Ποιοι είναι πίσω από την Google

«Όπως γράψαμε ο Σέρτζεϊ κι εγώ στο αρχικό γράμμα των ιδρυτών 11 χρόνια πριν, ‘‘η Google δεν είναι μια συμβατική εταιρία. Και δεν σκοπεύουμε να γίνουμε μία’’». Αυτά εξομολογούνταν τον Αύγουστο του 2015 ο Λάρι Πέιτζ, ένας εκ των δύο ιδρυτών της Google, στο προσωπικό του blog, για να συνεχίσει: «Από αυτή την αρχή, προσπαθούμε πάντα να κάνουμε περισσότερα και να κάνουμε σημαντικά και ουσιαστικά πράγματα με τους πόρους που έχουμε». Και έκαναν! Και τι δεν έκαναν βασικά. Όπως το λέει καλύτερα ο ίδιος ο Πέιτζ: «Κάναμε πολλά που έμοιαζαν τρελά στην εποχή. Πολλά από αυτά τα τρελά πράγματα έχουν σήμερα πάνω από ένα δισεκατομμύριο χρήστες, όπως τα Google Maps, YouTube, Chrome και Android. Και δεν έχουμε σταματήσει εδώ. Συνεχίζουμε να προσπαθούμε να κάνουμε πράγματα που οι άλλοι νομίζουν τρελά, αλλά εμείς είμαστε σούπερ ενθουσιασμένοι γι’ αυτά». Έτσι, απλά και όμορφα, άλλαξαν οι δύο φοιτητές την πορεία ενός καλού κομματιού του σύγχρονου κόσμου. Ποιος μπορεί να φανταστεί εξάλλου το ίντερνετ χωρίς την πανταχού παρούσα μηχανή αναζήτησης; Μια μηχανή αναζήτησης που έδωσε υπόσταση στο ίδιο το διαδίκτυο και απλοποίησε κατά πολύ τη λειτουργία του αλλά και τη φιλικότητά του στον χρήστη. Και να φανταστείτε όλα αυτά τα κολοσσιαία ξεκίνησαν το 1996 από δυο φοιτητές του Στάνφορντ, κάποιους Λάρι Πέιτς και Σέρτζεϊ Μπριν, οι οποίοι στο πλαίσιο του διδακτορικού που εκπονούσαν αποφάσισαν να κάνουν μια κοινή ερευνητική εργασία. Θέμα για τη διδακτορική διατριβή τους έψαχναν ουσιαστικά και ο Πέιτζ πρότεινε, μεταξύ πολλών άλλων πραγμάτων, να εξερευνήσουν «τις μαθηματικές ιδιότητες του Παγκόσμιου Ιστού». Να κατανοήσουν δηλαδή πώς στο καλό δούλευε αυτό το πράγμα που φαινόταν πως είχε μια τεράστια δυναμική μέσα του, ανεξερεύνητη δυναμική ακόμα. Όπως ακριβώς όταν γράφεις μια πανεπιστημιακή εργασία παραθέτεις τις πηγές σου, το ίδιο προσπάθησε να κάνει ο Πέιτζ με τις ιστοσελίδες, να δει δηλαδή τι συνδέσμους είχε κάθε σελίδα και πώς παρέπεμπε στις άλλες. Στον δρόμο του συνάντησε τον υπότροφο Μπριν, καλό του φίλο παρεμπιπτόντως από το προηγούμενο καλοκαίρι και συνάδελφο ερευνητή στο Στάνφορντ. Οι δυο τους έφτιαξαν έναν «ιστό αράχνης», όπως τον ονόμασαν χαρακτηριστικά, τον Μάρτιο του 1996, αλλά και έναν αλγόριθμο που απλοποιούσε τις αναζητήσεις. Πεπεισμένοι πως οι ιστοσελίδες που είχαν τις περισσότερες παραπομπές από άλλες σελίδες ήταν αυτές που φιλοξενούσαν το πιο σχετικό περιεχόμενο με την εκάστοτε αναζήτηση, είχαν στα χέρια τους τα ίδια τα θεμέλια μιας καινοτόμας μηχανής αναζήτησης που λειτουργούσε τελείως διαφορετικά από τις υπάρχουσες. Της καλύτερης μηχανής αναζήτησης