Υπήρχε μόνο μία γυναίκα που κατέθετε στο δικαστήριο εκείνη την ημέρα. Από το στόμα της όμως μίλησαν έξι άνθρωποι. Έξι διαφορετικές προσωπικότητες που κατέθεσαν για την ακραία κακοποίηση που υπέστη(σαν).
«Μπήκα στο δικαστήριο, κάθισα, ορκίστηκα και μετά λίγες ώρες αργότερα μπήκα ξανά στο σώμα μου και έφυγα» περιγράφει η Jeni Haynes στο BBC. Η ιστορία της προκαλεί σοκ και ανατριχίλα και στοιχειώνει όποιον τη διαβάζει.
Ως παιδί, η Jeni βιάστηκε επανειλημμένως και βασανίστηκε από τον πατέρα της Richard Haynes. Η αστυνομία της Αυστραλίας λέει πως η υπόθεσή της είναι μία από τις χειρότερες υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης παιδιού που έχει δει ποτέ η χώρα.
Για να διαχειριστεί τον τρόμο που της προκαλούσαν όσα φρικιαστικά της συνέβαιναν, το μυαλό της Jeni χρησιμοποίησε μία ακραία τακτική: Δημιούργησε πολλαπλές ταυτότητες για να αποσπαστεί από τον πόνο. Η κακοποίηση ήταν τόσο ακραία και είχε τόση διάρκεια που τελικά το μυαλό της Jeni έπλασε 2.500 διαφορετικές προσωπικότητες, προκειμένου το κορίτσι να επιβιώσει.
Όταν βρέθηκε στο δικαστήριο τον Μάρτιο, η Jeni αντιμετώπισε τον πατέρα της προκειμένου να παρουσιάσει ενώπιον δικαστή τα στοιχεία εναντίον του, μέσω πολλών από τις προσωπικότητές της- ανάμεσά τους κι ενός 4χρονου κοριτσιού ονόματι Symphony. Πιστεύεται πως είναι η πρώτη υπόθεση στην Αυστραλία, και πιθανώς σε όλο τον κόσμο, στην οποία θύμα που έχει διαγνωστεί με Διαταραχή πολλαπλής προσωπικότητας καταθέτει με πολλές από τις προσωπικότητές του, και η κατάθεση οδηγεί σε καταδίκη του θύτη.
«Δεν φοβηθήκαμε. Περιμέναμε πολύ καιρό για να αφηγηθούμε σε όλους ακριβώς τι μας έκανε και πως πλέον δεν μπορούσε να μα κλείσει το στόμα» είπε η ίδια η Jeni.
Στις 6 Σεπτεμβρίου ο 74χρονος σήμερα Richard Haynes καταδικάστηκε από δικαστήριο του Σίδνεϊ σε 45 χρόνια φυλάκισης.
Η οικογένεια Haynes μετακόμισε από το Bexleyheath του Λονδίνου στην Αυστραλία, το 1974. Η Jeni ήταν τότε τεσσάρων αλλά ο πατέρας της είχε ήδη αρχίσει να την κακοποιεί. Στο Σίδνεϊ η κακοποίηση κλιμακώθηκε με σαδιστικές σχεδόν καθημερινές «επιθέσεις».
«Η κακοποίηση από τον πατέρα μου ήταν υπολογισμένη και σχεδιασμένη. Ήταν εκούσια και απολάμβανε ο ίδιος κάθε στιγμή της» είπε η Jeni στο δικαστήριο. Μάλιστα αποποιήθηκε και του δικαιώματός της να μην αποκαλυφθούν τα στοιχεία της, λόγω της φύσης της υπόθεσης, προκειμένου να γνωστοποιηθεί και η ταυτότητα του δράστη, του πατέρα της. «Με άκουγε να τον ικετεύω να σταματήσει, με άκουγε να κλαίω, έβλεπε τον πόνο και τον τρόμο που μου προκαλούσε, έβλεπε το αίμα και όλη τη ζημιά που προκαλούσε. Και την επόμενη μέρα επέλεγε να τα κάνει όλα ξανά».
Ο Haynes είχε πείσει την κόρη του πως μπορούσε να διαβάσει τη σκέψη της και απειλούσε να σκοτώσει τη μητέρα της, τον αδελφό και την αδελφή της, και μόνο αν εκείνη σκεφτόταν την κακοποίηση, πόσο μάλλον αν τολμούσε κάτι να τους πει.
