Η 19η Φεβρουαρίου 1959 σηματοδότησε μία από τις πιο κρίσιμες στιγμές στην ιστορία της Κύπρου. Στο Λονδίνο, οι εκπρόσωποι της Μεγάλης Βρετανίας, της Ελλάδας και της Τουρκίας υπέγραψαν τη συμφωνία που επικύρωνε τη δημιουργία της ανεξάρτητης Κυπριακής Δημοκρατίας. Ήταν το αποτέλεσμα μιας σειράς διαβουλεύσεων, με κορυφαία τη Συμφωνία της Ζυρίχης που είχε προηγηθεί.
Από τη Ζυρίχη στο Λονδίνο
Η αρχή έγινε στις 11 Φεβρουαρίου 1959, όταν ο Έλληνας πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Τούρκος ομόλογός του Αντνάν Μεντερές συναντήθηκαν στη Ζυρίχη και κατέληξαν σε μια ιστορική συμφωνία. Οι δύο χώρες δεσμεύτηκαν να δημιουργήσουν ένα ανεξάρτητο κυπριακό κράτος, αποκλείοντας τόσο την ένωση με την Ελλάδα όσο και τη διχοτόμηση. Το κείμενο της συμφωνίας περιλάμβανε τις βασικές αρχές για το σύνταγμα της Κύπρου, το οποίο θα διασφάλιζε την κοινοτική αυτονομία Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
Μετά τη Ζυρίχη, η τελική επικύρωση έγινε στο Λονδίνο, στη διάσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο Λάνκαστερ Χάους στις 17 Φεβρουαρίου. Στη συνάντηση συμμετείχαν, εκτός από τους εκπροσώπους της Ελλάδας, της Τουρκίας και της Βρετανίας, ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος ως ηγέτης των Ελληνοκυπρίων και ο Φαζίλ Κιουτσούκ, εκπρόσωπος της τουρκοκυπριακής κοινότητας.
Η συμφωνία του Λονδίνου
Η διάσκεψη ολοκληρώθηκε στις 19 Φεβρουαρίου με την επίσημη υπογραφή των πρωτοκόλλων από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, τον πρωθυπουργό της Βρετανίας Χάρολντ Μακμίλαν και τους εκπροσώπους των δύο κοινοτήτων. Ο Τούρκος πρωθυπουργός Αντνάν Μεντερές, που νοσηλευόταν λόγω αεροπορικού ατυχήματος, υπέγραψε το κείμενο στην κλινική όπου νοσηλευόταν.
Βάσει της συμφωνίας, η Κύπρος θα γινόταν ανεξάρτητη δημοκρατία, με Ελληνοκύπριο πρόεδρο και Τουρκοκύπριο αντιπρόεδρο. Η Βρετανία, ωστόσο, διατήρησε τις κυρίαρχες στρατιωτικές της βάσεις στο Ακρωτήρι και τη Δεκέλεια, διασφαλίζοντας την παρουσία της στο νησί.
Οι αντιδράσεις και η σημασία της συμφωνίας
Στην Ελλάδα, η είδηση της υπογραφής έγινε δεκτή με ενθουσιασμό. Οι εφημερίδες χαρακτήρισαν τη συμφωνία ιστορική και την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας ως λύση σε ένα πρόβλημα που βασάνιζε την περιοχή για δεκαετίες. Ωστόσο, ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος, παρόλο που συμμετείχε στη διαδικασία, διατήρησε επιφυλάξεις για συγκεκριμένες διατάξεις της συμφωνίας, ζητώντας αναθεώρηση σε ορισμένα σημεία – αίτημα που δεν έγινε δεκτό.
Η συμφωνία του Λονδίνου, αν και έθεσε τις βάσεις για την ανεξαρτησία της Κύπρου, δεν κατάφερε να αποτρέψει τις εντάσεις μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Οι εξελίξεις των επόμενων δεκαετιών υπονόησαν πως το ζήτημα της Κύπρου κάθε άλλο παρά είχε επιλυθεί οριστικά.
Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο
197: Ο αυτοκράτορας Σεπτίμιος Σεβήρος νικά τον σφετεριστή Κλαύδιο Αλβίνο στη μάχη του Λούγδουνουμ, την πιο αιματηρή μάχη μεταξύ ρωμαϊκών στρατευμάτων.
1800: Ο Ναπολέων Βοναπάρτης χρήζει τον εαυτό του Πρώτο Ύπατο της Γαλλίας.
1822: Ο πρόκριτος Ζαφειράκης Θεοδοσίου υψώνει τη σημαία της Επανάστασης στη Νάουσα, κηρύσσοντας την εξέγερση της πόλης κατά της Οθωμανικής κυριαρχίας.
1878: Ο Αμερικανός εφευρέτης, Τόμας Έντισον, λαμβάνει δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για τον φωνόγραφο, τον οποίο ονομάζει «Ομιλούσα Μηχανή».
