Συνέντευξη του Κων. Μίχαλου στο newsbeast.gr

Με τα πλέον μελανά λόγια περιέγραψε την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας ο πρόεδρος του ΕΒΕΑ κ. Κωνσταντίνος Μίχαλος σε συνέντευξή του στο newsbeast.gr. Ο κ. Μίχαλος έκανε λόγο για μονομερή μέτρα που αφορούν μόνο τον εισπρακτικό κομμάτι.

Έκρουσε των κώδωνα του κινδύνου όσον αφορά την έλλειψη επενδυτικής στρατηγικής. Έκανε λόγο για βαθιές τομές που χρειάζονται προκειμένου να εξορθολογιστεί η λειτουργία των ΔΕΚΟ. Όσον αφορά τον τραπεζικό τομέα μίλησε για αρνητική πιστωτική επέκταση από το Σεπτέμβριο και άμεση ανάγκη για συγχωνεύσεις.

Προέβλεψε πληθωρισμό στο 7% και ύφεση που θα αγγίξει το 4% εάν δε ληφθούν άμεσα μέτρα. Εκτίμησε ότι θα υπάρξουν βίαιες κοινωνικές συγκρούσεις και πιθανόν ιδιωτικοποιήσεις ζημιογόνων οργανισμών με ταχείς διαδικασίες ακόμα και μέσα στο 2010. Τόνισε ότι ήταν λάθος η προσφυγή στο ΔΝΤ, ενώ απέκλεισε το ενδεχόμενο για πρόωρες εκλογές το φθινόπωρο.

Τι μηνύματα λαμβάνετε από τις επιχειρήσεις-μέλη του επιμελητηρίου;

Τα μηνύματα είναι εξαιρετικά αρνητικά, καθώς εκτός της έλλειψης ρευστότητας από τα προβλήματα του τραπεζικού τομέα, έρχεται να προστεθεί και η έλλειψη αναπτυξιακής στρατηγικής από την κυβέρνηση. Όλοι γνωρίζαμε ότι τα μέτρα τα οποία θα έπρεπε να ληφθούν για την αντιμετώπιση αυτής της κρίσης θα ήταν εξαιρετικά δύσκολα και επίπονα.

Τα μέτρα πρέπει να αντισταθμιστούν με μια αναπτυξιακή δυναμική, η οποία έπρεπε να είχε ξεκινήσει εδώ και αρκετό χρονικό διάστημα. Σε αντίθετη περίπτωση είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα επαληθευτούν τα στοιχεία που εξέδωσε η ΕΣΥΕ και δείχνουν την ύφεση στο -2,5%. Η πρόβλεψη αυτή υπερβαίνει κατά πολύ την πρόβλεψη που είχε κάνει ο υπουργός Οικονομικών στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης, που θυμίζω ήταν στο -0,3%, αλλά και αυτή του διοικητή της ΤτΕ για ύφεση -2%.

Εμείς, δυστυχώς, έχουμε προβλέψει ποσοστό ύφεσης της τάξεως του -4% και πολύ φοβάμαι ότι εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα προς ένα αναπτυξιακό ορίζοντα θα υπερβούμε ενδεχομένων και το ποσοστό αυτό.

Ο κ. Παπακωνσταντίνου προχώρησε σε μια διάταξη η οποία συμψηφίζει το ΦΠΑ με τα χρέη των επιχειρήσεων προς το Δημόσιο, το οποίο ήταν κάτι που το είχε ζητήσει το ΕΒΕΑ. Πόσο σημαντική θεωρείτε ότι ήταν αυτή η κατάκτηση;

Όσον αφορά το θέμα του ΦΠΑ,  εν μέρει ρυθμίστηκε μετά την πρόσφατη απόφαση του υπουργού Οικονομικών. Και λέω εν μέρει, διότι αφορά ποσά μέχρι 30 χιλ. ευρώ. Ωστόσο, οι μεγαλύτερες εταιρείες, παρόλο που έχουν ελεγχθεί, δεν μπορούν αυτή τη στιγμή να υπολογίζουν σε μια επιστροφή του ΦΠΑ. Αυτό πραγματικά είναι ένα πλήγμα, ιδιαίτερα για τις εταιρείες που έχουν εξαγωγικό χαρακτήρα, που τόσο χρειαζόμαστε αυτή τη στιγμή, για να ενισχύσουμε την οικονομία μας.

