Το κινηματογραφικό πρόσωπο του Χριστού: Πώς τον απεικόνισαν 20 αξέχαστες ταινίες

Τα Θεία Πάθη απασχόλησαν την έβδομη τέχνη από πολύ νωρίς στην ιστορία της και ο κινηματογράφος δεν σταμάτησε ποτέ να ασχολείται με τη ζωή, τη σταύρωση και την ανάσταση του Ιησού.

Από κλασικούς ογκόλιθους στην κατηγορία των θρησκευτικών επών μέχρι και εντελώς σύγχρονες διασκευές, τα πεπραγμένα του Θεανθρώπου πάνω στη Γη αποτελούν αγαπημένη θεματική του σινεμά.

Ρόλος «καταραμένος» αλλά και «άγιος» ταυτοχρόνως, ο κινηματογραφικός Ιησούς έχει ξανά την τιμητική του τα τελευταία χρόνια, με τους τίτλους να πληθαίνουν χαρακτηριστικά. Μετράμε πια πάνω από 80 ταινίες με τα Θεία Πάθη.

Όλα ξεκίνησαν ήδη από την εποχή του βωβού σινεμά. Κατόπιν η Αγία Γραφή πήρε ένα πρόσκαιρο διαζύγιο με την έβδομη τέχνη κατά τα πρώτα χρόνια του ομιλούντος κινηματογράφου, τα ξαναβρήκαν ωστόσο σύντομα.

Για τους περισσότερους, ο Ρόμπερτ Πάουελ του τηλεοπτικού «Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ» (1977) του Τζεφιρέλι παραμένει ο απολύτως καλύτερος κινηματογραφικός Ιησούς. Ήταν τόσο πειστικός που όταν τον αντίκρισε ο δικός μας Γιώργος Βογιατζής, που υποδύθηκε τον Ιωσήφ, μονολόγησε «είδα τον Χριστό μπροστά μου»!

Και δεν ήταν ο μόνος που το ένιωσε, κάθε φορά που εμφανιζόταν ο Πάουελ στο πλατό για τα γυρίσματα όλοι έκαναν τον σταυρό τους. Και σταματούσαν κάθε βωμολοχία μπροστά του.

Η ιστορία ωστόσο του κινηματογραφικού Χριστού πηγαίνει πολύ πίσω, στις απαρχές λες της νέας τέχνης. Ο πρώτος άνθρωπος που ενσάρκωσε τον Θεάνθρωπο ήταν ο βρετανός ποιητής και ηθοποιός Ρόμπερτ Χέντερσον Μπλαντ στο «Από τη Φάτνη στον Σταυρό» του 1912. Με γυρίσματα μάλιστα στην Αίγυπτο και την Παλαιστίνη. Η ταινία απέσπασε διθυραμβικές κριτικές.

Ο δεύτερος έμελλε να είναι ο αμερικανός αστέρας του βωβού Τζορτζ Φίσερ, που υποδύθηκε τον Χριστό στον «Πολιτισμό» του 1916. Για σειρά ετών, ήταν ό,τι είναι για μας σήμερα ο Πάουελ.

Για να δούμε όμως τα γνωστότερα πρόσωπα που δάνεισαν τα χαρακτηριστικά τους στην εικόνα του Ιησού από τη Ναζαρέτ…

Χάουαρντ Γκέι – «Μισαλλοδοξία» (1916)

Ο βρετανός ηθοποιός που έκανε καριέρα στις ΗΠΑ έπαιξε και στη «Γέννηση ενός Έθνους» και στη «Μισαλλοδοξία» του Ντ.Γ. Γκρίφιθ. Το 3,5 ωρών έπος «Μισαλλοδοξία», μια από τις σημαντικότερες ταινίες του βωβού, ήταν και από τις πρώτες φορές που έβλεπε το κοινό τον Χριστό στο μεγάλο πανί.