1936: Ο αρχηγός των Φιλελευθέρων, Θεμιστοκλής Σοφούλης, και ο ηγέτης της κοινοβουλευτικής ομάδας του Παλλαϊκού Μετώπου, Στυλιανός Σκλάβαινας, υπογράφουν μυστικό σύμφωνο, με το οποίο το Παλλαϊκό Μέτωπο δεσμεύεται να υποστηρίξει τον Σοφούλη κατά την εκλογή προέδρου της Βουλής, ενώ οι Φιλελεύθεροι με τη σειρά τους να καταργήσουν το Ιδιώνυμο, την υπηρεσία κρατικής ασφαλείας, και να αμνηστεύσουν ηγετικά στελέχη του ΚΚΕ (Σύμφωνο Σοφούλη-Σκλάβαινα).
1947: Αποφασίζεται από την κυβέρνηση Μαξίμου η ίδρυση του στρατοπέδου πολιτικών κρατουμένων στη Μακρόνησο, κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου.
1956: Εκλογές στην Ελλάδα, όπου για πρώτη φορά ψηφίζουν οι Ελληνίδες. Επικρατεί η ΕΡΕ του Κωνσταντίνου Καραμανλή, λόγω του «τριφασικού» εκλογικού συστήματος.
1959: Υπογράφεται στο Λονδίνο, μεταξύ της Μεγάλης Βρετανίας, της Ελλάδας και της Τουρκίας η συμφωνία για την Κύπρο, με την οποία ιδρύεται ανεξάρτητη Κυπριακή Δημοκρατία, με Ελληνοκύπριο πρόεδρο και Τουρκοκύπριο αντιπρόεδρο.
1962: Πέθανε ο Γεώργιος Παπανικολάου, γιατρός, ερευνητής και δημιουργός του τεστ παπ. Σήμερα το τεστ Παπανικολάου χρησιμοποιείται παγκοσμίως για την διάγνωση του καρκίνου της μήτρας, επί της προκαρκινικής δυσπλασίας και άλλων κυτταρολογικών ασθενειών του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος.
1978: Μακελειό στο αεροδρόμιο της Λάρνακας. Αιγύπτιοι κομάντος επεμβαίνουν χωρίς την άδεια των κυπριακών αρχών για να σώσουν 12 Αιγύπτιους ομήρους, που κρατούν δύο Άραβες τρομοκράτες σε ένα αεροπλάνο των Κυπριακών Αερογραμμών. Η Εθνική Φρουρά και η Αστυνομία σκοτώνουν 15 από τους κομάντος και καταστρέφουν το C-130 που τους μεταφέρει.
1991: Χιόνι πέφτει στην έρημο Σαχάρα, για πρώτη φορά μετά από 30 χρόνια.
Γεννήσεις
1473 – Μικολάι Κόπερνικ (Νικόλαος Κοπέρνικος), πολωνός αστρονόμος και μαθηματικός, θεμελιωτής του ηλιοκεντρικού μοντέλου, που ανέτρεψε την γεωκεντρική θεωρία και άλλαξε την επιστημονική σκέψη
1809 – Παύλος Μαρία Βοναπάρτης, ανιψιός του Ναπολέοντα, που ήρθε στην Ελλάδα για να πολεμήσει στην Επανάσταση, αλλά τραυματίστηκε σοβαρά από ατύχημα και πέθανε, προκαλώντας γενική θλίψη στους Έλληνες αγωνιστές
1954 – Σόκρατες (Μπραζιλέιρο Σαμπάιο ντε Σούζα Βιέιρα ντε Ολιβέιρα), βραζιλιάνος ποδοσφαιριστής, ένας από τους πιο εμβληματικούς παίκτες της Βραζιλίας, γνωστός για τη φινέτσα, την τεχνική του και την ηγετική του παρουσία
1967 – Μπενίσιο ντελ Τόρο, πορτορικανός ηθοποιός, βραβευμένος με Όσκαρ για την ερμηνεία του στο «Traffic», με συμμετοχές σε ταινίες όπως «The Usual Suspects» και «Sicario»
2004 – Μίλι Μπόμπι Μπράουν, βρετανή ηθοποιός, που έγινε γνωστή μέσα από τον ρόλο της ως Eleven στη δημοφιλή σειρά «Stranger Things»
Θάνατοι
1880 – Κωνσταντίνος Μπρουμίδης, έλληνας ζωγράφος, γνωστός για τις τοιχογραφίες του στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ, όπου δημιούργησε τον εμβληματικό θόλο με την «Αποθέωση του Ουάσινγκτον» (Γεν. 26/7/1805)
1962 – Γεώργιος Παπανικολάου, έλληνας γιατρός και ερευνητής, εφευρέτης του τεστ Παπ, το οποίο έφερε επανάσταση στην προληπτική ιατρική και συνέβαλε στη μείωση της θνησιμότητας από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας (Γεν. 13/5/1883)
2016 – Ουμπέρτο Έκο, ιταλός συγγραφέας, σημειολόγος και πανεπιστημιακός, δημιουργός του εμβληματικού μυθιστορήματος «Το όνομα του Ρόδου» και βαθύς μελετητής της φιλοσοφίας και της ιστορίας (Γεν. 5/1/1932)
2019 – Καρλ Λάγκερφελντ, Γερμανός σχεδιαστής μόδας
Γιορτάζουν
Φιλόθεος, Φιλοθέη, Φιλοθέα, Φιλοθεούλα