Εφόσον το κατακτήσατε, τι άλλα μέτρα προτείνετε για βοήθεια των επιχειρήσεων σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς;

Σε ό,τι αφορά άλλα μέτρα για την ενίσχυση των ΜΜΕ, το ΤΕΜΠΜΕ θα πρέπει να λειτουργήσει με άλλους όρους γιατί τους τελευταίους 12 μήνες πραγματικά δεν έχει προσφέρει στην ενίσχυσή τους. Έχω πει επανειλημμένα ότι ποσό 2 δισ. ευρώ από την κοινοτική εισφορά για το ΕΣΠΑ, που είναι 22 δις ευρώ, θα μπορούσε με έγκριση των Βρυξελλών να αποσπαστεί και να χρησιμοποιηθεί ως εγγύηση προς το δημόσιο για τη χορήγηση δανείων σε ΜΜΕ επιχειρήσεις.

Είναι σαφές πλέον ότι το πλήρες ποσό του ΕΣΠΑ με την επενδυτική νηνεμία που επικρατεί σήμερα, δε θα απορροφηθεί μέσα στον απαιτούμενο χρόνο. Άρα θα μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε ένα μέρος αυτού του ποσού για την ενίσχυση των ΜΜΕ.

Όσον αφορά τη φορολογική πολιτική, πρόσφατη έρευνα του ΕΒΕΑ έδειξε ότι 9 στις 10 επιχειρήσεις πιστεύουν ότι επιβαρύνονται από τη φορολογική πολιτική σε τέτοιο βαθμό ώστε το 50% εξ αυτών να εξετάζει ακόμα και το ενδεχόμενο μετεγκατάστασης σε χώρες με χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές.

Περισσότερες από 8 στις 10 επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν σήμερα πτώση τζίρου γεγονός που οδηγεί στο εφιαλτικό σενάριο πάνω από το 50% εξ αυτών, να εξετάζει ακόμα και το ενδεχόμενο του λουκέτου, εάν μέσα στο έτος δε βελτιωθούν τα οικονομικά τους μεγέθη.

Η Ελλάδα κατατάσσεται πλέον ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες με την υψηλότερη φορολόγηση για τις επιχειρήσεις. Φορολογούνται τέσσερις φορές περισσότερο από μια σειρά από κοντινές μας χώρες, όπως η Κύπρος με φορολογία 11% και η Βουλγαρία με 10%. Πώς να συγκριθούν αυτά τα νούμερα με το 45% που αγγίζει η φορολογία στην Ελλάδα; Και αυτό ήταν επιλογή δική μας και όχι της τρόικας.

Τον Απρίλιο πριν από την υπογραφή του μνημονίου η κυβέρνηση ψήφισε ένα φορολογικό νομοσχέδιο με το οποίο αυξάνεται σημαντικά η άμεση φορολογία. Φορολόγησε με συντελεστή 25% τα μη διαμενόμενα κέρδη και με 10% τα διαμενόμενα. Επίσης επέβαλλε για τρίτη συνεχόμενη φορά έκτακτη εισφορά από 4% έως 10% στις κερδοφόρες επιχειρήσεις.

Θα ήθελα εδώ να θυμίσω ότι στο ξέσπασμα της κρίσης στα τέλη του 2007, στη Μεγάλη Βρετανία, όταν αντελήφθη η τότε κυβέρνηση ότι εισέρχεται σε μια περίοδο ύφεσης, η πρώτη κίνηση ήταν να μειώσει το ΦΠΑ από το 17,5% στο 15% μέχρι και τον περασμένο Φεβρουάριο.

Συλλογική Σύμβαση Εργασίας

Θεωρώ ότι οι ρυθμίσεις οι οποίες προωθούνται στα εργασιακά είναι περίπλοκες. Μέχρι τώρα είχαμε μια εργατική νομοθεσία η οποία ήταν υπέρ του εργαζομένου αλλά με λάθος τρόπο. Τώρα αυτό που επιχειρείται είναι να πάμε σε ένα εργασιακό καθεστώς υπέρ των επιχειρήσεων, αλλά με λάθος τρόπο.

