Το μακρινό 1683 οι Οθωμανοί πολιορκούν τη Βιέννη και επωφελούμενοι από το σκοτάδι της νύχτας, επιχειρούν ν’ ανοίξουν λαγούμι κάτω από τα τείχη της πόλης, προκειμένου να αιφνιδιάσουν τους κατοίκους της. Οι Βιεννέζοι αρτοποιοί όμως που δούλευαν ξημερώματα για να φουρνίσουν ψωμί, αντιλήφθηκαν εγκαίρως τον εχθρό και σήμαναν συναγερμό σώζοντας τον πληθυσμό και τον τόπο τους. Για να εορταστεί η μεγαλειώδης αυτή νίκη των γαλλο-πολωνικών στρατευμάτων κατά των Οθωμανών, οι αρτοποιοί της Βιέννης είχαν την έμπνευση, να αυτοσχεδιάσουν σε ανάμνηση του γεγονότος, ένα γλύκισμα.
Του έδωσαν μάλιστα το σχήμα ημισέληνου, που ήταν το σύμβολο της οθωμανικής σημαίας, όπως άλλωστε και της σημερινής Τουρκικής Δημοκρατίας. Έτσι δημιουργήθηκε κατά τον μύθο, το γνωστό σε όλους μας κρουασάν. Το εν λόγω αρτοσκεύασμα έμελλε στο διάβα των χρόνων να κάνει μια σειρά από επιχειρηματίες ανά τον κόσμο αρκετά πλούσιους και έναν Έλληνα πάμπλουτο, ο οποίος μόλις πριν από λίγα εικοσιτετράωρα πέτυχε το κλείσιμο μιας από τις μεγαλύτερες συμφωνίες των τελευταίων ετών (mega deal όπως το αποκαλούν οι άνθρωποι της αγοράς).
Εξαγορά ύψους 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων
Ο λόγος για τον νυν αντιπρόεδρο του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών κ. Σπύρο Θεοδωρόπουλο που ξεκίνησε ως απλός υπάλληλος και έφθασε στο σημείο να διοικεί τον πολυεθνικό όμιλο Chipita που πρωταγωνιστεί στον κλάδο της παραγωγής τροφίμων έχοντας ως «δυνατό χαρτί» τα κρουασάν, και τώρα εξαγοράζεται από τον αμερικανικό κολοσσό της Mondelez International έναντι τιμήματος ύψους… 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων, υψηλότερο και αυτό που φέρεται να είχε προταθεί το 2018! Στη συμφωνία μάλιστα δεν περιλαμβάνεται η αλλαντοβιομηχανία «Νίκας» που ανήκει στον όμιλο του Έλληνα επιχειρηματία, ούτε και τη συμμετοχή που έχει η Chipita στην Ινδία, το 40% δηλαδή της κοινοπραξίας Britchip που έχει συστήσει με την Britannia Industries.
Η επιχειρηματική πορεία του κ. Θεοδωρόπουλου αποτελεί την επιτομή αυτού που οι Αγγλοσάξονες αποκαλούν «success story», μιας απόλυτα επιτυχημένης δηλαδή επαγγελματικής πορείας ενός ανθρώπου ο οποίος ξεκίνησε από το μηδέν και έγινε πάμπλουτος, χάρις στην ιδέα του να συσκευάσει τα κρουασάν.
Το ξεκίνημα από το γαλακτοπωλείο δίπλα στη λεωφόρο Αλεξάνδρας
Την έννοια της επιχειρηματικότητας τη γνώριζε από μικρός. Γεννημένος το 1957, μεγαλώνει μεταξύ Εξαρχείων, Λυκαβηττού και λεωφόρου Αλεξάνδρας, λίγα μέτρα μακριά από την οποία ο πατέρας του διατηρούσε γαλακτοπωλείο (η επιχείρηση ονομαζόταν Recor Α.Ε.), το οποίο είχε κληρονομήσει από τον παππού του μικρού ακόμη Σπύρου. Σε ηλικία μόλις 16 ετών, το 1973, «χάνει» τον πατέρα του κάτι που προφανώς στιγματίζει την ψυχή του. Αντιλαμβάνεται παράλληλα ότι αυτός θα πρέπει τώρα να αναλάβει πρόωρα τα ηνία της οικογένειας.
