Ένα από τα πιο γνωστά αρχιτεκτονικά γραφεία στον κόσμο σχεδιάζει ένα νέο metaverse – μια εικονική πόλη που ελπίζει να εξελιχθεί σε μια ελευθεριακή ουτοπία. Η Zaha Hadid Architects (ZHA) αποκάλυψε τα renderings του «κυβερνο-αστικού» metaverse Liberland, μιας μικρής εικονικής πόλης φτιαγμένης από φουτουριστικά, καμπυλωτά κτίρια στο αρχιτεκτονικό στυλ που έκανε διάσημο το γραφείο της αείμνηστης αρχιτέκτονος.
Όταν ολοκληρωθεί, θα προσφέρει στους χρήστες τη δυνατότητα να διασχίζουν τον κόμβο ως avatar, και θα διαθέτει δημαρχείο, συνεργατικούς χώρους εργασίας, καταστήματα, θερμοκοιτίδες επιχειρήσεων και μια γκαλερί για εκθέσεις τέχνης NFT. Η κοινότητα που ευελπιστεί να καλλιεργήσει θα εστιάζει στην αυτοδιοίκηση καθώς και σε λιγότερους κανόνες και κανονισμούς, εξηγεί το CNN.
Ποια είναι και πού βρίσκεται η Liberland
Τα ιδανικά αυτά βασίζονται στη λεγόμενη Ελεύθερη Δημοκρατία της Φιλελεύθερης Χώρας, ένα μικροεθνικό κράτος που ιδρύθηκε από τον Τσέχο πολιτικό Vit Jedlicka το 2015 με στόχο την εφαρμογή των ελευθεριακών αξιών της μικρής κυβέρνησης. Σφηνωμένη ανάμεσα στη Σερβία και την Κροατία, η περιοχή των 2,7 μιλίων, η οποία είναι μεγαλύτερη από το Βατικανό και το Μονακό, είναι μια αμφισβητούμενη γη και δεν διεκδικείται από καμία χώρα.
Από την ίδρυσή της, κανείς δεν έχει μετακομίσει στη Liberland, η οποία δεν διαθέτει καμία υποδομή, ούτε έχει αρχίσει να κατασκευάζεται σοβαρά. Όμως έχει 7.000 εγκεκριμένους κατοίκους και 700.000 αιτήσεις, σύμφωνα με τον Jedlicka και όσα ανέφερε ο ίδιος στο CNN. Το μικροκράτος έχει, επίσης, εθνική σημαία, ύμνο και νόμισμα -το κρυπτονόμισμα Liberland merit.
Την εποχή της ίδρυσής του, τόσο η Σερβία όσο και η Κροατία απέρριψαν το micronation σε δηλώσεις τους στο CNN, με το σερβικό υπουργείο Εξωτερικών να λέει ότι το θεωρούν «μια επιπόλαιη πράξη που δεν χρειάζεται περαιτέρω σχόλια». Η Liberland δεν έχει αναγνωριστεί από κανένα άλλο κράτος.
Τώρα όμως το μικροεθνικό κράτος ελπίζει να διεκδικήσει την παρουσία του στον εικονικό κόσμο. Τα metaverses, τα οποία συχνά κατασκευάζονται με τη χρήση της τεχνολογίας blockchain, είναι ένας ιδανικός χώρος για να ευδοκιμήσουν τα ιδεώδη του λιμπερταριανισμού, σύμφωνα με τον κύριο αρχιτέκτονα του ZHA, Patrik Schumacher, λόγω των κοινών στόχων της πολιτικής φιλοσοφίας για αποκέντρωση και αυτονομία. Ο ίδιος ενδιαφέρεται για το Liberland από τότε που ιδρύθηκε το 2015 και αμέσως μετά παρακολούθησε το πρώτο του συνέδριο.
«Είναι μια πολύ ζωντανή σκηνή συνεισφερόντων… πολλοί επιχειρηματίες πληροφορικής, κρυπτογράφησης και τεχνολογίας που βρίσκουν τον κόσμο πολύ περιοριστικό», περιέγραψε.
Ελευθερία στην αρχιτεκτονική
Αν και πολλές έννοιες του metaverse έχουν γεννηθεί από την αισθητική των βιντεοπαιχνιδιών -η ιδέα του Mark Zuckerberg για ένα metaverse, για παράδειγμα, μοιάζει με το σχεδιασμό του avatar του Nintendo Wii -η ψηφιακή αρχιτεκτονική της Liberland έχει σκοπό να είναι πιο γειωμένη στην πραγματικότητα. Τα κτίρια, αν και υπερ-φουτουριστικά, μοιάζουν με τη γυαλιστερή εμφάνιση τυπικών αρχιτεκτονικών απεικονίσεων. Αλλά κατασκευάστηκαν με παραμετρικό σχεδιασμό -μια μέθοδος που χρησιμοποιεί αλγόριθμους για τη δημιουργία πολύπλοκων μορφών.