«Η εσωτερική μου ζωή είχε δεχθεί εισβολή από τον πατέρα μου. Δεν ένιωθα ασφαλής ούτε μέσα στο ίδιο μου το κεφάλι» περιέγραψε η Jeni. «Δεν μπορούσα πια να εξετάσω τι μου συνέβαινε και να βγάλω τα συμπεράσματά μου». Κι έτσι άρχισε να συνθέτει τις σκέψεις της μέσω στίχων τραγουδιών, προσπαθώντας να τις κρύψει για να μην τις ανακαλύψει ο πατέρας της.
Ο πατέρας της περιόρισε στο ελάχιστο τις σχολικές της δραστηριότητες, προκειμένου να περιορίσει κάθε πιθανότητα κάποιος ενήλικος να καταλάβει τι συνέβαινε. Η Jeni έμαθε να είναι σιωπηλή γιατί αν κάποιος την «έβλεπε» – όταν για παράδειγμα ο δάσκαλος της κολύμβησης πλησίαζε τον πατέρα της για να του μιλήσει για το φυσικό ταλέντο της – την περίμενε τιμωρία.
Επίσης ο πατέρας της της αρνήθηκε ιατρική φροντίδα για τα τραύματά της από το ξύλο και τη σεξουαλική κακοποίηση, με αποτέλεσμα να μετατραπούν σε εφ’ όρου ζωής προβλήματα.
Στα 49 της σήμερα, η Jeni έχει σοβαρά προβλήματα, τα οποία δεν αναστρέφονται, στην όραση, τη γνάθο, το έντερο, τον πρωκτό και τον κόκκυγα. Χρειάστηκε να κάνει μεγάλες επεμβάσεις για να τα αντιμετωπίσει, μέχρι και κολοστομία.
Η κακοποίηση συνεχίστηκε μέχρι τα 11 χρόνια της Jeni, όταν η οικογένειά της επέστρεψε στη Βρετανία. Λίγο αργότερα, το 1984, οι γονείς της πήραν διαζύγιο. Η ίδια πιστεύει πως κανένας, ούτε καν η μητέρα της, δεν ήξερε τι βασανιστήρια περνούσε.
Η διαταραχή της Jeni ονομάζεται επίσης διασχιστική διαταραχή της ταυτότητας και, όπως λένε οι ειδικοί, συνδέεται στενά με περιστατικά ακραίας κακοποίησης παιδιού σε υποτιθέμενα ασφαλές περιβάλλον.
«Η ΔΔΤ είναι πραγματικά μία στρατηγική επιβίωσης» εξηγεί στο βρετανικό δίκτυο η Δρ Pam Stavropoulos, ειδική στο παιδικό τραύμα. «Είναι μια πολύ μελετημένη στρατηγική διαχείρισης που θεωρείται ακραία. Αλλά πρέπει να θυμόμαστε πως είναι η απόκριση στην ακραία κακοποίηση και το τραύμα που έχει υποστεί κάποιο παιδί».
Σε όσο πιο μικρή ηλικία καταγραφεί το τραύμα και όσο πιο ακραία είναι η κακοποίηση, τόσο πιο πιθανό είναι ένα παιδί να καταφύγει στη ΔΔΤ για να διαχειριστεί την κατάσταση, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται αυτοί οι «πολλαπλοί εαυτοί».
Η πρώτη προσωπικότητα που ανέπτυξε η Jeni ήταν η Symphony, ένα 4χρονο κορίτσι που ζει, όπως η ίδια λέει, στον δικό της χρόνο. «Υπέφερε κάθε λεπτό από την κακοποίηση του μπαμπά, και όταν κακοποιούσε εμένα, την κόρη του Jeni, στην πραγματικότητα κακοποιούσε τη Symphony», όπως είπε η Jeni στο BBC.
Καθώς τα χρόνια περνούσαν, η Symphony ανέπτυξε και η ίδια άλλες προσωπικότητες για να αντέξει την κακοποίηση. Κάθε μία από τις πολλές εκατοντάδες προσωπικότητες που είχε αναπτύξει είχαν συγκεκριμένο ρόλο σχετικά με κάποιο στοιχείο της κακοποίησης, είτε επρόκειτο για κάποια συγκεκριμένη φρικιαστική πράξη είτε πυροδοτούσε κάποια αντίδραση σε εικόνες και μυρωδιές.