Η πρόσληψη ως απλού υπαλλήλου σε εταιρεία ζαχαρωδών προϊόντων
Δύο χρόνια αργότερα, μετά από επίμονο διάβασμα καταφέρνει να περάσει στο τμήμα διοίκησης επιχειρήσεων της ΑΣΣΟΕ (του σημερινού Οικονομικού Πανεπιστημίου της Αθήνας) ωστόσο για να μπορέσει να ολοκληρώσει τις σπουδές αναγκάζεται να απασχοληθεί σε διάφορες δουλειές, έχοντας αφήσει κατά μέρος το γαλακτοπωλείο που ούτως ή άλλων συνδιαχειρίζονται οι θείοι του.
Το 1981 προσλαμβάνεται ως απλός υπάλληλος στην ιταλική εταιρεία ζαχαρωδών προϊόντων και παγωτών, ονόματι Aligel. Εκεί θα μάθει τον τρόπο λειτουργίας του χώρου των τροφίμων και οι γνώσεις θα του φανούν ιδιαίτερα χρήσιμες στη μετέπειτα πορεία. Ανεβαίνει σταδιακά τα σκαλοπάτια. Πέντε χρόνια αργότερα αναλαμβάνει διευθύνων σύμβουλος στην εταιρεία παραγωγής και εμπορίας πραλίνας φουντουκιού Interia η οποία δεν κινείται μονάχα εντός της ελληνικής επικράτειας αλλά εξάγει και σημαντικές ποσότητες του εύγευστου προϊόντος της.
Από τα τρόφιμα στα ιταλικά σπίρτα που άναβαν εύκολα
Ο ίδιος πιστεύει αυτό που έλεγε και ο Αριστοτέλης Ωνάσης: «Κανείς δεν έβγαλε (σ.σ. αρκετά) χρήματα δουλεύοντας για κάποιον άλλον». Έτσι κάνει την πρώτη του σημαντική στροφή. Βρισκόμαστε στο 1986 και ο 29χρονος Σπύρος αν και έχει κατέχει ήδη μια σημαντικότατη θέση στην εταιρεία πραλίνας, αποφασίζει να αφήσει κατά μέρος την εμπορία τροφίμων και να ασχοληθεί με τις εισαγωγές σπίρτων από τη γειτονική Ιταλία.
Έχει καταργηθεί το κρατικό μονοπώλιο του συγκεκριμένου προϊόντος και θεωρούσε ότι μέσω αυτού θα μπορούσε να βάλει ο ίδιος «φωτιά» στην αγορά. Έτσι, άρχισε να εισάγει ιταλικά σπίρτα που άναβαν εύκολα. Δημιουργούσαν φλόγα όπου κι αν δοκίμαζες να τα ανάψεις, όπου κι αν τα έσερνες. Μπορούσαν να τα χρησιμοποιούν με ευκολία άπαντες. Τα κέρδη άρχισαν να αυξάνονται, ωστόσο αυτή η ευκολία στη χρήση τους τα μετέτρεπε σε παιχνίδι ακόμη και για τα μικρά παιδιά. Σχεδόν ενάμιση χρόνο μετά την εισαγωγή τους, απαγορεύονται για λόγους ασφαλείας. Ο Θεοδωρόπουλος πρέπει τώρα να στραφεί αλλού, έχοντας αποταμιεύει πλέον ένα αξιοσέβαστο κεφάλαιο.
Chipita: Μια εταιρεία μόλις 45 εργαζομένων στο Μοσχάτο
Με αυτά τα χρήματα και με τη σύναψη ενός επιχειρηματικού δανείου, αγοράζει το 1987 το 50% μιας μικρής βιοτεχνίας στο Μοσχάτο που έβγαζε γαριδάκια. Το όνομα αυτής, Chipita. Η κίνησή του θα αποδειχθεί ματ. Η εταιρεία στεγάζεται στον δεύτερο όροφο μιας πολυκατοικίας και απασχολεί 45 εργαζόμενους. Την έχουν δημιουργήσει από το 1973 οι αδελφοί Γαβαλάκη, τρεις εργολάβοι οικοδομών που έστησαν την εταιρεία σνακ σε έναν νοικιασμένο χώρο. Ο τζίρος της εκείνη την εποχή έφθανε περίπου τις 400.000 δραχμές. Διόλου ευκαταφρόνητο ποσό, αλλά στόχος του κ. Θεοδωρόπουλου είναι να κάνει πολύ μεγαλύτερη την εταιρεία επιδιώκοντας βέβαια και τη μεγιστοποίηση των κερδών. Δύο χρόνια αργότερα εξαγοράζει και το υπόλοιπο 50% της επιχείρησης.
