Λάθη που κάνουμε με τα σκεύη όταν αποθηκεύουμε τρόφιμα

Aπό τις πιο συνηθισμένες κινήσεις που κάνουμε στο σπίτι, είναι να ανοίγουμε ένα μπουκάλι εμφιαλωμένου νερού και στο ίδιο μπουκάλι να τοποθετούμε λάδι από την ιδιαίτερη πατρίδα μας ή την ιδιαίτερη πατρίδα κάποιου φίλου ή συγγενή μας. Με την ακλόνητη πεποίθηση ότι το λάδι αυτό είναι το καλύτερο και κυρίως ότι το μπουκάλι στο οποίο το αποθηκεύουμε είναι απολύτως κατάλληλο γι’ αυτή τη χρήση. Κάποιοι ενδεχομένως βρεθεί στο ίδιο τραπέζι με ερασιτέχνες οινοποιούς, οι οποίοι περηφανεύονται για το κρασί που με κόπο δημιούργησαν με σταφύλια από το κτήμα τους. Οι ίδιοι για να εκδηλώσουν την ικανοποίησή τους και να τη μοιραστούν μαζί μας, σπεύδουν να μας φιλέψουν ένα μπουκάλι από το εξαίρετης ποιότητας κρασί σε πλαστικό μπουκάλι εμφιαλωμένου. Άλλοτε, μία ηλικιωμένη -αν και όχι απαραίτητα ηλικιωμένη- συγγενής μας ενδέχεται να μας προμηθεύσει με τις δημιουργίες της κουζίνας της αποθηκευμένες σε πλαστικό τάπερ παγωτού, που έχει ταξιδέψει ήδη σε πολλά άλλα σπίτια πριν το δικό μας και έχει ήδη μπει σε δεκάδες διαφορετικά ψυγεία. Τι κάνουμε λάθος; Το μεγαλύτερο είναι ότι αποθηκεύουμε τρόφιμα σε διάφορες συσκευασίες και χρησιμοποιούμε τις πλαστικές συσκευασίες τύπου PEΤ κατ’ επανάληψη, όπως λέει ο επιστημονικός συνεργάτης του ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος και πρώην πρόεδρος του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων(ΕΦΕΤ), Νίκος Κατσαρός. Με τη βοήθειά του επιδιώκουμε να αποκωδικοποιήσουμε όσα από άγνοια διαπράττουμε σε βάρος της ποιότητας των τροφίμων που καταναλώνουμε. Διαβάστε τι λέει ο Ν. Κατσαρός στο newsbeast.gr: [sidequote]Είναι λάθος να επαναχρησιμοποιούμε το πλαστικό μπουκάλι ακόμα και για να βάλουμε νερό[/sidequote] – Κύριε Κατσαρέ το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα λάθους χρήσης μιας συσκευασίας που έρχεται στο μυαλό μου, είναι όταν έχουμε ένα μπουκάλι εμφιαλωμένου νερού και το επαναχρησιμοποιούμε, πολλές φορές μάλιστα για την αποθήκευση αλκοολούχων ποτών ή λαδιού. «Είναι λάθος να το επαναχρησιμοποιούμε ακόμα και για να βάλουμε νερό. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το μπουκαλάκι το πολύ για μία φορά ή δύο φορές ακόμα και μόνο για την τοποθέτηση νερού. Όλα τα υλικά έχουν ένα συγκεκριμένο χρόνο ζωής. Έτσι και το πλαστικό, το οποίο είναι κατασκευασμένο για να τοποθετείται μόνο νερό σε αυτό και η διάρκεια ζωής του είναι για περίπου ένα χρόνο. Όταν το επαναχρησιμοποιούμε, οι τοξικές ουσίες του πλαστικού απελευθερώνονται στο