Χ.Μπ. Γουόρνερ – «Ο Βασιλεύς των Βασιλέων» (1927)

Ο βρετανός θεατρικός και κινηματογραφικός ηθοποιός Χένρι Μπάιρον Γουόρνερ ερμήνευσε τον Ιησού στο εμβληματικό βωβό έπος του Σεσίλ ΝτεΜιλ «The King of Kings». Η ταινία ήταν η δεύτερη μεγάλη επιτυχία του διαβόητα τελειομανούς σκηνοθέτη, μετά τις «Δέκα Εντολές» του 1923.

Ρομπέρ Λε Βεγκάν – «Γολγοθάς» (1935)

Ο σημαντικός γάλλος ηθοποιός, που έπαιξε σε πάνω από 60 ταινίες, με τις περισσότερες μάλιστα να τον έχουν σε ρόλους κακού, βρήκε τη φήμη στον φοβερό και τρομερό «Γολγοθά» του μεγάλου Ζιλιέν Ντιβιβιέ. Τον Πόντιο Πιλάτο παίζει εδώ ο Ζαν Γκαμπέν.

Παρά τη διεθνή απήχησή της, η ταινία απαγορεύτηκε στην Αγγλία, με την επιτροπή να κρίνει πως «κανένα βρετανικό μάτι δεν πρέπει να τη δει». Η ερμηνεία του Λε Βεγκάν ήταν η πρώτη απεικόνιση του Ιησού στον ομιλούντα κινηματογράφο.

Τζέφρι Χάντερ – «Ο Βασιλιάς των Βασιλέων» (1961)

Ο «Χριστός σέρφερ», όπως αποκάλεσαν χαρακτηριστικά τον Τζέφρι Χάντερ κάποιοι αμερικανοί κριτικοί, μιας και ήταν ξανθός, γαλανομάτης και είχε φροντίσει να ξυρίσει ακόμα και τις μασχάλες του για τον ρόλο, παραμένει μια από τις πλέον ιδιαίτερες ενσαρκώσεις του Ιησού.

Όπως και το ίδιο το remake, αυτή τη φορά σε σκηνοθεσία του μεγάλου Νίκολας Ρέι, που έσπευσαν να χαρακτηρίσουν «μαρξιστικό Ιησού». Η ταινία πήρε ανάμεικτες κριτικές, ο κόσμος βρήκε πάντως απολαυστικό τον Χάντερ.

Ενρίκε Ιραζόκι – «Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο» (1964)

Ο πάντα αιρετικός Πιερ Πάολο Παζολίνι δεν θα μπορούσε να διαλέξει επαγγελματία ηθοποιό για τον νεορεαλιστικό Ιησού του. Βρήκε ό,τι έψαχνε στο πρόσωπο του Ενρίκε Ιραζόκι, ενός ισπανού καθηγητή λογοτεχνίας και μεγάλου σκακιστή. Ήταν μόλις 19 ετών βέβαια όταν έπαιξε τον μεγαλύτερο ρόλο της καριέρας του.

Μαξ φον Σίντοφ – «Η Ωραιότερη Ιστορία του Κόσμου» (1965)

Ο τεράστιος σουηδός ηθοποιός, με 150 ταινίες και 7 δεκαετίες καριέρας στο ευρωπαϊκό και αμερικανικό σινεμά, έγινε ιδιαιτέρως γνωστός μετά τον ρόλο του στην «Έβδομη Σφραγίδα» (1957) του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν.

Το αμερικανικό ντεμπούτο του το έκανε ωστόσο σε έναν ακόμα μεγάλο ρόλο, ερμηνεύοντας τον Ιησού Χριστό στο θρησκευτικό έπος του Τζορτζ Στίβενς «The Greatest Story Ever Told». Το φιλμ απέσπασε 5 υποψηφιότητες για Όσκαρ.

Ντόναλντ Σάδερλαντ – «Ο Τζόνι Πήρε το Όπλο του» (1970)

Ο καναδός ογκόλιθος της υποκριτικής, με καριέρα άνω των 55 ετών στο μεγάλο πανί, έχει παίξει κι αυτός τον Ιησού από τη Ναζαρέτ. Το έκανε στο αντιπολεμικό δράμα του Ντάλτον Τράμπο, που παρά την πρόσκαιρη φήμη του, ξεχάστηκε έκτοτε εντελώς.