όλου του κόσμου, όπως θα αποδεικνυόταν λίαν συντόμως! Η αρχική μηχανή αναζήτησης στήθηκε στον σέρβερ του Στάνφορντ (με όνομα διεύθυνσης google.stanford.edu) και όλη η βάση δεδομένων χωρούσε σε έναν σκληρό δίσκο 28GB. Τα δυο δαιμόνια ξεφτέρια κατοχύρωσαν την επόμενη χρονιά, στις 15 Σεπτεμβρίου 1997, τη διεύθυνση google.com και ίδρυσαν επισήμως την εταιρία τους, που είπαν Google, στις 4 Σεπτεμβρίου 1998, δίνοντας ως έδρα το ευρύχωρο γκαράζ της κολλητής τους Susan Wojcicki στην Καλιφόρνια. Και τα υπόλοιπα είναι ιστορία! Μια ιστορία απόλυτης επιτυχίας, τόσο εμπορικής όσο και τεχνολογικής, που έφερε τα παιδαρέλια στην κορυφή του τεχνολογικού κόσμου. Όντας για ένα καλό διάστημα ο ίδιος ο τεχνολογικός κόσμος! Πώς είναι όμως σήμερα τα πράγματα για τον κολοσσό των θριάμβων;

Η Silicon Valley και η Wall Street χαιρέτιζαν το 2015 έναν νέο βασιλιά που ερχόταν να θρονιαστεί στην απόλυτη κορυφή του τεχνολογικού κόσμου. Alphabet Inc την είπαν και δεν ήταν παρά η εταιρία που ήταν προηγουμένως γνωστή ως Google. Οι επενδυτικοί κύκλοι περίμεναν από την πρώτη στιγμή πως θα μετατρεπόταν σε χρηματιστηριακό χρυσάφι και δεν είχαν καθόλου άδικο. Οι προσδοκίες τους επιβεβαιώθηκαν με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο. Η Alphabet έκανε σαφές από την αρχή πως θα λειτουργούσε με πλήρη διαφάνεια αναφορικά με το πώς βγάζει και το πώς ξοδεύει το άφθονο χρήμα της και παρουσίασε από την πρώτη στιγμή νούμερα εντυπωσιακά. Όλοι έλεγαν τώρα πως ήταν απλώς θέμα χρόνου να ξεπεράσει την Apple ως η πιο πολύτιμη εταιρία του κόσμου. Και σε λιγότερο από έναν χρόνο (1 Φεβρουαρίου 2016) έγινε ακριβώς αυτό! Αφού ξεπέρασε τους γίγαντες Berkshire Hathaway, ExxonMobil και Microsoft, η κεφαλαιοποίηση της Alphabet σκαρφάλωσε πάνω από την Apple. Στο μέλλον θα γνώριζε βέβαια αρκετές χρηματιστηριακές διακυμάνσεις, είχε εγκαθιδρυθεί ωστόσο πέραν αμφιβολίας μέσα στην πρώτη πεντάδα των κολοσσών παγκοσμίως. Στο πρώτο μόλις εξάμηνο της χρήσης άλλωστε, η κεφαλαιοποίησή της αυξήθηκε κατά 200 δισ. δολάρια, διπλασιάζοντας σχεδόν την αξία της. Και το εντυπωσιακότερο εδώ είναι πως τα έκανε όλα αυτά ενώ τα προϊόντα της παρέμεναν ίδια και απαράλλακτα! Ούτε νέο πολυαναμενόμενο προϊόν έριξε στην αγορά ούτε κάποια νομική, εμπορική ή πολιτική νίκη είχε κερδίσει. Ήταν η ίδια Google, μόνο που τώρα την έλεγαν Alphabet. Και τότε άρχισε να ξεδιπλώνεται το νήμα της επιχειρηματικής ιστορίας… Εμπορικά μιλώντας, όταν λέμε Alphabet, εννοούμε ουσιαστικά Google. Η παλαιά εταιρία συνεχίζει να αντιπροσωπεύει τη μερίδα του λέοντος στα έσοδα του νέου ομίλου, την ίδια ώρα που όλες οι μεγάλες δράσεις της, όπως η μηχανή αναζήτησης, οι