«Ένα αντίγραφο έβγαινε από το πίσω μέρος του κεφαλιού της Symphony και αναλάμβανε τον αποπροσανατολισμό» περιέγραψε η Jeni στο BBC. «Τα αντίγραφά μου ήταν οι άμυνές μου απέναντι στον πατέρα μου».
Μισή ώρα μετά την έναρξη της συζήτησης με το βρετανικό δίκτυο, κάνει την εμφάνισή της η Symphony. Η Jeni έχει προειδοποιήσει πως αυτό μπορεί να συμβεί και υπάρχει και μια χαρακτηριστική αντίδραση πριν γίνει η μετάβαση: Η Jeni αγωνίζεται για να αρθρώσει λόγο.
«Γεια, είμαι η Symphony. Η Jeni βρίσκεται σε δύσκολη θέση, θα σας μιλήσω εγώ για όλα αυτά, αν δεν σας πειράζει» λέει γρήγορα.
Η φωνή της Symphony είναι πιο λεπτή, πιο κοριτσίστικη, και μιλά πολύ γρήγορα. Οι αναμνήσεις της από την κακοποίηση, «την κακία του μπαμπάκα», όπως η ίδια λέει, είναι λεπτομερείς, κι ας έχουν περάσει χρόνια.
«Αυτό που έκανα ήταν πως ό,τι θεωρούσα πολύτιμο για μένα, ό,τι ήταν σημαντικό και το αγαπούσα, το έκρυβα από τον μπαμπάκα ώστε όταν με κακοποιούσε να είναι σαν να μην κακοποιεί ένα σκεπτόμενο ανθρώπινο ον» εξηγεί η Symphony.
Η εμφανής εναλλαγή των παράλληλων προσωπικοτήτων είναι εμφανής και ανατριχιαστική στη συνέντευξη που είχε παραχωρήσει η Jeni στο 60 minutes Australia.
Τον περασμένο Μάρτιο, η Jeni κατέθεσε στο δικαστήριο ως Symphony και ως πέντε ακόμα από τις παράλληλες προσωπικότητές της, με την κάθε μία να περιγράφει διαφορετική πτυχή της κακοποίησης. Την κατάθεση παρακολούθησε μόνο μία δικαστής, επειδή οι δικηγόροι έκριναν πως η υπόθεση ήταν πολύ τραυματική για να την ακούσει σώμα ενόρκων.
Αρχικά ο Haynes αντιμετώπιζε 367 κατηγορίες, μεταξύ άλλων για πολλά περιστατικά βιασμού, βιασμού παρά φύσιν και ασέλγειας σε βάρος παιδιού κάτω των 10 ετών. Η Jeni, με τις διαφορετικές προσωπικότητές της, παρείχε στο δικαστήριο λεπτομερή στοιχεία για κάθε μία από τις επιθέσεις που είχε δεχθεί. Οι πολλαπλές προσωπικότητες τη βοήθησαν να διατηρήσει αναμνήσεις που σε άλλη περίπτωση είναι πιθανό να είχαν σβηστεί λόγω του τραύματος. Οι εισαγγελείς είχαν καλέσει στο δικαστήριο και ψυχολόγους και ειδικούς στη ΔΔΤ προκειμένου να μιλήσουν για την κατάσταση της Jeni και να την αξιοπιστία των λεγομένων της.
«Οι αναμνήσεις μου, με τη ΔΔΤ, είναι καθαρές και σήμερα όσο ήταν την ημέρα που δημιουργήθηκαν» είπε η ίδια στο BBC. «Οι αναμνήσεις μας απλώς πάγωσαν στον χρόνο, εάν τις χρειαστώ απλώς γυρίζω πίσω και τις επαναφέρω» συμπλήρωσε, εναλλάσσοντας πρώτο ενικό και πρώτο πληθυντικό πρόσωπο.
