Εγκλωβισμένες όχι μόνο στο σπίτι αλλά και σε καταστάσεις που ενώ θέλουν, νιώθουν πως δεν μπορούν να σταματήσουν, ζουν χιλιάδες γυναίκες στη χώρα μας. Η εφαρμογή αυστηρών μέτρων για την αποφυγή της διασποράς του κορονοϊού, η πρώτη αλλά και η δεύτερη καραντίνα τις απομόνωσε σε ήδη βίαια ή ασφυκτικά περιβάλλοντα και ανέδειξε τη βία σε μια άκρως ανησυχητικά εντεινόμενη συμπεριφορά. Το εν λόγω φαινόμενο, που παρουσίασε ραγδαία αύξηση το τελευταίο διάστημα, πήρε διαστάσεις που επιτακτικά επιβάλλουν τη δημιουργία αυστηρού πλέγματος δράσεων για την πρόληψη, την προστασία των θυμάτων αλλά και την τιμωρία των δραστών.
«Η βία κατά των γυναικών είναι φαινόμενο που οφείλεται ξεκάθαρα στη στερεοτυπική αντίληψη περί της κατωτερότητας του φύλου των γυναικών. Είναι η έκφανση μιας παγιωμένης επί αιώνες νοοτροπίας, κυρίαρχης και στη χώρα μας, που για να αποτιναχθεί απαιτείται η συστράτευση κάθε δύναμης, με επικεφαλής τη δύναμη της παιδείας και ακόλουθους την δύναμη της δικαιοσύνης, της αλληλεγγύης και, φυσικά, του πολιτισμού» επισημαίνει η 1η Έκθεση για τη Βία κατά των Γυναικών που έδωσε στη δημοσιότητα τον Νοέμβριο η Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων και είναι αφιερωμένη στη φοιτήτρια Ελένη Τοπαλούδη που βιάστηκε και δολοφονήθηκε στη Ρόδο.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δίνει στη δημοσιότητα η Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων τη χρονική περίοδο 1η Νοεμβρίου 2019 έως 31 Οκτωβρίου 2020, συνολικά 4.872 γυναίκες βρήκαν το κουράγιο και ζήτησαν υποστήριξη.
Από τις καταγγελίες αυτές, οι 1.875, δηλαδή το 38,50%, ήταν στην Αττική, οι 338 (7%) στη Θεσσαλονίκη και οι 273 (5,6%) στην Κρήτη.
Στη χώρα μας το διάστημα της πρώτης καραντίνας οι κλήσεις προς την Τηλεφωνική Γραμμή Υποστήριξης SOS 15900, αυξήθηκαν κατά 230%.
Όπως τονίζει μιλώντας στο newsbeast.gr η γενική γραμματέας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, Μαρία Συρεγγέλα« δυστυχώς το φαινόμενο της ενδοοικογενειακής βίας εν μέσω lockdown είναι παγκόσμιο. Δεν έχει σύνορα. Δεν έχει κοινωνική διαστρωμάτωση. Δεν αφορά συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια. Είναι παγκόσμιο και δεν κάνει διακρίσεις».
«Κατά την πρώτη περίοδο του περιορισμού στο σπίτι οι κλήσεις προς τη γραμμή 15900 αυξήθηκαν σημαντικά. Ήταν περισσότερες καταγγελίες για άσκηση βίας κατά των γυναικών και δευτερευόντως άσκησης βίας κατά των παιδιών. Η αύξηση αυτή των καταγγελιών συμβαίνει γιατί σε περιόδους κρίσης, καθώς και σε χρονικά διαστήματα όπου το ζευγάρι περνάει περισσότερο χρόνο μαζί, τα περιστατικά βίας αυξάνονται. Πρέπει να επισημάνουμε, όμως, ότι η αύξηση των κλήσεων δεν σημαίνει ότι ξαφνικά έγιναν βίαιοι άνδρες που δεν ήταν πριν τον περιορισμό στο σπίτι. Γίνονται συχνότερα τα ξεσπάσματα εκείνων που ήταν ήδη βίαιοι απέναντι στις συντρόφους τους» επισημαίνει η Μαρία Συρεγγέλα και προσθέτει:
«Η αύξηση των καταγγελιών οφείλεται κατά κύριο λόγο στην τηλεοπτική καμπάνια της κυβέρνησης για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για το Δίκτυο Δομών της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων (την Τηλεφωνική Γραμμή SOS 15900, τα Συμβουλευτικά Κέντρα και τους ξενώνες φιλοξενίας σε όλη την Ελλάδα). ”Μένουμε στο σπίτι αλλά δεν μένουμε σιωπηλές”, ήταν το κεντρικό μήνυμα του σποτ που δημιουργήσαμε και απ’ ότι φαίνεται, απέδωσε».
«Σε κάθε περίπτωση η βία δεν έχει γεωγραφικούς, κοινωνικούς, οικονομικούς, μορφωτικούς περιορισμούς» τονίζει η γενική γραμματέας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων.
