Δύο καταδικάζονται σε ισόβια, έξι σε ποινές πρόσκαιρης κάθειρξης και ένας αθωώνεται.
1964: Η NASA εκτοξεύει το σκάφος «Mariner 4» με προορισμό τον Άρη.
1967: Οι αστρονόμοι Τζόσλιν Μπελ και Άντονι Χιούις ανακαλύπτουν το πρώτο γνωστό πάλσαρ στον αστερισμό Αλώπηξ.
1967: Τερματίζεται η δίκη των 41 του Πατριωτικού Μετώπου στο έκτακτο στρατοδικείο της Θεσσαλονίκης. Δύο καταδικάζονται σε ισόβια, 22 σε ποινές που κυμαίνονται από εικοσαετή έως πενταετή κάθειρξη και 17 αθωώνονται.
1981: Αρχίζει να εφαρμόζεται το μονοτονικό σύστημα στα σχολεία της χώρας μας.
1994: Η Νορβηγία ψηφίζει «όχι» στην είσοδό της στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
1999: Ο Παραγουανός Χοσέ Λουίς Σιλαβέρτ γίνεται ο μοναδικός τερματοφύλακας στην ιστορία του παγκόσμιου ποδοσφαίρου που σημειώνει χατ-τρικ. Στον αγώνα Βελέζ Σάρσφιλντ – Φέρο Καρίλ Οέστε για το πρωτάθλημα Α’ Εθνικής κατηγορίας Αργεντινής σημειώνει τρία γκολ με πέναλτι.
2002: Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων επιδικάζει το ποσό των 13,7 εκατομμυρίων ευρώ (4,6 δισ. δραχμές) ως αποζημίωση του Ελληνικού Δημοσίου στον τέως βασιλιά Κωνσταντίνο για την απαλλοτρίωση της λεγόμενης βασιλικής περιουσίας.
2008: Το Οικουμενικό Πατριαρχείο ζητά την παραίτηση του ηγούμενου Εφραίμ από όλες τις αρμοδιότητές του στη Μονή Βατοπεδίου μέχρι να ολοκληρωθεί η διερεύνηση της υπόθεσης.
Γεννήσεις
1118 – Μανουήλ Α’ Κομνηνός, βυζαντινός αυτοκράτορας, γνωστός για τις στρατηγικές του ικανότητες και την προσπάθεια ενίσχυσης της αυτοκρατορίας
1820 – Φρίντριχ Ένγκελς, γερμανός φιλόσοφος και κοινωνιολόγος, συνεργάτης του Καρλ Μαρξ και συνδημιουργός του κομμουνιστικού μανιφέστου
1947 – Μαρία Φαραντούρη, ελληνίδα τραγουδίστρια, από τις πιο χαρακτηριστικές φωνές της ελληνικής μουσικής, γνωστή για τη συνεργασία της με τον Μίκη Θεοδωράκη
1950 – Εντ Χάρις, αμερικανός ηθοποιός, γνωστός για τις ερμηνείες του σε ταινίες όπως «The Truman Show» και «Apollo 13»
1967 – Άννα Νικόλ Σμιθ, αμερικανίδα ηθοποιός και μοντέλο, γνωστή για την καριέρα της στη μόδα και τον κινηματογράφο
Θάνατοι
1794 – Τσέζαρε Μπεκαρία, ιταλός εγκληματολόγος, φιλόσοφος και νομικός, γνωστός για το έργο του «Περί Εγκλημάτων και Ποινών» που άνοιξε τον δρόμο για τη σύγχρονη ποινική δικαιοσύνη
1852 – Εμμανουήλ Ξάνθος, έλληνας αγωνιστής και ιδρυτικό μέλος της Φιλικής Εταιρείας, που προετοίμασε την Ελληνική Επανάσταση
1912 – Λορέντζος Μαβίλης, έλληνας ποιητής και αγωνιστής, γνωστός για τη θυσία του στη μάχη του Δρίσκου και για τα σονέτα του
2010 – Γιώργος Φούντας, έλληνας ηθοποιός, από τους σημαντικότερους του ελληνικού κινηματογράφου, γνωστός για ταινίες όπως «Στέλλα» και «Το Ποτάμι»
Επέτειοι – Παγκόσμιες Ημέρες
Ημέρα της Μεσογείου
Σήμερα γιορτάζουν
Ειρήναρχος