Τότε είναι που θα σκεφθεί ότι η πώληση των κρουασάν μέσα σε συσκευασία μπορεί να δελεάσει τον καταναλωτή καθώς μπορεί να πουληθεί οπουδήποτε, από σούπερ μάρκετ μέχρι και σε περίπτερο και όχι απλώς σε έναν φούρνο ή ένα ζαχαροπλαστείο, ενώ ταυτόχρονα συντηρείται για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα όντας κλεισμένο αεροστεγώς. Κάποιοι λένε ότι είχε πρωτοσυλλάβει την ιδέα από τη δεκαετία του 1970 όταν ως φοιτητής δοκίμασε ένα κρουασάν σε κατάστημα με είδη ζαχαροπλαστικής επί της οδού Πατησίως και ξετρελάθηκε. Για να προωθήσει το σχέδιό του που σήμερα μπορεί να φαίνεται απλό και αυτονόητο αλλά για εκείνη την εποχή ήταν τολμηρό, αναζητεί επενδυτές που θα συμπράξουν μαζί του. Αρχίζει και χτυπάει πόρτες. Παραδόξως ο ένας μετά τον άλλον αρνούνται θεωρώντας ότι θα χάσουν τα λεφτά τους.
«Κρουασάν μακράς διάρκειας; Πως σου ήρθε αυτή η βλακεία;»
«Όταν ξεκινούσα το project για τα κρουασάν, είχα κάνει τα πλάνα, τα σχέδια κ.λπ. αλλά δεν είχα τα λεφτά, έκανα 14 παρουσιάσεις για να βρω το επενδυτικό σχήμα που θα με ακολουθούσε. Οι 13 δεν βρήκαν value στο project μου παρά το γεγονός ότι ήταν έμπειροι του χώρου των τροφίμων», έχει δηλώσει σε παλαιότερη συνέντευξή του. Ένας μάλιστα από τους επενδυτές φέρεται να του είπε: «Μα τι είναι αυτό το πράγμα; Κρουασάν μακράς διάρκειας; Πως σου ήρθε αυτή η βλακεία;».
Τελικά ο 14ος που δέχθηκε ήταν το Eurohellenic fund (Olayan, De Benedetti, Alpha Finance και ΤΙΤΑΝ) και αρχίζει η παραγωγή κρουασάν.
Η αγορά κατακλύζεται από κρουασάν
Το σχέδιο αποδίδει. Τα κρουασάν κατακλύζουν τη χώρα και η εταιρεία αρχίζει να εξάγει ατομικά κρουασάν, mini κρουασάν και bake rolls στην ευρωπαϊκή αγορά. Για να ενισχύσει το δίκτυο διανομής αναπτύσσει συνεργασία με την Pepsico η οποία ήταν ήδη δικτυωμένη σε περισσότερες από 25 χώρες στην Ευρώπη και την Αφρική.
Οι δουλειές πάνε από το καλό στο καλύτερο με τις πωλήσεις και τα κέρδη να αυξάνονται. To 1994 η Chipita εισάγεται στο Ελληνικό Χρηματιστήριο και τα επόμενα έτη η εταιρεία αναπτύσσει πολλά νέα προϊόντα και διεθνοποιείται με εξαγωγές σε πολλές χώρες. Κυρίως όμως με εργοστάσια σε Βουλγαρία, Ρουμανία, Πολωνία, Ρωσία, ΗΠΑ και Νιγηρία, καθώς και με συνεργασίες σε Αίγυπτο, Σαουδική Αραβία και Μεξικό. Η κεφαλαιουχική ενίσχυσή μάλιστα επιτρέπει την απόκτηση και ενός νέου ιδιόκτητου εργοστασίου στην ΒΙΠΕ (Βιομηχανική Περιοχή) της Λαμίας, αναπτύσσοντας εκεί τα νέα προϊόντα. Παράλληλα έχει ήδη εξαγοράσει την ανταγωνιστική της Κωνσταντίνος Αραμπατζής ΑΕΒΕ Αρτοζαχαροπλαστικής, την οποία μετονομάζει σε Σμάκυ Α.Ε.