Για αυτό και η πρόταση του ΕΒΕΑ είναι να υπάρξει ένα μικρό χρονικό διάστημα προειδοποίησης για τις απολύσεις, διάρκειας ενός έως δύο μηνών, χωρίς όμως να επηρεάζεται το ύψος των αποζημιώσεων. Αυτές θα μπορούσαν να οριστεί στον μέσο όρο των ισχυουσών σήμερα αποζημιώσεων με ή χωρίς προειδοποίηση.

Οι επιχειρηματίες δε ζητούν ευνοϊκή ρύθμιση εις βάρος των εργαζομένων. Ζητούν δίκαιη μεταχείριση, που θα τους επιτρέψει να διατηρήσουν την επιχείρησή τους αλλά και τους εργαζομένους τους. Κανένας επιχειρηματίας δε θέλει να απολύει, διαταράσσοντας το ήρεμο εργασιακό κλίμα και την παραγωγική διαδικασία, όπως και κανένας επιχειρηματίας δε θέλει να καταβάλλει τεράστιες αποζημιώσεις στην περίπτωση απόλυσης. Οι ισορροπίες είναι πράγματι πολύ λεπτές.

Είναι γεγονός, όμως, ότι διατηρούμε ένα αγκυλωμένο εργασιακό καθεστώς, το οποίο, στην πραγματικότητα, δεν προστατεύει την απασχόληση, καθώς σε πολλές περιπτώσεις δυσκολεύει νέες προσλήψεις.

Όσον αφορά την επιδοτούμενη εργασία, ιδιαίτερα των νέων. Εμείς χαιρετίσαμε από την πρώτη στιγμή και είπαμε ότι είναι προς τη θετική κατεύθυνση. Διότι στην ουσία αποτελούσε μια επέκταση της πρότασης, την οποία είχε κάνει το ΕΒΕΑ στα τέλη του 2008 σχετικά με την ελαστικοποίηση εργασίας.

Τότε βέβαια τα Ταμεία είχαν κάποια χρήματα. Εμείς θέλαμε να ξεφύγουμε από τη στρεβλή νομοθεσία που θέσπιζε τις εργασιακές σχέσεις, σε ό,τι αφορά την ελαστικοποιημένη μορφή εργασίας και είχε ψηφιστεί τόσο από τις κυβερνήσεις της ΝΔ αλλά και του ΠΑΣΟΚ.

Η συγκεκριμένη νομοθεσία δεν έδινε καμία προστασία προς τον εργαζόμενο. Μπορεί ακόμα και σήμερα ο οποιοσδήποτε επιχειρηματίας, επικαλούμενος μείωση της κερδοφορίας και τίποτα άλλο, να υπαχθεί σε αυτό το καθεστώς χωρίς κανένα έλεγχο.

Το ΕΒΕΑ έχει προτείνει να υπάρξει έλεγχος πριν υπαχθεί μια εταιρεία σε αυτό το καθεστώς, διότι σε καμία περίπτωση δε θα δεχθούμε την απλή μείωση κερδών ως σημαντικό λόγο για να αρχίσει ο εργοδότης να απολύει ή να ελαστικοποιεί τις θέσεις εργασίας. Εάν, λοιπόν, με κάποιο τρόπο αποδείξει η επιχείρηση ότι έχει μείωση των εξαγωγών, μείωση των πωλήσεων και δυστοκία στις πληρωμές, να μπορεί να υπαχθεί για ένα χρονικό διάστημα 6+6 μηνών, όσο διαρκεί το επίδομα ανεργίας.

Αλλά ο εργαζόμενος να παίρνει το ποσό της αποζημίωσης που θα χάσει από τον εργοδότη, από ένα Ταμείο. Τότε είχαμε προτείνει τον ΟΑΕΔ, που τότε ακόμα κάποια χρήματα. Εμείς προτείνουμε σε κάθε περίπτωση ένα Ταμείο που θα λειτουργεί ως Ταμείο ανάπτυξης και όχι αλληλεγγύης.

Άρα η επιδοτούμενη εργασία που προωθεί η κυβέρνηση για τους εργαζομένους 18-25 όπου θα πληρώνονται από τον εργοδότη 590 ευρώ και θα καλύπτεται το υπόλοιπο ποσό μέχρι το ύψος του βασικού μισθού από ένα Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, όπως ανακοίνωσε ο κ. Λοβέρδος, μας βρίσκει σύμφωνους. Θεωρούμε μάλιστα,  ότι θα είναι ιδιαίτερα χρήσιμο στην περιφέρεια όπου βλέπουμε υψηλά ποσοστά ανεργίας.