νερό. Εάν για παράδειγμα τοποθετήσουμε τσίπουρο, κρασί ή ούζο, είναι ακόμα χειρότερο το αποτέλεσμα, καθότι ακόμα περισσότερες τοξικές ουσίες του μπουκαλιού μεταφέρονται στα συγκεκριμένα υγρά». – Υπάρχουν και άλλες συσκευασίες αποθήκευσης όπως είναι τα γυάλινα μπουκάλια. Ισχύει κάτι διαφορετικό σε αυτή την περίπτωση; «Οι συντεταγμένες εδώ είναι διαφορετικές. Στην περίπτωση ενός γυάλινου μπουκαλιού μπορούμε να το επαναχρησιμοποιήσουμε για την τοποθέτηση νερού, αλκοολούχων ποτών ή λαδιού. Ωστόσο πρέπει να προσέχουμε το εξής: στα γυάλινα μπουκάλια το σφράγισμα, το οποίο βρίσκεται στην κάτω πλευρά του πώματος για να δημιουργεί κενό αέρος, έχει μία πλαστική ουσία, η οποία περιέχει ένα χημικό πρόσθετο με την ονομασία σεμικαρβαζίδιο. Δυστυχώς ανακαλύφθηκε ότι το σεμικαρβαζίδιο μεταφέρει τοξικές ουσίες στα υγρά. Αυτό είναι ένα πρόβλημα, καθότι το μπουκάλι πρέπει να σφραγίζεται και το πλαστικό να διασφαλίζει ότι δεν υπάρχει κενό ανάμεσα στο μπουκάλι και στο πώμα. Μάλιστα υπάρχει σε εξέλιξη μεγάλη έρευνα στις Ηνωμένες Πολιτείες και αναμένεται στα επόμενα δύο χρόνια να αποσυρθεί οριστικά το σεμικαρβαζίδιο από την κυκλοφορία. Θα ήθελα επίσης να αναφέρω ότι σε μία κατηγορία πλαστικών όπως είναι τα πλαστικά μπιμπερό, όπου η χημική ουσία του πλαστικού όταν τοποθετείται ζεστό ρόφημα, περνάει στο γάλα και προκαλεί θηλυκή συμπεριφορά στα αγόρια. Η ουσία αυτή ονομάζεται ορμονικός διαταράκτης. Αγόρια και κορίτσια εμφάνιζαν προβλήματα στην αναπαραγωγή. Γι’ αυτό το λόγο από δύο χρόνια αποσύρθηκαν τα συγκεκριμένα μπιμπερό από τις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα μπιμπερό που κυκλοφορούν στην αγορά πλέον, είτε αναγράφουν «ελεύθερα από μπισφενόλη α’», είτε είναι γυάλινα. Επίσης, στις κονσέρβες υπάρχει ένα πλαστικό επικάλυμμα για να αποτρέπει την οξείδωση του μετάλλου. Και αυτό περιέχει μπισφενόλη α, η οποία διαχέεται στο περιεχόμενο. Σε έρευνα που έγινε στην Αμερική, εμφανίστηκαν υπολείμματα μπισφενόλης στο αίμα ή στα ούρα των καταναλωτών». – Μπορούμε να επαναχρησιμοποιήσουμε τα πλαστικά ποτήρια του καφέ; «Όχι. Είναι όλα τους μίας χρήσεως, κατασκευασμένα από πολυαιθυλένιο». – Τι ισχύει για τις συσκευασίες και τύπου PET, οι οποίες χρησιμοποιούνται στα περισσότερα τρόφιμα; «Όλα αυτά είναι απόλυτα ασφαλή για το διάστημα κατά το οποίο περιέχεται το υγρό. Ωστόσο δεν επιτρέπεται να τα επαναχρησιμοποιήσουμε. Αυτό ισχύει για όλες τις PET συσκευασίες. Επίσης και τα πλαστικά ποτήρια του νερού είναι αυστηρά μίας χρήσεως, ενώ δεν επιτρέπεται να σερβίρουμε ζεστά ροφήματα