Η ώρα της συγχώνευσης που δημιουργεί την Vivartia
Ο επόμενος μεγάλος σταθμός θα καταγραφεί το 2006 όταν η Chipita International Α.Β.Ε.Ε. συγχωνεύεται με τη γαλακτοβιομηχανία «Δέλτα Πρότυπος Βιομηχανία Γάλακτος Α.Ε.», την «Goody’s» και την «Γενική Τροφίμων Α.Ε.» («Μπάρμπα Στάθης»), δημιουργώντας την εταιρεία παραγωγής Vivartia, που εξαρχής γίνεται ο μεγαλύτερος όμιλος τροφίμων στην Ελλάδα. Το Vivartia αποτελεί μια σύνθεση των λέξεων «victory» (νίκη), «viva» (ζωή), «art» (τέχνη), «artia» (ισορροπία) και «ia» (άνθος). Πρώτη Σεπτεμβρίου του 2006 ο κ. Θεοδωρόπουλος αναλαμβάνει τη θέση «κλειδί» του διευθύνοντος σύμβουλος του ομίλου, ο οποίος το 2007 εξαγοράζεται από την Marfin Investment Group Α.Ε. (MIG) του αείμνηστου Ανδρέα Βγενόπουλου (αρχικά αποκτά το 34% της Vivartia και τον Δεκέμβριο του 2011 το 86%, φθάνοντας σήμερα να κατέχει πάνω από το 91%).
Επαναγοράζει τη μεγάλη του αγάπη
Από το μικρό γαλακτοπωλείο κοντά στη λεωφόρο Αλεξάνδρας ο κ. Θεοδωρόπουλος βρίσκεται πλέον στην κορυφή ενός τεράστιου ομίλου που θα μπορούσε να έχει εκατοντάδες αντίστοιχα γαλακτοπωλεία. Δεν επαναπαύεται όμως. Το μυαλό του σκέφτεται συνεχώς επιχειρηματικά την επόμενη μεγάλη κίνηση η οποία έρχεται με την αποχώρησή του από το πόσο του διευθύνοντος συμβούλου, στις 15 Απριλίου του 2010. Μέχρι να αποχωρήσει έχει ήδη αποφασίσει τι θα πράξει. Μαζί με τον σαουδαραβικό όμιλο Olayan και άλλους Έλληνες επιχειρηματίες, επαναγοράσει τη μεγάλη του αγάπη, την εταιρεία Chipita από τον όμιλο της Vivartia που διεύθυνε, καταβάλλοντας το ποσό των 400 εκατομμυρίων ευρώ, αναλαμβάνοντας παράλληλα και τα χρέη ύψους 327 εκατομμυρίων ευρώ.
Όσοι γνωρίζουν τον κ. Θεοδωρόπουλο προσωπικά κάνουν λόγο για έναν επίμονο άνθρωπο ο οποίος διαθέτει αστείρευτες ποσότητες επιμονής, υπομονής και αποφασιστικότητας που καταφέρνει ακόμη και τις ατυχίες και τα εμπόδια να τα μετατρέπει σε ευκαιρίες. Σήμερα είναι ένας από τους πιο επιτυχημένους Έλληνες επιχειρηματίες κινούμενος εν πολλοίς μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Κρίνει ότι θα πρέπει να μιλάει με πράξεις και έργα και όχι με λόγια.
