Δεν είναι όλα τα χαμόγελα ίδια. Κάποια κρύβουν πόνο, θλίψη και κακοποίηση. Αποτελούν τη μάσκα που «φορούν» όσοι έπεσαν θύματα κακής μεταχείρισης, βίας, εκφοβισμού. Αποτελούν την «κρυψώνα» ανθρώπων που ενώ υπέφεραν δεν μίλησαν γιατί φοβήθηκαν πως θα στιγματιστούν ή πως δεν θα τους πιστέψουν. Υπάρχουν όμως και άλλα χαμόγελα. Εκείνα που αποτυπώνουν τη δύναμη όσων τόλμησαν να ανοίξουν το στόμα τους και να μιλήσουν ανοιχτά. Να πουν «MeToo» και να αποκαλύψουν τη δική τους ιστορία, δείχνοντας πως η ντροπή αποτελεί πλέον παρελθόν.
Ναι μπορεί να στο ζούμε στο 2021 αλλά μερικά πράγματα μας θυμίζουν άλλες εποχές… Η κακοποίηση σεξουαλική και ψυχολογική, η βία λεκτική και σωματική, οι παρενοχλήσεις και ο εκφοβισμός αντί σιγά σιγά σαν φαινόμενα να γίνονται ολοένα και λιγότερα… αυξάνονται.
Η αποκάλυψη της Σοφίας Μπεκατώρου και οι καταγγελίες που ακολούθησαν στη συνέχεια από ανθρώπους του θεάματος φέρνουν μια ελπίδα. Μια αισιοδοξία πως όσο τα στόματα ανοίγουν και οι κακές συμπεριφορές αποκαλύπτονται θα καταφέρουν να εξαλειφθούν.
«Η κακοποίηση ενός ανθρώπου σε όλες τις μορφές είναι ένα πολύ συχνό φαινόμενο και ειδικά αυτές τις μέρες γίνεται μεγάλη αναφορά στο θέμα τόσο στοv χώρο του αθλητισμού όσο και στο χώρου του θεάματος αλλά και της κοινωνίας γενικότερα. Η συχνότητα του φαινομένου δεν μπορεί να γίνει γνωστή καθώς ο κοινωνικός στιγματισμός, η ντροπή και η ενοχή αποτρέπουν τη γνωστοποίησή του. Αφορά τόσο στα παιδιά, όσο και τα ενήλικα άτομα. Οι μορφές που μπορεί να πάρει είναι: ψυχολογική – συναισθηματική, λεκτική, σωματική και σεξουαλική» εξηγεί μιλώντας στο newsbeast.gr η ψυχοθεραπεύτρια και σύμβουλος ψυχικής υγείας, Μαρία Κολοκυθά.
Ο φόβος που κρατάει στο στόμα ερμητικά κλειστό
Υπάρχουν αρκετά περιστατικά όπου τα θύματα δεν αναφέρουν τον εξαναγκασμό στον οποίο έχουν υποκύψει λόγω φόβου.
«Τις περισσότερες φορές τα θύματα είναι γυναίκες και αντιμετωπίζονται με δυσπιστία ακόμη και στις μέρες μας. Δεν είναι λίγες οι φορές που κατηγορούνται από την κοινωνία, αλλά ακόμη και οι ίδιες, πολλές φορές, θεωρούν τον εαυτού τους υπεύθυνο για ό,τι υπέστησαν» εξηγεί η Μαρία Κολοκυθά.
«Η ”κακομεταχείριση” μπορεί να εκδηλώνεται με εκβιασμό, εκφοβισμό, παραμέληση και εκμετάλλευση. Εκδηλώνεται όμως και με πράξεις που εκφράζουν βία, ταπείνωση, σαρκασμό, ειρωνεία και παραβίαση ατομικών δικαιωμάτων» αναφέρει και εστιάζοντας στα θύματα τονίζει «νιώθουν ντροπή, βιώνουν υπερβολικό άγχος και φοβούνται την αποτυχία, την περιφρόνηση και την απομόνωση, γι’ αυτό το λόγο αποφεύγουν κάθε είδους συζήτηση για το συγκεκριμένο θέμα».
