Ένα νόμισμα είναι η ζωή με δύο όψεις. Και αυτές τις δύο όψεις τις γυρεύουμε και οι ίδιοι σε κάθε τι που βιώνουμε. Όπως τώρα με την πανδημία του κορονοϊού. Μια πρωτόγνωρη κατάσταση, ένας πόλεμος με έναν αόρατο εχθρό, που άλλαξε δραματικά την καθημερινότητά μας.

Τον τελευταίο, κυρίως, μήνα ζούμε καταστάσεις που δεν είχαμε φανταστεί στα πιο τρελά μας όνειρα. Ή μάλλον στους χειρότερους εφιάλτες μας. Σαν ένα σενάριο ταινίας επιστημονικής φαντασίας μοιάζει η ζωή μας, τελευταία. Αλλά είπαμε. Σε κάθε τι αποζητάμε τις δύο όψεις του νομίσματος. Και στην περίπτωση του covid – 19 η μία όψη η θετική πλευρά της ασυνήθιστης αυτής κατάστασης που βιώνουμε.

Για παράδειγμα, η καραντίνα στο σπίτι και τα μέτρα απαγόρευσης της άσκοπης κυκλοφορίας είναι μια καλή ευκαιρία να έρθουμε ως οικογένεια κοντά. Να αναπληρώσουμε τον χαμένο χρόνο, να συστηθούμε από την αρχή. Να κάνουμε πράγματα, που θέλαμε αλλά πριν δεν προλαβαίναμε. Να αναθερμάνουμε ενδεχομένως τη σχέση με το σύντροφό μας. Να καλύψουμε τα κενά στα σχέση με τα παιδιά μας. Αυτή είναι η μία όψη.

Γιατί υπάρχει και η άλλη. Η σκοτεινή πλευρά του εγκλεισμού. Γιατί δυστυχώς, σε όλα τα σπίτια σε ολόκληρο τον πλανήτη, οι συνθήκες δεν είναι ιδανικές, δεν είναι βγαλμένες σαν από διαφήμιση γάλατος. Σε αυτή την πλευρά του νομίσματος είναι η ενδοοικογενειακή βία, που τις ημέρες της καραντίνας λόγω κορονοϊού έχει αυξηθεί, με θύματα γυναίκες αλλά και παιδιά. Και οι ειδικοί κρούουν των κώδωνα του κινδύνου.

Κλεισμένη στο σπίτι με τον θύτη

Ο εγκλεισμός και όταν μάλιστα γίνεται τόσο απότομα, περνώντας οι ημέρες, είναι φυσικό κι επόμενο να φέρει και νεύρα. Να δοκιμάσει χαρακτήρες, συναισθήματα, σχέσεις. Να φέρει ακόμη και ξεσπάσματα.

Τι γίνεται, όμως, στις περιπτώσεις εκείνες, που καλείσαι να συνυπάρξεις κλεισμένος στους τέσσερις τοίχους με έναν βίαιο χαρακτήρα. Η αλήθεια είναι πως τις πρώτες ημέρες οι περισσότεροι προσπαθούσαν και στέκονταν στην ιδανική πλευρά της καραντίνας.

Περνώντας οι ημέρες, όλο και περισσότεροι αρχίζουν να σκέφτονται τι συμβαίνει με τις οικογένειες ή τα ζευγάρια που πριν κορονοϊού αντιμετώπιζαν περιστατικά ενδοικογενειακής βίας. Όλο και περισσότεροι σκέφτονται τα θύματα που είναι κλεισμένα στο σπίτι με τον θύτη.

Στο τραπέζι έχει πια πέσει το θέμα της ενδοοικογενειακής βίας. Και δικαίως. Γιατί τα νούμερα με τα περιστατικά που έχουν αυξηθεί της ημέρες του κορονοϊού, σοκάρουν.

«Ο περιορισμός λόγω Covid-19 δημιουργεί εύφορο έδαφος για επιδείνωση της ενδοοικογενειακής βίας», είναι το ζήτημα όπως το αναδεικνύει ο ΣΥΡΙΖΑ, με ερώτηση 40 βουλευτών σχετικά με την αύξηση φαινομένων οικογενειακής βίας ως συνέπεια της καραντίνας λόγω Covid 19.

Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ επισημαίνουν πως «κάτω από συνθήκες καραντίνας και κατ’ οίκον περιορισμού, όπως αυτή που διανύουμε, οι περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας αυξάνονται εφόσον οι γυναίκες περιορίζονται στο σπίτι με αυτόν που τις κακοποιεί για μεγάλο χρονικό διάστημα» . Ενώ και τα παιδιά «θυματοποιούνται επίσης και είναι επικίνδυνα εκτεθειμένα σε επεισόδια ενδοοικογενειακής βίας, εφόσον παραμένουν και εκείνα περιορισμένα στο σπίτι με τον κακοποιητικό γονέα ή σύντροφο της μητέρας τους».

Η ενδοοικογενειακή βία στην Ελλάδα

Πρόσφατα, ο πρόεδρος της Ελληνικής Ιατροδικαστικής Εταιρίας, Γρηγόρης Λέων μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ είχε αποκαλύψει μεταξύ άλλων: «ήδη έχω κληθεί να εξετάσω αυτές τις μέρες θύματα ενδοοικογενειακής βίας που μου συνέδεσαν τα περιστατικά βίας με τον εγκλεισμό στο σπίτι».

Μάλιστα, είχε επισημάνει πως πολλές φορές η βία μεταξύ ενός αντρόγυνου μεταδίδεται και στα παιδιά, κάνοντας και τα ίδια θύματα αυτής.

«Εάν σε αυτά τα δεδομένα προσθέσουμε και το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι ήδη αρχίζουν και έχουν μία αβεβαιότητα στο εργασιακό τους περιβάλλον ή βιώνουν μία μείωση των εισοδημάτων τους, το άγχος και η πίεση γίνονται ακόμη εντονότερα. Όλα αυτά έχουν ως κατάληξη ένας βίαιος άνθρωπος να ασκεί βία ευκολότερα κάτω από αυτές τις συνθήκες» είχε δηλώσει μεταξύ άλλων.

Στη χώρα μας, οι κοινωνικές υπηρεσίες όλων των δήμων δεν έχουν σταματήσει αυτή την περίοδο τη λειτουργία τους. Άρα, σε περίπτωση που ένα θύμα το επιθυμεί, μπορεί να απευθυνθεί κι εκεί για περαιτέρω βοήθεια και στήριξη.

Αύξηση 30% των κλήσεων για βοήθεια στην Κύπρο

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Συνδέσμου για την Πρόληψη και Αντιμετώπισης της Βίας στην Οικογένεια, (ΣΠΑΒΟ) από το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα κορονοϊού στην Κύπρο μέχρι και σήμερα οι κλήσεις για βοήθεια λόγω ενδοοικογενειακής βίας αυξήθηκαν κατά 30%, οι οποίες πλέον φτάνουν τις 750 μέσα σε λίγες μέρες.

Σύμφωνα με την Επιστημονική Διευθύντρια του Συνδέσμου Δρ Άντρη Ανδρονίκου, η οποία μίλησε στην εκπομπή «Alpha καλημέρα», ο κατ’οίκον περιορισμός αποτελεί ένα «εργαλείο στα χέρια των δραστών».

Όπως εξήγησε, λόγω του περιορισμού περίμεναν μία αυξητική τάση απέναντι στα περιστατικά βίας που έπρεπε να διαχειριστούν. «Μέσα από αυτό τον περιορισμό όπου γυναίκες για μεγάλο χρονικό διάστημα βρίσκονται στο σπίτι επομένως απομονώνονται ακόμη περισσότερο από την κοινωνική ζωή και από τους χώρους εργασίας τους με αποτέλεσμα ο έλεγχος που έχουν στη ζωή των γυναικών να γίνεται ακόμη μεγαλύτερος με αποτέλεσμα την επιδείνωση της βίας» είχε δηλώσει μεταξύ άλλων, η Δρ Ανδρονίκου.

Διπλασιάστηκε ο αριθμός στην Κίνα τις ημέρες της καραντίνας

Η πανδημία του κορονοϊού έχει αντίκτυπο και στις ανθρώπινες σχέσεις. Και περισσότερο στις οικογενειακές, μιας και τα μέλη καλούνται πλέον να συνυπάρξουν όλα μαζί για όλες τις ώρες της ημέρας και της νύχτας. Ενδεχομένως να ακούγεται και ωραίο, στην πραγματικότητα, όμως, μόνο ιδανικό δεν είναι για όλα τα σπίτια.