Η Symphony επρόκειτο να περιγράψει «με τρομακτικές λεπτομέρειες» τα εγκλήματα που συντελέστηκαν κατά τη διάρκεια της παραμονής της οικογένειας στην Αυστραλία. Ο Muscles, ένας 18χρονος δυνατός άνδρας, παρουσίασε τη σωματική κακοποίηση, ενώ η Linda, μία κομψή νεαρή γυναίκα, κατέθεσε για τις συνέπειες που είχε η κακοποίηση στη σχολική ζωή και τις σχέσεις του κοριτσιού.
Περίπου δυόμιση ώρες μετά την έναρξη της κατάθεσης της Symphony, τη δεύτερη ημέρα της δίκης, ο πατέρας της Jeni άλλαξε στάση και παραδέχθηκε την ενοχή του για 25 από τις κατηγορίες- «τις χειρότερες» λέει η Jeni.
«Είναι μία υπόθεση – ορόσημο, επειδή, εξ όσων γνωρίζουμε, είναι η πρώτη φορά που η κατάθεση διαφορετικών προσωπικοτήτων με ΔΔΤ ελήφθησαν κανονικά υπόψη ενώπιον δικαστηρίου και μάλιστα οδήγησαν και σε καταδίκη» εξηγεί η Δρ Cathy Kezelman, πρόεδρος του ιδρύματος Blue Knot Foundation, οργάνωσης της Αυστραλίας που βοηθά ανθρώπους που έχουν υποστεί ψυχολογικά τραύματα στην παιδική τους ηλικία.
Η Jeni πρωτομίλησε για την κακοποίηση που είχε υποστεί το 2009. Η αστυνομική έρευνα χρειάστηκε δέκα χρόνια για να καταλήξει στην καταδίκη και τη φυλάκιση του Richard Hayne.
Εκδόθηκε στο Darlington της βορειοανατολικής Αγγλίας το 2017, όπου είχε εκτίσει ποινή 7ετούς φυλάκισης για ένα άλλο έγκλημα. Ζούσε με μακρινούς συγγενείς της Jeni, στους οποίους έλεγε πως η κόρη του ήταν ψεύτρα και χειριστική.
Από τη στιγμή που έμαθε για την κακοποίηση, η μητέρα της Jeni, που πήρε διαζύγιο από τον πατέρα της το 1984, έχει γίνει ακλόνητο στήριγμά της καθώς επιδιώκει την απονομή δικαιοσύνης.
Αλλά για δεκαετίες η Jeni δυσκολευόταν να λάβει βοήθεια για όσα είχε υποστεί. Όπως λέει, σύμβουλοι και ψυχοθεραπευτές την απέρριπταν επειδή η ιστορία της είτε γινόταν δεκτή με δυσπιστία είτε ήταν τόσο τραυματική που δεν μπορούσαν να τη διαχειριστούν.
-Το να αποκόβεσαι- αποσυνδέεσαι από τον εαυτό σου ή τον κόσμο θεωρείται φυσιολογική απόκριση στο τραύμα.
-Η ΔΔΤ μπορεί να πυροδοτηθεί και εάν ένας άνθρωπος, ειδικά ένα παιδί, χρειάζεται να ζήσει με ένα περίπλοκο τραύμα και για μεγάλο διάστημα.
-Η απουσία στήριξης ενηλίκων, ή η αμφισβήτηση από κάποιον ενήλικο που λέει πως το τραύμα δεν είναι υπαρκτό, συμβάλλει στην εμφάνιση ΔΔΤ.
-Ένας άνθρωπος με ΔΔΤ μπορεί να νιώθει πως έχει πολλαπλούς εαυτούς που σκέφτονται, δρουν ή μιλούν διαφορετικά ή μπορεί να έχουν ακόμα και συγκρουόμενες αναμνήσεις και εμπειρίες.
-Δεν υπάρχει φαρμακευτική αγωγή, οι ειδικοί χρησιμοποιούν κυρίως ψυχοθεραπεία για να βοηθήσουν όσους υποφέρουν.
«Η φύση της διαταραχής είναι τέτοια που προκαλεί δυσπιστία, αμφισβήτηση και αμηχανία, για τις αιτίες που την προκαλούν. Εν μέρει επειδή οι άνθρωποι δυσκολεύονται να πιστέψουν πως τα παιδιά μπορεί να υποστούν τέτοια ακραία κακοποίηση» εξηγεί η Δρ Stavropoulos. «Γι’ αυτό η υπόθεση της Jeni είναι τόσο σημαντική, επειδή ευαισθητοποιεί για αυτή την πολύ δύσκολη αλλά όχι σπάνια διαταραχή που ακόμα δεν είναι πλήρως αποδεκτή».