χάρτες, το YouTube, το Android, το πρόγραμμα περιήγησης, τα λειτουργικά, λογισμικά και hardware, ακόμα και η διαφήμιση, συνεχίζουν να υπάγονται στην Google και να είναι στην απόλυτη ευθύνη του νέου γενικού διευθυντή της, Sundar Pichai. Στην Alphabet ανήκουν όλα τα υπόλοιπα, αυτά τα «τρελά πράγματα» που έλεγε ο Πέιτζ και δεν είναι παρά τεχνολογικά και εμπορικά στοιχήματα με μεγαλύτερη ή μικρότερη προοπτική στο μέλλον. Είναι η Google που συνεχίζει και πληρώνει τους λογαριασμούς της Alphabet και θα το κάνει πιθανότατα και στα επόμενα χρόνια. Και δεν είναι μάλιστα όλη η Google αυτή που φέρνει τα λεφτά, αλλά τα παλαιότερα τμήματα της πρώιμης Google! Ο κεντρικός πυρήνας που έστησαν τα δυο αγόρια πριν από 20 χρόνια συνεχίζει να αποφέρει την πλειονότητα των κερδών και των διαφημιστικών προσόδων, δείχνοντας πόσο αποδοτική ήταν η πρωτοποριακή τότε δουλειά τους. Αυτός ο κομψός αλγόριθμος δηλαδή (PageRank) που σκαρφίστηκαν οι δυο τους και συνεχίζει να αποτελεί ό,τι καλύτερο υπάρχει στην επικράτεια των διαδικτυακών αναζητήσεων. Ένας αλγόριθμος που της επιτρέπει να διαχειρίζεται σήμερα κάπου 3,5 δισ. αναζητήσεις ημερησίως και λειτουργεί με την ίδια αποτελεσματικότητα όταν έπρεπε να διεκπεραιώσει μόλις… 10.000 αναζητήσεις τη μέρα, στην εποχή των πρώτων έξι μηνών της Google δηλαδή. Ο δεύτερος πυλώνας της επιτυχίας της Google έγινε γνωστός μόνο όταν κυριάρχησε στην αγορά. Ήταν η απλή παραδοχή ότι η διαφήμιση δεν είναι πουθενά αποδοτικότερη παρά σε μια σελίδα με αποτελέσματα αναζητήσεων! Η αναγνώριση της διαφημιστικής αξίας των αναζητήσεων ήταν που εγγυήθηκε τόσο επιθετικά την ηγεμονία της Google σε σχέση με τους ανταγωνιστές της εκεί στις αρχές του 2000, όπως η Yahoo για παράδειγμα, κάνοντας την αρχική σελίδα της την απόλυτη Βίβλο της διαφήμισης. Όταν εξαγόρασε μάλιστα και το YouTube τον Οκτώβριο του 2006 έναντι 1,65 δισ. δολαρίων, η θέση της στη διαφημιστική αγορά εκτοξεύτηκε ακόμα περισσότερο. Τα διαφημιστικά έσοδα από το YouTube αυξήθηκαν κατά 40,6% τον πρώτο χρόνο. Κι όλα αυτά την ώρα που τον Αύγουστο του 2005 η Google σπαταλούσε 50 ψωροεκατομμύρια σε ένα δικό της λειτουργικό σύστημα για φορητές συσκευές. Android το είπαν και σήμερα δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Η Apple συνεχίζει βέβαια να βγάζει πολλά περισσότερα από την Alphabet και να έχει μεγαλύτερα κέρδη. Μόνο που η συναίνεση για το ποιος θα είναι το μέλλον σε λίγα μόνο χρόνια έχει αλλάξει ολότελα. Alphabet Inc το λένε και κανείς δεν διαφωνεί… Η Alphabet είναι ένας αμερικανικός πολυεθνικός όμιλος που προέκυψε από τη ριζική αναδιοργάνωση της Google και των τόσων δραστηριοτήτων της στις 2 Οκτωβρίου 