Για την παράσταση που σκηνοθετεί «Ο δρόμος περνάει από μέσα», το θέατρο, την πολιτική αλλά και τους νέους μίλησε στο newsbeast.gr ο καταξιωμένος ηθοποιός και σκηνοθέτης Κώστας Καζάκος.
– Κύριε Καζάκο στην παράσταση «Ο δρόμος περνά από μέσα», τι το διαφορετικό μπορεί να περιμένει το κοινό σας;
«Το κοινό δεν περιμένει από τη συγκεκριμένη παράσταση. Το κοινό περιμένει από το θέατρο, συνολικά. Όταν μαζεύονται 100-200 άνθρωποι και πάνε σε μια κλειστή αίθουσα, πληρώνοντας και εισιτήριο, πάνε να καλύψουν κάποιες σημαντικές ανάγκες τους τις οποίες πολλές φορές μπορεί και να μην συνειδητοποιούν. Το κοινό πάει να γοητευτεί, να μαγευτεί και να ταξιδέψει το ταξίδι που του προτείνει η σκηνή κάθε φορά, ο θίασος που τον καλεί. Αυτό που περιμένει το κοινό, είναι ένα θαύμα. Να δει κάτι πολύ ωραίο, μαγευτικό, να κάνει ένα ταξίδι και να ενθουσιαστεί! Γιατί εκεί συμβαίνουν πολύπλοκα και πολύτιμα, για τον κάθε άνθρωπο, πράγματα. Γιατί ξεχνιέται, όταν μαγευτεί από το ταξίδι, που ξέρει ότι είναι ψεύτικο, ξέρει ότι δεν είναι πραγματικότητα, είναι μια επινόηση, την ξέρει τη σύμβαση. Όμως ξεχνάει την καθημερινότητά του, τα βάσανά του, τα άγχη του, τα προβλήματά του και απελευθερώνεται, είναι σαν να οξυγονώνεται ο εγκέφαλός του. Και ανάλογα με την ποιότητα της συνείδησης που κατέχει ο καθένας, παίρνει από το έργο και το ταξίδι, ό, τι μπορεί. Ό, τι αντέχει. Ας πούμε, φτωχές συνειδήσεις θα πάρουν την επιφάνεια, το μύθο. Πιο πλούσιες συνειδήσεις, θα προχωρήσουν παραμέσα να πάρουν και άλλα επίπεδα. Και αν βρεθεί και μία συνείδηση που είναι έτοιμη να εκραγεί, μπορεί αυτό να είναι σπινθήρας και να “πάρει φωτιά”.
Αυτό που προκαλείται από την τέχνη είναι η αφύπνιση της συνείδησης. Η τέχνη προκαλεί τη συνείδηση του ανθρώπου να φανταστεί, να δουλέψει το μυαλό με ταχύτητες μεγαλύτερες από ότι στην καθημερινότητά του, γιατί έτσι ο άνθρωπος ευαισθητοποιείται, βλέπει καλύτερα και μπορεί αυτά που βιώνει στο θέατρο να τα παρατηρήσει, να τα προσέξει, και στην καθημερινότητά του. Το θέατρο, γι’ αυτό το λέμε δραματική τέχνη γιατί προκαλεί βιώματα, δεν είναι πληροφορίες, είναι γνώση. Γι’ αυτό και πάντοτε ήταν σχολείο, ο πρωταρχικός του ρόλος ήταν να παρέχει παιδεία, υψηλού επιπέδου, μέσα από την ψυχαγωγία. Διασκεδάζοντας μαθαίνεις και το θέατρο το κάνει αυτό με τον καλύτερο τρόπο. Γιατί αυτά που βλέπεις να κάνουν οι ηθοποιοί είναι αυτά που δεν μπορείς να κάνεις εσύ κάθε ημέρα και αυτό προκαλεί το στοιχείο της λύτρωσης, όπως λέει και ο Αριστοτέλης. Ευαισθητοποιείται και αλλάζει ο άνθρωπος. Φεύγει από μία καλή παράσταση λίγο αλλιώτικος, λίγο καλύτερος από όσο ήταν όταν μπήκε μέσα. Δεν είναι ότι περιμένει κάτι από τη συγκεκριμένη παράσταση. Αν έχει εμπιστοσύνη στον θίασο που τον καλεί, περιμένει κάτι καλό. Αν το βρει έχει καλώς, αν δεν το βρει βαριέται και δεν ξαναέρχεται». 
