Μία ημέρα στον πύργο ελέγχου του αεροδρομίου «Ελευθέριος Βενιζέλος», μπορεί να μην διαφέρει σε τίποτα για όλους εμάς, οι οποίοι παρατηρούμε τους εργαζόμενους να κάνουν τη δουλειά τους. Για τους ίδιους όμως τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Λαμπίρης
Φωτογραφίες: Γιάννης Κέμμος
Στα μάτια κάποιων η καθημερινότητα τους μπορεί να φαντάζει ως ρουτίνα, όπου οι ελεγκτές καλούνται απλά να διαχειριστούν τα αεροπλάνα που έρχονται ή φεύγουν από την πόλη.
Στην πραγματικότητα τα πράγματα είναι αρκετά διαφορετικά. Η Έφη Παπαδοπούλου, προϊσταμένη του τμήματος Επιχειρησιακής Λειτουργίας στον πύργο ελέγχου του αεροδρομίου περιγράφει τη συνάντησή της με έναν αεροπειρατή στο 2003.
«Στα 33 χρόνια που κάνω αυτή τη δουλειά, θυμάμαι μία αεροπειρατεία σε αεροσκάφος των τουρκικών αερογραμμών το 2003. Είχε ξεκινήσει από την Κωνσταντινούπολη με προορισμό την Άγκυρα. Στη διάρκεια της πτήσης ένας νεαρός, ο οποίος όπως αποδείχτηκε δεν ήταν αεροπειρατής, ήθελε να πάει στη Φραγκφούρτη. Έτσι ανάγκασε τον κυβερνήτη να κατευθυνθεί προς την Αθήνα. Επειδή όμως το αεροπλάνο δεν είχε πολλά καύσιμα, δεν έπρεπε να καθυστερήσει ούτε λεπτό. Ευτυχώς το περιστατικό έληξε χωρίς περαιτέρω απρόοπτα».
Μπαίνοντας κανείς στην έξοδο της Αττικής Οδού προς τις αφίξεις του αεροδρομίου «Ελευθέριος Βενιζέλος», το πρώτο πράγμα που συναντά είναι ο πύργος ελέγχου ο οποίος βρίσκεται σε ύψος 67 μέτρων από το έδαφος. Το newsbeast.gr βρέθηκε στο ψηλότερο σημείο του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, καταγράφοντας την καθημερινότητα των 58 εργαζομένων του.
Η μετακόμιση
Το «Ελευθέριος Βενιζέλος», διαθέτει δύο διαδρόμους προσγείωσης απογείωσης, σε αντίθεση με αυτό του Ελληνικού, το οποίο διέθετε μόνο έναν. Από το Μάρτιο του 2001, οπότε και μεταφέρθηκε στα Σπάτα το αεροδρόμιο, πέρασαν ήδη 14 χρόνια.
Η προϊσταμένη του πύργου ελέγχου θυμάται την ημέρα εκείνη: «Τα εγκαίνια του αεροδρομίου ήταν μία μεγάλη πρόκληση για εμάς. Ήρθαμε σε ένα εντελώς διαφορετικό περιβάλλον, ενώ καταφέραμε να ανταποκριθούμε άψογα στις απαιτήσεις. Ένας μεγάλος αριθμός αεροπλάνων έπρεπε να μεταφερθεί από το παλαιό αεροδρόμιο εδώ, και να ξεκινήσει την ακριβώς επόμενη ημέρα η επιχειρησιακή δραστηριότητα. Τα καταφέραμε χωρίς να ανοίξει μύτη».
Το «Ελευθέριος Βενιζέλος» είναι αυτή τη στιγμή το μοναδικό αεροδρόμιο στην Ελλάδα, το οποίο διαθέτει ραντάρ ελέγχου εδάφους αλλά και αέρα. Παρά το γεγονός ότι τα ηλεκτρονικά μέσα κατέχουν σημαντικό μερίδιο στη διαχείριση της κυκλοφορίας, ο ανθρώπινος παράγοντας, όπως παραδέχεται η κυρία Παπαδοπούλου, έχει πρωτεύοντα ρόλο.
«Είναι η καρδιά όλων των συστημάτων και χρειάζεται εξαιρετική εκπαίδευση, ώστε η επαφή του ανθρώπου με την τεχνολογία να είναι άριστη, γνωρίζοντας τα όρια του συστήματος. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε μία δύσκολη κατάσταση, όταν το σύστημα δεν λειτουργεί. Όταν το ραντάρ εμφανίσει κάποια βλάβη».
Ένα «χωνί» βάζει τα αεροπλάνα σε σειρά
Παρομοιάζοντας τον έλεγχο της προσέγγισης των αεροπλάνων στην Αθήνα θα μπορούσαμε να τον συγκρίνουμε με ένα χωνί, μέσα στο οποίο πρέπει να μπουν με τη σειρά το ένα μετά το άλλο. Αεροσκάφη με διαφορετικές ταχύτητες, διαφορετικούς τύπους ή διαστάσεις τα οποία με ιδιαίτερη προσοχή μπαίνουν σε τάξη.
