Ποιος είναι ο εξαφανισμένος ηγέτης της Χαμάς, Γιαχία Σινουάρ – Ο «χασάπης του Χαν Γιουνίς» που σκότωνε ανθρώπους «με τα ίδια του τα χέρια»

Ο Γιαχία Σινουάρ έχει εξαφανιστεί. Είναι κάτι που δεν προκαλεί έκπληξη, ενώ χιλιάδες ισραηλινοί στρατιώτες, υποστηριζόμενοι από μη επανδρωμένα αεροσκάφη, ηλεκτρονικές συσκευές υποκλοπής και πληροφοριοδότες, προσπαθούν να ανακαλύψουν πού βρίσκεται. Ο Σινουάρ, ο οποίος έχει χαρακτηριστικά κατάλευκα μαλλιά και κατάμαυρα φρύδια, είναι ο ηγέτης της πολιτικής πτέρυγας της Χαμάς στη Γάζα και ένας από τους πλέον καταζητούμενους άνδρες του Ισραήλ.

Τον θεωρεί υπεύθυνο μαζί με άλλους για την επιδρομή της 7ης Οκτωβρίου στο νότιο Ισραήλ, κατά την οποία σκοτώθηκαν περίπου 1.200 άνθρωποι και απήχθησαν περισσότεροι από 200 άλλοι. «Αυτή η αποτρόπαια επίθεση αποφασίστηκε από τον Γιαχία Σινουάρ», δήλωσε ο αρχηγός του επιτελείου των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων (IDF), Herzi Halevi. «Ως εκ τούτου, αυτός και όλοι όσοι βρίσκονται κάτω από αυτόν είναι ζωντανοί νεκροί». Αυτό αφορά και τον Μοχάμεντ Ντέιφ, τον άφαντο ηγέτη της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς, των Ταξιαρχιών Izzedine al-Qassam.

Ο Χιου Λόβατ, ανώτερος συνεργάτης πολιτικής στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων (ECFR), πιστεύει ότι ο Ντέιφ ήταν ο εγκέφαλος πίσω από τον σχεδιασμό της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου, επειδή ήταν μια στρατιωτική επιχείρηση, αλλά ο Σινουάρ «πιθανότατα θα ήταν μέρος της ομάδας που τη σχεδίασε και την επηρέασε».

Το Ισραήλ πιστεύει ότι ο Σινουάρ, ο οποίος είναι ουσιαστικά δεύτερος στην ιεραρχία μετά τον ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, είναι κάπου κάτω από το έδαφος, κρυμμένος σε σήραγγες κάτω από τη Γάζα με τους σωματοφύλακές του, χωρίς να επικοινωνεί με κανέναν από φόβο ότι το σήμα του θα εντοπιστεί.

Η ζωή του και οι συλλήψεις

Ο 61χρονος Σινουάρ, ευρύτερα γνωστός ως Αμπού Ιμπραχήμ, γεννήθηκε στον προσφυγικό καταυλισμό Χαν Γιουνίς στο νότιο άκρο της Λωρίδας της Γάζας. Οι γονείς του κατάγονταν από την Ασκελόν, αλλά έγιναν πρόσφυγες μετά από αυτό που οι Παλαιστίνιοι αποκαλούν «al-Naqba» (η Καταστροφή) – τον μαζικό εκτοπισμό των Παλαιστινίων από τις πατρογονικές τους εστίες στην Παλαιστίνη κατά τον πόλεμο που ακολούθησε την ίδρυση του Ισραήλ το 1948.

Πήγε σχολείο στο Χαν Γιουνίς και στη συνέχεια αποφοίτησε με πτυχίο στην αραβική γλώσσα από το Ισλαμικό Πανεπιστήμιο της Γάζας. Εκείνη την εποχή, το Χαν Γιουνίς ήταν ένα «προπύργιο» υποστήριξης της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, λέει ο Ehud Yaari, συνεργάτης του Ινστιτούτου Πολιτικής της Ουάσιγκτον για την Εγγύς Ανατολή, ο οποίος πήρε συνέντευξη από τον Σινουάρ στη φυλακή τέσσερις φορές.

Η ισλαμιστική ομάδα «ήταν ένα μαζικό κίνημα για τους νέους που πήγαιναν στα τζαμιά μέσα στη φτώχεια του προσφυγικού καταυλισμού», εξηγεί ο Yaari. Αργότερα θα αποκτούσε παρόμοια σημασία και για τη Χαμάς.