«Το έργο του Καμπανέλλη, θεωρώ ότι είναι το σημαντικότερο έργο του μεταπολεμικού μας θεάτρου, είναι το αριστούργημα του νεοελληνικού θεάτρου. Είναι τέλειο από τεχνικής πλευράς, η καθαρότητα και συνέπεια των χαρακτήρων είναι σε βαθμό απόλυτο, θα μπορούσε να είναι γραμμένο από τον Ίψεν, τον μεγάλο μάστορα της γραφής. Είναι ανάγλυφοι οι χαρακτήρες, δεν υπάρχει κενό. Οι συγκρούσεις μεταξύ τους και το αποτέλεσμα που προκύπτει από τις σχέσεις των χαρακτήρων είναι πεντακάθαρα και καταφέρνει να έχει γράψει ένα βαθύτατα πολιτικό έργο, χωρίς να λέει ούτε μια λέξη πολιτική μέσα.
Στην αρχή νομίζεις ότι είναι ένα ρεαλιστικό έργο, που αφορά σε ένα πλουσιόσπιτο που είναι υπό κατάρρευση, αλλά αντιλαμβάνεσαι από την πρώτη εικόνα ακόμα, ότι πρόκειται για το σπίτι μας. Ότι είναι ένα, μοναδικό, αυτό το σπίτι. Που καταρρέει από κακή διαχείριση, των ανθρώπων που το χειρίζονται. Καταλαβαίνεις πως εκεί μέσα είναι η ζωή μας, το σπίτι όλων μας, η ιστορία, το παρελθόν του τόπου μας και την εξουσία του τη διαχειρίζεται η αστική τάξη, που το θεώρησε ιδιοκτησία της και όλους τους άλλους τους καταπάτησε στα υπόγεια, στο περιθώριο. Έτσι το σπίτι καταρρέει, επειδή το θεώρησε κτήμα της και πείτε μου αν αυτό δεν είναι άμεσο στη σύγχρονη πραγματικότητα και σήμερα, και χθες και προχθές;
Εκεί αναδύεται από τα υπόγεια ένα νεαρό ζευγάρι λαϊκό, πανέξυπνα και δυνατά παιδιά με όρεξη, με ικανότητες, αγράμματοι, αδιαμόρφωτες προσωπικότητες οι οποίες έβαλαν ως στόχο να πάρουν το σπίτι. Καταρρέει, μπήκανε μέσα στο σπίτι να πουλάνε αντίκες αλλά με στόχο να το αγοράσουν νομίζοντας ότι θα μπορούσαν να εκμεταλλευθούν τα παλιά αφεντικά. Αλλά τα παλιά αφεντικά κουβαλάνε κουλτούρα μεγάλη, δεν κοροϊδεύονται εύκολα, δεν εξαπατώνται εύκολα και το τίμημα που θα πληρώσει το νεαρό ζευγάρι είναι πολύ ακριβό, τους λιώνουν εκεί μέσα. Ανατρέπονται τα πάντα, με έναν τρόπο συγκλονιστικό στο τέλος. Είναι σαν να λέει στους θεατές, όπως λένε οι μεγάλοι συγγραφείς, οι οποίοι δε λένε ποτέ τι πρέπει να κάνεις, αλλά αφήνουν το θεατή να κρίνει και να αποφασίσει τι πρέπει να γίνει.
Εδώ ο Καμπανέλλης αφήνει το θεατή να καταλάβει ότι μόνο αν το σπίτι το διαχειριστούν εκείνοι οι άνθρωποι που δε θα το θεωρήσουν κτήμα τους, ιδιοκτησία τους, αλλά το κάνουν σπίτι για όλους, τότε το σπίτι θα σωθεί και θα μακροημερεύσει. Αυτό είναι τόσο ζωντανό και οι αναγωγές που προκαλούνται στο θεατή, τόσο ζωντανές στη σημερινή πραγματικότητα, που ξαφνιάζει τους θεατές και τους προκαλεί ταραχή. Το βλέπω από τα αποτελέσματα, συγκλονίζεται το κοινό. Το θέμα είναι ότι ο δρόμος περνάει πάντα μέσα από αυτό το σπίτι, όλων μας ο δρόμος. Ό, τι και να κάνουμε από εκεί θα περάσουμε, αυτό είναι το σπίτι μας και για αυτό πρέπει να το προσέξουμε, να το υπερασπιστούμε και να το φροντίσουμε».
