Ένα νέο νομοσχέδιο για το ασφαλιστικό σύστημα στη χώρα μας ετοιμάζεται να καταθέσει το υπουργείο Εργασίας μέσα στον Μάιο, το οποίο μπορεί να χαρακτηρίζεται «μίνι», αλλά φέρνει σημαντικές αλλαγές για χιλιάδες ασφαλισμένους, συνταξιούχους και δικαιούχους παροχών από τον Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ). Ειδικότερα, το νομοσχέδιο θα περιλαμβάνει πέντε βασικούς πυλώνες αλλαγών, που επηρεάζουν άμεσα την καθημερινότητα πολιτών και επιχειρήσεων: συντάξεις χηρείας, κανονισμός παροχών ΕΦΚΑ, εργόσημο, επικουρική ασφάλιση και σύστημα αυξήσεων στις συντάξεις, όπως αναφέρουν σήμερα «Τα Νέα».
Ας δούμε αναλυτικά τι περιλαμβάνει:
- Συντάξεις χηρείας: Διόρθωση αδικιών και μειώσεις με όρια
Μία από τις βασικές ρυθμίσεις αφορά τις συντάξεις χηρείας στον ιδιωτικό τομέα. Σύμφωνα με τον νόμο, αν ένας δικαιούχος σύνταξης χηρείας (χήρα ή χήρος) αρχίσει να εργάζεται ή λάβει δική του σύνταξη, μετά από 3 χρόνια η παροχή μειώνεται στο μισό – δηλαδή από το 70% στο 35% της σύνταξης του/της θανόντος/ούσας.
Η μείωση αυτή έχει ήδη εφαρμοστεί από το 2020 στο Δημόσιο και στον ΟΓΑ, αλλά όχι στον ιδιωτικό τομέα, με αποτέλεσμα πάνω από 60.000 δικαιούχοι να λαμβάνουν ακόμη την πλήρη παροχή, χωρίς να έχει εφαρμοστεί η προβλεπόμενη περικοπή.
Το Υπουργείο σχεδιάζει δύο δικλείδες ασφαλείας για να μετριάσει τις οικονομικές επιπτώσεις της περικοπής:
Επιλογή σύνταξης: Ο δικαιούχος θα έχει το δικαίωμα να επιλέξει ποια σύνταξη του θα μειωθεί (σε περίπτωση που λαμβάνει δύο), έτσι ώστε η μείωση να εφαρμοστεί στη μικρότερη.
Περικοπή μόνο στην εθνική σύνταξη: Το δεύτερο σενάριο προβλέπει ότι η περικοπή θα περιορίζεται μόνο στο τμήμα της εθνικής σύνταξης (436,40 ευρώ), διατηρώντας ακέραιο το αναλογικό μέρος.
Η πρόθεση είναι να διατηρηθεί μια δίκαιη ισορροπία ανάμεσα στην εφαρμογή του νόμου και την προστασία του εισοδήματος των δικαιούχων.
- ΕΦΚΑ: Ενιαίος κανονισμός παροχών – Τέλος στις ανισότητες μεταξύ Ταμείων
Αλλαγές έρχονται και στον τρόπο που χορηγούνται οι παροχές από τον ΕΦΚΑ. Μέχρι σήμερα, κάθε πρώην ταμείο (ΔΕΗ, ΟΤΕ, Τράπεζες, ΔΕΚΟ κ.ά.) διατηρούσε δικό του κανονισμό με διαφορετικά επιδόματα και προϋποθέσεις. Αυτό έχει δημιουργήσει μεγάλες διαφορές μεταξύ ασφαλισμένων, σε παροχές όπως:
- Ασθένεια
- Μητρότητα
- Εργατικά ατυχήματα
- Αναπηρία
- Έξοδα κηδείας
Το νέο νομοσχέδιο θεσπίζει έναν ενιαίο κανονισμό παροχών, που θα καταργήσει τους 88 διαφορετικούς κανόνες που εφαρμόζονται σήμερα. Βασική κατεύθυνση θα είναι οι παροχές του ΙΚΑ, πάνω στις οποίες θα βασιστεί η νέα κλίμακα, με μικρές αυξομειώσεις όπου κρίνεται απαραίτητο.