σε αυτά, σε αντίθεση με τα ποτήρια από αφρολέξ, τα οποία είναι ανθεκτικά στη θερμότητα και δεν περιέχουν καμία τοξική ουσία που να μεταφέρεται σε αυτό που πίνουμε». – Με τα τάπερ που περιέχουν τρόφιμα υπάρχουν κάποιοι διαφορετικοί κανόνες; «Μπορούμε να τα επαναχρησιμοποιήσουμε το πολύ για δέκα φορές, με την προϋπόθεση ότι δεν έχουν υποστεί αλλοιώσεις. Ωστόσο πρέπει να προσέχουμε για ενδείξεις που απαγορεύουν τη χρήση τους σε συμβατικό φούρνο ή σε φούρνο μικροκυμάτων. Ως γενικός κανόνας ισχύει πως ό,τι μπαίνει στο συμβατικό φούρνο δεν μπαίνει και στο φουρνάκι μικροκυμάτων και το αντίστροφο. Επίσης υπάρχουν τάπερ που απαγορεύεται ρητά να τοποθετούνται σε οποιονδήποτε φούρνο. Συν τοις άλλοις τα προϊόντα που είναι όξινα όπως οι ντομάτες ή το ξύδι, πρέπει να τοποθετούνται σε ορισμένου είδους πλαστικά». [sidequote]Να αποφεύγουμε να θερμαίνεται το αλουμινόχαρτο σε οποιονδήποτε φούρνο. Κι αυτό γιατί δεν πρόκειται για καθαρό αλουμίνιο, αλλά για τροποποιημένο υλικό[/sidequote] – Ποια είναι τα ποιο κατάλληλα και ασφαλή δοχεία για να ζεσταίνουμε τρόφιμα σε φούρνο μικροκυμάτων; «Όλα όσα αναγράφουν με σαφήνεια ότι μπορούν να χρησιμοποιούνται σε φούρνο μικροκυμάτων». – Το αλουμινόχαρτο είναι κατάλληλο για να ζεσταίνουμε σε φούρνο μικροκυμάτων; «Καλό είναι να αποφεύγουμε να θερμαίνεται το αλουμινόχαρτο σε οποιονδήποτε φούρνο. Κι αυτό γιατί δεν πρόκειται για καθαρό αλουμίνιο, αλλά για τροποποιημένο υλικό που περιέχει πρόσθετα – χημικές ουσίες – για να μπορεί να είναι εύπλαστο και με αυτό να τυλίγουμε τα τρόφιμα. Όταν θερμαίνεται οι χημικές ουσίες αυτές μεταφέρονται με τη θερμότητα στα τρόφιμα». – Ποιες σακούλες είναι κατάλληλες για να έρχονται σε επαφή με τρόφιμα; «Όλες οι σακούλες από πολυαιθυλένιο είναι κατάλληλες για τρόφιμα. Ωστόσο υπάρχουν και σακούλες από βιοδιασπώμενα υλικά όπως το ρύζι ή η πατάτα, παρουσιάζουν μικρότερες μηχανικές ιδιότητες και διαλύονται στο νερό. Ενέχουν τον κίνδυνο όμως να διαλυθούν πολύ πιο εύκολα καθότι είναι λιγότερο ανθεκτικές. Οι σακούλες poly-bag είναι κατάλληλες για αποθήκευση στην κατάψυξη. Σε ό,τι αφορά στην ψύξη, εάν πρόκειται για κρέας, ψάρια ή φρούτα είναι επίσης κατάλληλες. Εάν όμως πρόκειται να τοποθετήσουμε κάποια υγρά, μπορεί να υπάρξουν αλλοιώσεις στα τρόφιμα δεδομένου ότι δημιουργείται εύκολα υγρασία στο εσωτερικό τους». – Οι συσκευασίες τύπου TETRAPAK; «Πρόκειται για πολυστρωματικές συσκευασίες με διαφορετικά επίπεδα πλαστικού ή χαρτιού, και μπορούν να χρησιμοποιούνται μόνο για το ίδιο υγρό και μόνο για συγκεκριμένο αριθμό