«Πιστεύω ότι το metaverse δεν είναι ένας φανταστικός κόσμος. Δεν είναι ένα βιντεοπαιχνίδι», δήλωσε ο Schumacher. «Η αρχιτεκτονική του Liberland metaverse είναι ασυνήθιστη και μοναδική, αλλά ταυτόχρονα είναι ρεαλιστική σε σχέση με τα είδη της αρχιτεκτονικής που έχουμε ήδη κατασκευάσει και που θα έρθουν».
Ωστόσο, πρόσθεσε, υπάρχει μεγαλύτερη ελευθερία στον εικονικό σχεδιασμό. Οι απεικονίσεις δείχνουν την ικανότητα του γραφείου να διευρύνει τα όρια του τι θα μπορούσε να επιτύχει με φυσικά κτίρια, από αδύνατα χαρακτηριστικά όπως αιωρούμενες στέγες, μέχρι τεράστιους εσωτερικούς χώρους που δεν χρειάζεται να συνυπολογίσουν ζητήματα όπως η ενεργειακή απόδοση.
Ο Schumacher είναι, επίσης, ενθουσιασμένος με τη δυνατότητα προσαρμοστικών περιβαλλόντων, με χώρους όπως τα αμφιθέατρα που μπορούν να επεκταθούν ανάλογα με τον αριθμό των χρηστών που βρίσκονται σε αυτά.
Το metaverse παραπέμπει άμεσα στον πραγματικό κόσμο, μιμούμενο τα ίδια σύνορα της Ελεύθερης Δημοκρατίας της Liberland. Ένα από τα κύρια σημεία έλξης του έργου θα είναι το σύστημα εικονικής και φυσικής ιδιοκτησίας γης, με τους ψηφιακούς ενδιαφερόμενους να κατέχουν, επίσης, ένα μέρος του εδάφους. «Αλλά αυτές οι λεπτομέρειες ακόμη διευθετούνται», εξηγεί ο Schumacher.
«Μπορεί να είναι ένα ποσοστό, μπορεί να είναι ένα συγκεκριμένο κομμάτι γης -δεν το έχουμε επεξεργαστεί πλήρως», είπε. «Αλλά μας αρέσει αυτή η ενσωμάτωση της εικονικής και της πραγματικής γης. Και αυτή είναι μία από τις βασικές προϋποθέσεις του έργου».
Ελευθεριακές τάσεις
Πώς θα διαφέρει, όμως, ένα ελευθεριακό metaverse από άλλα metaverse περιβάλλοντα; «Αυτό θα είναι ένα συναρπαστικό ερώτημα», δήλωσε ο Schumacher.
Αν και η ψηφιακή υποδομή και οι πολιτικές της βρίσκονται ακόμη στα σκαριά, περιγράφει έναν ψηφιακό χώρο με διαφορετικές περιοχές, όπου «ορισμένες ζώνες οι οποίες θα είναι ελεύθερες από συλλογικές ρυθμίσεις» -αν και οι χρήστες θα εξακολουθούν να υπόκεινται στους νόμους των χωρών τους.
Αλλά ενώ πολλά διαδικτυακά φόρουμ και εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης έπρεπε να παλέψουν με το πόσο να μετριάσουν τους χρήστες τους, με ιστότοπους όπως το Reddit να πρέπει να απομακρυνθούν από τα ιδανικά της απεριόριστης ελευθερίας του λόγου καθώς η βάση χρηστών τους διογκωνόταν, η Liberland θα ξεκινήσει ως ένας αποκλειστικός χώρος και θα επεκταθεί αργά, προκειμένου να κρατήσει την κοινότητά της υπό έλεγχο. Ο Jedlicka επιβεβαίωσε ότι οι πολίτες και οι κάτοικοι της Liberland θα έχουν την πρώτη πρόσβαση.
Ο Schumacher είναι αισιόδοξος για το ότι το metaverse της Liberland θα παραμείνει ένας ψηφιακός χώρος που δεν θα περιορίζεται από κανόνες. «Αν ξεκινήσετε με ένα καθαρό περιβάλλον και… δεν πετάτε σκουπίδια, αυτό μπορεί να διατηρηθεί χωρίς πολλή αστυνόμευση», δήλωσε.
Αν και δεν είναι ακόμη σαφές αν ο θόρυβος γύρω από τις metaverses θα μεταφραστεί σε μαζική υιοθέτηση, ο Schumacher είναι προσηλωμένος στο όραμα. Η εταιρεία έκανε το ντεμπούτο της σε έναν εικονικό εκθεσιακό χώρο με τον καλλιτέχνη Kenny Schachter κατά τη διάρκεια της Art Basel το 2021 και έχει στα σκαριά άλλο ένα μη ανακοινώσιμο έργο metaverse. Ο Schumacher πιστεύει ότι όλα τα ιδρύματα στο μέλλον θα διαθέτουν τόσο φυσικούς όσο και ψηφιακούς χώρους, με καταλύτη την ανάγκη να είναι περισσότερο online κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
«Νομίζω ότι αυτοί οι υβριδικοί (και) χώροι μικτής πραγματικότητας θα είναι πολύ σημαντικοί σε κάθε χώρο εργασίας», δήλωσε. «Νομίζω ότι θα είναι απολύτως διαδεδομένοι».