«Θέλουμε κάθε μέρα να είναι μία συνηθισμένη μέρα»
Όλοι οι εργαζόμενοι στον Πύργο Ελέγχου, θέλουν κάθε μέρα που περνάει να είναι μία συνηθισμένη μέρα. «Μπορεί να είναι μία ημέρα χωρίς μεγάλη κυκλοφορία, αλλά μπορεί να συμβεί και κάτι το οποίο μπορεί θα μας θέσει απότομα σε εγρήγορση. Αρκετά συνηθισμένα περιστατικά, τα οποία μπορούν να σημάνουν συναγερμό είναι να προσεγγίσει ένα αεροπλάνο με τον ένα κινητήρα εκτός λειτουργίας. Επίσης μπορεί να υπάρχει κάποια ένδειξη καπνού ή ένας απείθαρχος επιβάτης, ο οποίος απαιτεί ειδική διαχείριση. Έκτακτα καιρικά φαινόμενα ή πιθανά εμπόδια στον διάδρομο αφίξεων ή αναχωρήσεων περιλαμβάνονται στα έκτακτα περιστατικά. Επίσης όταν εμφανίζεται αυξημένη εναέρια κυκλοφορία οφείλουμε να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί».
«Περίοδος αιχμής για την εναέρια κυκλοφορία είναι οι καλοκαιρινοί μήνες λόγω του τουρισμού. Επίσης είναι και κάποιες συγκεκριμένες ώρες, κυρίως τις πρωινές οπότε υπάρχουν πολλές αναχωρήσεις με προορισμό το εξωτερικό ή τα νησιά. Πτήσεις, οι οποίες επιστρέφουν και πάλι στο αεροδρόμιο», εξηγεί η προϊσταμένη του πύργου ελέγχου.
Συναγερμός σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης
Σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, ένα κόκκινο τηλέφωνο στο χώρο του πύργου ελέγχου ειδοποιεί άμεσα την πυροσβεστική. «Μόλις σηκώσουμε το τηλέφωνο χτυπάει αμέσως συναγερμός, ανοίγουν οι πύλες και τα πυροσβεστικά οχήματα κατευθύνονται στο σημείο που θα τους υποδείξουμε».
Υπηρεσίες που βρίσκονται ακόμα στο αεροδρόμιο του Ελληνικού
Ορισμένες από τις υπηρεσίες της εναέριας κυκλοφορίας ωστόσο, βρίσκονται ακόμα στο χώρο του παλαιού αεροδρομίου στο Ελληνικό. «Ο πύργος ελέγχου είναι πάντοτε εγκατεστημένος στο κεντρικό αεροδρόμιο γιατί πρέπει να έχει οπτική επαφή με το αεροπλάνο. Η προσέγγιση της Αθήνας όμως βρίσκεται στο Ελληνικό. Από εκεί δίνεται κατεύθυνση στο αεροπλάνο μέσω ραντάρ χωρίς να υπάρχει οπτική επαφή μαζί του. Στο Ελληνικό βρίσκεται επίσης το κέντρο ελέγχου περιοχής Αθηνών – Μακεδονίας. Ένας πολύ μεγάλος χώρος από τον οποίο παρέχεται εξυπηρέτηση για σημαντικό μέρος της εναέριας κυκλοφορίας του αεροσκάφους. Από εκεί καθοδηγούν τα αεροπλάνα επί διαδρομής. Είναι σαν να έχουμε μία ομπρέλα και στις άκρες της αναλαμβάνουν στη συνέχεια τα τοπικά αεροδρόμια να κατευθύνουν την εναέρια κυκλοφορία».
Η… διάλεκτος
Τα στελέχη του πύργου ελέγχου χρησιμοποιούν μία τυποποιημένη διάλεκτο στα αγγλικά, με συγκεκριμένη δομή. «Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και την ελληνική γλώσσα μόνο όταν δεν πετάει ξένο αεροπλάνο στον εναέριο χώρο μας».
«Υπήρχαν πληρώματα παλαιότερα, τα οποία δεν μιλούσαν καλά αγγλικά και χρειαζόταν να επαναλάβουμε αρκετές φορές στον πιλότο ένα μήνυμα για να το κατανοήσει. Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν είναι καλό να συμβαίνει δεδομένης της πίεσης χρόνου, ιδιαίτερα σε μία κρίσιμη χρονική στιγμή».
Οι καθυστερήσεις
«Πολλές φορές, ιδιαίτερα σε αεροδρόμια με αυξημένη κίνηση της Βόρειας Ευρώπης, μπορεί να τεθεί σε κατάσταση αναμονής στον αέρα ένα αεροπλάνο. Επίσης μέσω ραντάρ μπορεί να δοθεί μία εναλλακτική διαδρομή, η οποία καθυστερεί σε κάποιες περιπτώσεις την προσγείωση του αεροσκάφους».