2015. Οι δύο ιδρυτές της Google παραιτήθηκαν από τις θέσεις τους στο πνευματικό τους παιδί και λειτουργούν πια ως αφεντικά της Alphabet: ο μεν Πέιτζ είναι ο γενικός διευθυντής της, ο δε Μπριν είναι ο πρόεδρος του διοικητικού της συμβουλίου. Ο κολοσσός δίνει δουλειά σε 75.606 υπαλλήλους (επίσημα στοιχεία του 2017) και δραστηριοποιείται σε πολλούς κλάδους, όπως η τεχνολογία, η έρευνα αιχμής, η ενέργεια, τα επενδυτικά χαρτοφυλάκια και πολλά ακόμα. Όσο για τις θυγατρικές του, είναι πολλές και διάφορες, ονόματα που λένε πολλά σε κάποιους αν και για τους περισσότερους παραμένουν άγνωστα. Οι μετοχές της Google μετατράπηκαν σε μετοχές της Alphabet, αν και ο πυρήνας του ομίλου συνεχίζει να είναι το τμήμα Διαδικτυακών Υπηρεσιών της Google. «Η Alphabet είναι κυρίως μια συλλογή επιχειρήσεων», είχε πει ο Πέιτζ κατά την ίδρυσή της, «η μεγαλύτερη εκ των οποίων είναι φυσικά η Google». Στην Alphabet ανήκουν πια όλες οι παλιές θυγατρικές της Google (26 στον αριθμό), όπως οι Calico, DeepMind, GV, CapitalG, X, Google Fiber, Nest Labs, Jigsaw, Sidewalk Labs, Verily και Waymo, οι οποίες λειτουργούν πια εντελώς αυτόνομα από την Google. Η οποία μετατρέπεται σταδιακά (από την 1η Σεπτεμβρίου 2017) σε εταιρία περιορισμένης ευθύνης (Google LLC), μικραίνοντας έτσι σε μέγεθος και εύρος δραστηριοτήτων. Στην Google LLC συνεχίζουν όμως να ανήκουν όλες οι ιντερνετικές δράσεις, όπως το λειτουργικό Android, η YouTube LLC, το πρόγραμμα περιήγησης Chrome και η Google Search, μεταξύ τόσων άλλων, αλλά και τα διαφημιστικά εργαλεία (AdWords, AdSense κ.λπ.), οι δράσεις σε software και hardware, στο cloud computing και τόσα ακόμα. Οι δύο εμπνευστές όλων αυτών, οι Λάρι Πέιτζ και Σέρτζεϊ Μπριν, συνεχίζουν να κατέχουν το 14% των μετοχών της νέου μετοχικού σχήματος της Google LLC, έχοντας ωστόσο δικαίωμα ψήφου στο διοικητικό της συμβούλιο σε ποσοστό 56% μέσω αυξημένων δικαιωμάτων. Ελέγχουν απόλυτα δηλαδή την Google και τις θυγατρικές της και παραμένουν τα ισχυρά αφεντικά που αποφασίζουν απερίσπαστα την επόμενη μέρα της. Το υπόλοιπο ποσοστό ανήκει στον κόσμο, καθώς η μετοχή της είναι αντικείμενο αγοραπωλησίας στο χρηματιστήριο, αλλά και σε παραδοσιακούς επενδυτές της Google ήδη από το 1998, επενδυτικά κεφάλαια και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δηλαδή. Και για να δούμε πρακτικά τι ακριβώς ελέγχουν τα δυο μεγάλα κεφάλια κάτω από την ομπρέλα της Google Search, παραθέτουμε τους βασικούς τομείς δράσης: Google Docs, Google Sheets, Google Slides, Gmail, Google Calendar, Google Drive, Google+, Google Allo/Duo/Hangouts, Google Translate, Google Maps/Waze/Earth/Street View), YouTube, Google