Τα deepfake βίντεο κυκλοφορούν στο διαδίκτυο αρκετά χρόνια και κυρίως περιέχουν πορνογραφικό περιεχόμενο, αφού κυβερνήσεις και οργανισμοί απομακρύνουν γρήγορα ό,τι αφορά άλλους τομείς, όπως την πολιτική. Ωστόσο, η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης επαναφέρει τον κίνδυνο τους, με πολλούς νομοθέτες να τονίζουν ότι πρέπει να παρθούν αντίστοιχα μέτρα. Το φαινόμενο των deepfake πορνογραφικού περιεχομένου έχει φτάσει και στην Ελλάδα με θύματα πολλές γυναίκες, μεταξύ των οποίων και ανήλικα κορίτσια.
Όπως αναφέρει ο αρθρογράφος του Guardian, Ian Sample, η συγκεκριμένη τεχνολογία αναπτύσσεται το 2014 από τον Ίαν Γκουντφέλοου, πρώην διευθυντή του συστήματος μηχανικής μάθησης της ειδικής ομάδας της Apple. Το deepfake δίνει τη δυνατότητα σε κάποιον να προσθέσει σε βίντεο το πρόσωπο ενός ατόμου στο σώμα ενός άλλου και να προσαρμόσει κατάλληλα τη φωνή, τις εκφράσεις και την κίνηση. Με αυτό τον τρόπο, δημιουργεί ένα ψευδές περιεχόμενο, το οποίο όμως μοιάζει με αληθινό.
Αυτή η τεχνολογία απογειώνεται το 2017 από τον χρήστη του Reddit με το ψευδώνυμο «deepfake», γιατί αναρτά ένα ψεύτικο πορνογραφικό βίντεο με την Ισραηλινή ηθοποιό Γκαλ Γκαντό. Έκτοτε, τα deepfake βίντεο γίνονται παγκοσμίως γνωστά και αρχίζουν να χρησιμοποιούνται σε συντριπτική πλειοψηφία για την παραγωγή βίντεο πορνογραφικού περιεχομένου.
Το πρώτο διάστημα στο στόχαστρο είναι διάσημοι, αλλά στη συνέχεια εμπλέκονται και απλοί πολίτες, με την πλειοψηφία των θυμάτων να είναι γυναίκες, που πρωταγωνιστούν εν αγνοία τους σε βίντεο πορνογραφικού περιεχομένου.
Η αρθρογράφος του Independent, Eloise Hendy, καταγράφει τις ανησυχίες που εγείρονται γύρω από τη χρήση της συγκεκριμένης τεχνολογίας, αλλά και το νομικό κενό που υπάρχει και λειτουργεί κατά το δοκούν.
Ο φόβος της προπαγάνδας που έγινε «ηδονή»
Τα deepfake βίντεο γίνονται διάσημα μέσω της πορνογραφίας και μετά από λίγο καιρό αρχίζουν να χρησιμοποιούνται για πολιτική προπαγάνδα, ειδικά από τον χώρο της ακροδεξιάς. Βίντεο με τον Μπαράκ Ομπάμα να «παραδέχεται ότι είναι εξωγήινος» και τον Μαρκ Ζούκερμπεργκ πως είναι «τεράστια σαύρα» κατακλύζουν το διαδίκτυο, αλλά επειδή είναι δύσκολη η δημιουργία τους εντοπίζονται γρήγορα και διαγράφονται.
Όμως επιβιώνουν αυτά με πορνογραφικό περιεχόμενο, τα οποία μέχρι και σήμερα διακινούνται σε πάρα πολλές ιστοσελίδες, όπως στο Pornhub που εμφανίζονται σχετικές διαφημίσεις. Στοιχεία από τη βρετανική κυβέρνηση αναφέρουν ότι τους οκτώ πρώτους μήνες του 2021 υπήρξαν 38 εκατομμύρια επισκέψεις σε διαδικτυακή σελίδα με deepfake βίντεο.
Πλέον, η πλειοψηφία τους σχετίζεται με την πορνογραφία σε πολλές περιπτώσεις χρησιμοποιούνται για εκβιασμό ή διαπόμπευση γυναικών.
Τα νομικά κενά
Η πρώτη αντίδραση κατά των deepfake βίντεο έρχεται από την πολιτική ζωή, μόνο που στοχεύει όσα αναπαράγουν ψευδείς ειδήσεις και έχουν στόχο πολιτικούς και επιχειρηματίες. Αντιθέτως, δεν γίνεται καμία κίνηση για αυτά στα οποία συμμετέχουν απλοί πολίτες.
Χαρακτηριστικό της κατάστασης, είναι ο βρετανικός νόμος που επιτρέπει την αναπαραγωγή deepfake βίντεο με πορνογραφικό περιεχόμενο, αρκεί «να μην προσβάλει ή εκβιάζει το άτομο που άτομο που πρωταγωνιστεί». Καθώς όμως αυτό γίνεται εν αγνοία του θύματος, είναι δύσκολος ο εντοπισμός του συγκεκριμένου περιεχόμενου και της αφαίρεσης του από το διαδίκτυο.
Εντούτοις, στη Βρετανία γίνονται κινήσεις για να παρθούν σχετικά μέτρα, με αποτέλεσμα να βρίσκεται στα σκαριά ένα σχετικό νομοσχέδιο, που ορίζει το διαδικτυακό πλαίσιο. Μέχρι στιγμής όμως, δεν προχωρήσει κατάλληλα, ενώ αρκετοί καταγγέλλουν πως «θα είναι έτοιμο, όταν ξεπεραστεί από την ανάπτυξη της τεχνολογίας».