Τεντ Νίλι – «Jesus Christ Superstar» (1973)

Ο Τεντ Νίλι ήταν πολλά πράγματα, τραγουδιστής, μουσικός, συνθέτης, παραγωγός, ηθοποιός μια φορά δεν ήταν. Γι’ αυτό και δεν έκανε ποτέ τίποτα άλλο μπροστά από τις κάμερες, εκτός από τον ρόλο φυσικά που θα του έφερνε υποψηφιότητες για σημαντικότατα βραβεία.

Ήταν το αδιαφιλονίκητο αστέρι του κορυφαίου μιούζικαλ του Νόρμαν Τζούισον, σε μουσική Άντριου Λόιντ Βέμπερ.

Κένεθ Κόλεϊ – «Ένας Προφήτης μα τι Προφήτης!» (1979)

Ο Κένεθ Κόλεϊ δεν ήταν ποτέ μέλος των Monty Python, κι όμως στη σπαρταριστή παρωδία του 1979 μοιάζει σαν ένας από αυτούς. Παρά τις αδιανόητες περιπέτειες με την παραγωγή της «βλάσφημης» ταινίας, η «Ζωή του Μπράιαν» (εναλλακτικός τίτλος) έγινε κάτι περισσότερο από επιτυχία.

Μπράιαν Ντίκον – «Jesus» (1979)

Για τις ανάγκες της θρησκευτικής ταινίας, που χρηματοδοτήθηκε από ευαγγελική οργάνωση και γυρίστηκε στις αυθεντικές τοποθεσίες, περισσότεροι από 900 ηθοποιοί πέρασαν από οντισιόν. Ο ρόλος πήγε τελικά στον Βρετανό Μπράιαν Ντίκον, που κέρδισε τις καρδιές παραγωγού και σκηνοθέτη (Πίτερ Σάικς).

Κρις Σαράντον – «The Day Christ Died» (1980)

Παρά το γεγονός ότι είναι απείρως γνωστότερος για άλλους ρόλους, ο Κρις Σαράντον έκλεψε τον ρόλο του Θεανθρώπου στην τηλεταινία του Ντέιβιντ Σέλαν Τζόουνς για τις τελευταίες 24 ώρες στη ζωή του Ιησού. Ο σεναριογράφος Τζέιμς Λι Μπάρετ είχε γράψει 15 χρόνια νωρίτερα και το «The Greatest Story Ever Told» του Τζορτζ Στίβενς.

Τζον Χαρτ – «Η Τρελή Ιστορία του Κόσμου, Μέρος Α’» (1981)

Σε έναν από τους ρόλους του που έχουν πλέον ξεχαστεί, ο ανεπανάληπτος Τζον Χαρτ ερμήνευσε έναν ανεκδιήγητο Ιησού στον κωμικό σίφουνα του Μελ Μπρουκς. Και ήταν τιτανομαχία. Ο Βρετανός έκανε τον Χριστό και ο Αμερικανός τον Μωυσή. Όσο για το «Μέρος Α’» του τίτλου, κι αυτό πλάκα ήταν, δεν σκόπευαν ποτέ να βγάλουν sequel.

Γουίλεμ Νταφό – «Ο Τελευταίος Πειρασμός» (1988)

Ο σημαντικός αμερικανός ηθοποιός ερμήνευσε τον Θεάνθρωπο στο αξέχαστο φιλμ του Μάρτιν Σκορσέζε, για το οποίο ο σεναριογράφος Πολ Σρέιντερ στράφηκε για έμπνευση στον αμφιλεγόμενο «Τελευταίο Πειρασμό» του Νίκου Καζαντζάκη. Η ταινία γυρίστηκε αποκλειστικά στο Μαρόκο.

Βίνσεντ Λαρέσκα – «Διαφθορά» (1992)

Ο αμερικανός ηθοποιός Βίνσεντ Λαρέσκα, γνωστός κυρίως από τον «Δικηγόρο του Διαβόλου» (1997), ενσάρκωσε 5 χρόνια νωρίτερα τον Ιησού στο νεονουάρ του Έιμπελ Φεράρα «Bad Lieutenant», με τον Χάρβεϊ Καιτέλ στον πρωταγωνιστικό.