Αλλεπάλληλες επενδύσεις από τον Mr. Chipita
Ο Mr. Chipita όπως τον αποκαλούν σε όλο τον κόσμο, συνεχίζει ακάθεκτος τις επενδύσεις. Έτσι, το 2011 μαζί με τους Σταύρο Νένδο (Select Αρτοσκευάσματα), Αχιλλέα Φώλια και Μιχάλη Αραμπατζή (Ελληνική Ζύμη) και Θέμη μακρή ίδρυσαν στη Δράμα την επιχείρηση «Wonderplant» και ανέπτυξαν μια μονάδα υδροπονικής καλλιέργειας ντομάτας. μια επένδυση συνολικού ύψους 200 εκατ. ευρώ. Στην συνέχεια το φθινόπωρο του 2014, μεσούσης της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων δηλαδή, εξαγοράζει τη γνωστή εταιρεία αλλαντικών «Νίκας» (που έχει ήδη μια ιστορία περίπου μισού αιώνα) σε μια διαδικασία που θα ολοκληρωθεί το 2017. Αρχές Φεβρουαρίου του 2018 αποκτά επίσης του 33% της εταιρείας «Μέγας Γύρος» από τον βασικό μέτοχο της, Γιώργο Νίκα, τον μέτοχο μειοψηφίας (23%) και διευθύνων σύμβουλο Νίκο Λούστα και από διάφορους μικρομετόχους, έναντι 7,5 εκατομμυρίων ευρώ. Παρεμπιπτόντως σήμερα, η «Μέγας Γύρος», που ιδρύθηκε το 2007, είναι η μεγαλύτερη εταιρεία σε παράγωγη γύρου στην Ευρώπη, παράγοντας ημερησίως πάνω από 30 τόνους γύρο, 200.000 σουβλάκια και 5 τόνους κρεατοσκευασμάτων.
Ουδέποτε υπήρξε εμπλοκή του επιχειρηματία Σπύρου Θεοδωρόπουλου στη μετοχική σύνθεση της Μέγας Γύρος Α.Ε. – Τι διευκρινίζει ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας κ. Νικόλαος Γ. Λούτσας
Ουδέποτε υπήρξε εμπλοκή του μεγαλοεπιχειρηματία Σπύρου Θεοδωρόπουλου στη μετοχική σύνθεση της εταιρείας Μέγα Γύρος Α.Ε., επισημαίνει ο αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εν λόγω εταιρείας Νικόλαος Γ. Λούτσας, αναφερόμενος στο δημοσίευμα υπό τον τίτλο «Το απίστευτο success story του Mr. Chipita που πούλησε τα κρουασάν στους Αμερικανούς για 2 δισεκατομμύρια δολάρια».
Όπως διευκρινίζει, διαψεύδουμε ότι υπήρξε συμφωνία το 2018 για να αποκτήσει ο κ. Θεοδωρόπουλος το 33% των μετοχών της επιχείρησης, δηλώνοντας κατηγορηματικά ότι ο συγκεκριμένος επιχειρηματίας «δεν έχει και δεν είχε ουδεμία συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας».
«Δεν πουλάω» δήλωνε λίγους μήνες πριν το big deal
Αρχές του έτους παραδεχόταν ότι σχεδόν κάθε μέρα δέχεται και από μια πρόταση εξαγοράς, «αλλά ο όμιλος Chipita δεν πωλείται». Το σωστό ήταν πως δεν πωλείται… ακόμα καθώς η τελευταία εξαγορά από της Mondelez International έρχεται να ανατρέψει την κατάσταση. Η απόκτηση της Chipita από τον αμερικανικό κολοσσό που ξεπερνά το 1,64 δισεκατομμύρια ευρώ (2 δισ. δολάρια όπως προαναφέραμε) έρχεται να προστεθεί στο μπαράζ εξαγορών του κλάδου σηματοδοτώντας μια νέα εποχή.
Η συναλλαγή τελεί υπό την έγκριση των αρχών ανταγωνισμού μιας πλειάδας χωρών στις οποίες υπάρχουν εργοστάσια και παραρτήματα, οπότε μέχρι την ολοκλήρωσή της, οι δύο εταιρείες εξακολουθούν να λειτουργούν ως διαφορετικές οντότητες. Όπως διευκρινίστηκε στη συμφωνία εξαγοράς δεν περιλαμβάνεται η εταιρεία Π.Γ. ΝΙΚΑΣ ΑΒΕΕ και τα δικαιώματα μειοψηφίας στην κοινοπραξία της Chipita στην Ινδία. Ειδικά για το κομμάτι της Britchip, της εταιρείας που προέκυψε το 2017 από το joint venture μεταξύ Chipita και της Britannia Industries στην Ινδία, εγείρεται ένα ερωτηματικό για το μέλλον της κοινοπραξίας. Σημειώνεται ότι η Britannia ελέγχει το 60% της κοινοπραξίας.