Γιατί τα θύματα κρατούν το στόμα τους κλειστό
«Τόσο τα ίδια τα θύματα, όσο και ο κύκλος τους, δίσταζαν ή διστάζουν να μιλήσουν για το πρόβλημα. Ο φόβος και η άγνοια για τα δικαιώματά τους αλλά και τα διαθέσιμα μέσα υποστήριξής τους είναι οι καθοριστικοί παράγοντες της σιωπής. Οφείλω όμως να πω ότι σταδιακά η κατάσταση μεταβάλλεται, καθώς πλέον υπάρχει ευρεία ενημέρωση για το θεσμικό πλαίσιο, αλλά και τις δομές του Δικτύου της ΓΓΟΠΙΦ για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών. Για τις γυναίκες αυτές εργαζόμαστε καθημερινά και επιδιώκουμε με κάθε τρόπο να φτάσει παντού το μήνυμα μας ενάντια στη βία. Αν μπορούμε πάντως να πούμε ότι υπάρχει κάτι θετικό μέσα από αυτό είναι ότι το φιλικό/συγγενικό περιβάλλον αρχίζει να ενεργοποιείται» υπογραμμίζει η Μαρία Συρεγγέλα μιλώντας στο newsbeast.gr και αποκαλύπτει πως «την περίοδο του πρώτου lockdown, τρία στα δέκα περιστατικά βίας καταγγέλθηκαν από τρίτα πρόσωπα, όπως γονείς, παιδιά, αδέρφια, γείτονες/ισσες και φίλοι/ες».
Τι μορφές μπορεί να έχει η βία κατά των γυναικών
«Οι γυναίκες πλέον αναγνωρίζουμε τί σημαίνει βία μέσα στην οικογένεια, τί σημαίνει ”σωματική” και ”σεξουαλική” βία γιατί αναγνωρίζουμε άμεσα και τα τραύματα που προκαλούν στο σώμα μας.
Τη σοβαρότερη και λιγότερο αναγνωρίσιμη έκφανση της όμως τη συναντάμε στα τραύματα της ψυχής, που ενώ δεν είναι εμφανή, καθίστανται βαθύτερα, μακρόχρονα και συχνά ανεξίτηλα. O ορισμός της βίας κατά των γυναικών σύμφωνα με τη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης (Σύμβασή της Κωνσταντινούπουλης) ξεκαθαρίζει τα πράγματα για κάθε είδους βία. Ως ”βία κατά των γυναικών” νοείται η παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μία μορφή διάκρισης κατά των γυναικών και σημαίνει όλες τις πράξεις μίας βίας βασιζόμενης στο φύλο οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα ή ενδέχεται να έχουν ως αποτέλεσμα, φυσική, σεξουαλική, ψυχολογική ή οικονομική βλάβη ή πόνο για τις γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των απειλών τέλεσης τέτοιων πράξεων, τον εξαναγκασμό ή την αυθαίρετη αποστέρηση της ελευθερίας, είτε αυτή συμβαίνει στο δημόσιο ή τον ιδιωτικό βίο» επισημαίνει.
Τι πρέπει να κάνουν οι γυναίκες που πέφτουν θύματα; Πού μπορούν να απευθυνθούν;
Μπορούν να καλούν στην 24ωρη τηλεφωνική γραμμή SOS 15900 και να δεχθούν ψυχολογική, κοινωνική και νομική στήριξη από τους συμβούλους της γραμμής.
Αν απειλείται άμεσα η σωματική τους ακεραιότητα πρέπει να πάρουν αμέσως το 100 ή να απευθυνθούν στο πλησιέστερο αστυνομικό τμήμα.
«Το δίκτυο δομών της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων αποτελείται εκτός από το 15900 από 42 Συμβουλευτικά Κέντρα και 20 Ξενώνες Φιλοξενίας που αξίζει να πω ότι λειτουργούν άρτια και επιτελούν το καθήκον τους και σ’ αυτές τις δύσκολες συνθήκες της υγειονομικής κρίσης με μοναδικό στόχο την υποστήριξη των γυναικών που τους είχαν ανάγκη. Τη λειτουργία τους αυτή ενισχύσαμε με μια σειρά συνεργειών που πετύχαμε, όπως αυτή με την Ελληνική Ιατροδικαστική Εταιρεία για τη διενέργεια απαραίτητων εξετάσεων για την εισαγωγή γυναικών θυμάτων βίας στους Ξενώνες Φιλοξενίας του Δικτύου. Με το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος για τη διάθεση δωρεάν καταλυμάτων έκτακτης ανάγκης στις ενδιαφερόμενες γυναίκες (μέχρι να ολοκληρωθούν οι ιατρικές εξετάσεις τους). Με το «Χαμόγελο του Παιδιού» για τα περιστατικά που εμπλέκονταν παιδιά» εξηγεί η Μαρία Συρεγγέλα και διευκρινίζει:
«Οι υπηρεσίες και οι δομές της Γ.Γ.Ο.Π.Ι.Φ. απευθύνονται σε γυναίκες – θύματα βίας. Έχουν υπάρξει κάποιες μεμονωμένες καταγγελίες ανδρών – θυμάτων βίας, τους οποίους και παραπέμπουμε στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης και στον τριψήφιο αριθμό 197».
