Νέα παιδιά από εκείνες τις πληθυσμιακές ομάδες που αποκαλούμε «ευπαθείς», που τόσο η κοινωνία όσο και το κράτος, έχει βάλει στο περιθώριο για χρόνια, έχουν δημιουργήσει το δικό τους ξεχωριστό καφέ Μύρτιλλο, στο νέο Ηράκλειο.
Ρεπορτάζ: Νίκη Παπάζογλου
Ο χώρος, εκτός από χειροποίητα εδέσματα και μεγάλη ποικιλία ροφημάτων παρέχει σε αυτούς τους νέους μαθήματα επιχειρηματικότητας. Μα πάνω από όλα μέσα από το πρωτότυπο εκπαιδευτικό έργο που επιχειρείται με την προσπάθεια όλων των συντελεστών, τους παρέχει την δυνατότητα ένταξης με λειτουργικό τρόπο στην κοινωνία μας μια ουσιαστική έξοδο προς τη ζωή.
Η ιδέα ξεκίνησε όταν η κυρία Γεωργία Βαμβουνάκη Raffan, η πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης αποφάσισε να μεταφέρει από τη Σκωτία στην Ελλάδα τον τρόπο που οι άλλες κουλτούρες αντιμετωπίζουν τα ιδιαίτερα αυτά παιδιά. Συγκεντρώνοντας κι άλλους ανθρώπους που πίστεψαν στην ιδέα δημιούργησαν το Μύρτιλλο ώστε να δώσουν σε αυτά τα παιδιά την δυνατότητα να αντιμετωπιστούν με τον απαραίτητο σεβασμό και οι προοπτικές να γίνουν επιτέλους πράξη.
«Αυτή τη στιγμή δουλεύουν εδώ 12 εργαζόμενοι , οι οποίοι σύντομα θα αντικατασταθούν από άλλους που τώρα βρίσκονται στο στάδιο της εκπαίδευσης. Βέβαια προϋπόθεση είναι καταφέρουμε αυτοί που εργάζονται ήδη να απασχοληθούν σε κανονικές δουλειές. Γι’ αυτό το λόγο προσπαθούμε να δημιουργήσουμε ένα δίκτυο συνεργαζόμενων επιχειρήσεων που θα προσλάβουν τους εργαζόμενους όταν θα φύγουν από το Μύρτιλλο. Κι ελπίζουμε να βρεθούν πολλές επιχειρήσεις που θα θέλουν να συμμετάσχουν σε αυτό» μας ενημερώνει η κα Βαμβουνάκη διευκρινίζοντας πως στοχεύουν κυρίως στη συνεργασία με μικρομεσσαίες επιχειρήσεις θεωρώντας το περιβάλλον τους πιο κατάλληλο, ώστε τα παιδιά όχι μόνο να εργάζονται αλλά να είναι κι ευτυχισμένα.
Ενθαρρυντικό είναι το γεγονός πως ήδη έχουν βρεθεί μερικές επιχειρήσεις που ενδιαφέρονται να απασχολήσουν μελλοντικά αυτούς τους νέους. «Άλλωστε θα εργάζονται όπως οι υπόλοιποι, απλά αυτό που χρειάζεται είναι ίσως η προθυμία του ιδιοκτήτη της επιχείρησης ή των εργαζομένων σε αυτές να τους δείξει πιο αναλυτικά την διαδικασία». Εξίσου ενθαρρυντικό είναι και το ενδιαφέρον που έδειξε η πολιτεία μετά την προβολή του θέματος. «Η ιδέα ενός κοινωνικού franchise που θα δημιουργούσε κι άλλα Μύρτιλλα σε διάφορες πόλεις της χώρας θα έδινε την δυνατότητα να απασχοληθούν πολύ περισσότερα παιδιά» μας λέει η κ. Βαμβουνάκη.
Όταν ιδρύθηκε η κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση, τον Οκτώβριο του 2013, τα μέλη ήταν 7. Σήμερα απαριθμούν τα 24 εκ των οποίων μόνο τα 8 είναι γονείς παιδιών που θέλουν να εργαστούν εδώ. «Οι υπόλοιποι εθελοντές παρόλο που σύμφωνα με το καταστατικό επιβαρύνονται και με ενδεχόμενη ζημία του μαγαζιού, συμμετέχουν σε αυτό χωρίς να τους αφορά άμεσα κι αυτό είναι ακόμα πιο αξιέπαινο» συμπληρώνει. Όσο για τους εργαζόμενους από ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, αν και το κράτος δίνει το δικαίωμα να απασχολείται ένα ποσοστό 40%, το Μύρτιλλο έχει επιλέξει να είναι 90%.