Όσον αφορά το θέμα της διαιτησίας, είναι κάτι το οποίο, μέχρι στιγμής, λειτουργούσε μονομερώς, καθαρά υπέρ των εργαζομένων. Θεωρώ ότι εάν βρεθεί ένας τρόπος -και νομίζω ότι σχετική πρόταση έχει κάνει ο υπουργός- που να είναι πραγματικά διαδικασία διαιτησίας και όχι μονομερής ικανοποίηση των συνδικαλιστών, τότε θα είμαστε στο σωστό δρόμο.

Πάγωμα μισθών

Η ελληνική οικονομία αντιμετωπίζει σοβαρότατα προβλήματα ανταγωνιστικότητας. Ένα από τα θέματα που τα δημιουργούν είναι γενικότερα και το εργασιακό καθεστώς. Σε καμία περίπτωση δε θεωρούμε ότι πρέπει να πάμε σε μείωση μισθών όπως είχε ακουστεί κάποια στιγμή. Ωστόσο το πάγωμα μισθών, το οποίο συζητείται σήμερα, εάν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, είναι καθαρά θέμα αντοχής της επιχείρησης.

Η ελληνική επιχειρηματικότητα απαρτίζεται στη συντριπτική της πλειοψηφία από μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Οι αντοχές σε αυτές τις 960 χιλ.  επιχειρήσεις είναι πραγματικά πολύ μικρές. Δεν μιλάμε για λειτουργίες που θα επιφέρουν κερδοφορία ή διάσωση της κερδοφορίας, αλλά διάσωση των ίδιων των εταιρειών.

Αυτή τη στιγμή έχουμε φτάσει, με την αύξηση του ΦΠΑ, τα φορολογικά μέτρα και τις αυξήσεις στα καύσιμα, σε ένα σημείο όπου πλέον κρίνεται η βιωσιμότητα των εταιρειών. Οι ψυχολογικές αυξήσεις που ακούγονται είναι της τάξης του 1%. Δηλαδή σε μισθό 800 ευρώ είναι 8 ευρώ το μήνα μείον τις κρατήσεις 5 ευρώ. Σε ετήσια βάση είναι 60 ευρώ.  Το τελευταίο λοιπόν που χρειάζεται αυτή τη στιγμή είναι να κοροϊδεύουμε τον κόσμο.

Τι θα πρέπει να αλλάξει προκειμένου η Ελλάδα να καταφέρει να προσελκύσει ξένους επενδυτές;

Είχα την ευκαιρία τους τελευταίους μήνες να συναντηθώ με την πολιτική ηγεσία των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων από το Άμπου Ντάμπι και από το Κατάρ, οι οποίοι έχουν την επιθυμία και τη διάθεση να επενδύσουν στη χώρα μας. Όπως όμως ενημέρωσαν και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, εάν δεν υπάρξει ένα σταθερό φορολογικό και επενδυτικό πλαίσιο, δε θα προχωρήσουν στο επόμενο βήμα.

Μετά από αυτές τις συζητήσεις το ΕΒΕΑ έκανε πρόταση στον κ. πρωθυπουργό, προκειμένου το γραφείο του πρωθυπουργού και το Μαξίμου να λειτουργούν ως «ένα γραφείο μιας στάσης» για τις μεγάλες επενδύσεις που έρχονται στη χώρα μας.

Είναι κάτι το οποίο οφείλω να ομολογήσω ότι το αποδέχθηκε και το ανακοίνωσε δια στόματος του αρμόδιου υπουργού του κ. Παμπούκη. Μέχρι σήμερα όμως δεν έχει υπάρξει ένα πλαίσιο το οποίο να θεσπίζει τη λειτουργία αυτού του συστήματος.