«Ναι, ο παλιός ιδιοκτήτης, ο κύριος Ποριώτης που κάνει ο Γ. Κυρίτσης, είναι ένας άνθρωπος που ζει με τις μνήμες. Δε θέλει να το καταστρέψει, να το πουλήσει, αισθάνεται ότι ζουν εκεί μέσα όλοι οι άνθρωποι που πέρασαν, όλα τα γεγονότα που συνέβησαν, καλά και κακά, εγκληματικά, ηρωισμοί, προδοσίες, όλα μέσα εκεί. Ο ίδιος δε διαθέτει εργαλείο έρευνας για να βρει τις αιτίες που προκαλούν τα γεγονότα. Είναι ρομαντικός και ιδεαλιστής και ζει με τις μνήμες του παρελθόντος, τους αισθάνεται να είναι ζωντανοί και να του μιλάνε. Και τα έπιπλα που είναι 200 ετών και τα πορτραίτα στους τοίχους, τα αισθάνεται ζωντανά και ζει με τις αναμνήσεις. Αλλά όπως λέει στο κοινό στο τέλος, λέει ότι εγώ δεν μπορώ να το συντηρήσω, δεν μπορώ να κάνω τίποτα για το γλιτώσω, θα ζω με τις αναμνήσεις μου, οι οποίες όμως δε βγάζουν πουθενά. Τη μία τους βγάζω αγγέλους, την άλλη τέρατα. Ψάχνω να βρω ποιος φταίει, δε μπορώ. Άνθρωποι ήταν, εδώ συνέβησαν όλα αυτά και σκαλίζοντας συνεχώς το παρελθόν με αυτόν τον τρόπο, δε βγάζεις άκρη λέει, και αποχωρεί. Θα μείνει εκεί να σαπίσει μαζί με το σπίτι. Αν δε συμβεί κάτι, να αντικατασταθεί ο διαχειριστής του σπιτιού, με κάποιον που θα το θεωρήσει ότι είναι σπίτι όλων μας. Αυτό είναι το ζητούμενο».
[sidequote]Οι άνθρωποι έχουν ρίζες, έχουν τον τόπο που μεγάλωσαν, που εκεί θέλουν να πεθάνουν κοντά στους δικούς τους. Από τα αρχαία χρόνια είναι έτσι[/sidequote]
– Το έργο στέκει καίριο και στις μέρες μας, καθώς κάποιοι τα δίνουν όλα αντιπαροχή για κερδοσκοπία. Ο «Δρόμος» περνά μέσα τους ή από πάνω τους;
«Συμβαίνει ο ρομαντικός αυτός αστός, με την κουλτούρα κλπ., να έχει έναν ανιψιό ο οποίος είναι συνιδιοκτήτης και ζει στο Λονδίνο (κατά το έργο). Κάνει καριέρα ως δικηγόρος, ως ειδικός σύμβουλος επί ναυτικών θεμάτων κλπ. που έχει ειδικευτεί, και θέλει να κάνει καριέρα στους εφοπλιστικούς κύκλους των Ελλήνων του Λονδίνου και στους λόρδους της αριστοκρατίας. Αυτός θέλει διακαώς να πουλήσει το σπίτι, να το κάνει οικόπεδο, να χτιστεί, να πάρει τα λεφτά του για να ζήσει στην Αγγλία. Δεν έχει καμία σχέση με το σπίτι, με την ιστορία του, σιχαίνεται που τα ακούει, καθώς λέει ότι τον έφεραν μικρό σε αυτό το σπίτι και επειδή δεν καταλάβαινε τι είναι το ‘40 και το αλβανικό και έτρωγε ξύλο από τον παππού και τη γιαγιά και πληρώνει για τον πόλεμο του 40… Δε τον ενδιαφέρει τίποτα από όσα έχουν γίνει. Λέει “Γκρέμισέ το, πέτα το, να πάρω τα λεφτά μου να φύγω”.
