Η ένοπλη ανταρσία της μισθοφορικής οργάνωσης Βάγκνερ του άφησε ανοιχτές πληγές στη Ρωσία, αλλά και ανοιχτά ζητήματα για τους δύο πρωταγωνιστές των γεγονότων: Τον αρχηγό των μισθοφόρων Γεβγκένι Πριγκόζιν και τον Βλαντιμίρ Πούτιν.
Κάποτε ήταν στενοί συνεργάτες και απολάμβαναν τους πλούσιους καρπούς της συμμαχίας τους, καθώς η Βάγκνερ αποτελούσε εδώ και χρόνια το μακρύ χέρι του Κρεμλίνου σε διάφορες εμπόλεμες ζώνες.
Ενδεικτικό της υποστήριξης του Κρεμλίνου στη Βάγκνερ είναι πως μόνο τον τελευταίο χρόνο το Κρεμλίνο έχει χρηματοδοτήσει τη μισθοφορική οργάνωση με ένα δισεκατομμύριο δολάρια. Επίσης ο Πριγκόζιν συγκέντρωσε τεράστια κέρδη από τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες σε συνεργασία με το ρωσικό κράτος και προσωπικά τον Πρόεδρο της Ρωσίας.
Ωστόσο οι φιλοδοξίες του αποδείχθηκαν πολύ μεγαλύτερες. Σήμερα ο Πριγκόζιν είναι για τον Πούτιν ο «προδότης» και ο καθένας έχει βρεθεί αντιμέτωπος με ένα «θανάσιμο αμάρτημα».
Ο Ρώσος Πρόεδρος σε δηλώσεις του μετά τον τερματισμό της ανταρσίας δήλωσε πως απέτρεψε έναν «εμφύλιο πόλεμο». Το γεγονός πως αποφεύχθηκε η αιματοχυσία είναι κάτι που επισημαίνουν με έμφαση οι υποστηρικτές του Κρεμλίνου αλλά και αναλυτές. Και αναμφίβολα είναι μια σημαντική επιτυχία αν αναλογιστεί κανείς τους κινδύνους μιας εμφύλιας σύγκρουσης ενώ ταυτόχρονα μαίνεται και ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Το «θανάσιμο αμάρτημα» του Πούτιν
Όμως η απόφαση να επιτραπεί στον Πριγκόζιν να διαφύγει στη Λευκορωσία προκάλεσε πολλά ερωτήματα και αμφιβολίες για τον Βλαντιμίρ Πούτιν, πυροδοτώντας τον μεγάλο φόβο του ρωσικού καθεστώτος. Ένας ηγέτης αδύναμος να ελέγξει τη χώρα του, που αμφισβητείται σε τέτοιο βαθμό αλλά δεν μπορεί να αντιδράσει, αποτελεί ένα «θανάσιμο αμάρτημα» για τη ρωσική ολιγαρχία. Για αυτό πολλοί έκαναν λόγο για την «αρχή του τέλους του Πούτιν».
Ιδιαίτερα ανησυχητική για το ρωσικό καθεστώς ήταν και η υποστήριξη που είχε ο Πριγκόζιν από πολίτες στις περιοχές όπου εμφανίστηκε με τους μισθοφόρους του, όπως και το γεγονός πως προέλασε χωρίς κανείς να τον εμποδίσει. Εν ολίγοις το καθεστώς παρουσίασε μια ευθραυστότητα την οποία ασφαλώς πολλοί αντιπολιτευόμενοι έσπευσαν να την αναδείξουν. «Τώρα η χώρα και ο κόσμος γνωρίζουν ότι είναι δυνατό να επαναστατήσουν εναντίον του Πούτιν», δήλωσε χααρακτηριστικά ο αυτοεξόριστος Μιχαήλ Χοντορκόφσκι.
Είναι γεγονός πως ο Βλαντιμίρ Πούτιν, στο παρελθόν, έχει αποδείξει πως «δεν συγχωρεί την προδοσία», όμως ο Πριγκόζιν «διέβη τον Ρουβίκωνα» καταφέρνοντας να φύγει σχετικά αλώβητος κάτι που εκλαμβάνεται ως ταπείνωση. Για αυτό αναλυτές εκτιμούν πως το θέμα δεν έχει τελειώσει και ο Πούτιν ενδεχομένως να ανταποδώσει. Διαφορετικά η στάση του θα μπορούσε να αποδειχθεί μοιραία για το μέλλον του στην ηγεσία της Ρωσίας.
«Εάν ο Πριγκόζιν δεν πληρώσει βαρύ τίμημα για την εξέγερσή του, θα θέσει το καθεστώς Πούτιν σε σοβαρό κίνδυνο. Αυτό συμβαίνει επειδή η πολιτική αλλαγή έρχεται στη Ρωσία όταν υπάρχουν τρεις παράγοντες: μια διχασμένη ελίτ (που είναι), ένα δυσαρεστημένο κοινό (που είναι) και η έλλειψη φόβου. Εάν βγει από την εξίσωση ο φόβος, τότε το καθεστώς θα βρίσκεται σε κίνδυνο», σχολιάζει ο επίκουρος καθηγητής Μπράιαν Γουίτμορ, ανώτερος συνεργάτης στο Eurasia Center του Atlantic Council.