Θα πρέπει να οριστεί ένα μίνιμουμ ποσό επένδυσης, το οποίο έχουμε εμείς προσδιορίσει στα 50 εκατ. ευρώ, πέραν του οποίου με συνοπτικές διαδικασίες να ξεπερνάμε τα γραφειοκρατικά προβλήματα. Να θυμίσω ότι για την μεγάλη επένδυση στην Μεσσηνία από τον κ. Κωνσταντακόπουλο, μέχρι να πέσει το πρώτο τούβλο χρειάστηκαν 1.817 υπογραφές. Είναι ευκολονόητο ότι κανένας ξένος επενδυτής  δε θα επιμείνει για παραπάνω από μια ημέρα σε ένα τέτοιο περιβάλλον.

Ποια είναι η γνώμη σας όσον αφορά το πακέτο αποκρατικοποιήσεων που ανακοίνωσε η κυβέρνηση;

Για άλλη μια φορά, αποδεικνυόμαστε άτολμοι. Δεν είναι βέβαιο ότι οι προτάσεις, που θα υποβληθούν θα είναι τόσο ενδιαφέρουσες, ώστε να προσελκύουν ξένα και εγχώρια επενδυτικά κεφάλαια.

Στην ουσία, πρόκειται για παραχώρηση κρατικής περιουσίας και μετοχοποίηση. Διότι αποκρατικοποίηση σημαίνει πώληση του συνολικού ποσοστού ενός οργανισμού ή μίας επιχείρησης, ώστε ο επενδυτής να έχει τον έλεγχο να κάνει αλλαγές και να διοικήσει με τον πιο ωφέλιμο τρόπο.

Τρανό παράδειγμα είναι ο ΟΣΕ. Ποιος θα επενδύσει στο 49% σε έναν οργανισμό με 1 δισ. ευρώ ζημιές, ετησίως, και συσσωρευμένο χρέος 10 δισ. ευρώ, εάν δεν μπορεί να εφαρμόσει, πραγματικά, το πρόγραμμα εξυγίανσης, που πιστεύει ότι είναι καλύτερο;

Πώς είναι δυνατόν ο Έλληνας καταναλωτής να πληρώνει ακριβότερα τα ίδια ακριβώς προϊόντα που διατίθενται από τις αλυσίδες των σούπερ μάρκετ στις ευρωπαϊκές αγορές;

Ακριβώς προ 2 ετών, το ΕΒΕΑ είχε στείλει 5 επιστημονικούς συνεργάτες σε τέσσερις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, δύο με όμοιο πληθυσμό με αυτό της Αθήνας και δύο με μεγαλύτερο πληθυσμό, προκειμένου να κάνουν δειγματοληπτικό έλεγχο. Τα αποτελέσματα ήταν εκπληκτικά. Υπάρχουν προϊόντα (αρτοσκευάσματα) όπου οι τιμές στην Αθήνα ήταν  425% υψηλότερες! Βέβαια σε αρκετά προϊόντα οι τιμές ήταν χαμηλότερες στην Ελλάδα.

Εκεί που παρατηρήθηκε η μεγαλύτερη απόκλιση τιμών από 40%-425% ήταν σε προϊόντα πολυεθνικών εταιριών που έχουν την ίδια συσκευασία, την ίδια ποσότητα και την ίδια ονομασία και δε διαφέρουν σε τίποτα. Αμέσως καταθέσαμε την έρευνα στον τότε υπουργό Ανάπτυξης κ Φώλια και ξεκίνησε η δημιουργία νομοθεσίας και ολοκληρώθηκε επί υπουργίας του κ. Χατζηδάκη σχετικά με τις ενδοομιλικές πωλήσεις.

Δυστυχώς, μέχρι και σήμερα, ενώ είναι σε εφαρμογή ο νόμος, δε βλέπουμε να λειτουργούν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί για να μειωθούν οι τιμές. Η απόκλιση των τιμών οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στους φορολογικούς συντελεστές της Ελλάδας.

ΟΙ εταιρείες συνυπολογίζουν το ύψος του φορολογικού συντελεστή της χώρα όπου δραστηριοποιούνται και ανάλογα διαμορφώνουν την τιμή έτσι ώστε να διασφαλίζουν πάντοτε ένα συγκεκριμένο ποσοστό κέρδους. Ιδιαίτερα σε τέτοιες κρίσιμες περιόδους δε θα πρέπει να ακολουθείται μια τέτοια πολιτική από τις εταιρείες. Εξάλλου μην ξεχνάμε ότι το πρόβλημα του πληθωρισμού είναι μεγάλο, καθώς τώρα «τρέχει» με +5,4% και πολύ φοβάμαι ότι το Σεπτέμβριο θα είναι κοντά στο 7%.

