Τι διαβάζουμε στα μέσα μαζικής μεταφοράς

Μήπως είστε ένας από εκείνους τους ανθρώπους που μετακινούνται συχνά με τα μέσα μαζικής μεταφοράς συντροφιά με ένα βιβλίο; Προσοχή: οι bookarazzi παραμονεύουν!

Γράφει η Ιουλία Κιλέρη

Η απλή ανθρώπινη περιέργεια ενός λάτρη του βιβλίου και χρήστη του μετρό είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας πολύ επιτυχημένης σελίδας στα social media με αντικείμενο την ανάγνωση στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Η σελίδα στο Facebook με τίτλο «Τι διαβάζουν οι άνθρωποι στο μετρό και στο λεωφορείο; Ε;» μετρά ήδη πάνω από 18.500 μέλη.

Σε λίγο καιρό συμπληρώνει τα πέντε της χρόνια και το ενδιαφέρον των bookarazzi, όπως αποκαλούνται τα μέλη της σελίδας, παραμένει αμείωτο. Καθημερινά αναρτώνται δεκάδες «ρεπορτάζ» με εξώφυλλα βιβλίων από τα λεωφορεία, το μετρό, τα τρένα σε όλη τη χώρα, ακόμη και από το εξωτερικό. Ώρα, μέρος, τίτλος βιβλίου και συγγραφέα είναι κάποια από τα στοιχεία που θα πρέπει να παράσχουν οι bookarazzi. Τα «ρεπορτάζ» αποτελούν με τη σειρά τους την αφορμή για ιδέες και… έμπνευση αλλά και για να ανοίξει μια συζήτηση των φίλων της σελίδας πάνω στο βιβλίο, τον συγγραφέα, τις προτιμήσεις του κοινού κ.ο.κ.

Τι διαβάζουμε τελικά στα μέσα μαζικής μεταφοράς; Πόσο διαβάζουμε σε σχέση με άλλες χώρες; Σε ποιες ηλικίες εντοπίζονται οι πιο φανατικοί βιβλιοφάγοι; Διαβάζουν περισσότερο οι άνδρες ή οι γυναίκες; Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου στις 23 Απριλίου, το newsbeast.gr απηύθυνε όλα τα παραπάνω ερωτήματα στον δημιουργό της πετυχημένης σελίδας, κ. Γιώργο Τσακνιά.

– Ήδη η σελίδα μετρά πάνω από 18.500 μέλη, πολλά από τα οποία στέλνουν συχνά τα «ρεπορτάζ» τους ακόμη και από το εξωτερικό. Πού πιστεύετε ότι οφείλεται η επιτυχία της;

Η ομάδα, που σε λίγους μήνες κλείνει πέντε χρόνια ζωής, συγκέντρωσε από νωρίς βιβλιόφιλους: και ανθρώπους που ασχολούνται με το βιβλίο επαγγελματικά (συγγραφείς, επιμελητές, διορθωτές, μεταφραστές, εκδότες, δημοσιογράφους, βιβλιοθηκονόμους κ.λπ.) και -το πιο σημαντικό- φανατικούς αναγνώστες. Στο ότι συνέχισε και συνεχίζει να μεγαλώνει, νομίζω ότι παίζει μεγάλο ρόλο το γεγονός ότι εξ αρχής φροντίσαμε να την κρατήσουμε προσηλωμένη στο ειδικό θέμα για το οποίο δημιουργήθηκε: τι διαβάζουν οι άνθρωποι στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς και, γενικότερα, σε δημόσιους χώρους. Δεν αφήσαμε να γίνει γενικά βιβλιοφιλικού περιεχομένου. Υπάρχουν πολλές βιβλιοφιλικές ομάδες. Κατά τη γνώμη μου, επειδή το Διαδίκτυο και τα social media είναι χαοτικά από τη φύση τους, μόνον οι ομάδες με πολύ ειδικό αντικείμενο (εφ’ όσον μιλάμε για «ανοιχτές» ομάδες) μπορούν να επιβιώσουν χωρίς να χάσουν το ενδιαφέρον και τη ζωντάνια τους.

– Πώς προέκυψε η ιδέα για τη δημιουργία της σελίδας και τι στόχο είχατε φτιάχνοντάς την;

Η ιδέα προέκυψε από την προσωπική εμπειρία, από την απλή, ανθρώπινη περιέργεια ενός λάτρη του βιβλίου και χρήστη του μετρό. Κοιτούσα από περιέργεια τι διαβάζουν οι άνθρωποι γύρω μου και σκέφτηκα να μοιραστώ την περιέργεια αυτή με φίλους και γνωστούς (αρχικά). Πολύ σύντομα, διαδόθηκε. Στόχο δεν νομίζω πως είχα, σίγουρα δεν φανταζόμουν ούτε τη διάδοση που θα γνώριζε η ομάδα ούτε τη διάρκεια που θα είχε. Ήθελα πάντως να αξιοποιήσω τις δυνατότητες των social media για συνάντηση και επικοινωνία ανθρώπων με κοινά ενδιαφέροντα. Πρόκειται για εργαλεία την τεράστια σημασία των οποίων μόλις που αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε και όχι ακόμα σε όλη της την έκταση.