Τι αισθάνονται τα θύματα και οι φάσεις που περνούν
Τα άτομα που έχουν υποστεί οποιαδήποτε μορφή κακοποίησης διακατέχονται κυρίως από δύο συναισθήματα τόσο κοντινά και συγχρόνως τόσο διαφορετικά, την ενοχή και την ντροπή και υφίστανται σοβαρό ψυχικό τραυματισμό.
Μετά την εμπειρία αυτής της πράξης όπως επισημαίνει η ψυχοθεραπεύτρια και σύμβουλος ψυχικής υγείας, Μαρία Κολοκυθά περνούν από τρεις φάσεις:
- Πρώτη φάση: Υπάρχει έντονη συναισθηματική και ψυχική αναστάτωση. Τα θύματα κρατούν μυστικό τον βιασμό και νιώθουν θλίψη και αγωνία.
- Δεύτερη φάση: Τα θύματα προσπαθούν να το ξεχάσουν και να το ξεπεράσουν, δικαιολογώντας την πράξη του δράστη και ενοχοποιώντας τους εαυτούς τους.
- Τρίτη φάση: Αισθάνονται κατάθλιψη και την ανάγκη να μιλήσουν σε κάποιον. Τις περισσότερες φορές, παύουν να δικαιολογούν τον δράστη.
«Αυτή η τραυματική εμπειρία επηρεάζει τον ψυχικό κόσμο του ανθρώπου σε πολλά επίπεδα. Κυρίως αποδυναμώνεται ψυχικά και αποκόβεται νοητά από την κοινωνία. Το άτομο που έχει υποστεί κάποια τραυματική εμπειρία έχει την τάση να απομονώνεται, να αισθάνεται αβοήθητος, κι ως εκ τούτου να έχει στην διάθεσή του πολύ περιορισμένη γκάμα ενδοψυχικών και διαπροσωπικών επιλογών» σημειώνει η Μαρία Κολοκυθά.
«Το βασικό ζητούμενο των κακοποιημένων ατόμων είναι η ανάκτηση της αυτονομίας και της ψυχικής τους ενδυνάμωσης»
Όσοι έχουν υποστεί ψυχικό τραύμα νιώθουν ότι βρίσκονται σε μια ατελείωτη κατάσταση πόνου μειώνοντας την αυτοπεποίθηση τους. Όταν έχουν τη δυνατότητα να αποστασιοποιηθούν από τον πόνο (μέσω της λήθης ή της αποφυγής ερεθισμάτων που τους θυμίζουν το παρελθόν), νιώθουν ανακούφιση.
Ωστόσο, σύμφωνα με την Μαρία Κολοκυθά αυτή η αποστασιοποίηση δημιουργεί χάσμα στην προσωπική τους ζωή και έχει ως επακόλουθο να δημιουργούνται προβλήματα στις σχέσεις τους και δυσκολίες στην έκφραση των συναισθημάτων.
«Το βασικό ζητούμενο των κακοποιημένων σωματικά, ή σεξουαλικά είναι η ανάκτηση της αυτονομίας και της ψυχικής τους ενδυνάμωσης» υπογραμμίζει και δηλώνει «στόχος είναι όλες οι παραπάνω καταστάσεις, εμπόδια και αναστολές να γίνουν αντικείμενο συζήτησης και κατανόησης μέσα στη θεραπευτική σχέση. Δημιουργείται έτσι ένα ασφαλές περιβάλλον που επιτρέπει στο άτομο να διαχωρίσει το παρόν από το παρελθόν και, στη συνέχεια, από την ασφάλεια του παρόντος, να ξανασυνδεθεί με το παρελθόν».
«Τα άτομα που έχουν υποστεί οποιαδήποτε μορφή κακοποίησης πρέπει να μιλήσουν, να βρουν το θάρρος να το κάνουν όσο δύσκολο κι αν είναι» τονίζει και εξηγεί πως αυτό θα τους βοηθήσει να ξεχάσουν και να λυτρωθούν.