ΔΕΚΟ

Το θέμα των ΔΕΚΟ έχει ταλαιπωρήσει όλες τις κυβερνήσεις, αλλά λόγω του πολιτικού κόστους καμία δεν προχώρησε ποτέ στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν. Θα πρέπει να υπάρχουν ισολογισμοί σε όλες της ΔΕΚΟ και να σταματήσουν επιτέλους οι προσλήψεις από το παράθυρο.

Δυστυχώς το πρόβλημα των ΔΕΚΟ έχει διογκωθεί σε τέτοιο βαθμό όπου πραγματικά προκειμένου να αλλάξει αυτή η κατάσταση θα πρέπει να υπάρξουν κοινωνικές συγκρούσεις. Η κατάσταση παραμένει τραγική με τη μείωση των επιδοτήσεων από τον κρατικό προϋπολογισμό να την κάνει τραγικότερη. Σύμφωνα με στοιχεία των ισολογισμών, ο ΟΑΣΑ, η ΕΘΕΛ, ο ΗΛΠΑΠ, ο ΑΜΕΛ και το ΤΡΑΜ εμφάνισαν το 2009 ελλείμματα ύψους 580 εκατ. ευρώ.

Πρόσφατο παράδειγμα η μη καταβολή του μισθού, την προηγούμενη εβδομάδα, των οδηγών της ΕΘΕΛ. Οι συγκοινωνιακές ΔΕΚΟ κυρίως βρίσκονται στο χείλος της οικονομικής κατάρρευσης. Με το δανεισμό να είναι ανύπαρκτος, οι συγκοινωνιακοί φορείς, μέσα στο πρώτο 5μηνο, έχουν απορροφήσει το 67% των συνολικών πιστώσεων που τους αναλογούν για το 2010.

Αυτό σημαίνει ότι τους τελευταίους 2-3 μήνες του χρόνου θα υπάρξει πρόβλημα ρευστότητας. Η κυβέρνηση έχει εξαγγείλει ότι δεν υπάρχει καμία πιθανότητα να προσθέσει κάτι σε αυτό το ποσό, αλλά και η τρόικα δε θα το επιτρέψει. Άρα οι ΔΕΚΟ θα πρέπει να δουν τα του οίκους τους και να βρουν τρόπους έτσι ώστε να καταφέρουν να  αντεπεξέλθουν.

Άλλο ένα εξοργιστικό παράδειγμα είναι η ΔΕΗ. Με την ανοχή της κυβέρνησης, αποφάσισε να χρησιμοποιήσει το ποσό που θα εξοικονομηθεί από τη μείωση του κόστους μισθοδοσίας για να ενισχύσει τους ασφαλιστικούς φορείς του προσωπικού (ΙΚΑ/ΤΑΠ-ΔΕΗ και ΤΑΥΤΕΚΩ/ΤΕΑΠΑΠ-ΔΕΗ). Σκοπός αυτής της κίνησης, ήταν να μη μειωθούν οι συντάξεις της ΔΕΗ (αποφασίστηκε στην έκτακτη γενική συνέλευση των μετόχων της 26ης Απριλίου).

Αυτή η απόφαση φυσικά δεν εμπόδισε την ΔΕΗ να ζητήσει από το αρμόδιο υπουργείο αύξηση στα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος μέχρι και 100%, που θα επωμιστούν νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Δεν μπορεί να λέμε ότι αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα τιμών και από την άλλη το ίδιο το κράτος να αντιμετωπίζει τον πολίτη με αυτόν τον τρόπο.

Μετά το πρόσφατο παράδειγμα της ΕΘΕΛ, εκτιμάται ότι πολλές ΔΕΚΟ θα περάσουν αναγκαστικά σε ιδιώτες με άμεσες διαδικασίες;

Δεν ξέρω εάν θα είναι άμεσες οι διαδικασίες, αλλά ένα είναι το σίγουρο. Εάν δεν μπορούν να βρουν μια μέθοδο εξυγίανσης, πολύ φοβάμαι ότι οι διαδικασίες θα γίνουν πιο άμεσες και αυτό είναι κάτι που δεν το θέλει κανείς. Αλλά ορισμένες φορές είναι αναγκαίο.

Δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν ότι η οικονομική βοήθεια που πήραμε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΔΝΤ, ήταν μόνο μια τριετής παράταση και ότι η χώρα μετά θα συνεχίσει να κινδυνεύει. Συμμερίζεστε αυτήν την άποψη;

Πράγματι οι αριθμοί είναι εντυπωσιακοί. Αυτή τη στιγμή το δημόσιο χρέος είναι 310 δις ευρώ. Βάσει των προβλέψεων του υπουργείου Οικονομίας, η πρώτη τριετία του ΠΣΑ θα επιδεινώσει την κατάσταση και θα φτάσουμε σε χρέος της τάξεως των 450 δις ευρώ.

Δυστυχώς αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα μονομερώς, μόνο ως προς το εισπρακτικό μέρος. Παράλληλα την ώρα που το τραπεζικό σύστημα θα έπρεπε να είναι ο βασικός μοχλός ανάπτυξης παραμένει στάσιμος λόγω της καθυστέρησης των συγχωνεύσεων.  Θα έπρεπε να είχε ήδη ξεκινήσει η διαδικασία της συγχώνευσης των τραπεζικών ιδρυμάτων στη χώρα μας.

Είναι μια χρυσή ευκαιρία να ξεκινήσει αυτή η διαδικασία από το χώρο των Βαλκανίων όπου λειτουργούν 1650 υποκαταστήματα ελληνικών τραπεζών και μετά να επεκταθεί και στο εσωτερικό. Ήδη υγιείς επιχειρηματίες ανοίγουν γραμμή πίστωσης για προμηθευτές τους σε ελληνικές τράπεζες, όμως όταν φτάνουν στις τράπεζες των προμηθευτών τους απορρίπτονται από τις ξένες τράπεζες λόγω της υποβάθμισης των ελληνικών τραπεζών από τους οίκους αξιολόγησης. Δεν υπάρχει πιστωτική επέκταση. Φοβάμαι ότι το Σεπτέμβριο θα δούμε και αρνητικά επίπεδα.

Πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα προκειμένου το τραπεζικό σύστημα να αρχίσει να κινείται και να εφαρμοστεί αναπτυξιακή πολιτική. Εάν χάσουμε πολύτιμο χρόνο, τότε πολύ φοβάμαι ότι υπάρχει το ενδεχόμενο να φτάσουμε σε αυτό το απευκταίο σημείο και να γίνει με ελεγχόμενο τρόπο το λεγόμενο (hair cut). Τότε η ελληνική οικονομία θα μείνει απομονωμένη για πολλά χρόνια.

Δε νομίζω όμως ότι το τραπεζικό μας σύστημα αντιμετωπίζει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν η Πορτογαλία και η Ισπανία. Ολοένα και πληθαίνουν οι φήμες ότι ο μεγαλύτερος ευρωπαϊκός τραπεζικός όμιλος η ισπανική Santader έχει μεγάλη έκθεση σε τοξικά χρηματιστηριακά προϊόντα. Όταν αποκαλυφθεί αυτή η «μαύρη τρύπα» η Ελλάδα θα φύγει από τα πρωτοσέλιδα.

Δεν τίθεται θέμα εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ. Αυτό ήταν ένας μύθος. Ούτε προβλέπεται κάτι τέτοιο για καμία χώρα της Ε.Ε.. Ωστόσο,  εάν διογκωθούν τα οικονομικά προβλήματα είναι πολύ πιθανό η Γερμανία να προχωρήσει σε οικειοθελή αποχώρηση, καθώς έχει πολύ ισχυρή οικονομία. Εάν αύριο αποφάσιζε να επιστρέψει στο μάρκο θα διέθετε το πιο ισχυρό νόμισμα. Σε αυτή τη φάση δεν προβλέπω πτώχευση αλλά εάν δεν υπάρξει αναπτυξιακή πολιτική, σε χρονικό ορίζοντα τριετίας θα πρέπει να πάμε σε ελεγχόμενη αναδιάρθρωση του χρέους.