Στην Κίνα, απ’ όπου ξεκίνησε ο ιός, τις ημέρες της καραντίνας τα περιστατικά βίας με θύματα κυρίως τις γυναίκες, διπλασιάστηκαν. Ο Wan Fei, συνταξιούχος αστυνομικός που τώρα διαχειρίζεται μια μη κερδοσκοπική οργάνωση κατά της ενδοοικογενειακής βίας στο Jingzhou του Hubei, δήλωσε ότι ο αριθμός των περιστατικών αυτών σχεδόν διπλασιάστηκε από τη μέρα που άρχισε η καραντίνα.

«Η επιδημία είχε τεράστιο αντίκτυπο στις οικογενειακές σχέσεις. Σύμφωνα με τα στοιχεία μας, το 90% των βίαιων επιθέσεων στα πλαίσια της οικογένειας, αυτής της περιόδου, σχετίζεται με την επιδημία Covid-19», δήλωσε.

Όπως αναφέρει, ο φόβος και η ανησυχία για αυτή την πρωτόγνωρη παγκόσμια κατάσταση, καθώς και η οικονομική πίεση που ασκείται σε πολλές οικογένειες, ενισχύουν τέτοιες συμπεριφορές. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της κρίσης στην Κίνα, το #AntiDomesticViolenceDuringEpidemic χρησιμοποιήθηκε χιλιάδες φορές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σε μια προσπάθεια ευαισθητοποίησης της εθνικής και διεθνούς κοινότητας.

Ανησυχητικά τα στοιχεία σε χώρες του κόσμου

Στην Αμερική, επίσης έχουν αυξηθεί τα κρούσματα ενδοοικογενειακής βίας. Σύμφωνα με το SafeNest, ένα καταφύγιο για τις γυναίκες που έχουν πέσει θύματα στο Λας Βέγκας, ήδη σημειώνεται αύξηση των τηλεφωνικών κλήσεων, περίπου 10%, συγκριτικά με τις προηγούμενες ημέρες.

Και στην Ιταλία έχουν αυξηθεί τα κρούσματα ενδοοικογενειακής βίας. Κι ενώ οι κλήσεις για βοήθεια έχουν μειωθεί, αυξήθηκαν κατακόρυφα τα SMS και τα emails γυναικών που ζητούν βοήθεια. Και υπάρχει λογική εξήγηση σε αυτό, αφού είναι ο μόνος τρόπος να επικοινωνήσουν, καθώς πια βρίσκονται όλη τη μέρα στον ίδιο χώρο με τους δράστες, οπότε ο κίνδυνος να ακούσουν κάποια τηλεφωνική τους συνομιλία, είναι μεγάλος.

Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στην Ισπανία. Συγκεκριμένα, η τοπική κυβέρνηση της Καταλονίας αναφέρει πως οι κλήσεις για βοήθεια αυξήθηκαν κατά 20% τις πρώτες ημέρες της καραντίνας.

Πάντως, στην Ισπανία, όπου οι κανόνες του lockdown είναι εξαιρετικά αυστηροί, η κυβέρνηση ανέφερε πως από τα πρόστιμα για παραβιάσεις των μέτρων κυκλοφορίας, εξαιρούνται οι γυναίκες που φεύγουν από το σπίτι τους για να γλιτώσουν και να καταγγείλουν ενδοοικογενειακή βία.

Στην Βραζιλία, το ίδιο μοτίβο. Η δικαστής Αντριάνα Μέλο, η οποία εξειδικεύεται σε περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, στο Ρίο ντε Τζανέιρο κάνει λόγο για άνοδο 40% με 50%. Και τα νούμερα αυτά, όπως εξηγεί, αφορούν μόνο στις περιπτώσεις που οι γυναίκες ζήτησαν τελικά βοήθεια και καταγράφηκαν τα περιστατικά.

Γιατί, πολλά θύματα φοβούνται να καλέσουν, καθώς αν γίνουν αντιληπτά από τους θύτες, θα υπάρξουν «συνέπειες».