Η Jeni λέει πως η ΔΔΤ της έσωσε τη ζωή και την ψυχή. Αλλά την ίδια ώρα, η διαταραχή αυτή, όπως και το τραύμα της, της έχουν προκαλέσει μεγάλες δυσκολίες. Έχει περάσει τη ζωή τους σπουδάζοντας, έχει μεταπτυχιακά και διδακτορικά στις νομικές σπουδές και τη φιλοσοφία, αλλά δυσκολεύεται να παραμείνει σε μία πλήρους απασχόλησης δουλειά. Ζει με τη μητέρα της και στηρίζονται και οι δύο στα επιδόματα τις πρόνοιας.
Στη δήλωσή της η Jeni αναφέρει πως η ίδια και οι προσωπικότητές της «έχουμε περάσει τις ζωές μας ανησυχώντας, συνεχώς σε επιφυλακή. Πρέπει να κρύβουμε την πολλαπλότητά μας και να αγωνιστούμε για συνέπεια στη συμπεριφορά, τη στάση, τη συζήτηση και τις πεποιθήσεις, κάτι που συχνά είναι αδύνατο. Έχοντας 2.500 διαφορετικές φωνές, γνώμες και νοοτροπίες είναι κάτι πολύ δύσκολα διαχειρίσιμο. Δεν έπρεπε να χρειαστεί να ζήσω έτσι. Μην ξεχνιέστε, ο πατέρας μου μου προκάλεσε τη διαταραχή αυτή».
Στο δικαστήριο η Jeni έκατσε σε απόσταση λίγων μέτρων από τον πατέρα της, για να τον δει να καταδικάζεται σε 45 χρόνια φυλακή. Ο Haynes, που έχει εύθραυστη υγεία, πρέπει να περάσει τουλάχιστον 33 χρόνια στη φυλακή πριν έχει τη δυνατότητα να ζητήσει αποφυλάκιση.
Ανακοινώνοντας την καταδίκη, η δικαστής Sarah Huggett τόνισε πως ο Haynes αναμένεται να πεθάνει στη φυλακή. Τα εγκλήματά του, είπε, ήταν εντελώς τρομακτικά και αποτρόπαια, αλλά ήταν αδύνατον η καταδίκη να αποτυπώσει τον βαθμό του κακού που είχε προκαλέσει.
«Θέλω οπωσδήποτε να ειπωθεί η ιστορία μου» είπε η Jeni στο BBC. «Θέλω ο δεκαετής αγώνας μου για δικαιοσύνη να ανοίξει τον δρόμο για τους ανθρώπους. Εάν πάσχετε από ΔΔΤ ως αποτέλεσμα κακοποίησης, η δικαιοσύνη είναι τώρα εφικτή. Μπορείς να πας στην αστυνομία, να πεις την ιστορία σου και να γίνεις πιστευτός. Η διάγνωσή σου δεν είναι πια εμπόδιο για την απονομή δικαιοσύνης».
– Muscles: Είναι ένας έφηβος που μοιάζει με τον Billy Idol. Είναι ψηλός, φορά ρούχα που αναδεικνύουν τα γυμνασμένα χέρια του, είναι ήρεμος και προστατευτικός.
– Volcano: Είναι πολύ ψηλός και δυνατός και ντυμένος από την κορυφή ως τα νύχια με μαύρα δερμάτινα. Έχει μακριά ξανθά μαλλιά.
– Ricky: Είναι μόλις οκτώ ετών αλλά φορά γκρι κουστούμι. Τα μαλλιά του είναι κόκκινα και κοντά.
– Judas: Είναι κοντός με κόκκινα μαλλιά. Φορά γκρι φόρμα και πράσινο πουλόβερ. Πάντα δείχνει έτοιμος να μιλήσει.
– Linda/Maggot: Είναι ψηλή και λεπτή, φορά μία φούστα της δεκαετίας του ’50 και έχει τα μαλλιά της πιασμένα ψηλά.
– Rick: Φορά τεράστια γυαλιά, τα ίδια με αυτά που φορούσε ο Richard Haynes. Είναι πιο μεγάλα από ολόκληρο το πρόσωπό του.