Το αεροπλάνο οφείλει πάντως, ακόμα και για να θέσει σε λειτουργία τους κινητήρες του, να λάβει σχετική άδεια από τον πύργο ελέγχου. «Πλέον όμως μέσω του Central Flow Management υπάρχει η δυνατότητα λόγω αυξημένης κίνησης να το καθυστερήσουμε στο έδαφος, έτσι ώστε να μην καταναλώνει καύσιμα. Μπορεί να είναι ένα αεροπλάνο έτοιμο να φύγει στις 12 και να πετάξει τελικά στις 12.30, αποφεύγοντας την αυξημένη κυκλοφορία πάνω από την Ευρώπη, ενώ υπάρχει δυνατότητα να καταθέσουμε e-routing, αλλάζοντας τη διαδρομή του και επιλέγοντας μία νέα».
Οι πτήσεις που φτάνουν νωρίτερα στον προορισμό τους
Για τις πτήσεις που προσγειώνονται νωρίτερα από το προγραμματισμένο, η κυρία Παπαδοπούλου εξηγεί ότι υπάρχει μία εκτιμώμενη ώρα άφιξης. «Πολλές φορές όμως λόγω του ότι αναχωρεί νωρίτερα ή λόγω ευνοϊκού ανέμου το αεροσκάφος, δεν αποκλείεται η πτήση να φτάσει στον προορισμό της αρκετά νωρίτερα, ενώ μέσω του ραντάρ μπορεί στη διάρκεια της πορείας του να λάβει μία διαφορετική, συντομότερη διαδρομή».
Το σχέδιο ενοποίησης του ευρωπαϊκού ουρανού
Όπως σημειώνει η προϊσταμένη του πύργου, «από το 1999 ξεκίνησε ένα ιδιαίτερα φιλόδοξο σχέδιο ενοποίησης του ευρωπαϊκού ουρανού με στόχο να αυξηθεί η αερομεταφορική ικανότητα. Επειδή τα πάντα διαθέτουν περιορισμούς, όπως και ο εναέριος χώρος, στόχος είναι να εξαλειφθούν οι τεθλασμένες διαδρομές των αεροπλάνων κατά τη διάρκεια των δρομολογίων στον αέρα.
Οι αεροδιάδρομοι στους οποίους κινούνται αυτή τη στιγμή τα αεροπλάνα, χαράσσονται ανάλογα με τις ανάγκες ασκήσεων της πολεμικής αεροπορίας ή άλλους περιοριστικούς παράγοντες, με αποτέλεσμα να μην είναι ποτέ μία ευθεία γραμμή και επομένως η συντομότερη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχεδιάζει να κάνει την πτήση των αεροπλάνων συντομότερη, καταρτίζοντας το συγκεκριμένο πλάνο. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να γίνουν φθηνότερες οι πτήσεις και να ελαττωθεί ο χρόνος των εναέριων διαδρομών. Σε αυτό το πλαίσιο θα πραγματοποιούνται κοινές εκπαιδεύσεις, ενώ θα καταρτιστούν και κοινά ευρωπαϊκά πτυχία».
Οι αρμοδιότητες του πύργου
Στις αρμοδιότητες του πύργου ελέγχου είναι να διαχωρίζει με ασφάλεια τα αεροσκάφη που πρόκειται να απογειωθούν σε σχέση με εκείνα που προσγειώνονται, καθότι και στις δύο περιπτώσεις καταλαμβάνουν τον διάδρομο του αεροδρομίου. Οι ελεγκτές οφείλουν επίσης να διαχωρίζουν τα μικρά αεροσκάφη που πετούν κοντά στο αεροδρόμιο, και να κρατούν τις αποστάσεις ασφαλείας από τα επιβατικά αεροπλάνα. Έχουν την ευθύνη για τη στάθμευση των αεροσκαφών στο χώρο του αεροδρομίου, την κίνηση των οχημάτων που βρίσκονται κοντά στους διαδρόμους ή τους χώρους στάθμευσης.
Γιατί διάλεξα αυτή τη δουλειά
Λίγο πριν… προσγειωθούμε και πάλι από τα 67 μέτρα του πύργου ελέγχου στο έδαφος, ρωτάμε την Έφη Παπαδοπούλου, γιατί επέλεξε να γίνει ελεγκτής εναέριας κυκλοφορίας. Ομολογεί ότι επέλεξε αυτή τη δουλειά όταν την επηρέασαν αρκετοί από τους φίλους της που έκαναν το ίδιο. «Μου προσφέρει μεγάλη ικανοποίηση, ειδικά στο τέλος της ημέρας, όταν γνωρίζω ότι έκανα σωστά όσα έπρεπε, χωρίς απρόοπτα, ή όταν καταφέρνω να διαχειριστώ μία δύσκολη κατάσταση με επιτυχία. Το στρες είναι μεγάλο, και οι συνθήκες ευμετάβλητες. Είτε λόγω κακοκαιρίας, είτε λόγω αυξημένης κυκλοφορίας».
Δείτε τις φωτογραφίες
Δείτε το βίντεο μέσα από τον πύργο ελέγχου του «Ελ. Βενιζέλος»
Διαβάστε όλα τα θέματα της ενότητας Weekend του newsbeast.gr