χρήσεων. Για παράδειγμα όταν αποθηκεύουμε γάλα, καλό είναι να μην τοποθετούμε άλλο υγρό παρά μόνο γάλα». – Σε ό,τι αφορά τους παραδοσιακούς τενεκέδες λαδιού που όλοι έχουμε στο σπίτι μας, είναι ασφαλείς; «Κατασκευάζονται από χυτοσίδηρο και είναι απολύτως ασφαλείς. Επίσης επιτρέπονται τα μπιτόνια από αδιαφανές πλαστικό, τα οποία είναι κατάλληλα για την αποθήκευση του λαδιού. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αποθηκεύουμε λάδι σε μπουκάλια νερού καθότι το λάδι είναι φωτοευαίσθητο και εκτός αυτού οι ουσίες του πλαστικού μεταφέρονται σε αυτό». – Τα τηγάνια που χρησιμοποιούμε στο σπίτι μας είναι όλα το ίδιο ασφαλή; «Kάποια στιγμή ανακάλυψαν στην Αμερική ότι πέθαιναν τα καναρίνια που βρίσκονταν κοντά στην κουζίνα. Κι αυτό γιατί τα αντικολλητικά τηγάνια με επίστρωση TEFLOΝ αλλά και οι σκούπες, όταν θερμαίνονται σε θερμοκρασίες άνω των 100 βαθμών Κελσίου, το υλικό τους εξατμίζεται και κατά την εισπνοή, είναι ύποπτο για καρκινογενέσεις. Επειδή τα καναρίνια είναι πολύ ευαίσθητα, πέθαιναν. Συνήθως τα τηγάνια αυτά αναφέρουν: “μην τα θερμαίνετε σε θερμοκρασία μεγαλύτερη των 100 βαθμών Κελσίου”.  Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό όταν τηγανίζουμε πατάτες ή αβγά. Υπάρχει πάντως οδηγία να αποσυρθούν όλα έως και το 2020 και ήδη στην αγορά διατίθενται τηγάνια που δεν περιέχουν TEFLON. Είναι κατασκευασμένα από κάποιο είδος πορσελάνης ή από ηφαιστειακό υλικό και εμφανίζουν αντικολλητικές ιδιότητες. Επίσης, εάν το τηγάνι μας έχει φθορές στην αντικολλητική του επιφάνεια, πρέπει να το πετάμε». – Με τα κουτάλια ή τα πιρούνια από πλαστικό τι πρέπει να κάνουμε; «Απαγορεύεται να τα επαναχρησιμοποιούμε. Οι χημικές ουσίες κατά την κοπή του κρέατος μεταφέρονται και μπορεί να περάσουν σε κάποιο άλλο φαγητό. Επίσης υπάρχουν πλαστικά ποτήρια ή πηρούνια, τα οποία δεν επιτρέπεται να πλένονται σε πλυντήριο πιάτων. Για όσα επιτρέπεται, θα πρέπει να αναγράφεται και το είδος του απορρυπαντικού που μπορούμε να χρησιμοποιούμε κάτι που λίγες νοικοκυρές το γνωρίζουν». – Επιτρέπεται να χρησιμοποιούμε διακοσμητικά σκεύη, πιάτα ή πιατέλες για τη μαγειρική και την κατανάλωση φαγητού; «Είτε πρόκειται για σκεύη από πηλό, είτε από πορσελάνη δεν πρέπει να τοποθετούμε ούτε φρούτο μέσα σε αυτά. Δεν ενδείκνυται σε καμία περίπτωση η χρήση τους στα τρόφιμα». – Ποιο είναι επομένως το πιο ασφαλές υλικό για την αποθήκευση των τροφίμων; «Το πιο ασφαλές είναι το γυαλί. Και το μεγαλύτερο λάθος που μπορεί να κάνει κανείς είναι η επαναχρησιμοποίηση των πλαστικών συσκευασιών».