Αυτό είναι η μία πλευρά που τη βλέπουμε στην κοινωνία μας ζωντανή ͘ να εκποιηθούν τα πάντα, να αποχωρήσουμε από τον τόπο μας να κάνουμε καριέρα στην Ευρώπη. Αυτό δε μπορεί να γίνει γιατί ανατρέπεται όλη η ιστορία έτσι. Οι άνθρωποι έχουν ρίζες, έχουν τον τόπο που μεγάλωσαν, που εκεί θέλουν να πεθάνουν κοντά στους δικούς τους. Από τα αρχαία χρόνια είναι έτσι. Είναι σαν το δέντρο, δε μπορεί να το βγάλεις από τη ρίζα και να το μεταφυτεύσεις. Άλλα δέντρα ζουν σε μεγάλο υψόμετρο, άλλα στον κάμπο, άλλα στη θάλασσα. Δε μπορεί να πάρεις την ελιά να την πας στα 1.600 μέτρα υψόμετρο, δε βγάζει καρπό. Τα πράγματα έχουν ρίζες και οι άνθρωποι επίσης».
– Σκηνοθετώντας τον υπερήλικα μεγαλοαστό, τον συναντήσατε κάπου; ανακαλύψατε κάτι νέο μέσα σας;
«Ανακαλύψαμε πολλά μελετώντας και δουλεύοντας πάνω στο έργο του Καμπανέλλη. Για αυτό θεωρώ ότι είναι σπουδαίο έργο, αριστούργημα και το λέω με επίγνωση. Έχουμε σπουδαίο θέατρο αλλά αυτό είναι κορυφαίο έργο, οι διαστάσεις, το βάθος, η τεχνική του αρτιότητα, είναι κέντημα. Δουλεύοντας με το θίασο δύο μήνες πάνω στο έργο, όχι μόνο μάθαμε πολλά, όχι μονάχα μας αποκαλύφθηκαν πτυχές της κοινής μας ζωής που δεν είχαμε εντοπίσει. Επειδή έχουμε ευαίσθητο θίασο, ικανό, καθώς είναι όλα τα παιδιά πολύ καλοί ηθοποιοί, συνεννοηθήκαμε σε βάθος πάνω στο έργο, γι’ αυτό νομίζω ότι βγήκε ο καρπός του έργου στην επιφάνεια. Και αυτή είναι η μεγαλύτερη ικανοποίηση που μπορεί να έχουν οι άνθρωποι του θεάτρου. Να μπορέσει να ζωντανέψει η βαθύτερη ουσία που κρύβεται μέσα στα μεγάλα έργα.
Και ο συγγραφέας θα ήταν ευτυχισμένος αν ήταν εδώ, είτε λέγεται Καμπανέλλης, Σαίξπηρ ή Αισχύλος. Όλοι οι μεγάλοι συγγραφείς περιμένουν τους ικανούς ανθρώπους που θα τους κατανοήσουν σε βάθος και όχι στην επιφάνεια. Αυτό προσπαθούμε όλη τη ζωή μας, παλεύουμε να προσεγγίσουμε αυτά τα ύψη και όχι να τα φέρουμε στο δικό μας ύψος. Να κατεβάσεις το Σοφοκλή στο επίπεδο που εσύ μπορείς να κατανοήσεις τον Σοφοκλή. Αυτό είναι καταστροφή. Εσύ πρέπει να παλεύεις να φτάσεις όσο αντέξεις, όσο αντέξουν τα κόκαλά σου, θα προσπαθείς μέχρι να πεθάνεις σε αυτούς που θεωρούμε μεγάλους, τους λέμε κλασικούς και φυλάμε σαν κόρη οφθαλμού γιατί θα χρειαστούν και στις επόμενες γενιές».