Τα παιδιά που δέχεται το καφέ πρέπει να εμπίπτουν στις κατηγορίες που θεωρούνται εκπαιδεύσιμες, γι’ αυτό το λόγο γίνεται μια αξιολόγηση των αμέτρητων αιτήσεων που δέχονται, όπως μας εξηγεί η κα Βαμβουνάκη. «Παιδιά με βαριές νοητικές αναπηρίες δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν και δεν μπορούν να δουλέψουν, χρειάζονται άλλου είδους μεταχείριση. Γι’ αυτό μένουμε σε μια κατηγορία ανθρώπων που κινούνται ανάμεσα σε εκείνους με πολύ βαριές παθήσεις και στους μη ευπαθείς . Αυτοί είναι μάλιστα και οι περισσότερο αδικημένοι, αφού ούτε η κοινωνία τους δέχεται έτσι όπως είναι, τους έχει αποκλεισμένους, ούτε όμως πρέπει να ιδρυματοποιηθούν, να τους κλείσουμε σε έναν χώρο όπου απλώς θα απασχολούνται με ανούσια αντικείμενα. Όπως μας λέει η εκπαιδευτικός, πρόσφατες έρευνες αποδεικνύουν πως ο αριθμός των ανθρώπων αυτής της κατηγορίας αυξάνει συνεχώς.
To Άσπεργκερ είναι αυτισμός υψηλής λειτουργικότητας. «Μπορεί ο πάσχων να είναι διάνοια, όπως ο Αϊνστάιν ή όπως ο Βαν Γκογκ, αλλά σε ένα μόνο πράγμα, αυτό είναι και το δράμα του. Δεν μπορεί να λειτουργήσει παρά μόνο σε ένα πλαίσιο. Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στην κοινωνική επαφή. Για το λόγο αυτό, η εκπαίδευση ακολουθεί ένα ιδιαίτερο σύστημα, που βασίζεται στη βιωματική πρακτική εξάσκηση, συντεταγμένη με όρια.
Το εκπαιδευτικό έργο
Τα μαθήματα περιλαμβάνουν τις μεγάλες τέχνες , βιωματικό θέατρο με την κ. Βαμβουνάκη, ελληνική ποίηση, δημιουργική σκέψη και έκφραση, ενώ χρησιμοποιείται πολύ και η αφήγηση. Στα μελλοντικά σχέδια είναι και η διδασκαλία της γραφής, γιατί αν και τα περισσότερα παιδιά έχουν τελειώσει όχι μόνο το λύκειο αλλά και τεχνικές σχολές, παρατηρείται πως το έχουν ανάγκη.
«Το βασικό που προσπαθούμε να επιτύχουμε μέσα από όλα αυτά είναι τα παιδιά να καταφέρουν να σκέφτονται την σκέψη τους, να καταθέτουν προτάσεις, να επεξεργάζονται τις ατάκτως ερριμμένες ιδέες τους
Επίσης διδάσκονται και στο παρασκευαστήριο τον τρόπο να φτιάχνουν όλα τα εδέσματα και τα ροφήματα που πωλούνται στο μαγαζί. Την ώρα της εκπαίδευσης στο παρασκευαστήριο, παρευρίσκεται και η εκπαιδευτικός και σύμβουλος η οποία εποπτεύει και καταγράφει τον τρόπο που αντιδρά το κάθε παιδί, ενόσω εργάζεται. «Στο μέλλον ελπίζουμε να συνεργαστούμε με κάποιο κολέγιο ώστε το κάθε παιδί να έχει ως προσωπικό συντονιστή κάποιον φοιτητή στο στάδιο της πρακτικής άσκησης» αναφέρει η πρόεδρος της ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. Εκτός από την εκπαίδευση τα παιδιά έχουν και ατομική συμβουλευτική, 20 λεπτά το καθένα την εβδομάδα.
Και φυσικά η εκπαιδευτική διαδικασία συμπληρώνεται από μαθήματα μουσικοθεραπείας και της δραματοθεραπείας που είναι καταλυτικής σημασίας, όπως μας ενημερώνουν οι καθηγητές Βασίλης Μπαράκος, μουσικοπαιδαγωγός και ειδικός παιδαγωγός και Ειρήνη Κουρομιχελάκη, θεραπεύτρια ειδικής αγωγής.
Το μεγάλο στοίχημα σύμφωνα με τους καθηγητές είναι τα παιδιά όχι μόνο να ενταχθούν αλλά να αποκτήσουν και νόημα στη ζωή τους, καταφέρνοντας να ζουν ανεξάρτητοι.
Η μουσικοθεραπεία, όπως μας εξηγεί ο κ. Μπαράκος, είναι μια θεραπευτική παρέμβαση μέσω της μουσικής με στόχο την επικοινωνιακή έκφραση του συναισθήματος και την ένταξη πιο λειτουργικών ανθρώπων στην εργασία.