– Τι πιστεύετε ότι προσφέρει στα μέλη της η συγκεκριμένη σελίδα; Είναι μια μορφή «κλειδαρότρυπας» ή ένα φόρουμ για συζήτηση πάνω στην ανάγνωση;

Δεν έχει σχέση με κλειδαρότρυπα: δεν συζητάμε τι διαβάζει ο τάδε σελέμπριτι, π.χ. αυτό θα ήταν κλειδαρότρυπα. Παίρνουμε αφορμή από το τι διαβάζουν άγνωστοί μας άνθρωποι, οι οποίοι αποτελούν ένα τυχαίο δείγμα -γυναίκες και άντρες διαφόρων ηλικιών και προελεύσεων, γλωσσών, χρωμάτων, θρησκειών κλπ- και από εκεί και πέρα πιάνουμε την κουβέντα για βιβλία, για το βιβλίο και για τη φιλαναγνωσία στη χώρα μας και αλλού και για ό,τι προκύψει. Ένας βασικός κανόνας της ομάδας είναι: ποστάρουμε αυστηρά τα «ρεπορτάζ», ότι δηλαδή είδαμε κάποιον να διαβάζει το τάδε βιβλίο, και από κάτω, στα σχόλια, συζητάμε ό,τι θέλουμε με αυτή την αφορμή – αρκεί, βέβαια, να συζητάμε κόσμια και τηρώντας τους αυτονόητους κανόνες διαδικτυακής συμπεριφοράς και συνύπαρξης. Εν κατακλείδι, συζητάμε για κάτι που αγαπάμε και περνάμε καλά. Έχει ενδιαφέρον ότι έχουν δημιουργηθεί φιλίες και σχέσεις μεταξύ μελών και εννοώ εκτός facebook, στην «πραγματική» ζωή.

– Διαβάζει ο κόσμος στα μέσα μεταφοράς στην Ελλάδα; Συγκριτικά με άλλες χώρες;

Ο κόσμος στην Ελλάδα διαβάζει λιγότερο από ό,τι σε άλλες χώρες γενικά, άρα αντιστοίχως και στα ΜΜΜ. Είναι θέμα παράδοσης, βέβαια, όχι DNA. Αυτά τα πράγματα αλλάζουν, — αργά και δύσκολα, αλλά αλλάζουν. Βεβαίως, η φιλαναγνωσία είναι ένα πεδίο όπου υπάρχει χώρος για παρέμβαση, και από ιδιώτες, Μ.Κ.Ο., συλλόγους και ομάδες, αλλά και από την Πολιτεία. Η φιλαναγνωσία ξεκινά πρωτίστως από το σπίτι αλλά παίζει και το σχολείο μεγάλο ρόλο. Βέβαια, η αγάπη για το βιβλίο δεν επιβάλλεται, όπως και καμία αγάπη• θέλει ευφάνταστες και μακρόπνοες παρεμβάσεις για να δώσεις στα παιδιά τη δυνατότητα να αγαπήσουν το βιβλίο. Και πρέπει να ξεκινήσεις από τις πολύ μικρές ηλικίες, πριν ακόμη μάθουν να διαβάζουν.

– Σε ποιες ηλικίες εντοπίζονται κυρίως οι βιβλιοφάγοι; Διαβάζουν περισσότεροι οι άνδρες ή οι γυναίκες;

Οι αναγνώστες των δημοσίων χώρων στην Ελλάδα έχουν σχετικά χαμηλό μέσο όρο ηλικίας. Και ίσως οι γυναίκες αναγνώστριες είναι κατά τι περισσότερες από τους άντρες.

– Με την είσοδο των smartphones στη ζωή μας, πόσο έχει επηρεαστεί η ανάγνωση στα μέσα μεταφοράς;

Δεν έχει επηρεαστεί και δεν νομίζω πως πρόκειται. Ίσως επηρεαστούν οι πολύ περιστασιακοί αναγνώστες, αυτοί που τυχαίνει να διαβάσουν ένα βιβλίο μια στο τόσο για να περάσει η ώρα. Αυτοί που γουστάρουν να διαβάζουν θα εξακολουθήσουν να διαβάζουν, όπως εξακολούθησαν όταν βγήκε το Walkman, μετά το Discman, μετά το mp3 κ.λπ.

– Τελικά τι διαβάζουμε στα μέσα μεταφοράς;

Απ’ όλα. Εφημερίδες (κυρίως free press). Πολλοί διαβάζουν κάτι σχετικό με τη δουλειά τους (π.χ. δικογραφίες οι δικηγόροι), οι φοιτητές τις σημειώσεις τους. Πολύ συχνά πετυχαίνουμε κάποιον που διαβάζει πολιτική ή ιστορία – και, βέβαια, υπάρχει ένα κοινό που διαβάζει βιβλία θρησκευτικού περιεχομένου. Από λογοτεχνία, επίσης τα πάντα: best seller αλλά και λιγότερο γνωστά, συγγραφείς Έλληνες και ξένοι, κυρίως βιβλία από την τρέχουσα παραγωγή αλλά και παλιότερα. Αν και δεν μου αρέσουν οι διαχωρισμοί (και «περί ορέξεως, κολοκυθόπιτα»), μπορούμε να πούμε ότι διαβάζεται πολύ η λεγόμενη «ελαφρά λογοτεχνία», χωρίς αυτό να σημαίνει ότι την άλλη, τη «σοβαρή», ας πούμε, ψάχνεις με το κιάλι να τη βρεις• όχι, διαβάζονται και πολύ καλά βιβλία, κλασικά ή σύγχρονα, mainstream ή ψαγμένα.

Διαβάστε όλα τα θέματα της ενότητας Weekend του newsbeast.gr