Οκτώ εργοστάσια και πάνω από 5.000 εργαζόμενοι
Αυτή τη στιγμή η Chipita κατέχει 8 ιδιόκτητα εργοστάσια με 38 γραμμές παραγωγής σε Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ρωσία, Τουρκία και πρόσφατα και στη Σλοβακία. Επίσης, διαθέτει έξι εργοστάσια που λειτουργούν μέσω στρατηγικών συνεργασιών (joint ventures) σε τέσσερις διαφορετικές χώρες, ήτοι Ινδία, Μαλαισία, Μεξικό και Σαουδική Αραβία, με συνολικά πάνω από 5.000 εργαζόμενους. Ενδεικτικό του επιχειρηματικού εκτοπίσματος που διατηρεί η Chipita στην αμερικανική αγορά, από την οποία έχει την προέλευσή της η Mondelez, είναι και το γεγονός ότι διαθέτει τα κρουασάν 7Days σε περισσότερα από 2.500 καταστήματα της Walmart, εκ των μεγαλύτερων λιανεμπορικών ομίλων διεθνώς.
Ποιος είναι ο αμερικανικός κολοσσός Mondelez
Η Mondelez με αυτή την επωνυμία και μορφή ιδρύθηκε σχετικά πρόσφατα, το έτος 2012, καιπροήλθε από τη διάσπαση της Kraft Foods, όταν η τελευταία διαχώρισε τη δραστηριότητα των σνακ από αυτή των υπόλοιπων κατηγοριών τροφίμων. Η Kraft Foods ιδρύθηκε το 1923 στο Σικάγο, εκεί όπου εδρεύει σήμερα και η Mondelez. Η εταιρεία είναι αυτή τη στιγμή ηγέτης στην παγκόσμια αγορά μπισκότων, ενώ κατέχει τη δεύτερη θέση στις κατηγορίες της σοκολάτας, της τσίχλας και της καραμέλας.
Έσοδα ύψους 26,2 δισ. δολαρίων από μπισκότα και τσίχλες
Τα έσοδά της το 2020 ανήλθαν σε 26,6 δισεκατομμύρια δολάρια και τα καθαρά κέρδη σε 3,6 δισεκατομμύρια δολάρια. Το 48% των εσόδων της το 2020 προήλθε από την κατηγορία των μπισκότων, το 31% από την κατηγορία της σοκολάτας, το 10% από τις τσίχλες και τις καραμέλες, το 7% από τυριά και άλλα και το 4% από ροφήματα. H εταιρεία, που είναι εισηγμένη στον Nasdaq, απασχολεί περίπου 79.000 εργαζομένους, ενώ διαθέτει 133 εργοστάσια σε 45 χώρες. Τα δε προϊόντα της, διατίθενται σε 150 χώρες.
Από τα πλέον γνωστά σήματά της είναι τα μπισκότα Oreo, οι σοκολάτες Toblerone, Milka, Lacta, το τυρί Philadelphia, οι τσίχλες Trident και οι καραμέλες Halls. Στην Ελλάδα ο όμιλος δραστηριοποιείται μέσω της Mondelez Hellas και έχει παρουσία από το 1988 ως Kraft Foods και ως Jacobs Suchard παλαιότερα, διαθέτοντας μεταξύ άλλων το ιστορικό εργοστάσιο σοκολάτας Παυλίδη στην οδό Πειραιώς.
Η εξαγορά της Chipita αναμένεται να ενισχύσει σημαντικά την παρουσία της Mondelez στις ταχέως αναπτυσσόμενες αγορές της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης όπου η δραστηριότητα της Chipita είναι ιδιαίτερα καλά τοποθετημένη. Παράλληλα, η Mondelez International θα χρησιμοποιήσει το δίκτυο διανομής της Chipita στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη για να ενισχύσει τη δική της διανομή.