Το «θανάσιμο αμάρτημα» του Πριγκόζιν
Στην άλλη όχθη, το «θανάσιμο αμάρτημα» του Πριγκόζιν είναι αυτονόητο. Το σύστημα του Κρεμλίνου επιτρέπει στο «ένα πιόνι να χτυπήσει το άλλο, αλλά κανένα δεν μπορεί να χτυπήσει τον Βασιλιά». Πόσο μάλλον όταν το «χτύπημα» είναι αποτυχημένο.
Ενδεχομένως ο φιλόδοξος αρχηγός της Βάγκερ να «πόνταρε» σε μια υποστήριξη από μέρος του ρωσικού στρατού και της ολιγαρχίας της χώρας. Όμως αυτό δεν συνέβη και τελικά κατέληξε σε μια βραχύβια ανταρσία που τον οδήγησε αυτοεξόριστο στη Λευκορωσία.
Οι ισχυρισμοί του πως στόχος του ήταν η ανατροπή της στρατιωτικής ηγεσίας μόνο ως «αστείοι» εκλαμβάνονται από το Κρεμλίνο, που εδώ και καιρό του είχε στείλει τα μηνύματα πως έχει περάσει τις «κόκκινες γραμμές» με τις δημόσιες επιθέσεις και προσβολές κατά της στρατιωτικής ηγεσίας.
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν ισχυρίστηκε πως οι υπαίτιοι της ανταρσίας θα οδηγηθούν στη Δικαιοσύνη, όμως παράλληλα σε δυτικά ΜΜΕ φουντώνουν τα σενάρια δολοφονίας του. Και οι δηλώσεις από τη Ρωσία τα τροφοδοτούν.
Ο πρώην αρχηγός του ρωσικού στρατού και αξιωματικός της υπηρεσίας πληροφοριών, Ιγκόρ Γκίρκιν, έγραψε για τον Πριγκόζιν πως «το να τον κρεμάσουμε για τη δολοφονία των αξιωματικών μας είναι απλώς απαραίτητο για τη διατήρηση της Ρωσίας ως κράτους». Ο Αντρέι Γκουρούλεφ, απόστρατος Ρώσος στρατηγός και νυν βουλευτής, ανέφερε πως ο Πριγκόζιν και το δεξί του χέρι, Ντμίτρι Ούτκιν, αξίζουν μια «σφαίρα στο κεφάλι». «Πιστεύω ακράδαντα ότι οι προδότες σε καιρό πολέμου πρέπει να εκτελούνται», δήλωσε στο Associated Press.
Ακόμη και ο πρόεδρος της Λευκορωσίας Αλεξάντρ Λουκασένκο, ο οποίος μεσολάβησε για να επιτευχθεί η συμφωνία με τον Πούτιν και να φύγει ο Πριγκόζιν από τη Ρωσία, αναφέρθηκε στο σενάριο της δολοφονίας του αρχηγού της Wagner. «Είπα στον Πούτιν: μπορούμε να τον σκοτώσουμε, αυτό δεν είναι πρόβλημα. Είτε με την πρώτη προσπάθεια είτε με τη δεύτερη. Αλλά του είπα: μην το κάνεις», δήλωσε.
O Ίαν Μπρέμερ, επικεφαλής του Eurasia Group που ειδικεύεται σε γεωπολιτικά θέματα, μιλώντας στο CNBC, δήλωσε πως «ο Πριγκόζιν είναι σαν νεκρός». «Θα αποτελεί μεγάλη έκπληξη εάν θα είναι μαζί για λίγους μήνες. Ο Πούτιν έχει φυλακίσει και δολοφονήσει ανθρώπους που έχουν κάνει πολύ λιγότερα από αυτά που έκανε ο Πριγκόζιν και μου είναι αδιανόητο ότι θα του επιτραπεί να ζήσει περισσότερο από όσο είναι απολύτως απαραίτητο».
Ενδεικτικές του κλίματος είναι και οι δηλώσεις του προέδρου των υπηρεσιών πληροφοριών της Γερουσίας των ΗΠΑ, Μαρκ Γουόρνερ. Μιλώντας στο NBC News δήλωσε πως ο Πριγκόζιν βρίσκεται στο Μινσκ και φαίνεται πως έχει εγκατασταθεί σε ένα ξενοδοχείο χωρίς παράθυρα, καθώς φοβάται το ενδεχόμενο της δολοφονίας του. «Αν και είναι απλώς αναφορές, λάβετε υπόψη σας πως βρίσκεται σε ένα από τα μοναδικά ξενοδοχεία στο Μινσκ που δεν έχει παράθυρα», υποστήριξε με νόημα.