Συμφωνείτε ότι θα έπρεπε να αποταθεί η ελληνική κυβέρνηση για βοήθεια στο ΔΝΤ;

Όχι, θα έπρεπε να είχαμε αποφύγει την εμπλοκή του ΔΝΤ. Ναι στον Ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης. Είναι κατάκτηση της κυβέρνησης η δημιουργία του ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης για σοβαρά οικονομικά προβλήματα όπως αυτό που αντιμετωπίζουμε τώρα.

Αμέσως μετά την Ελλάδα, εντάχθηκαν σε αυτόν η Πορτογαλία και η Ισπανία με πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα από εμάς, ωστόσο δεν υποχρεώθηκαν να πάνε στο ΔΝΤ. Όταν ξεκινάς τη διακυβέρνηση με τα spread στο 112 και μετά από έξι μήνες εκτινάσσονται ακόμα και στο 1.200, όταν στην πρώτη έκδοση ομολόγων σου προσφέρουν 26 δις και παίρνεις μόνο τα 5 δις ευρώ, τη στιγμή που βλέπεις ότι το πρόβλημα είναι μπροστά και δε δημιουργείς ταμειακό απόθεμα, όταν μιλάς από μόνος σου για Τιτανικό, τότε είναι εύκολο οι χρηματοπιστωτικές αγορές να λάβουν τα λάθος μηνύματα και να σε τιμωρήσουν, ώστε αναγκαστικά πλέον να ζητήσεις την αρωγή του ΔΝΤ.

Υπάρχουν αρκετοί οι οποίοι εκτιμούν ότι δε θα πρέπει να δαιμονοποιούμε την πιθανότητα αναδιάρθρωσης του χρέους. Εσείς θεωρείτε ότι μια πιθανή τέτοια εξέλιξη θα βοηθούσε την ελληνική οικονομία;

Είναι σαφές ότι θα πρέπει να ακολουθηθεί ένα πρόγραμμα λιτότητας 20ετίας το οποίο κανείς δε θα ήθελε ή να πάμε σε ελεγχόμενη αναδιάρθρωση χρέους. Έτσι εάν στην ερχόμενη τριετία υπάρξει ανάπτυξη στην παγκόσμια οικονομία  τότε είναι σαφές ότι η αναδιάρθρωση του χρέους θα είναι κάτι θετικό για την ελληνική οικονομία και αποδεκτό από τους πιστωτές της.

Τον τελευταίο καιρό κυκλοφορεί έντονα το σενάριο για διπλές εκλογές το Νοέμβριο. Πιστεύετε ότι η ελληνική οικονομία αντέχει μια νέα εκλογική αναμέτρηση και το πιο πιθανό σενάριο -βάση των δημοσκοπήσεων- μια κυβέρνηση συνεργασίας;

Βλέποντας το θέμα καθαρά επιχειρηματικά εκτιμώ ότι αυτό το σενάριο δεν ισχύει. Από τη στιγμή που έχει επέλθει συμφωνία μεταξύ πιστωτή και πελάτη και ο τελευταίος εφαρμόζει πιστά αυτό που του υποδεικνύεται, θα ριψοκινδυνέψει ο πιστωτής να εισέλθει σε μια διαδικασία αλλαγής των προσώπων με τα οποία συναλλάσσεται; Όχι.  Θα δεχθεί ο πιστωτής κίνδυνο της επιστροφής του κεφαλαίου του στους ορισμένους χρόνους;Όχι.  Άρα το ΔΝΤ και η Ε.Ε δεν βλέπουν με θετικό μάτι μια τέτοια λύση.

Αντιλαμβάνομαι σε πολιτικό επίπεδο ότι η κυβέρνηση αναζητά τη λαϊκή επιβεβαίωση, καθώς το προεκλογικό της πρόγραμμα δεν έχει καμία σχέση με αυτό που εφαρμόζει.

Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι βάσει των δημοσκοπήσεων δεν προκύπτει αυτοδύναμη κυβέρνηση από κανένα από τα δύο μεγάλα κόμματα. Όσον αφορά την πιθανότητα συγκυβέρνησης, έχουμε αποδείξει και στο παρελθόν ότι συνεργασία στο βαθμό που χρειάζεται πολιτική συναίνεση, είναι πολύ δύσκολο να γίνει και φυσικά δε θα έχει και τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Συνέντευξη στον Νίκο Κονδυλόπουλο