Κρίστιαν Μπέιλ – «Μαρία, η Μητέρα του Ιησού» (1999)

Ο αγαπημένος βρετανός ηθοποιός υποδύθηκε τον Θεάνθρωπο στην ιδιαίτερη τηλεταινία του Κέβιν Κόνορ, η οποία αφηγείται την ιστορία του Ιησού μέσα από τα μάτια της μητέρας του.

Τζιμ Καβίζελ – «Τα Πάθη του Χριστού» (2004)

Ο γνωστός αμερικανός ηθοποιός έπαιξε τον Χριστό στην ταινία που χρηματοδότησε, έγραψε και σκηνοθέτησε ο Μελ Γκίμπσον. Είναι οι τελευταίες 12 ώρες του Ιησού ως τη Σταύρωση και σίγουρα μια από τις πλέον αμφιλεγόμενες μεταφορές του Θείου Δράματος στο σινεμά.

Μάθιου Μοντίν – «Mary» (2005)

Έγινε παγκοσμίως γνωστός ως κακός δρας Μάρτιν Μπρένερ στο «Stranger Things», ο Μοντίν είχε ωστόσο ζηλευτή καριέρα πριν από τη σειρά του Netflix. Ακόμα και τον Ιησού έχει ενσαρκώσει, στο φιλμ του Έιμπελ Φεράρα, πλάι στους Ζιλιέτ Μπινός, Φόρεστ Γουίτακερ και Μαριόν Κοτιγιάρ.

Γιούαν ΜακΓκρέγκορ – «Οι Τελευταίες Ημέρες στην Έρημο» (2015)

Ο ασίγαστος Σκοτσέζος που έμαθε όλος ο πλανήτης το 1996 από το «Trainspotting» έχει ερμηνεύσει και τον Χριστό. Το έκανε στο αμερικανικό φιλμ «Last Days in the Desert» του Ροντρίγκο Γκαρσία, μια αναπάντεχη έκπληξη που προέκυψε από το Φεστιβάλ του Σάντανς το 2015.

Χοακίν Φίνιξ – «Μαρία Μαγδαληνή» (2018)

Έχει παίξει τα πάντα, γιατί όχι και τον Ιησού; Ο οσκαρικός Χοακίν Φίνιξ έπαιξε πλάι στη Ρούνι Μάρα στη «Μαρία Μαγδαληνή» του Γκαρθ Ντέιβις, αποδεικνύοντας πως δεν υπάρχει ρόλος που να μη μπορεί να φέρει σε πέρας…

Η εξαίρεση: Κλοντ Χίτερ – «Μπεν Χουρ» (1959)

Ο πρώτος «Μπεν Χουρ» της κινηματογραφικής ιστορίας γυρίστηκε στο βωβό ακόμα 1925 και είχε για Ιησού τον ψηλό, γεροδεμένο και μουσάτο ρολίστα Κλοντ Πέιτον, γνωστό στις ΗΠΑ από τους δεύτερους ρόλους κακού που ερμήνευε με τη σέσουλα στα γουέστερν του καιρού.

Το 1959 ο κορυφαίος Γουίλιαμ Γουάιλερ γύρισε εκ νέου τον «Μπεν Χουρ» με τον Τσάρλτον Ίστον και πήρε να ενσαρκώσει τον ρόλο του Ιησού τον Κλοντ Χίτερ, που ήταν τραγουδιστής της όπερας.

Ο Χίτερ δεν αναφέρεται ποτέ στους τίτλους της ταινίας, καθώς δεν είδαμε ποτέ το πρόσωπό του. «Βασικά, ενδιαφέρονταν για τα χέρια μου. Ήθελαν δυνατά, αλλά τρυφερά χέρια», δήλωσε ο ίδιος το 1992.

Ο Χίτερ είχε στο σενάριο περισσότερο χρόνο μπροστά από την κάμερα, αλλά και μερικές ατάκες, βρετανικός νόμος της εποχής απαγόρευε ωστόσο στον Ιησού να μιλά ή να δείχνει το πρόσωπό του σε ταινίες που δεν είχε πρωταγωνιστικό ρόλο…