Keep, Google Photos, Android, Google Chrome, Chrome OS, συσκευές Nexus, Chromebook και Google Pixel, Daydream View, Google Fiber και τόσα μα τόσα ακόμα! Το Google.com παραμένει εξάλλου το δημοφιλέστερο site παγκοσμίως. Και να σκεφτείτε πως τα δυο παιδιά ήθελαν στις αρχές του 1999 να την πουλήσουν σε έναν επενδυτή έναντι… 1 εκατ. δολαρίων. Και ο τύπος (George Bell) είπε όχι! Ο συνεργάτης του στο επενδυτικό κεφάλαιο της Excite κατάφερε μάλιστα να ρίξει την τιμή στα 750.000 δολάρια, αλλά ο Bell συνέχιζε να αρνείται. Όταν μπήκε τελικά στο χρηματιστήριο το 2004, άξιζε 23 δισ. δολάρια. Δέκα χρόνια αργότερα, η κεφαλαιοποίησή της έφτασε στα 397 δισ. δολάρια. Και μιας και ένα πολύ καλό ποσοστό από τις 271 εκατ. μετοχές ανήκαν στους υπαλλήλους της Google, έγιναν όλοι τους πολυεκατομμυριούχοι. Μεγάλος νικητής ήταν και η Yahoo, βασικός ανταγωνιστής της Google, η οποία κατείχε ωστόσο 8,4 εκατ. μετοχές της Google! Σήμερα, στα τέλη Νοεμβρίου 2017, η κεφαλαιοποίηση της Alphabet αποτιμάται στα 714,297 δισ. δολάρια… Φανταστείτε να μπορείτε να κατοχυρώσετε εμπορικά τη δημοφιλέστερη ιστοσελίδα του κόσμου. Αυτό ακριβώς έκανε ο Sanmay Ved το 2015 και το έκανε με μόλις 12 δολάρια. Αναγκάζοντας την Google να τον πληρώσει για να το πάρει πίσω. Όπως είχε ανακοινώσει η ίδια η Google, αναγκάστηκε να πληρώσει τον πρώην υπάλληλό της που κατάφερε να αρπάξει το domain name του κολοσσού έστω και για μερικά δευτερόλεπτα. Εξήντα τον αριθμό! Ο Sanmay Ved αγόρασε λοιπόν το Google.com τον Σεπτέμβριο του 2015 από την ίδια την υπηρεσία της Google που κατοχυρώνει ηλεκτρονικές διευθύνσεις (Google Domains), δαπανώντας μόλις 12 δολάρια. Αρχικά πίστεψε πως κάποιο λάθος είχε γίνει, είδε όμως ότι η πληρωμή διεκπεραιώθηκε κανονικά και έλαβε και email επιβεβαίωσης που τον ενημέρωνε πως ήταν ο ευτυχής κάτοχος της ακριβότερης και πιο δημοφιλούς ηλεκτρονικής διεύθυνσης του κόσμου! Η ιδιοκτησία του Google.com άντεξε όμως μόλις 1 λεπτό. Τόσο χρειάστηκε η Google να συνειδητοποιήσει το λάθος και να του στείλει πίσω τα λεφτά του, ακυρώνοντας την αγορά. Μετά το περιστατικό, η Google επικοινώνησε με τον παλιό της υπάλληλο και του έδωσε ένα ποσό επιβράβευσης επειδή βρήκε το ασυνήθιστο αυτό κενό ασφαλείας, όπως κάνει εξάλλου με κάθε εργαζόμενό της που ανακαλύπτει τέτοια σφάλματα και κενά. Πόσα έδωσε η Google στον Ved; Μα 6.006,13 δολάρια, ένα ποσό που μοιάζει οπτικά με το «google». Και όταν έμαθε μάλιστα πως ο Ved θα έδινε το ποσό σε μια αγαθοεργία, το διπλασίασε (12.012,26 δολάρια). Την ίδια μάλιστα χρονιά, δώρισε περισσότερα από 2 εκατ. δολάρια σε 300 υπαλλήλους της που εντόπισαν αντίστοιχα μικρολαθάκια στα τόσα προϊόντα της…