Η επίσκεψη του πάπα Φραγκίσκου στην Αθήνα είναι η πρώτη του στην Ελληνική πρωτεύουσα και έρχεται μετά το ιστορικό ταξίδι του πάπα Ιωάννη Παύλου Β´ τον Μάιο του 2001. Είναι μια πολιτική επίσκεψη με αυτονόητες εκκλησιαστικές αναφορές, αφού ο πάπας έχει κληθεί στην Ελλάδα με τον πολιτικό του αξίωμα ως αρχηγός κράτους από την Πολιτειακή ηγεσία της Χώρας. Ασφαλώς κάθε ταξίδι πάπα στην Ελλάδα έχει ξεχωριστό ιστορικό φορτίο, αφού στη συνείδηση του Ελληνισμού δεν έχει εκλείψει η ανάμνηση της άλωσης της Κωνσταντινουπόλεως το 1204 και των δεινών που επέφερε, με κυριότερο την άλωση της Πόλης από τους Οθωμανούς το 1453, της οποίας τις συνέπειες ο Ελληνισμός πλήρωσε και πληρώνει μέχρι σήμερα.

*του Ιωάννη Αντ. Παναγιωτόπουλου

Η Ορθόδοξη Εκκλησία διακήρυξε στη Σύνοδο της Κρήτης (2016) ότι είναι η Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία και την πίστη της ότι κατέχει κυρία θέση στην υπόθεση της προώθησης της χριστιανικής ενότητας εντός του σύγχρονου κόσμου, ενώ αποδέχεται την χρήση του όρου Εκκλησία στην αναφορά της προς αυτές ως ιστορική ονομασία των μη ευρισκόμενων σε κοινωνία με αυτή άλλων ετεροδόξων χριστιανικών Εκκλησιών και Ομολογιών. Σημειώσεις που έγιναν μετά από ιδιαίτερη επιμονή της Εκκλησίας της Ελλάδος και περιλαμβάνουν το σύνολο των σχέσεων με τη δυτική χριστιανοσύνη.

Επομένως η υποδοχή του πάπα στην Αθήνα έχει πολλά και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, αφού τη διακρίνει και το πολιτικό και το εκκλησιαστικό σκέλος. Ο σημερινός πάπας έχει αναδείξει από την αρχή της ποιμαντορίας του ρηξικέλευθες θέσεις. Το ενδιαφέρον του για ζητήματα όπως το προσφυγικό είναι διαρκές. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι είναι η δεύτερη φορά που επισκέπτεται το νησί της Λέσβου. Το προσφυγικό πρόβλημα είναι κορυφαίο, όπως τεράστιο είναι και το ζήτημα της προστασίας της χριστιανοσύνης στην Ανατολή. Επομένως, η παρουσία του εδώ μόνο θετική αποτίμηση λαμβάνει. Ο Ελληνισμός αναμένει τη συνδρομή της δυτικής χριστιανοσύνης και τη συμπαράστασή της σε όλα τα επίπεδα.

Άλλωστε ο πάπας Φραγκίσκος διακρίνεται από τη διάθεσή του να προσεγγίσει την Ορθοδοξία και πράγματι, η υποδοχή από την Ελλαδική Εκκλησία του πάπα στο πρόσωπο του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου έγινε με αισθήματα αδελφοσύνης και τιμής. Η Εκκλησία της Ελλάδος αναγνωρίζει ότι η ενότητα των χριστιανών είναι δόγμα πίστεως και αγωνίζεται για αυτήν. Ειδικά σε μια εποχή που στη Δύση γίνονται αυθεντικά βήματα συνάντησης. Η προβολή της αυτονόητης στην Ανατολή Συνοδικότητας, στην επερχόμενη Σύνοδο των Επισκόπων (Ρώμη, 2023) δείχνει την αλλαγή, ειδικά όταν ο πάπας Φραγκίσκος διακηρύσσει ότι η πορεία της συνοδικότητας είναι η πορεία που περιμένει ο Θεός από την Εκκλησία κατά την τρίτη χιλιετία, με τη συμμετοχή όλων των πιστών.

Η μαρτυρία της Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι η ζωντανή ελπίδα σε μια εποχή που η κίνηση για την αποκατάσταση της ενότητας των Χριστιανών λαμβάνει νέες μορφές, μπροστά στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κόσμος μας.

Ο Ιωάννης Αντ. Παναγιωτόπουλος είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Γενικής Εκκλησιαστικής Ιστορίας στο ΕΚΠΑ