[sidequote]Οι αρχαίοι έλεγαν εργασία. Εργαζόμαστε λίγο για να ζούμε, έλεγαν. Πρέπει να εργαζόμαστε όλο και πιο λίγο, ώστε να έχουμε ελεύθερο χρόνο, να ασχοληθούμε με την προσωπικότητα, με το μυαλό μας[/sidequote]
– Τι γνώμη έχετε για την κατάσταση στο ελληνικό θέατρο;
«Δεν είναι εύκολο να βγάλεις συμπεράσματα, γιατί η κατάσταση είναι πολύπλοκη. Είναι κάτω από συνθήκες που ειδικά αυτή την περίοδο είναι άγριες, και ενώ έχουμε πολύ καλό κόσμο, υλικό στο θέατρό μας, ικανότατους καλλιτέχνες, όχι μόνο στο θέατρο γενικά, ποιητές, μουσικούς, ζωγράφους, κάθε είδους καλλιτέχνες. Και το θέατρό μας εσωτερικά, έχει όλες τις δυνατότητες. Οι αντικειμενικές συνθήκες και τα οικονομικά δεδομένα είναι τόσο άγρια τώρα, που είναι πολύ απαισιόδοξη η εικόνα, σκοτεινή. Γιατί η όρεξη και το πάθος των νέων που θέλουν να ασχοληθούν με το θέατρο, σακατεύεται από την πλήξη, την αδιαφορία, την ανέχεια. Αναγκάζονται ομάδες νέων να κάνουν παραστάσεις εκ των ενόντων για να σκάσουν μύτη και να υπάρξουν στο σανίδι. Για αυτό γίνονται αυτές οι 1.000 παραστάσεις κάθε χρόνο. Αυτό δεν κάνει κακό, είναι δραστηριότητα και μάλιστα πολύτιμη. Αλλά δε μπορεί να έχει συνέχεια, δε μπορεί να δημιουργήσει παράδοση και τα νέα παιδιά δουλεύουν σε συνθήκες δουλείας.
Έχω μάθει ότι προσλαμβάνουν νέους και νέες με μισθό 200 ευρώ το μήνα. Με 180. Και ότι αντιδρούν τα παιδιά, αλλά τους λένε ότι περιμένει ουρά και αναγκάζονται να δουλέψουν με αυτές τις συνθήκες. Αυτό τσακίζει το ηθικό των παιδιών, δεν είναι όχι καλλιτεχνία, ούτε επάγγελμα, ούτε χειρωνακτική εργασία. Και πού θα πάει αυτό; Και πώς θα αντιδράσουν οι νέοι; Τι να κάνουν; Να πουν δεν πάω, δε δουλεύω; Θα χαθεί. Είναι μια δουλειά που αν δεν είσαι μέρα νύχτα σε ένα θέατρο μέσα, απομακρύνεσαι. Αυτή η συνθήκη είναι κατάρα, παλεύει κόσμος για να υπάρξουν συμβάσεις, κάποια αξιοπρεπής σχέση με τους εργαζόμενους του θεάτρου, αλλά δεν υπάρχει τίποτα».
– Στις μέρες μας οι ανθρωπιστικές και ηθικές αξίες κακοποιούνται και κατεδαφίζονται. Τι θα συμβουλεύατε πολιτικούς και τεχνοκράτες, ώστε να αποκατασταθεί η απαξίωση των πολιτικών προσώπων;
«Να συμβουλεύσω τους πολιτικούς; Γιατί, είναι αδέξιοι, κουτοί; Δεν ξέρουν; Νομίζω πως δεν είναι εκεί το θέμα, δεν είναι να σας υποδείξεις τι να κάνουν. Όλοι ξέρουν τι πρέπει να κάνουν, αλλά είμαστε πνιγμένοι μέσα σε κυκλώματα συμφερόντων, την εξουσία δεν την διαχειρίζονται οι πολιτικοί. Οι πολιτικοί είναι υπάλληλοι πια σας εξουσίας. Η εξουσία είναι κλειδαμπαρωμένη στα χρηματοκιβώτια τραπεζών και χρηματιστηρίων. Είναι άυλο χρήμα. Αόρατος εχθρός. Οι πολιτικοί, βλέπετε πώς εξελίσσονται τα πράγματα, είναι εκπρόσωποι διαφόρων συμφερόντων και κύκλων. Το τραπεζικό σύστημα, η ενέργεια, η πληροφορία. Είναι μερικά κέντρα που ελέγχουν τη ζωή σας, διαμορφώνουν σας συνθήκες υπό σας οποίες μεγαλώνουν τα παιδιά σας. Όλοι οι θεσμοί σας ανθρώπινης κοινωνίας έχουν προσαρμοστεί σε σας σας σχεδιασμούς, από την παιδεία, η οποία πρέπει να συνδεθεί με την αγορά…. Για κλάματα, να τραβάς τα μαλλιά σου. Εκείνοι που διαμόρφωσαν αυτές σας έννοιες ήξεραν τι έκαναν και τι έλεγαν.