Στόχος είναι η ισονομία και η απλοποίηση: όλοι οι ασφαλισμένοι θα απολαμβάνουν τις ίδιες παροχές, ανεξαρτήτως από πού προέρχονταν τα αρχικά τους ταμεία. Επιπλέον, ανοίγει ο δρόμος για δεύτερη φάση μεταρρύθμισης, με ενιαίο κανονισμό ασφάλισης, που θα καθορίσει κοινές προϋποθέσεις και για τη συνταξιοδότηση.
- Πλασματικά έτη στην επικουρική: Δικαίωμα για συνταξιοδότηση με 15ετία
Σήμερα, για να πάρει κάποιος επικουρική σύνταξη απαιτείται τουλάχιστον 15 χρόνια ασφάλισης. Αν δεν έχει πιάσει αυτό το όριο, τα ένσημα που έχει πληρώσει πάνε… χαμένα.
Με το νέο νομοσχέδιο, θα δίνεται η δυνατότητα εξαγοράς πλασματικών ετών στην επικουρική ασφάλιση, ώστε οι ασφαλισμένοι να μπορούν να συμπληρώσουν τα απαραίτητα χρόνια και να θεμελιώσουν δικαίωμα σύνταξης.
Η ρύθμιση αυτή δίνει ανάσα σε χιλιάδες εργαζόμενους που έχουν «σπάσει» το εργασιακό τους ιστορικό και κινδυνεύουν να μην λάβουν ποτέ επικουρική, παρότι πλήρωσαν εισφορές.
- Εργόσημο: Πλαφόν και online πληρωμές για περισσότερη διαφάνεια
Το εργόσημο, που χρησιμοποιείται για την πληρωμή περιστασιακών εργαζομένων (όπως οικιακές βοηθοί, εργάτες σε αγροτικές εργασίες κ.ά.), περνά σε νέα εποχή. Το νομοσχέδιο προβλέπει:
Ηλεκτρονική πληρωμή εργοσήμων μέσω τραπεζών και ειδικής πλατφόρμας
Θέσπιση ανώτατου ορίου (πλαφόν) στη χρήση εργοσήμων ανά ασφαλισμένο
Στόχος είναι να περιοριστεί η φοροδιαφυγή και το «μαύρο χρήμα», ενώ παράλληλα διευκολύνεται ο εργοδότης και ο εργαζόμενος με ψηφιακή διαχείριση των πληρωμών.
- Αυξήσεις συντάξεων με νέο σύστημα από το 2025
Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει και τη βάση για ένα νέο μοντέλο υπολογισμού των αυξήσεων στις κύριες συντάξεις, που θα τεθεί σε εφαρμογή άμεσα. Το νέο σύστημα θα λαμβάνει υπόψη:
- Τον πληθωρισμό
- Τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας
Έτσι, οι συντάξεις θα αυξάνονται σταδιακά, με πιο δίκαιο και βιώσιμο τρόπο, χωρίς να χρειάζονται συνεχώς νέες νομοθετικές ρυθμίσεις.
Το νέο ασφαλιστικό πακέτο του Μαΐου λοιπόν, στοχεύει σε περισσότερη διαφάνεια, ενιαίους κανόνες για όλους και δίκαιη κατανομή παροχών και συντάξεων. Αν και δεν πρόκειται για μια γενική μεταρρύθμιση, οι ρυθμίσεις που φέρνει επηρεάζουν χιλιάδες πολίτες – ειδικά όσους λαμβάνουν σύνταξη χηρείας, έχουν λίγα χρόνια στην επικουρική και κινδυνεύουν να μη συνταξιοδοτηθούν, δικαιούνται επιδόματα από τον ΕΦΚΑ και πληρώνονται με εργόσημο.