Ο Σινουάρ συνελήφθη για πρώτη φορά από το Ισραήλ το 1982, σε ηλικία 19 ετών, για «ισλαμικές δραστηριότητες» και στη συνέχεια συνελήφθη ξανά το 1985. Περίπου εκείνη την εποχή κέρδισε την εμπιστοσύνη του ιδρυτή της Χαμάς, του σεΐχη Αχμέντ Γιασίν, γράφει το βρετανικό BBC.

«Οι δύο τους ήρθαν πολύ, πολύ κοντά», λέει ο Kobi Michael, ανώτερος ερευνητής στο Ινστιτούτο Μελετών Εθνικής Ασφάλειας στο Τελ Αβίβ. Αυτή η σχέση με τον πνευματικό ηγέτη της οργάνωσης θα έδινε αργότερα στον Σινουάρ ένα «φωτοστέφανο» μέσα στο κίνημα, προσθέτει.

Δύο χρόνια μετά την ίδρυση της Χαμάς, το 1987, δημιούργησε την οργάνωση εσωτερικής ασφάλειας της ομάδας «al-Majd». Ήταν ακόμη μόλις 25 ετών. Η «al-Majd» έγινε διαβόητη για την τιμωρία όσων κατηγορούνταν για τα λεγόμενα αδικήματα ηθικής. Σύμφωνα με τον Kobi Michael, στοχοποιούσε καταστήματα που διέθεταν «σεξουαλικά βίντεο».

Ο Ehud Yaari λέει ότι ήταν υπεύθυνος για πολυάριθμες «βάναυσες δολοφονίες» ανθρώπων, που ήταν ύποπτοι για συνεργασία με το Ισραήλ. «Ορισμένοι από αυτούς έφυγαν από τα ίδια του τα χέρια και ήταν περήφανος, μιλώντας γι’ αυτό σε μένα και σε άλλους».

Σύμφωνα με ισραηλινούς αξιωματούχους, αργότερα ομολόγησε ότι τιμώρησε έναν ύποπτο πληροφοριοδότη βάζοντας τον αδελφό του να τον θάψει ζωντανό, ενώ τελείωσε τη δουλειά χρησιμοποιώντας ένα κουτάλι αντί για φτυάρι!

«Είναι το είδος του ανθρώπου που μπορεί να συγκεντρώσει γύρω του οπαδούς, θαυμαστές και ταυτόχρονα πολλούς που απλά τον φοβούνται και δεν θέλουν να ξεκινήσουν καυγάδες μαζί του», λέει ο Yaari.

Το 1988, ο Σινουάρ φέρεται να σχεδίασε την απαγωγή και τη δολοφονία δύο Ισραηλινών στρατιωτών. Συνελήφθη την ίδια χρονιά, καταδικάστηκε από το Ισραήλ για τη δολοφονία 12 Παλαιστινίων και του επιβλήθηκαν τέσσερις φορές ισόβια.
Πέρασε μεγάλο μέρος της ενήλικης ζωής του – πάνω από 22 χρόνια – σε ισραηλινές φυλακές, από το 1988 έως το 2011. Ο χρόνος του εκεί, μέρος του οποίου ήταν σε απομόνωση, φαίνεται ότι τον ριζοσπαστικοποίησε ακόμη περισσότερο.

Μια αξιολόγηση της ισραηλινής κυβέρνησης για τον Σινουάρ κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του περιέγραφε τον χαρακτήρα του ως «σκληρό, εξουσιαστικό, με επιρροή και με ασυνήθιστες ικανότητες αντοχής, πανούργο και χειριστικό, ικανοποιημένο με λίγα… Διατηρεί μυστικά ακόμη και μέσα στη φυλακή, που του εκμυστηρεύονται άλλοι κρατούμενοι… Έχει την ικανότητα να παρασύρει πλήθη».

Η εκτίμηση του Yaari για τον Σινουάρ, που σχηματίστηκε κατά τη διάρκεια των συναντήσεων που είχαν, ήταν ότι είναι ψυχοπαθής. «Αλλά το να πούμε για τον Σινουάρ ότι “είναι ψυχοπαθής, τελεία και παύλα”, θα ήταν λάθος» λέει. «Είναι», σημειώνει ο Yaari, «εξαιρετικά πονηρός, πανούργος – ένας τύπος που ξέρει να “ενεργοποιεί” και να “απενεργοποιεί” ένα είδος προσωπικής γοητείας».

Όταν ο Σινουάρ του έλεγε ότι το Ισραήλ πρέπει να καταστραφεί και επέμενε ότι δεν υπάρχει θέση για τους Εβραίους στην Παλαιστίνη, αστειευόταν, λέγοντας: «Ίσως κάνουμε μια εξαίρεση για σένα».

Κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του, ο Σινουάρ μιλούσε άπταιστα εβραϊκά, διαβάζοντας ισραηλινές εφημερίδες.