«Αρχικά προσπαθούμε να επιτύχουμε την κοινωνική προσαρμογή των ατόμων αυτών με τα υπόλοιπα της ομάδας. Στόχος είναι η απόκτηση δεξιοτήτων επικοινωνίας και συναίσθησης ούτως ώστε να γίνουν πιο λειτουργικοί . Το αίτημα από όλα σχεδόν τα άτομα με τις ειδικές ανάγκες υψηλής λειτουργικότητας είναι κυρίως επικοινωνιακό αίτημα, πράγμα λογικό, αφού δεν υπάρχει καμία μέριμνα. Μετά το πέρας της σχολικής εκπαίδευσης, τα παιδιά συνήθως παραμένουν για καιρό κλεισμένα σπίτι μην μπορώντας να απασχοληθούν και η νοσηρότητα εμφανίζεται πολύ γρήγορα, προσβάλλοντας κατά κύριο λόγο την επικοινωνία». Γι’ αυτό το λόγο η προώθηση των παιδιών στην αγορά είναι υπερεπήγουσα όπως εξηγεί ο κ. Μπαράκος.
Όπως μας πληροφορούν οι εκπαιδευτικοί στο εναλλακτικό αυτό καφέ, οι μέθοδοι διδασκαλίας είναι εξίσου εναλλακτικές. «Η πολυποικιλότητα της επικοινωνίας που συναντούν εδώ, αφού ο χώρος δέχεται ετερόκλητα άτομα από διαφορετικές περιοχές και κουλτούρες, τους βοηθά στο να μάθουν να αντεπεξέρχονται σε όλες τις εκφάνσεις της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Άλλωστε από τον εξαιρετικά ευγενή μέχρι τον εξαιρετικά αγενή υπάρχει τεράστια απόσταση» σημειώνει ο κ. Μπαράκος.
Το πρώτο κομμάτι της εκπαίδευσης επικεντρώνεται στην γνωριμία της ομάδας, στην ανάπτυξη της εμπιστοσύνης και των δεξιοτήτων βασικής κοινωνικότητας. Στο επόμενο τετράμηνο αρχίζουμε και εφαρμόζουμε κάποιες δράσεις μουσικοθεατρικές που έχουν να κάνουν με την όξυνση των αισθήσεων, με την ολική ακοή, με την ενεργοποίηση του σώματος. Στη συνέχεια μέσα από παιχνίδια εναλλασσόμενων ρόλων κάνουμε ασκήσεις στο παρασκευαστήριο και στο σέρβις, προσπαθώντας να προσομοιώσουμε διάφορες συνθήκες, ακόμα και του κακόβουλου πελάτη, τον οποίον συνηθέστερα υποδύομαι εγώ, αυτού που προσπαθεί να αποσπάσει τα προσωπικά τους στοιχεία να τους δει πονηρά.
Επιπρόσθετα η μουσικοθεραπεία, όπως συμπληρώνει η κ. Κουρομιχελάκη, στοχεύει στη διαχείριση των συναισθημάτων, την τόνωση της αυτοπεποίθησης στην καλλιέργεια και ανάπτυξη της συναίσθησης. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται διάφορες συμπεριφορικές, γνωσιακές τεχνικές, όπως διαχείριση άγχους, στρατηγικές ανάπτυξης επίλυσης προβλημάτων και βέβαια μέσω της δραματοθεραπείας και της μουσικοθεραπείας, αξιοποιούμε την ιαματική θεραπεία της τέχνης. Πλήθος βιωματικών ασκήσεων εμψύχωσης και άλλες δραστηριότητες που αποβλέπουν στην άσκηση των αντιληπτικών και ψυχοκινητικών δεξιοτήτων των εκπαιδευόμενων.
Άλλωστε όπως διευκρινίζει η εκπαδευτικός «αυτό που μας ενδιαφέρει περισσότερο στο πρακτικό κομμάτι δεν είναι τόσο η αποτελεσματικότητα, το να φέρουν εις πέρας μια συνταγή τα παιδιά, αλλά η διαδρομή μέχρι να φτάσουν εκεί. Η συνέπεια, η τήρηση ωραρίου, η ανάληψη ευθυνών, οι πρωτοβουλίες, η ομαδικότητα, η συνεργασία».
Όλοι αναφέρουν πως περιμένουν με αγωνία τη στιγμή που από το Μύρτιλλο θα φύγει ο πρώτος εργαζόμενος για να πάει να εργαστεί αλλού, γιατί με αυτόν τον τρόπο θα επαληθευτεί οι προσπάθειες όλων.
Αυτό που ελπίζουν είναι η χρηματοδότηση της εκπαίδευσης με κάποιον τρόπο, καθώς επίσης και η προσέλευση του κόσμου, ώστε να μπορεί το αυτοδύναμο οικονομικά καφέ Μyrtillo να λειτουργεί σαν μια υγιής επιχείρηση, ικανή να συντηρήσει τον εαυτό της και να ολοκληρώσει τον κοινωφελή σκοπό της.
Άλλωστε, μια άλλη λειτουργία του καφέ, όπως υπογραμμίζει ο κ. Μπαράκος είναι πως «στο Myrtillo δεν εκπαιδεύονται μόνο οι εργαζόμενοι νέοι, αλλά μαζί τους και ολόκληρη η κοινωνία με μια ποιότητα αλληλεγγύης που την έχει πραγματικά ανάγκη»…
Διαβάστε όλα τα θέματα της ενότητας Weekend του newsbeast.gr