Η παιδεία έχει σαν στόχο να γεμίσει το μυαλό του παιδιού με ιδέες, ιδανικά, η φαντασία και η σκέψη να απογειωθούν, να φεύγει. Όταν τελειώσει τη μέση παιδεία θα πρέπει το παιδί να είναι ικανό, να ξέρει το δρόμο του. Τώρα δεν ξέρει τίποτα, πάει τυχαία όπου το ρίξουν οι βαθμολογίες. Θέλει να πάει για γιατρός και καταλήγει γεωπόνος, για μηχανικός και καταλήγει σοφέρ ταξί. Αποτρόπαια πράγματα, γιατί έτσι κανείς δεν κάνει τη δουλειά που θα του πήγαινε, θα τον εξέφραζε, θα τον ενθουσίαζε. Όλοι κάνουν δουλεία. Για αυτό τη λέμε και δουλειά. Οι αρχαίοι έλεγαν εργασία. Εργαζόμαστε λίγο για να ζούμε, έλεγαν. Πρέπει να εργαζόμαστε όλο και πιο λίγο, ώστε να έχουμε ελεύθερο χρόνο, να ασχοληθούμε με την προσωπικότητα, με το μυαλό μας. Δε ζούμε για να δουλεύουμε. Τώρα ο κόσμος ζει για να δουλεύει. Άγρια δουλεία, ωμή. Ποια προσωπικότητα και πού να ασχοληθείς με τέχνη. Ψιλά γράμματα, οδοστρωτήρας, που περνάει και…»
– Δηλώσατε πως «αυτό που κάνουν οι νέοι, που φεύγουν και πάνε να δουλέψουν στο εξωτερικό, είναι στην ουσία προδοσία». Θα προτιμούσατε να μην έχετε τοποθετηθεί σχετικά; Γιατί φεύγουν τελικά οι νέοι κατά τη γνώμη σας;
«Δεν το είχα πει έτσι και δεν το είπα τότε για πρώτη φορά. Τα έχω πει επανειλημμένως. Απλώς τότε ήμουν στο στόχαστρο και το διόγκωσαν. Μίλησα πολιτικά, δεν έχω πάθει άνοια, να πω ότι είναι προδότες οι νέοι που αναγκάζονται να φύγουν. Η πολιτική που τους αναγκάζει όμως, 500.000 νέους Έλληνες επιστήμονες (τα επίσημα στοιχεία, δικά τους, δεν τα λέω εγώ, η Ευρώπη τα λέει). Αυτή η πολιτική είναι προδοσία, δε λέγεται αλλιώς. Είναι εξανδραποδισμός του τόπου. Να βρούμε άλλες λέξεις; Τι να πούμε ότι είναι φιλανθρωπία, ηρωισμός; Ό,τι θέλει ο καθένας ας λέει. Δεν είναι έτσι τα πράγματα. Ο τόπος θέλει να τον υπερασπιστούμε, ο τόπος μας είναι. Ποιος θα τον υπερασπιστεί; Αν 500.000 νέοι πάνε στο εξωτερικό και ζήσουν ως μετανάστες, γιατί έτσι θα ζήσουν, μερικοί από αυτούς μπορεί να πλουτίσουν, να κάνουν καριέρα, αλλά ως μετανάστες. Ξεριζωμένοι. Ο τόπος τι θα γίνει; Εδώ χιλιάδες χρόνια τώρα, πώς υπερασπίζονται τον τόπο τους οι Έλληνες; Διαβάζεις τους Πέρσες του Αισχύλου και λέει τον παιάνα που τραγουδούσαν το πρωί που άρχισε η ναυμαχία της Σαλαμίνας “είτε παίδες Ελλήνων”, να υπερασπιστούν την πατρίδα, τα σπίτια, τις γυναίκες, τα παιδιά, το χώμα που έχει τους προγόνους τους. Οι Έλληνες, αμυντικούς πολέμους έκαναν πάντα, δεν ήθελαν να επεκταθούν. Ακόμη και η εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ήταν αμυντικός πόλεμος. Πήγε να βαρέσει τον εχθρό στη μήτρα για να μην εκστρατεύσει ξανά εναντίον της χώρας.
