Ο Αλέξανδρος Α’ της Μακεδονίας ήταν ένα πρόσωπο που δίχασε την αρχαία Ελλάδα, σε βαθμό που ορισμένοι εισηγήθηκαν να μη συμμετάσχει στους Ολυμπιακούς Αγώνες, αποκαλώντας τον «βάρβαρο».
Μερικοί πιστεύουν ότι είναι «σκοπιανή προπαγάνδα», αλλά ιστορικοί αναφέρουν ότι τα αρνητικά συναισθήματα προς τον Μακεδόνα βασιλιά πήγαζαν από εκδικητικότητα λόγω της στάσης που κράτησε στους Περσικούς Πολέμους, με τους Ολυμπιακούς να αποτελούν την πρώτη εκδήλωση αρνητικής στάσης προς τον Αλέξανδρο. Παράλληλα, άλλες πόλεις-κράτη της εποχής (όπως η Αθήνα π.χ.) διεκδικούσαν εδάφη της Μακεδονίας, λόγω των ορυχείων και της υλοτομίας που μπορούσε να αναπτυχθεί εκεί σε μεγάλο βαθμό.
Δημοσίευμα του World History Encyclopedia ανέφερε ότι η αρνητική εικόνα χτίστηκε από την περίοδο που ήταν πρίγκιπας και βασιλιάς ο πατέρας του Αμύντας. Τότε, η Μακεδονία ήταν προτεκτοράτο της Περσίας και σύμφωνα με τον Ηρόδοτο ο Αλέξανδρος με κόλπο δολοφόνησε όλα τα μέλη της περσικής αποστολής που στάλθηκε να απαιτήσει «γη και ύδωρ». Ιστορικοί όμως, υποστήριξαν πως η αναφορά είναι προϊόν προπαγάνδας και ότι τότε η αδερφή του Γυγαία παντρεύτηκε τον Πέρση στρατηγό Βουβάρη, για να κυρωθεί επίσημα η υποταγή της Μακεδονίας στην Περσία.
Κοντά στο 498 π.Χ. ο Αλέξανδρος ανέβηκε στο θρόνο και ανανέωσε τους όρκους προς την περσική αυτοκρατορία. Το 480 π.Χ. παρείχε υποστήριξη στην εισβολή του Ξέρξη στην Ελλάδα, με τον Ηρόδοτο να αναφέρει πως προειδοποίησε το αρχαιοελληνικό στράτευμα στις Θερμοπύλες για το κρυφό πέρασμα στη περιοχή, κάτι οι ιστορικοί θεωρούν πως μπορεί να είναι ψευδές. Ο Αλέξανδρος μετά τη μάχη της Σαλαμίνας λοιπόν, στάλθηκε στην Αθήνα ως απεσταλμένος της Περσίας για να ζητήσει υποδούλωση της πόλης, κάτι που απορρίφθηκε.
Ένα χρόνο μετά το 479 π.Χ. και συγκεκριμένα μια νύχτα πριν τη μάχη των Πλαταιών όμως, ο Μακεδόνας βασιλιάς επισκέφθηκε το ελληνικό στρατόπεδο και αυτή τη φορά συντάχθηκε με τις ελληνικές πόλεις-κράτη, αποκαλύπτοντας τα σχέδια των Περσών και ζητώντας να πολεμήσουν μέχρι τέλους.
Η προβληματική συμμετοχή στους Ολυμπιακούς
Ο Αλέξανδρος έλαβε μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 496 π.Χ., όταν ανέβηκε στο θρόνο της Μακεδονίας και πριν πρωταγωνιστήσει ο ίδιος αρνητικά. Τότε, ορισμένοι συμμετέχοντες εξέφρασαν έντονες διαφωνίες, ισχυριζόμενοι ότι ο μονάρχης δεν ήταν Έλληνας, αλλά «βάρβαρος».
Έτσι, αναγκάστηκε να αποδείξει την ελληνικότητα της δυναστείας του, παρουσιάζοντας στοιχεία ότι καταγόταν από τον Τήμενο, τον αρχαίο βασιλιά του Άργους που πιστεύεται ότι ήταν άμεσος απόγονος του θρυλικού Ηρακλή.
Οι Ελλανοδίκες επέτρεψαν τη συμμετοχή του, όπως και των Μακεδόνων βασιλιάδων που ακολούθησαν, με τη συμμετοχή των Μακεδόνων πολιτών να αυξάνεται λίγο μετά τα μισά του 3ου αιώνα π.Χ. κι έπειτα.