Ο Σινουάρ απελευθερώθηκε το 2011 στο πλαίσιο μιας συμφωνίας για την απελευθέρωση 1.027 Παλαιστινίων και Ισραηλινών Αράβων κρατουμένων με αντάλλαγμα ενός μόνο Ισραηλινού ομήρου, τον στρατιώτη των IDF Γκιλάντ Σαλίτ.

«Όταν επέστρεψε στη Γάζα, έγινε αμέσως αποδεκτός ως ηγέτης», λέει ο Michael. Μεγάλο μέρος αυτού είχε να κάνει με το κύρος του ως ιδρυτικό μέλος της Χαμάς, που είχε θυσιάσει τόσα χρόνια από τη ζωή του στις ισραηλινές φυλακές. Αλλά επίσης, «ο κόσμος απλά τον φοβόταν – πρόκειται για ένα άτομο που δολοφόνησε ανθρώπους με τα χέρια του», λέει ο Michael. «Ήταν πολύ βίαιος, επιθετικός και χαρισματικός ταυτόχρονα». «Δεν είναι ρήτορας», λέει ο Yaari. «Όταν μιλάει στο κοινό, είναι σαν μέλος της Μαφίας».

Ο Yaari προσθέτει ότι αμέσως μετά την έξοδό του από τη φυλακή, ο Σινουάρ σύναψε επίσης συμμαχία με τις Ταξιαρχίες Izzedine al-Qassam και τον επικεφαλής του επιτελείου Marwan Issa. Το 2013 εξελέγη μέλος του Πολιτικού Γραφείου της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, πριν γίνει επικεφαλής του, το 2017.

Η φήμη του Σινουάρ για την αδίστακτη και βίαιη συμπεριφορά του του χάρισε το παρατσούκλι «Ο Χασάπης του Χαν Γιουνίς». Ωστόσο, έχει επίσης δείξει περιόδους πραγματισμού, υποστηρίζοντας προσωρινές εκεχειρίες με το Ισραήλ, ανταλλαγές κρατουμένων και συμφιλίωση με την Παλαιστινιακή Αρχή. Επικρίθηκε μάλιστα από ορισμένους αντιπάλους του ως υπερβολικά μετριοπαθής, λέει ο Michael.

Η σχέση με το Ιράν

Πολλοί στο Ισραήλ πιστεύουν ότι ήταν μοιραίο λάθος να αφεθεί ελεύθερος ο Σινουάρ στο πλαίσιο της ανταλλαγής κρατουμένων. Αναλυτές τον αποκαλούν πρόσωπο-κλειδί που συνδέει το πολιτικό γραφείο της Χαμάς με την ένοπλη πτέρυγά της, τις Ταξιαρχίες Izzedine al-Qassam, οι οποίες ηγήθηκαν των επιθέσεων της 7ης Οκτωβρίου στο νότιο Ισραήλ.

Στις 14 Οκτωβρίου, εκπρόσωπος του ισραηλινού στρατού, ο αντισυνταγματάρχης Richard Hecht αποκάλεσε τον Σινουάρ «το πρόσωπο του κακού». «Αυτός ο άνθρωπος και ολόκληρη η ομάδα του βρίσκονται στο στόχαστρό μας. Θα τον πιάσουμε αυτόν τον άνθρωπο».

Ο Σινουάρ βρίσκεται κοντά στο Ιράν, σημειώνει το BBC. Μοιράζονται τον στόχο να «τελειώσουν» το κράτος του Ισραήλ και να «απελευθερώσουν» την Ιερουσαλήμ από την ισραηλινή κατοχή. Το Ιράν χρηματοδοτεί, εκπαιδεύει και εξοπλίζει τη Χαμάς, βοηθώντας την να αναπτύξει τις στρατιωτικές της δυνατότητες και να συγκεντρώσει ένα οπλοστάσιο χιλιάδων ρουκετών, τις οποίες χρησιμοποιεί για να στοχεύει ισραηλινές πόλεις.

Ίσως το μεγαλύτερο ερώτημα παραμένει το εξής, σημειώνει το BBC, κλείνοντας το αφιέρωμά του: Τι θα συμβεί στη Γάζα όταν το Ισραήλ τερματίσει τη στρατιωτική εκστρατεία του για την εξάλειψη της Χαμάς και ποιος θα είναι τελικά υπεύθυνος; Και μπορούν να αποτρέψουν το ενδεχόμενο να γίνει και πάλι ορμητήριο επιθέσεων κατά του Ισραήλ, οδηγώντας στη συνέχεια στα μαζικά αντίποινα και στις καταστροφές που βλέπουμε να εκτυλίσσονται σήμερα;