Πού θα πάει το πράγμα; Η πολιτική που φτιάχνει αυτές τις συνθήκες αποτελεί προδοσία, η λέξη δεν αλλάζει με τίποτα. Η μελέτη ευρωπαϊκού οργανισμού πολύ αξιόπιστου, έκανε μια στατιστική που έλεγε ότι 500.000 Έλληνες που ζητούν μεροκάματο στο εξωτερικό, έχουν κοστίσει στο δημόσιο μέχρι να πάρουν το πτυχίο τους 12 δις ευρώ. Οι χώρες υποδοχής (κυρίως Γερμανία, Αγγλία, Γαλλία κλπ.) έχουν προσποριστεί από την εργασία αυτών των Ελλήνων επιστημόνων, 65 δις ευρώ (τόσα για μισθούς, ΦΠΑ, ασφαλιστικές εισφορές). Εγώ τι να πω; Χρειάζεται να το χαρακτηρίσεις; Αυτό λέγεται εξανδραποδισμός. Όπως γινόταν τα παλιά χρόνια που έκαναν έναν πόλεμο, καταλάμβαναν μια χώρα, έπιαναν τους ανθρώπους τους έκαναν δούλους και τους πουλούσαν. Αυτό συμβαίνει με άλλη μορφή τώρα».
– Ποιο είναι το αγαπημένο σας μέσο επικοινωνίας; Τηλεόραση, ραδιόφωνο ή ίντερνετ;
«Έχω διαλέξει το θέατρο. Ούτε με το internet ασχολούμαι. Τηλεόραση βλέπω κάποιες φορές. Η τηλεόραση είναι μέσο πολύ πλούσιο, παρέχει πληροφόρηση, όπως και το internet. Όμως η πληροφορία όταν μένει πληροφορία, προκαλεί σύγχυση. Αυτός ο κατακλυσμός πληροφόρησης μπορεί να μεταβληθεί και σε αρρώστια. Η πληροφορία πρέπει να μεταποιείται σε γνώση. Για να γίνει γνώση όμως, θέλει βιώματα. Υπάρχει μια διαδικασία που ακολουθούν οι άνθρωποι και το μυαλό μας. Όταν δε γίνεται αυτό, είμαστε σε πλήρη σύγχυση. Τα παιδιά τώρα στο σχολείο έχουν πληροφόρηση με τα μηχανήματα κλπ., αλλά δε μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν τις πληροφορίες γιατί μένουν ασύνδετες. Αν δε μετατραπούν σε γνώση και αυτός είναι δύσκολος δρόμος, και δαπανηρός για την πολιτεία, να παρέχει γνώση. Τώρα παρέχει πληροφορίες και τα παιδιά τις αποβάλλουν αμέσως. Βλέπεις στατιστικές από το κράτος μας, ότι 7 στους 10 απόφοιτους του Λυκείου έχουν πλήρη σύγχυση στις εθνικές εορτές.
Αυτό που καταλαβαίνω είναι ότι πρέπει να δουλεύουμε μέρα-νύχτα, όλοι οι άνθρωποι που έχουν την ανησυχία να ασχολούνται τι συμβαίνει γύρω μας, με τη δουλειά και τη συνολική παρουσία μας να τονώσουμε το ηθικό του λαού μας. Ο οποίος έχει πέσει και δέχεται καρπαζιές τη μία πάνω στην άλλη, αδιαμαρτύρητα. Χρειάζεται να σηκώσει κεφάλι, να θυμηθεί περηφάνια, παλικαριά και να πάψει να είναι καρπαζοεισπράκτορας. Το λέω με την έννοια ότι οι ίδιοι άνθρωποι που ζουν με σκυμμένο κεφάλι, γονατισμένοι, είναι οι ίδιοι άνθρωποι που πριν λίγα χρόνια έκαναν αριστουργήματα και έπη. Έγραψαν ιστορία, κάτω από άλλες συνθήκες κάνουν μεγαλουργήματα. Τώρα ζούμε την πτώση αλλά πρέπει να υπάρξουν αντιστάσεις».
